8. (a) İsrailoğullarının Mısır’dan çıktığı tarih nasıl hesaplanabilir? (b) Hangi değişiklik Kutsal Kitabın bu tarihle ilgili kronolojisini etkiler?

⁸ MÖ 997’den MÖ 1513’e. Süleyman’ın 40 yıllık saltanatı MÖ 997’nin ilkbaharında bittiğine göre, ilk saltanat yılı, MÖ 1037’nin ilkbaharında başlamış olmalıdır (1. Kral. 11:42). 1. Krallar 6:1 ayeti, Süleyman’ın, saltanatının dördüncü yılının ikinci ayında Yehova’nın evini Yeruşalim’de inşa etmeye başladığını söyler. Bu, mabedin yapımının başladığı güne kadar Süleyman’ın resmen kral olmasının üzerinden üç tam yıl ve bir ay geçtiği anlamına gelir. Dolayısıyla, mabedin inşasının başlama tarihi MÖ 1034 yılının Nisan-Mayıs aylarıdır. Bununla birlikte, aynı ayet, mabedin yapımının ‘İsrailoğullarının Mısır diyarından çıkışının dört yüz sekseninci yılında’ başladığını da söylüyor. Bu ayette geçen “dört yüz sekseninci” sayısı yine bir sıra sayısıdır ve bununla 479 tam yıl kastedilir. Dolayısıyla, 1034’e 479 eklersek İsrailoğullarının Mısır’dan çıkış yılı olarak MÖ 1513’ü buluruz. İkinci konunun 19. paragrafında açıklandığı gibi yıllar, eskiden sonbaharın tişri ayında başlardı. Ancak, MÖ 1513’ten itibaren İsrailoğulları için “yılın ilk ayı” abib (nisan) ayı oldu (Çık. 12:2). Bir ansiklopedi şu yorumda bulunuyor: “Kralların saltanat yıllarının hesaplanmasında, ilkbaharda başlayan yıl esas alınır. Bu yöntem, Babil’de yaygın olarak kullanılan yönteme benzer” (The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, 1957, Cilt 12, sayfa 474). Kutsal Kitapta kayıtlı olaylar anlatılırken, yılların ne zamandan itibaren sonbahar yerine ilkbaharda başladığını tam olarak bilmiyoruz. Fakat bu değişiklik zaman hesaplamasında altı aylık bir kayba ya da kazanca yol açtı.

9. (a) İbrahim ahdinin yürürlüğe girdiği tarih nasıl hesaplanır? (b) Bu dönemin ilk 215 yılı nerede geçti? Açıklayın. (c) İbrahim, Kenan topraklarına gitmek üzere Fırat Irmağı’nı geçtiğinde kaç yaşındaydı?

⁹ MÖ 1513’ten MÖ 1943’e. Musa, Çıkış 12:40, 41’de ‘Mısır’da yaşamış olan İsrailoğullarının gurbette geçirdikleri sürenin dört yüz otuz yıl’ olduğunu söyler. Bu sözlerden, İsrailoğullarının bütün bu zaman boyunca Mısır’da ‘yaşadıkları’ anlaşılmamalıdır. Bu dönem, İbrahim’in Kenan topraklarına giderken Fırat Irmağı’nı geçtiği tarihte başlar. O tarihte Yehova’nın İbrahim’le yaptığı ahit yürürlüğe girdi. Gurbetteki 430 yılın ilk 215 yılı Kenan’da, ikinci 215 yılı ise Mısır’da geçti. Bu dönemin sonunda, yani MÖ 1513’te İsrailoğulları Mısır’ın egemenliğinden tamamen kurtulup bağımsızlığına kavuştu.c Yeni Dünya Çevirisi’nin Çıkış 12:40 ayetinin dipnotuna göre “Bazı eski çeviriler söz konusu yılların, İsrailoğullarının Kenan topraklarında yaşadıkları süreyi de kapsadığını belirtir.” Örneğin, Masoretik metinden daha eski İbranice bir metne dayanan Yunanca Septuagint’te “Mısır ve Kenan topraklarında” ifadesinin yer aldığı belirtilmektedir. Samiriye Pentatökü’nde de aynı ifade yer alır. Galatyalılar 3:17 ayeti de bu 430 yıllık dönemin İbrahim’in Kenan’a giderken Fırat’ı geçtiği zaman, yani Yehova’nın onunla yaptığı ahdin yürürlüğe girmesiyle başladığını doğruluyor. Dolayısıyla bu olay MÖ 1943’te, İbrahim 75 yaşındayken gerçekleşti (Başl. 12:4).