Meryem Tanrı’nın Annesi mi?

Kutsal Kitabın cevabı

Hayır. Kutsal Kitap Meryem’in Tanrı’nın annesi olduğunu ya da İsa’nın takipçilerinin Meryem’e tapınması gerektiğini öğretmez.a Şu gerçekleri düşünün:

Meryem hiçbir zaman Tanrı’nın annesi olduğunu iddia etmedi. Kutsal Kitap Meryem’in Mesih olan İsa’nın annesi olduğunu öğretir (Luka 1:32, 35).
İsa Mesih hiçbir zaman Meryem’in Tanrı’nın annesi olduğunu ya da Meryem’e özel bir bağlılık duyulması gerektiğini söylemedi. Bir keresinde, Meryem’in annelik rolü nedeniyle çok mutlu olması gerektiğine dikkat çeken bir kadını şu sözlerle düzeltti: “Asıl Tanrı’nın sözünü dinleyip tutanlara ne mutlu!” (Luka 11:27, 28).
“Tanrı’nın Annesi” ya da “Theotokos” (Tanrı’yı taşıyan) ifadeleri Kutsal Kitapta yoktur.
Kutsal Kitapta bulunan “gökler kraliçesi” ifadesi Meryem’e değil, hakikat yolundan sapmış İsrailoğullarının tapındığı bir sahte tanrıçaya atfeder (Yeremya 44:15-19). “Gökler kraliçesi” bir Babil tanrıçası olan İştar (Astarti) olabilir.
İlk Hıristiyanlar Meryem’e tapınmadı ya da özel bir itibar göstermedi. Bir tarihçinin belirttiği gibi ilk Hıristiyanlar “kültleri reddediyordu ve Meryem’e ölçüsüz bir itibar göstermenin tanrıça tapınmasını çağrıştıracağından korkmuş olabilirler” (In Quest of the Jewish Mary).
Kutsal Kitap Tanrı’nın ezelden ebede kadar var olduğunu söyler (Mezmur 90:1, 2; 93:2). Tanrı’nın bir başlangıcı olmadığı için bir annesinin olması da mümkün değildir. Üstelik Meryem Tanrı’yı rahminde taşımış olamaz, çünkü Kutsal Kitap göklerin bile O’nu alamadığını açıklar (1. Krallar 8:27).

Meryem “Tanrı’nın Annesi” Değil, İsa’nın Annesi

Meryem doğuştan Yahudiydi ve Kral Davut’un soyundan geliyordu (Luka 3:23-31). İmanı ve bağlılığı nedeniyle Tanrı tarafından büyük lütuf gördü (Luka 1:28). Tanrı onu İsa’nın annesi olması için seçti (Luka 1:31, 35). Meryem’in kocası Yusuf’tu ve onların başka çocukları da oldu (Markos 6:3).

Kutsal Kitap Meryem’in İsa’nın öğrencilerinden biri olduğunu gösterse de, onun hakkında çok fazla bilgi vermiyor (Elçiler 1:14).

Bazıları neden Meryem’in Tanrı’nın annesi olduğunu düşünüyor?

Meryem’e özel bağlılık gösterilmesiyle ilgili ilk belirtiler MS dördüncü yüzyılın sonlarında görülür. Bu tarihlerde Katolik Hıristiyanlığı Roma İmparatorluğu’nda devlet dini olmuştu. Bunun sonucunda geçmişte putperest olan birçok kişi sözde Hıristiyan haline geldi. Aynı zamanda kilise Kutsal Yazılarla çelişen üçleme öğretisini benimsedi.

Üçleme öğretisi yüzünden kilise üyelerinin çoğu, İsa Tanrı ise Meryem’in de Tanrı’nın annesi olduğu sonucuna vardı. MS 431’de Efesos’taki bir kilise konsili resmen Meryem’in “Tanrı’nın Annesi” olduğunu ilan etti. Bu konsilden sonra Meryem’e aşırı bağlılık gösterme, hatta Meryem’e tapınma yaygınlaştı. Pagan kökenli kişiler kiliseye katıldıkça, Artemis (Roma dininde Diana) ve İsis gibi bereket tanrıçalarının yerini Bakire Meryem tasvirleri ve ikonları aldı.

MS 432’de, Papa III. Sixtus Roma’da “Tanrı’nın Annesi” onuruna bir kilise inşa edilmesini emretti. Bu kilise, Roma’nın doğum tanrıçası Lucina onuruna dikilmiş eski tapınağa yakın bir alanda inşa edildi. Bir yazar bu kiliseyi, “Roma’nın Hıristiyanlaşmasından sonra paganlara ait Yüce Ana tapınmasının Meryem tapınmasına dönüşmesinin kalıcı simgesi” olarak tanımlar (Mary—The Complete Resource).

a Hıristiyan Âleminin birçok mezhebi Meryem’in Tanrı’nın annesi olduğunu öğretir. Meryem için “Gökler Kraliçesi” ifadesini ya da “Tanrı’yı taşıyan” anlamına gelen Yunanca Theotokos ifadesini kullanırlar.