Torun Sahibi Olmanın Sevinçleri Ve Zorlukları

“Büyükbabalığa bayılıyorum. Hesap verme zorunluluğu ya da sorumluluk duymadan, torun sahibi olmanın tadını çıkarabiliyorsunuz. Onların yaşamı üzerinde bir etkiniz olduğunun farkındasınız; fakat son sözü söyleyecek kişi siz değilsiniz. Son söz ana-babalarının.”—Gene adlı büyükbaba.

BÜYÜKBABA olmanın böylesine coşku uyandıran yönü nedir? Araştırmacılar ana-babaların çocuklarından doğal isteklerinin epey gerilim yaratabildiğine işaret ediyor. Büyükanne ve büyükbabaların genellikle bu tür isteklerde bulunmasına gerek olmadığından, torunlarıyla ilişkileri daha stressiz sürebiliyor. Dr. Arthur Kornhaber’in belirttiği gibi,onları sırf “kendi torunları olduğu için” bile sevebiliyorlar. Ester adlı bir büyükanne şöyle diyor: “Kendi çocuklarımla ilgili her günkü duygularım daha çok onların yaptıklarıyla bağlantılıydı. Bir büyükanne olarak ise, kendimi torunlarımı sevmekten ve onlara sahip olmanın tadını çıkarmaktan başka bir yükümlülük altında hissetmiyorum.”

Sonra, yaşın getirdiği, deneyimle kazanılan bilgi ve yeterlik söz konusudur. (Eyub 12:12) Büyükanne ve büyükbabalar artık genç ve deneyimsiz kişiler değiller; yıllarca ana-babalık yaptılar ve bu konuda deneyim kazandılar. Hatalarından ders alarak, çocuklarla ilgilenmek üzere gençliklerinde olduğundan daha da yeterli durumda olabilirler.

Bu nedenle Dr. Kornhaber sözünü şöyle noktalıyor: “Büyükanne ve büyükbabalarla torunlar arasındaki sağlıklı ve sevgi dolu bağ üç kuşağın da duygusal sağlığı ve mutluluğu için şarttır. Bu bağ çocukların doğuştan kazandığı, . . . . büyüklerden miras alınan ve ailedeki herkese yarar sağlayan doğal bir haktır.” Family Relations dergisi benzer şekilde şunu belirtiyor: “Büyükbabalık rolünü kavrayıp benimseyen kişiler kendilerini daha mutlu hissedip moral kazanıyor.”

Büyükbabanın Rolü

Büyükbabanın üstlenebileceği birçok değerli iş vardır. Gene, “evli çocuklarına destek olabilirler,” diyor. “Bence bu şekilde genç ana-babalar içinde bulundukları zor koşullardan bazılarının etkisini dengeleyebilirler.” Ayrıca torunlarına destek olmak üzere de çok şey yapabilirler. Çocuğa aile geçmişi kavramını kazandıracak öyküleri aktaran genellikle büyükanne ve büyükbabadır. Ailenin dinsel mirasını aktarmakta kilit rolü oynayan da çoğu kez onlardır.

Birçok ailede büyükanne ve büyükbabalar güvenilir danışmanlar olarak hizmet görür. İlk makalede adı geçen Jane, “çocukların kendi ana-babalarıyla rahatça konuşamayıp sizinle paylaşacakları şeyler olabilir,” diyor. Ana-babalar genellikle böyle bir ek desteği memnuniyetle karşılar. Bir araştırmaya göre, “ergenlik çağındaki gençlerin yüzde 80’inden fazlası büyükannelerini ve büyükbabalarını sırdaşları olarak görüyor. . . .Yetişkin torunların büyük bir kısmı en yakın oldukları büyükanneleriyle ya da büyükbabalarıyla düzenli görüşüyorlar.”

Evde yeterince ilgi ve bakım görmeyen çocuklar için sevgi dolu bir büyükannenin ya da büyükbabanın varlığı özellikle önemli olabilir. Selma Wassermann şunları yazıyor: “Küçüklüğümde benim için en önemli insan büyükannemdi. Duruma el atıp yetişmemle ilgilenerek dünyamı dolduran da oydu. Miami Beach’ten daha geniş bir kucağı vardı; beni kucağına aldığında güvende olduğumu bilirdim. . . . Kendimle ilgili en önemli şeyleri, sevildiğimi, dolayısıyla sevilmeye değer olduğumu büyükannemden öğrendim.”—The Long Distance Grandmother (Uzaklardaki Büyükanne).

Aile İçindeki Gerilimler

Ancak, torun sahibi olmanın da yaratabileceği birtakım gerilimler ve sorunlar olabilir. Örneğin, bir anne, bebeğin gazını çıkarmanın doğru yöntemi konusunda kendi annesiyle arasında çıkan şiddetli bir tartışmayı hatırlıyor. “Bu, çok hassas olduğum bir sırada aramızın açılmasına yol açtı,” diyor. Doğal olarak, genç ana-babalar çocuklarını yetiştirme tarzlarının kendi büyüklerince onaylanmasını isterler. Böylece, iyi niyetli ana-babalarının önerileri onlara yıkıcı eleştiriler gibi gelebilir.

Dr. Kornhaber Between Parents and Grandparents adlı kitabında başka yaygın bir sorunu paylaşan bir anneden ve bir babadan söz ediyor. Anne şöyle diyor: “Her gün annemin ve babamın baskınına uğruyordum, eğer geldiklerinde evde değilsem bozuluyorlardı. . . . . Onlar beni düşünmüyor; özel hayatımı ve duygularımı hesaba katmıyorlar.” Baba da şöyle yakınıyor: “Annem ve babam küçük kızıma hâkim olmak istiyor. Susie ile yatıp Susie ile kalkıyorlar . . . . Buradan uzaklara taşınmayı düşünüyoruz.”

Büyükler zaman zaman torunlarını armağan yağmuruna tutup şımartmakla da suçlanır. Elbette cömertlik bir büyükanne ya da büyükbaba için nefes almak kadar doğal bir şeydir; fakat herhalde bazıları bu konuda aşırıya gidiyor. Bununla birlikte, bazen ana-babaların yakınmaları kıskançlıktan da kaynaklanabiliyor. (Süleymanın Meselleri 14:30) Mildred bunu kabul ederek şöyle diyor: “Annemle babam bana karşı katı ve sertti. Çocuklarıma ise cömert ve [hoşgörülü] davranıyorlar. Bana karşı davranış tarzlarını hiç değiştirmediklerinden kıskanıyorum.” Bir büyük, hangi niyetle ya da nedenle olursa olsun, torunlarına hediye verme konusunda onların ana-babalarının görüşlerine saygı duymazsa, sorunlar çıkabilir.

O halde torun sahibi olanların, cömertliklerini gösterme konusunda sağgörülü davranmaları akıllılıktır. Mukaddes Kitap iyi bir şeyin bile çok fazlasının kötü olabileceğini gösterir. (Süleymanın Meselleri 25:27) Torununuz için ne tür armağanların uygun olduğundan emin değilseniz ana-babasına danışın. Böylece ‘iyi hediyeler vermeyi bileceksiniz.’—Luka 11:13.

İki Anahtar—Sevgi ve Saygı!

Ne yazık ki, bazı büyükanne ya da büyükbabalar torunlarının bakımıyla ilgilenmelerinin takdir edilmemesinden yakınıyorlar. Başkaları ise kendilerine torunlarıyla birlikte olmak üzere yeterince olanak tanınmadığını düşünüyorlar. Yetişkin çocuklarının hiçbir açıklamada bile bulunmadan kendilerinden uzak durduğunu söyleyenler de var. Aile üyeleri birbirlerine sevgi ve saygı gösterirse çok kere bu acı veren sorunların önüne geçilebilir. Mukaddes Kitap şöyle der: “Sevgi çok sabreder, lûtufla muamele eder, sevgi haset etmez; . . . . kendi faidesini aramaz, hiddetlenmez . . . . her şeye katlanır, her şeye inanır, her şeyi ümit eder, her şeye sabreder.”—I. Korintoslular 13:4, 5, 7.

Belki genç bir anne ya da babasınız ve büyükanne iyi niyetli, ancak sizi sinirlendiren bir öneri ya da görüş ortaya atıyor. ‘Hiddetlenmek’ için gerçekten bir dayanağınız var mı? Her şeyden önce Mukaddes Kitap İsa’nın takipçisi olan yaşlı kadınların rolünün “genç kadınları, kocalarını ve çocuklarını seven, sağduyulu, pak, iyi ev kadını olmak” üzere eğitmek olduğunu söylüyor. (Titus 2:3-5, Müjde) Üstelik siz de, büyükleriniz de aynı şeyi, yani çocuklarınız için en iyisini istemiyor musunuz? Sevgi ‘kendi çıkarını aramadığına’ göre, en iyisi dikkatinizi kendi duygularınız üzerinde değil, çocuğun ihtiyaçları üzerinde yoğunlaştırmak olacak. Böyle yapmak her önemsiz kızgınlık için ‘birbirinize meydan okumaktan’ kaçınmanıza yardım edecek.—Galatyalılar 5:26, Müjde.

Fazla cömertliğin çocuğunuzu şımartacağından korkuyor olabilirsiniz. Fakat büyükanne ve büyükbabalar cömertlik gösterirken genellikle kötü niyetli değiller. Çocuk bakımı uzmanlarının çoğu sizin çocuğu eğitme ve terbiye etme tarzınızın bir büyüğünüzün ara sıra müdahalesinden çok daha büyük bir etkiye sahip olduğunda görüş birliğine varıyorlar. Bir doktor şu tavsiyede bulunuyor: “Mizah duygusunu korumak yararlıdır.”

Çocuğun bakımı konusunda kaygılanmak üzere geçerli bir nedeniniz varsa bile, kendinizin ya da eşinizin ana-babasının, torunuyla temasını kesmeyin. Mukaddes Kitap şöyle der: “Özel tutulan konuşmaların olmadığı yerde planlar boşa çıkar.” (Süleymanın Meselleri 15:22) ‘Doğru zamanda’ ciddi bir sohbete girin ve kaygılarınızı ortaya koyun. (Süleymanın Meselleri 15:23) Çok kere çözüme ulaşılabilir.

Torunlarınız mı var? O halde onların ana-babasına saygı göstermeniz zorunludur. Tabii, torununuzun tehlikede olduğu fikrindeyseniz, açıkça konuşma yükümlülüğü hissedeceksiniz. Fakat torununuzu sevip ona değer vermeniz doğal ise de, çocukları yetiştirme sorumluluğu büyükanne ya da büyükbabanın değil, ana-babanındır. (Efesoslular 6:4) Mukaddes Kitap torunlarınıza ana-babalarına saygılı ve itaatli olmalarını emreder. (Efesoslular 6:1, 2; İbraniler 12:9) Öyleyse onları sormadıkları halde öğüt yağmuruna tutmaktan ya da ana-babalık otoritelerini zayıflatmaktan kaçınmaya çalışın.—I. Selânikliler 4:11 ile karşılaştırın.

Elbette, hiçbir şeye karışmamak, dilinizi ve belki de soluğunuzu tutup çocuklarınızın ana-baba olarak yaptıklarına seyirci kalmak her zaman kolay değil. Fakat Gene’nin dediği gibi, “onlar sizden akıl sormadıkça, onların çocukları için en iyi olduğunu düşündükleri neyse, o yönde işbirliği yapmak zorundasınız.” Jane şöyle diyor: “‘Bu böyle yapılır!’ dememeye dikkat ediyorum. Bir şeyi yapmanın birçok farklı yolu vardır ve eğer kendi dediğinizde ısrar ederseniz sorun çıkabilir.”

Torunlarınıza Verebilecekleriniz

Mukaddes Kitap torun sahibi olmayı Tanrı’nın bir bereketi olarak tanımlar. (Mezmurlar 128:3-6) Torunlarınızla ilgilenerek onların yaşamında güçlü bir etkiniz olabilir ve Tanrısal değerleri kendilerinde geliştirmelerine yardım edebilirsiniz. (Tesniye 32:7 ile karşılaştırın.) Mukaddes Kitap devrinde yaşayan Lois adlı kadın, torunu Timoteos’un göze çarpar bir Tanrı adamı olarak yetişmesinde önemli bir rol oynamıştı. (II. Timoteos 1:5) Torununuz Tanrısal eğitime karşılık verdiğinde siz de benzer bir sevinç duyabilirsiniz.

Ayrıca sevgi ve şefkat gereksinimini karşılayan kişi olabilirsiniz. Gerçi duygularını coşkuyla ortaya koyan, sevecen bir yapınız olmayabilir. Yine de, torunlarınıza bencil olmayan, içten bir ilgi göstererek Tanrısal sevgi niteliğini ortaya koyabilirsiniz. Yazar Selma Wassermann şöyle diyor: “Çocuğun size anlattıklarıyla ilgilenmeniz . . . . kesinlikle ona duyduğunuz özenin belirtisidir. Sözünü kesmemek, eleştirmemek, iyi bir dinleyici olmak gibi özelliklerin tümü [çocuğa] saygı ve şefkat duyulduğunu, değer verildiğini ortaya koyar.” Böyle sevgi dolu bir ilgi, bir torun için büyükannesinden ya da büyükbabasından alabileceği en güzel armağanlardan biridir.

Buraya kadarki irdelememizin odak noktası torun sahibi olanların geleneksel rolleriydi. Oysa bugün birçok büyükanne ve büyükbaba çok daha ağır bir yükün altındadır.

[Sayfa 6’daki pasaj]

“Kendimle ilgili en önemli şeyleri, sevildiğimi, dolayısıyla sevilmeye değer olduğumu büyükannemden öğrendim.”

[Sayfa 6’daki çerçeve]

Uzaklardaki Büyükanne ve Büyükbabalar İçin Tavsiyeler

• Ana-babalarından torunlarınızın fotoğraf ve video kasetlerini göndermelerini isteyin.

• Torunlarınıza ses kasetlerine kaydedilmiş “mektuplar” gönderin. Küçükler için kendiniz Mukaddes Kitap öyküleri okuyarak ya da ninniler söyleyerek kayıt yapın.

• Torunlarınıza kart ve mektup gönderin. Mümkünse onlarla düzenli haberleşin.

• Eğer olanaklarınız elveriyorsa, uzaktaki torunlarınızla telefonlaşın. Küçüklerle konuşurken sohbete ‘Kahvaltıda ne yedin?’ gibi basit sorularla başlayın.

• Mümkünse kısa ve düzenli ziyaretler yapın.

• Torunlarınızın ana-babalarıyla birlikte sizi ziyaret etmesini düzenleyin. Hayvanat bahçesine, müzelere ve parklara gitmek gibi eğlenceli faaliyetler planlayın.

[Sayfa 5’teki resim]

Birçok büyükanne ve büyükbaba torunlarının bakımına yardımcı oluyor

[Sayfa 7’deki resim]

Çocuk yetiştirme yöntemleri konusunda gerilimler yaşanabilir

[Sayfa 7’deki resim]

Büyükanneler ve büyükbabalar çok kere ailenin geçmişiyle ilgili bilgilerin aktarılmasında rol oynarlar