Standartlar Değişiyor, Güven Kötüye Kullanılıyor
İngiltere Kralı I. Henry’nin döneminde (1100-1135) bir uzunluk ölçüsü birimi olan yardanın değeri olarak, “Kral’ın burnunun ucuyla öne doğru uzattığı elinin başparmağının ucu arasındaki mesafe” kabul edilmişti. Kral Henry’nin tebaalarının yarda çubuklarının ölçüsü ne kadar doğruydu? Anlaşılan bundan emin olmanın tek yolu, kralla yapılacak kişisel bir görüşmeden geçiyordu.
GÜNÜMÜZDE ölçüler, standart açısından çok daha doğru bir şekilde tanımlanmaktadır. Örneğin metre, ışığın boşlukta 1/299.792.458 saniyede aldığı yol olarak belirlenmiştir. Ölçümün tam ve kesin olması için, bu ışık sabit bir dalga boyuna sahiptir ve özel tip bir lazerden çıkarılmaktadır. Eğer insanlar standartları belirlemekte kullanılan araçlara sahip olsalar, her yerde kendi uzunluk ölçümlerinin başkalarınınkiyle aynı olup olmadığını kontrol edebilirler.
Ölçüm standartlarındaki değişiklikler ne kadar küçük olursa olsun, belirsizliğe neden olabilir; dolayısıyla bu standartları korumak için büyük çabalar sarf edilmektedir. Örneğin, Britanya’da kütle ölçüm standardı, bir kilogram ağırlığındaki platin-iridyum alaşımından yapılmış bir kütledir. Bu kütle National Physical Laboratory’de muhafaza edilmektedir. Kara ve hava yollarındaki araçların meydana getirdiği hava kirliliği bu kilogram standardının her gün biraz daha ağırlaşmasına neden olmaktadır. Bu metal çubuk veya silindir, Sèvres’de (Fransa) bulunan Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler Bürosu’nun bir mahzenindeki çan şeklinde üç kavanozun içinde muhafaza edilen dünya standardının bir kopyasıdır. Fakat bu cismin ağırlığı da mikroskobik kirlenmenin sonucu olarak değişmektedir. Dünyadaki ölçü bilimi uzmanları şimdiye dek daha sabit bir standart bulamadılar.
Çok ufak değişiklikler sıradan insan için önemsiz gibi görünse de, standardın tamamen değişmesi karışıklığa yol açabilir. Britanya’da İngiliz ağırlık sisteminden (libre ve ons’tan) metre sistemine (kilogram ve gram’a) geçilmesi, büyük bir güvensizliğe yol açtı; bunun geçerli nedenleri vardı. Vicdansız bazı satıcılar insanların genelde yeni sisteme aşina olmamasından yararlanarak müşterilerini aldattılar.
Aile ve Ahlakla İlgili Standartlar
Aile ve ahlakla ilgili standartlardaki değişimler için ne denebilir? Bu tür değişimlerin etkileri çok daha zararlı olabilir. Ailenin parçalanması, rasgele cinsel ilişki ve çocuklara kötü muamelenin yaygınlığıyla ilgili son raporlar birçoklarını dehşete düşürüyor ve bu durum, standartların düştüğü bir zamanda yaşadığımızı doğruluyor. Ana babadan sadece birinin bulunduğu aileler, eşcinsel “çiftlerin” çocuk yetiştirmesi ve yerel yetkililerin koruması altındaki çocukların korkunç cinsel istismara maruz kalması, hep insanların kabul edilen standartlara sırt çevirmelerinin sonucudur. Mukaddes Kitabın yaklaşık iki bin yıl önceden bildirdiği gibi, giderek daha çok insan “kendilerini seven, . . . . şefkatsiz . . . . iyilik düşmanı, . . . . ve zevki Allahtan ziyade seven” kişiler haline geliyor. —II. Timoteos 3:1-4.
Ahlak standartlarındaki düşüş ile güvenin duyarsızca kötüye kullanılması arasında yakın bir bağ vardır. Yakın zamanda, İngiltere’nin kuzeyindeki Hyde kasabasında tıp alanındaki yüksek etik standartlardan çarpıcı sapmalar ortaya çıkarıldı. Kasaba halkı kendilerini “saygın ve güvenilir” aile doktorlarına emanet etmişti. Fakat ne yazık ki onların güveni kötüye kullanıldı. Nasıl? Mahkeme raporları bir aile doktorunun en azından 15 kadın hastasının ölümüne yol açtığını gösterdi. Aslında polis bu doktorla ilişkili 130’dan fazla ölüm vakasını tekrar incelemek zorunda kaldı. Doktor mahkûm edilip hapse atıldığında bu olayın ürkütücü boyutları bir kez daha görüldü. Annelerinin bu doktor tarafından öldürülmüş olmasından şüphelenilen iki hapishane yetkilisinin bu kötü şöhretli hükümlüyle ilgilenmek zorunda kalmamaları için görevleri değiştirildi. The Daily Telegraph gazetesinde dava ile ilgili çıkan bir haberde suçlu doktordan “‘İblis’ doktor” diye söz edilmesi hiç şaşırtıcı değildir.
Yaşamın pek çok alanında standartların değişime uğraması ve bozulması karşısında, kime gözünüzü kırpmadan güvenebilirsiniz? Uygulanması bir otorite tarafından desteklenen, değişmez standartları nerede bulabilirsiniz? Sonraki makale bu soruları ele alacak.