Kamerun’da yaşayan Berthe’in nasıl geçindiğine bakalım. O küçük tezgâhında miando, yani manyoktan yapılan atıştırmalık çubuklar satıyor. “Normalde her pakette 20 miando çubuğu olmalı” diyor. “Genelde dükkân sahipleri paketlerin çoğuna 17 ya da 18 tane koyuyorlar, fakat ben insanları aldatarak para kazanmak istemiyorum.”

Peki Berthe’in işleri çok mu iyi gidiyor? Her zaman değil. O “Bazen bütün gün hiçbir şey satamadığım oluyor” diyor. “O zaman yiyecek satanlara gidip halen hiçbir şey satamadığımı söylüyorum ve bir kap yemek istiyorum. Onlar da veriyorlar, çünkü para kazanır kazanmaz yemeğin parasını ödeyeceğimi biliyorlar. Bu bir güven meselesi ve güven zamanla kazanılıyor.”

[Sayfa 9’daki çerçeve/​resim]

DÜRÜST TERAZİ

Moïse, Douala’daki (Kamerun) bir pazarın iyi tanınan balıkçılarından. O “Küçük dükkânımın adını ‘Terazi’ koydum” diyor. “Çünkü benim terazim pazarda ayarıyla oynanmamış nadir terazilerden biri. İnsanların arada sırada dürüstlüğümü sınadığını biliyorum. Benden bir kilo balık isterlerse o kadar veriyorum. Müşteriler torbayı başka bir yerde tarttırmanın bir yolunu mutlaka buluyorlar. Ve bunu yaptıklarında, kullandıkları terazi bir kilodan fazla gösteriyor! O zaman onları kandırmaya çalışmadığımı anlıyorlar. Birçok kişi bana ‘Senden alıyoruz, çünkü sen dürüstsün’ diyor.”