Biliyor muydunuz?

Romalılar İsa gibi direk üzerinde öldürülen birinin normal şekilde gömülmesine izin veriyor muydu?

BİRÇOK kişi İsa’nın iki suçluyla beraber direğe gerilip öldürüldüğünü anlatan kaydı bilir (Mat. 27:35-38). Ancak bazıları İsa’nın bedeninin gömülmeye hazırlanmasını ve mezara konulmasını anlatan kayıtların doğruluğuna güvenmiyor (Mar. 15:42-46).

Bazı eleştirmenler idam edilen birinin saygın şekilde gömülmesine izin verileceğine şüpheyle yaklaşıyor; çünkü böyle kişilerin farklı bir muamele göreceğine inanıyorlar. Smithsonian dergisinde yazan gazeteci Ariel Sabar bazılarının neden böyle düşündüğünü şöyle açıklıyor: “Çarmıha gerilme cezası toplumda yüz karası olarak görülen kişilere verilen bir cezaydı. Dolayısıyla, Romalıların böyle kişilerin saygın şekilde gömülmesine izin vereceğini düşünmek bazı uzmanlara saçma geliyor.” Romalılar, azılı suçluların olabilecek en utanç verici muameleyi görmelerini isterlerdi. Bu nedenle ölen kişinin bedeni genellikle hayvanların yemesi için direk üzerinde bırakılırdı. Cesedin geriye kalanıysa toplu mezarlara atılırdı.

Ancak arkeolojik bulgular ölüme mahkûm edilen bazı Yahudilerin durumunda farklı bir yol izlendiğini gösteriyor. 1968 yılında, birinci yüzyılda idam edilen bir adamın iskelet kalıntıları keşfedildi. Bunlar Kudüs yakınlarında, Yahudi bir aileye ait bir mezarda bulundu. Kalıntılar bir kemik sandığındaydı. Aralarında bir topuk kemiği de vardı. Bu kemik, 11,5 santimetrelik bir demir çiviyle bir tahta parçasına çivilenmişti. Ariel Sabar şöyle yazıyor: “Yehohanan adındaki bir adama ait olan bu topuk kemiği, İsa’nın bir mezara gömüldüğünü anlatan İncil kaydının doğru olabileceğine dair bir kanıt sunuyor. . . . . Bu topuk kemiği, İsa’nın zamanında Romalıların çarmıha gerilen bir Yahudi’nin gömülmesine izin verebileceğinin bir göstergesidir.”

Bu keşif İsa’nın direk üzerine nasıl asıldığıyla ilgili farklı görüşlere yol açıyor. Ancak yine de kesin olan bir şey var: İdam edilen bazı suçlular toplu mezara atılmak yerine gömüldü. Açıkça görüyoruz ki, Kutsal Kitabın İsa’nın bedeninin mezara konulmasıyla ilgili söyledikleri gerçektir ve bulunan kanıtlar da bunu destekler.

Daha da önemlisi, Yehova İsa’nın zengin bir adamın mezarına konacağını önceden bildirmişti ve O bir şey söylediyse mutlaka yerine gelir (İşa. 53:9; 55:11).