Karar Vermekten Kaçınılamaz

“KARAR verebilmekten daha zor, dolayısıyla daha değerli bir şey yoktur.” 19. yüzyılda Fransa imparatoru olan Napoléon Bonaparte bir keresinde bu sözleri söyledi. Siz de karar vermenin zor ve değerli olduğunu düşünüyor olabilirsiniz; çünkü, genelde insanlar kendi yaşamları üzerinde söz sahibi olmaya önem verirler. Aynı zamanda, karar vermenin bazen çok zor olduğunu da bilirler.

İster kolay, ister zor olsun, karar vermekten kaçınılamaz. Her gün, karar vermemiz gereken durumlarla yüz yüze geliyoruz. Sabah yataktan kalktıktan sonra, ne giyeceğimize, kahvaltıda ne yiyeceğimize ve gün boyunca başka birçok konuda nasıl davranacağımıza karar vermeliyiz. Aslında bunların çoğu önemsiz kararlardır. Onları nadiren tekrar gözden geçiririz. Genelde, bu kararların doğru olup olmadığını düşünüp uykusuz kalmayız.

Öte yandan, bazı kararların hayatımızda büyük bir etkisi vardır. Örneğin, günümüz dünyasında birçok genç hangi hedefleri seçeceğine karar vermelidir. Onlar, ne tür eğitim almaları gerektiğine ve bunun ne kadar süreceğine de karar vermek zorunda olabilirler. Evlenecekler mi yoksa bekâr mı kalacaklar? Onların çoğu buna er geç karar verecekler. Evlenmeye karar verenler de şunları düşünmelidir: ‘Evlenecek yaşta ve olgunlukta mıyım? Nasıl bir eş istiyorum? Ya da daha önemlisi, nasıl bir eşe ihtiyacım var?’ Hayatımızda bizi, eş seçiminden daha fazla etkileyecek çok az karar vardır.

Ciddi konularda doğru kararlar vermek önemlidir; çünkü mutluluğumuz büyük ölçüde buna bağlıdır. Bazı kişiler böyle önemli kararlar verirken kendilerine çok güvenebilir ve yardım çabalarını reddedebilirler. Acaba böyle davranmak doğru mu? Sonraki makalede bunun yanıtını görelim.

Nasıl Doğru Kararlar Verebilirsiniz?

“ESKİ İsrail kralı Süleyman şöyle demişti: “Hikmetli adam da dinlesin, ve bilgide artsın.” Başkalarının verdiği öğüdü dinlemediğimizden, zaman zaman çoğumuz yanlış kararlar vermiş olabiliriz.—Süleymanın Meselleri 1:5.

Süleyman’ın yazdığı diğer “üç bin mesel”in yanı sıra, yukarıdaki sözleri de şu anda Mukaddes Kitabın kayıtları arasında yer alıyor. (I. Kırallar 4:32) Onun bu hikmetli sözlerini bilmemiz ve dinlememiz bize yarar sağlayabilir mi? Evet sağlar. Bu sözler “hikmeti ve terbiyeyi bilmek . . . . anlayış sözlerini kavramak . . . . akıllı harekette, salâhta, ve hakta, ve doğrulukta terbiye almak” üzere bize yardım eder. (Süleymanın Meselleri 1:2, 3) Öyleyse şimdi, doğru kararlar vermemize yardım edebilecek, Mukaddes Kitaba dayalı beş ilkeyi ele alalım.

Uzun Vadeli Sonuçları Düşünün

Bazı kararların önemli sonuçları olacaktır. Bu nedenle, bu sonuçların neler olacağını önceden saptamaya çalışın. Vereceğiniz kararın kısa vadeli yararlarının çekiciliğine kapılarak, uzun vadede ortaya çıkabilecek istenmeyen sonuçları görmezden gelmemeye dikkat edin. Süleymanın Meselleri 22:3 [YÇ] şöyle uyarıyor: “İhtiyatlı kişi tehlikeyi görünce saklanır, bönse [tecrübesizse] öne atılır ve zarar görür.”

Bir kararın kısa ve uzun vadeli sonuçlarının neler olacağını liste halinde bir kâğıda yazmak yararlı olabilir. Belirli bir işi seçmenin kısa vadeli sonuçları, o işin zevkli ve yüksek ücretli olması olabilir. Acaba uzun vadede bu işin gerçekten bir geleceğinin olmaması ihtimali var mı? Bu iş yüzünden er geç başka bir yere taşınmanız, belki de dostlarınızdan ya da ailenizden uzak kalmanız gerekebilir mi? Sizi kötü bir ortama maruz bırakarak ya da tatsız bir hal alarak büyük bir düş kırıklığına yol açabilir mi? Bu işin avantajlarını ve dezavantajlarını iyice düşündükten sonra, hangi şeyin daha önemli olduğuna karar verin.

Yeterince Vakit Ayırın

Aceleyle verilen kararların yanlış olduğu kolayca ortaya çıkabilir. Süleymanın Meselleri 21:5 şöyle uyarıyor: “Çalışkan adamın düşünceleri ancak berekete götürür; fakat acele eden her adam yoksulluğa koşar.” Örneğin, birbirlerini tutkuyla seven gençler, evliliğe karar vermeden önce bu konuyu düşünmeye vakit ayırmalılar. Yoksa, 18. yüzyılın başlarında İngiltere’de oyun yazarı olan William Congreve’ın söylediği şu sözlerin ne kadar doğru olduğunu yaşamlarında bizzat görebilirler: “Evliliğimiz aceleye geldi, pişman olmaya bol bol vaktimiz var.”

Yeterince vakit ayırmak, kararı ağırdan almak anlamına gelmez. Bazı kararlar öylesine önemlidir ki, hikmetli davranış, makul sınırlar içinde olabildiğince çabuk olmayı gerektirir. Karar vermeyi gereksiz yere geciktirmek, hem bize hem de başkalarına çok pahalıya mal olabilir. Bir kararı ertelemek bile, bizzat bir karar olabilir ve muhtemelen yanlış bir karardır.

Öğüt Kabul Edin

İki durum tıpatıp aynı olmadığı gibi, iki insan da benzer sorunlarla karşılaştığında her zaman aynı kararı vermez. Bununla birlikte, bizimkine benzer sorunlarla karşılaşan, başkalarının nasıl karar verdiğini dinlemek yararlıdır. Onlara bu kararları hakkında şimdi ne düşündüklerini sorun. Örneğin ticarete atılmayı düşünüyorsanız, ticaretin bu alanıyla uğraşan kişilerden bu işin olumlu ve olumsuz yönlerini anlatmalarını isteyin. Acaba böyle bir tercih yapmaları onlara hangi yararları sağladı? Bu işin sakıncalı yönleri ya da olası tehlikeleri nelerdi?

Kutsal Yazılar bizi şöyle uyarıyor: “Karşılıklı danışılmazsa tasarılar boşa çıkar, danışmanların çokluğuyla başarıya ulaşılır.” (Süleymanın Meselleri 15:22, YÇ) Tabii, öğüt alırken ve başkalarının başından geçenleri öğrenirken, son kararı bizim vermemiz gerektiğini ve bunun sorumluluğunun bize ait olduğunu tam olarak kavramalıyız.—Galatyalılar 6:4, 5.

İyi Eğitilmiş Bir Vicdanı Dinleyin

Vicdanımız, hayatımızda benimsediğimiz temel ilkelerle uyumlu kararlar vermemize yardım edebilir. Bu, İsa’nın bir takipçisi için, vicdanını Tanrı’nın düşüncelerini yansıtacak şekilde eğitmesi anlamına gelir. (Romalılar 2:15, 16) Tanrı’nın Sözü bize şöyle der: “Bütün yollarında onu tanı, o da senin yollarını doğrultur.” (Süleymanın Meselleri 3:6) Tabii, iyi eğitilmiş vicdana sahip iki kişi, bazı konularda farklı sonuçlara varabilir ve farklı kararlar verebilir.

Fakat, Tanrı’nın Sözünün doğrudan mahkûm ettiği konularda karar vermesi gerektiğinde, iyi eğitilmiş bir vicdan kişiye böyle bir serbestlik tanımayacaktır. Örneğin, Mukaddes Kitap ilkelerine göre eğitilmemiş bir vicdan, bir erkek ile bir kadının evlenmeden önce birlikte yaşayarak, birbirlerine uygun olup olmadıklarını denemelerine izin verebilir. Onlar, böyle davranmanın kendilerini yanlış bir evlilik yapmaktan alıkoyacağını düşünüp doğru bir karar verdiklerini sanabilirler. Vicdanları onları mahkûm etmeyebilir. Oysa, Tanrı’nın seks ve evlilik konusundaki görüşünü benimseyen bir kişi, böyle geçici ve ahlaksız bir beraberliği kabul etmeyecektir.—I. Korintoslular 6:18; 7:1, 2; İbraniler 13:4.

Kararlarınızın Başkalarını Nasıl Etkilediğini Düşünün

Kararlarınız çoğu kez başkalarını etkileyebilir. Bu nedenle asla, bile bile yanlış –hatta akılsızca– kararlar vermeyin. Böyle kararlar dostlarınızla, akrabalarınızla ya da her şeyden önemlisi, Tanrı’yla aranızdaki değerli ilişkiyi tehlikeye sokabilir. Süleymanın Meselleri 10:1 şöyle der: “Hikmetli oğul babasını sevindirir; fakat akılsız oğul anasına derttir.”

Öte yandan şunu kabul edin ki, bazen dostlar arasında seçim yapmak gerekir. Örneğin, eskiden sahip olduğunuz dinsel görüşlerin Kutsal Yazılarla bağdaşmadığını öğrendiğiniz için, artık bu görüşleri bırakmaya karar verebilirsiniz. Ya da yaşamınızı, şimdi kabul ettiğiniz Tanrısal yönlendirmelere göre şekillendirmek istediğinizden, kişiliğinizde büyük değişiklikler yapmaya karar verebilirsiniz. Bu kararınız, bazı dostlarınızı veya akrabalarınızı memnun etmese de, Tanrı’yı memnun eden bir karar, doğru bir karardır.