Cesur Bir Tercüman

Şiddetli muhalefetin bu gelişimi ve Mukaddes Kitap bilgisine duyulan samimi özlem karşısında, Mukaddes Kitabın çağdaş Yunancaya çevirisinde önemli rol oynayacak göze çarpar bir adam ortaya çıktı. Bu cesur adam seçkin bir dilbilimci ve ünlü bir Mukaddes Kitap bilgini, genellikle “Milletin Öğretmenleri”nden biri olarak tanınan Neofitos Vamvas’dı.

Vamvas, halkın ruhi açıdan bilgisiz kalmasından Ortodoks Kilisesinin sorumlu olduğunu açıkça gördü. Halkı bu ruhi uykudan uyandırmak için Mukaddes Kitabın o günkü Yunanca konuşma diline tercüme edilmesinin gereğine güçlü şekilde inandı. 1831’de diğer bilginlerin de yardımıyla Mukaddes Kitabı edebi Yunancaya tercüme etmeye başladı. Onun yaptığı tercümenin tamamı 1850’de yayımlandı. Yunan Ortodoks Kilisesi kendisini desteklemeyeceğinden, tercümesinin yayımlanması ve dağıtılması konusunda British and Foreign Bible Society’yle (BFBS; İngiliz ve Yabancı Kitabı Mukaddes Şirketi) işbirliği yaptı. Kilise ona “Protestan” damgası vurdu ve o, kısa süre içinde kendisini toplum dışına itilmiş buldu.

Vamvas’ın çevirisi, King James Version’a sıkı sıkıya bağlı kaldı ve o zamanların Mukaddes Kitap bilgisi ve dilbilgisi sınırlı olduğundan bu çevirinin eksikliklerini miras aldı. Buna rağmen, yıllar boyu insanların elde edebileceği en çağdaş Yunanca Mukaddes Kitap buydu. İlginç olarak, bu çeviride Tanrı’nın özel ismi dört kez, “Ieová” şeklinde geçiyor.—Tekvin 22:14; Çıkış 6:3; 17:15; Hâkimler 6:24.

Genel olarak insanlar Mukaddes Kitabın kolay anlaşılan bu ve diğer tercümelerine nasıl karşılık verdi? Olağanüstü! BFBS’nin Mukaddes Kitap dağıtan temsilcisinin bulunduğu Yunan adaları açıklarındaki bir tekneye “Mukaddes Kitap almak için çocuklarla dolu o kadar çok kayık hücum etti ki”, temsilci stokunu tek bir yerde tüketme korkusuyla “kaptanı limandan ayrılmaya zorladı.” Fakat muhalefet edenler boş durmadı.

Ortodoks papazlar bu gibi tercümeleri almamaları için insanları uyardılar. Örneğin Atina şehrinde Mukaddes Kitaplar toplatıldı. 1833’te Girit’in Ortodoks piskoposu bir manastırda bulduğu “Yeni Ahitleri” yaktı. Ama bir papaz bir tanesini sakladı ve yakın köylerdeki insanlar da kendi kitaplarını başpiskopos adadan ayrılıncaya kadar sakladılar.

Mukaddes Kitabın Vamvas tercümesi ve satışı birkaç yıl sonra Korfu adasında Yunan Ortodoks Kilisesinin Kutsal Sinodu tarafından yasaklandı ve var olan tüm kitaplar yok edildi. Sakız Adası, Syros ve Mykonos adalarında yerel din adamlarının düşmanlığı Mukaddes Kitapların yakılmasına yol açtı.

Bu arada Yehova’nın Şahitleri birçok ülkede olduğu gibi, Yunanistan’da da Mukaddes Kitap eğitimine önderlik etti. 1905’ten itibaren onlar Yunanca konuşan binlerce insanın Mukaddes Kitap hakikatini öğrenmesine yardım etmek için Vamvas tercümesini kullanmıştır.