Gerçek hikmet, peşine düşülebilecek en değerli hazinelerden biridir. Onun kaynağı sadece Yehova’dır. Bu kısımda, sadık adam Eyub’un “yürekten hikmetli” diye söz ettiği Yehova Tanrı’nın sınırsız hikmetine daha yakından bakacağız.—Eyub 9:4.

1, 2. Yehova’nın yedinci günle ilgili amacı neydi, o günün başında Tanrı’nın hikmeti nasıl sınandı?

NE BÜYÜK bir yıkım! Altıncı yaratılış gününün şaheseri olan insan ansızın feci bir düşüş yaşadı. Daha önce Yehova yaptığı her şeyin “çok iyi” olduğunu bildirmişti ki, buna insan da dahildi. (Tekvin 1:31) Ama yedinci günün başında, Âdem ve Havva, Şeytan’ı izleyerek isyan ettiler. Bunun sonucunda günahkâr ve kusurlu duruma düşüp öldüler.

² Yehova’nın yedinci günle ilgili amacının gerçekleşmesi çok uzak bir olasılıkmış gibi görünüyordu. Önceki altı gün gibi, o gün de binlerce yıl uzunluğundaydı. Yehova o günü kutsal ilan etmişti ve günün sonunda tüm yeryüzünü kusursuz bir insan ailesinin fertleriyle dolu bir cennet haline getirecekti. (Tekvin 1:28; 2:3) Fakat insanlığa yıkım getiren bu isyandan sonra bu amaç nasıl gerçekleşebilirdi? Tanrı ne yapacaktı? İşte bu durum, Tanrı’nın hikmeti açısından olağandışı bir sınav, belki de sınavların en büyüğüydü.

3, 4. (a) Yehova’nın Aden’deki isyan karşısındaki davranış tarzı hikmeti konusunda neden derin saygı uyandıran bir örnektir? (b) Yehova’nın hikmetini incelerken hangi gerçeği alçakgönüllülükle aklımızda tutmalıyız?

³ Yehova hemen karşılık verdi. Aden’deki asilere hükmünü bildirdi ve aynı zamanda muhteşem bir umut ışığı da sağladı: Amacı onların yol açtığı sıkıntıları gidermekti. (Tekvin 3:15) Bu amaç Yehova’nın uzak görüşlülüğünü yansıtır; Aden’de başlayan insanlık tarihinin bugüne dek geçen binlerce yılını kapsar, hatta uzak geleceğe dek uzanır. Söz konusu amaç fevkalade basit olmakla birlikte öylesine derin anlamlı ve çok yönlüdür ki, bir Mukaddes Kitap okurunun tüm yaşam boyu onu inceleyip üzerinde düşünerek elde edeceği doyum hiç azalmaz. Ayrıca, Yehova’nın amacının gerçekleşeceği de kesindir. O, tüm kötülüklere, günaha ve ölüme son verecek. Sadık insanları kusursuzluğa erdirecek. Bütün bunlar yedinci gün sona ermeden önce olacağından, tüm olup bitenlere rağmen, Yehova’nın yeryüzü ve insanlıkla ilgili amacı tam belirlediği zamanda gerçekleşmiş olacak!

⁴ Böyle bir hikmet karşısında derin saygı ve hayranlık duyulmaz mı? Resul Pavlus ‘Ey Tanrı’nın hikmetinin derinliği!’ diye yazma gereksinimi duymuştu. (Romalılar 11:33) Biz bu Tanrısal niteliğin değişik yönlerini incelemeye girişirken, yaşamsal bir gerçeği, yani Yehova’nın büyük hikmetini ancak bir nebze anlayabileceğimizi alçakgönüllülükle aklımızda tutmalıyız. (Eyub 26:14) Şimdi önce, derin saygı uyandıran bu niteliği tanımlayalım.

Tanrısal Hikmetin Anlamı

5, 6. Bilgi ve hikmet arasında hangi bağlantı vardır, Yehova’nın bilgisi ne denli geniştir?

⁵ Hikmet bilgi demek değildir. Bilgisayarlar muazzam miktarlarda bilgi depolayabilirse de, bu aygıtların hikmetli olduğunu herhalde düşünmeyiz. Yine de, bilgi ve hikmet arasında bağlantı vardır. (Süleymanın Meselleri 10:14) Örneğin, ciddi bir sağlık sorununun üstesinden nasıl gelebileceğiniz konusunda hikmetli bir öğüde ihtiyacınız olsaydı, tıptan az anlayan ya da hiç anlamayan birine akıl danışır mıydınız? Kuşkusuz hayır! Şu halde, gerçek hikmet için de tam bilgi çok önemlidir.

⁶ Yehova sınırsız bilgiye sahiptir. “Çağların Kralı” olduğu için yalnızca O sonsuzluk boyunca yaşamaktadır. (I. Timoteos 1:17, YÇ) Bütün bu sayısız çağlar boyunca olup bitenlerin farkındadır. Mukaddes Kitap “Tanrı’nın görmediği hiçbir yaratık yoktur. Kendisine hesap vereceğimiz Tanrı’nın gözü önünde her şey çıplak ve açıktır” der. (İbraniler 4:13, YÇ; Süleymanın Meselleri 15:3) Yehova, Yaratıcı olduğu için yaptığı şeylerle ilgili tam anlayışa sahiptir ve başlangıçtan itibaren insanın tüm hareketlerini gözlemlemektedir. Her insanın yüreğini inceler ve hiçbir noktayı gözden kaçırmaz. (I. Tarihler 28:9) Bizi özgür iradeyle yarattığından, hayatta hikmetli seçimler yaptığımızı gördüğünde sevinir. “Duayı işiten” olduğundan aynı anda sayısız yakarışı dinler! (Mezmur 65:2) O’nun kusursuz bir belleğe sahip olduğunu söylemeye ise hiç gerek yok.

7, 8. Yehova nasıl anlayış, ayırt etme gücü ve hikmet gösterir?

⁷ Yehova bilgiden fazlasına da sahiptir. Gerçeklerin birbiriyle bağlantısını algılayarak sayısız ayrıntısıyla tüm tabloyu görür. İyi ile kötüyü, önemli ile önemsizi ayırt ederek değerlendirme yapar ve yargılar. Üstelik, görünenin ardına bakarak yüreği inceler. (I. Samuel 16:7) Bu nedenle, O bilgiden çok daha üstün olan anlayış ve ayırt etme niteliklerine de sahiptir. Hikmet ise bunlardan da üstün bir niteliktir.

⁸ Hikmet; bilgi, anlayış ve ayırt etme gücünü istenen sonucu verecek şekilde kullanmaktır. Gerçekten de, Kitabı Mukaddes’te “hikmet” ya da Kutsal Kitap—Yeni Çeviri’de “bilgelik” olarak çevrilen bazı özgün sözcükler aslında “sonuç veren iş” ya da “pratik hikmet” anlamı taşır. Öyleyse, Yehova’nın hikmeti sadece kuramsal değildir. Aynı zamanda, pratiktir ve istenen sonucu verir. Yehova, bilgisinin genişliği ve anlayışının derinliği sayesinde her zaman mümkün olan en iyi kararları verir ve onları düşünülebilecek en iyi tarzda uygular. İşte gerçek hikmet budur! İsa’nın hikmet “ortaya koyduğu işlerle doğrulanır” sözlerinin ne denli gerçek olduğu Yehova’ya bakılarak görülür. (Matta 11:19, YÇ) O’nun tüm evrende yaptığı işler hikmetinin güçlü birer kanıtıdır.

Tanrı’nın Hikmetine İlişkin Kanıtlar

9, 10. (a) Yehova ne tür bir hikmet gösterir, bunu nasıl ortaya koyar? (b) Hücre, Yehova’nın hikmetini nasıl kanıtlar?

⁹ Güzel ve kullanışlı eserler yapan bir sanatkârın yaratıcılığına hayran kaldığınız hiç oldu mu? Bu, hikmetin etkileyici bir türüdür. (Çıkış 31:1-3) Böyle bir hikmetin kaynağı Yehova’dır. O’nun engin hikmeti eşsizdir. Kral Davud Yehova’ya “sana övgüler sunarım, çünkü müthiş ve harika yaratılmışım. Ne harika işlerin var! Bunu çok iyi bilirim” demişti. (Mezmur 139:14, YÇ) Gerçekten de, insan bedeni hakkında ne kadar bilgi edinirsek, Yehova’nın hikmetine duyduğumuz hayranlık ve saygı o oranda artar.

¹⁰ Şöyle örnekleyelim: Yaşamınız tek bir hücre olarak başladı; annenizin bir yumurta hücresi babanızın bir spermasıyla döllendi. Kısa bir süre sonra bu hücre bölünmeye başladı. Son “ürün” olan siz 100 trilyon kadar hücreden oluştunuz. Bunlar minicik hücrelerdir. Ortalama boyuttaki 10.000 kadar hücre, bir topluiğne başı büyüklüğündedir. Bununla birlikte, her biri fevkalade karmaşıktır. Hücre, insanın yaptığı her aygıttan, her fabrikadan katbekat çapraşıktır. Bilim adamları hücrenin surlarla çevrili bir kente benzediğini söylerler. Onun da kontrol altında tutulan giriş ve çıkışları, bir taşıma sistemi, iletişim ağı, enerji santralları, fabrikaları, atık maddeleri arıtma tesisleri, savunma mekanizmaları ve hatta çekirdeğinde bir tür idare merkezi vardır. Üstelik, hücre sadece birkaç saat içinde kendisinin tam bir kopyasını da çıkarabilir!

11, 12. (a) Gelişmekte olan bir embriyondaki hücrelerin farklılaşmasını sağlayan nedir, bu Mezmur 139:16’ya nasıl uygundur? (b) İnsan beyni, “harika yaratılmış” olduğumuzu hangi bakımlardan gösterir?

¹¹ Bütün hücreler elbette birbirine benzemez. Bir embriyonun hücreleri, bölünmeye devam ederlerken çok değişik işlevler üstlenirler. Bazıları sinir, bazıları kemik, kas, kan ya da göz hücreleri olurlar. Bütün bu farklılaşma hücrenin genetik mavi kopya ‘kütüphanesinde’, DNA’da programlanmış bulunuyor. Davud’un Yehova hakkında ilhamla, “gözlerin beni cenin iken gördü; ve daha onlardan hiç biri yokken, benim için tayin olunan günlerin hepsi senin kitabında yazılmıştılar” demesi ilginçtir.—Mezmur 139:16.

¹² Bedenin bazı organları fevkalade karmaşıktır. Örneğin, insan beynini ele alalım. Kimisi onu evrende bilinen en karmaşık yapı olarak adlandırır. Beyin yaklaşık yüz milyar –neredeyse gökadamızdaki yıldızların sayısı kadar– sinir hücresi içerir. Her bir hücrenin başka hücrelerle bağlantısını sağlayan binlerce uzantısı vardır. Bilim adamları, insan beyninin dünyanın tüm kütüphanelerindeki bilgiyi alabileceğini ve bilgi depolama kapasitesinin aslında ölçülemeyecek denli büyük olduğunu söylerler. “Harika yaratılmış” bu organı yıllardır inceledikleri halde, nasıl çalıştığını belki hiçbir zaman tam olarak anlayamayacaklarını itiraf ederler.

13, 14. (a) Karıncalar ve başka yaratıklar ‘içgüdüsel hikmete’ sahip olduklarını nasıl gösterirler, bu bize onların Yaratıcısı hakkında ne öğretir? (b) Örümcek ağı gibi eserlerin “hikmetle” yapıldığını neden söyleyebiliriz?

¹³ Oysa insan, Yehova’nın yaratıcı hikmetini gösteren örneklerden sadece biridir. Mezmur 104:24 “Ya RAB, işlerin ne çoktur! Onların hepsini hikmetle yaptın; yer senin servetinle dolu” der. Yehova’nın hikmeti etrafımızdaki her yaratıkta açıkça görülür. Örneğin, karıncalar ‘içgüdüsel hikmete’ sahiptir. (Süleymanın Meselleri 30:24) Gerçekten de, karınca kolonileri şahane şekilde örgütlenmiştir. Bazı koloniler yaprakbiti diye adlandırılan böceklere çiftlik hayvanları gibi bakar, onları barındırır ve ‘sağarak’ beslenirler. Başka karıncalarsa çiftçilik yaparak mantar yetiştirirler. Birçok başka yaratık da içgüdüsüyle şahane işler yapması için programlanmıştır. Karasineklerin havada yaptıkları numaraların benzerlerini insanlar en gelişmiş uçaklarla bile yapamazlar. Göçmen kuşlar ise yıldızlar, yerin manyetik alanının yönü veya içlerinde bulunan bir tür harita sayesinde rotalarını saptarlar. Biyologlar bu yaratıkların içinde programlanan karmaşık hareketleri incelemek üzere yıllar harcadılar. Bu şahane programları yapan Yüce Tanrı ne kadar hikmetli olmalı!

¹⁴ Bilim adamları Yehova’nın yaratıcı hikmetinden çok şey öğrendiler. Doğadaki tasarımları taklide çalışan, biyomimetik denen bir mühendislik dalı bile vardır. Örneğin, örümcek ağının güzelliğini herhalde hayranlıkla seyretmişsinizdir. Mühendisler ise ona bir tasarım harikası olarak bakar. Bu ağın çok zayıf görünen bazı iplikçikleri aynı boyuttaki çelikten daha kuvvetli, kurşun geçirmez bir yeleğin elyafından daha dayanıklıdır. Bu ağ tam ne kadar güçlüdür? Bir örümcek ağının balıkçı teknesinde kullanılan bir ağ kadar geniş olduğunu varsayın. Böyle bir ağ normal hızla giden bir yolcu uçağını durdurabilecek kadar güçlüdür. Evet, Yehova bütün bunları ‘hikmetiyle’ yaptı.

Tüm Evrende Görülen Hikmet

15, 16. (a) Yıldızlı gökler Yehova’nın hikmetinin nasıl bir kanıtıdır? (b) Yehova’nın çok sayıdaki meleğin Yüce Komutanı sıfatıyla bulunduğu konum, O’nun Yönetici olarak hikmetini nasıl kanıtlar?

¹⁵ Yehova’nın hikmeti evrenin her yerindeki işlerinden bellidir. Beşinci bölümde bir ölçüde değindiğimiz yıldızlı gökler, uzay boşluğuna gelişigüzel dağılmamıştır. Gökler, Yehova’nın hikmetle koyduğu “göklerin kanunları” sayesinde gökadalar içeren kümeler ve kümeler içeren süperkümeler halinde harika bir düzen içindedir. (Eyub 38:33) Yehova’nın gök cisimlerini bir “ordu” olarak adlandırması gayet doğaldır! (İşaya 40:26) Bununla birlikte, Yehova’nın hikmetinin çok daha canlı bir kanıtı olan başka bir ordu daha var.

¹⁶ Tanrı 4. bölümde gördüğümüz gibi, yüz milyonlarca ruhi yaratıktan oluşan çok büyük bir ordunun Yüce Komutanı konumundan ötürü ‘orduların Yehovası’ unvanını taşır. Bu Yehova’nın gücünün kanıtıdır. Acaba bunun hikmetiyle ne ilgisi var? Düşünün: Yehova ve İsa hiçbir zaman boş durmuyorlar. (Yuhanna 5:17) Öyleyse, Yüce Olan’ın hizmetindeki meleklerin de aynı şekilde her zaman çalıştıklarını düşünmek akla yakındır. Ve onların insandan çok daha üstün zekâya ve güce sahip yüksek düzeyde varlıklar olduklarını da unutmayın. (İbraniler 1:7; 2:7) Yine de, Yehova ‘söylediklerini ve isteğini yerine getirtmek’ üzere bütün bu meleklerin milyarlarca yıldır Kendi işinde sevinçle çalışmalarını sağlıyor. (Mezmur 103:20, 21, YÇ) Bu Yöneticinin ne muazzam bir hikmeti olmalı!

Yalnızca Yehova Hikmetlidir

17, 18. Mukaddes Kitap neden yalnızca Yehova’nın hikmetli olduğunu söyler, bu hikmet neden bizde saygı ve hayranlık uyandırmalı?

¹⁷ Böyle kanıtlar karşısında, Mukaddes Kitabın Yehova’nın hikmetinin en üst düzeyde olduğunu bildirmesine şaşmalı mı? Örneğin, Mukaddes Kitap yalnızca Yehova’nın hikmetli olduğunu söyler. (Romalılar 16:27) Yalnızca O, mutlak anlamda hikmete sahiptir. Tüm gerçek hikmetin kaynağıdır. (Süleymanın Meselleri 2:6) Bu nedenle İsa, Yehova’nın yarattığı varlıkların en hikmetlisi olmasına rağmen, her zaman kendi hikmetiyle değil, Babasının yönlendirmesi doğrultusunda hareket ettiğini söyledi.—Yuhanna 12:48-50.

¹⁸ Resul Pavlus’un Yehova’nın hikmetinin eşsizliğini nasıl dile getirdiğine bakın: “Ey Allahın zenginlik ve hikmet ve bilgisinin derinliği! Ne derece onun hükümlerine akıl ermez, ve yolları keşfolunmaz!” (Romalılar 11:33) Pavlus ayetin başında “ey” diye haykırarak güçlü duygularını, derin saygısını ve hayranlığını ifade etti. Onun “derinlik” anlamında seçtiği Yunanca sözcük, ‘uçurum’ sözcüğüyle yakından bağlantılıdır. Bu nedenle, Pavlus’un bu sözleri zihinde canlı bir tablo oluşturur. Yehova’nın hikmetini düşündüğümüzde, onu ayrıntılı olarak betimleyip tanımlamak şöyle dursun, ucunu bucağını asla kavrayamayacağımız sonsuz derinlikte, dipsiz bir uçuruma bakıyor gibi oluruz. (Mezmur 92:5) Bütün bunları düşünen bir insan alçakgönüllü olmaz mı?

19, 20. (a) Kartal neden Tanrısal hikmetin uygun bir simgesidir? (b) Yehova geleceği görme yeteneğini nasıl gösterdi?

¹⁹ Bir başka açıdan da, yalnızca Yehova hikmetlidir: Sadece O geleceği görebilir. Uzakları görebilen kartalı Kendi hikmetinin simgesi olarak kullandığını unutmayın. Kaya kartalının ağırlığı sadece 5 kilo kadarsa da, gözleri yetişkin bir insanınkinden büyüktür. Fevkalade keskin görüşü sayesinde ufacık bir avı yüzlerce metreden, hatta kilometrelerce öteden seçebilir. Yehova bir keresinde kartal hakkında “gözleri uzaktan görür” demişti. (Eyub 39:29) Benzer şekilde, Yehova da ‘uzağı’, geleceği görebilir.

²⁰ Mukaddes Kitap bunun doğru olduğunu gösteren kanıtlarla doludur. İçinde yüzlerce peygamberlik kayıtlıdır; bu peygamberlikler bir anlamda tarihin önceden yazılışıdır. Savaşların sonuçları, dünya güçlerinin yükseliş ve çöküşleri ve hatta ordu komutanlarının belirgin savaş stratejileri, bunların hepsi Mukaddes Kitapta önceden, hatta bazı olaylarda yüzlerce yıl önceden bildirilmiştir.—İşaya 44:25–45:4; Daniel 8:2-8, 20-22.

21, 22. (a) Yehova’nın, yaşam boyu yapacağınız tüm seçimleri önceden gördüğü sonucuna varmak için neden bir temel yoktur? Örnekleyin. (b) Yehova’nın hikmetinin soğuk ya da duygudan yoksun olmadığını nereden biliyoruz?

²¹ Acaba bu sizin yaşam boyu yapacağınız seçimleri Yehova’nın önceden gördüğü anlamına mı gelir? Kader öğretisini savunan bazıları cevabın evet olduğunda diretirler. Oysa bu inanç Yehova’nın geleceği görme yeteneğini kontrol edemediği anlamına geldiğinden, aslında O’nun hikmetine gölge düşürür. Şöyle örnekleyelim: Şarkı söylemek için şahane, eşsiz güzellikte bir sesiniz olsaydı, durmadan şarkı söylemek zorunda mı olurdunuz? Bu gülünç bir fikirdir! Benzer şekilde, Yehova geleceği önceden bilme yetisine sahipse de, bu yetisini hiç durmadan kullanmaz. Bunu yapsaydı, asla geri almak istemediği değerli bir armağanı, irade özgürlüğümüzü çiğnemiş olurdu.—Tesniye 30:19, 20.

²² Daha da kötüsü, kader inancı, insanda Yehova’nın hikmetinin soğuk, sevgiden ve duygudan yoksun, acımasız olduğu fikrini uyandırır. Ama bu kesinlikle doğru değildir! Mukaddes Kitap Yehova’nın “yürekten hikmetli” olduğunu öğretir. (Eyub 9:4) Bu O’nun gerçek bir kalbe sahip olduğu anlamına gelmez, fakat Mukaddes Kitap yürek terimini sık sık, sevgi gibi duyguları ve güdüleri de kapsayan benliğin en derin kısmıyla bağlantılı olarak kullanır. Bu nedenle, Yehova’nın diğer niteliklerini olduğu gibi, hikmetini de yönlendiren sevgidir.—I. Yuhanna 4:8.

23. Yehova’nın hikmetinin üstünlüğü bizi ne yapmaya yöneltmeli?

²³ Yehova’nın hikmetine kuşkusuz tamamen güvenilebilir. O’nun hikmeti bizimkini kat kat aştığından, Sözü bizi sevgiyle şuna teşvik eder: “Bütün yüreğinle RABBE güven, ve kendi anlayışına dayanma; bütün yollarında onu tanı, O da senin yollarını doğrultur.” (Süleymanın Meselleri 3:5, 6) Şimdi mutlak hikmete sahip Tanrımıza daha da yaklaşabilmek için O’nun hikmetini derinlemesine araştıralım.

1, 2. Yehova bize hangi ‘mektubu’ yazdı, neden?

UZAKTAKİ bir dostunuzdan en son ne zaman mektup aldığınızı hatırlıyor musunuz? Bizi, sevdiğimiz birinden aldığımız sıcak bir mektup kadar sevindiren az şey vardır. Onun sağlıklı olduğunu, başından neler geçtiğini, neler yapmayı düşündüğünü öğrenmek bize keyif verir. Bu iletişim, seven kimseleri, aralarında uzak mesafeler bile olsa birbirlerine yaklaştırır.

² Öyleyse, acaba bize, sevgili Tanrımızdan yazılı bir mesaj almaktan daha büyük sevinç veren ne olabilir? Yehova bir bakıma bize bir ‘mektup’ yazdı. Bu, O’nun Sözü olan Mukaddes Kitaptır. Bu ‘mektupta’ bize kim olduğunu, yaptığı işleri, amaçlarını anlatır ve daha birçok konudan söz eder. Yehova Kendisine yaklaşmamızı istediğinden bize Sözünü vermiştir. Mutlak hikmete sahip Tanrımız bizimle iletişim kurmak için düşünülebilecek en iyi yolu seçmiştir. Mukaddes Kitabın yazılış tarzı ve içindekiler eşsiz bir hikmet yansıtır.

Yazılı Söze Neden Gerek Vardı?

3. Yehova Kanun’u Musa’ya ne şekilde iletti?

³ Kimi insan, Yehova’nın insanlarla neden daha etkileyici bir yöntemle, örneğin gökten bir sesle iletişim kurmadığını merak edebilir. Aslında Yehova bazı zamanlar, Kendisini temsil eden melekler aracılığıyla gökten konuştu. Örneğin, İsrail’e Kanun’u verirken bunu yaptı. (Galatyalılar 3:19) O sırada gökten gelen ses öyle korku vericiydi ki, dehşete kapılan İsrailoğulları Yehova’ya kendileriyle bu tarzda konuşmaması, Musa aracılığıyla iletişim kurması için yalvardılar. (Çıkış 20:18-20) Böylece, 600 kadar hükümden oluşan Kanun Musa’ya sözlü olarak kelime kelime iletildi.

4. Sözün ağızdan aktarılması, Tanrı’nın yasalarını iletmek için neden güvenilir bir yöntem olmazdı?

⁴ Bu Kanun hiçbir zaman yazıya dökülmeseydi acaba ne olurdu? Musa bu kanun sistemindeki ayrıntıları noktası noktasına hatırlayabilir ve ulusuna eksiksizce iletebilir miydi? Ya sonraki kuşaklar için ne diyelim? Onlar sadece ağızdan ağıza aktarılan sözlere güvenmek zorunda kalmayacaklar mıydı? Bu Tanrı’nın yasalarını iletmek için hiç de güvenilir bir yöntem olmayacaktı. Kulaktan kulağa oyununda, sıranın başındaki kişiye söylediğiniz sözlerin, diğerleri tarafından aktarılarak sonuncu kişiye nasıl iletildiğini bir düşünün! Büyük olasılıkla, sözler sonuncu kişinin kulağına sizin söylediklerinizden oldukça değişik şekilde ulaşır. Tanrı’nın Kanunu’nun sözleri için hiçbir zaman böyle bir tehlike söz konusu olmadı.

5, 6. Yehova Musa’ya Kendi sözlerini ne yapmasını söyledi, Yehova’nın Sözünün yazılı halde elimizde olması bizim için neden bir nimettir?

⁵ Yehova hikmetli bir seçim yaparak sözlerini yazdırdı. Musa’ya “bu sözleri yaz; çünkü seninle ve İsraille bu sözlere göre ahdettim” dedi. (Çıkış 34:27) Böylece MÖ 1513’te Mukaddes Kitabın yazılma süreci başladı. Sonraki 1.610 yıl boyunca, Yehova Mukaddes Kitabı yazan 40 kadar kişiyle “birçok kez çeşitli yollar” kullanarak konuştu. (İbraniler 1:1, YÇ) Geçen zaman içinde, güvenilir yazıcılar, Kutsal Yazıların korunması için hatasız kopyalarını çıkarmaya büyük titizlik gösterdiler.—Ezra 7:6; Mezmur 45:1.

⁶ Yehova’nın bizimle yazılı olarak iletişim kurması gerçek bir nimettir. Sizin için büyük değer taşıyan bir mektup hiç aldınız mı? Belki bu mektupta ihtiyacınız olan teselliyi bulduğunuzdan onu saklayıp tekrar tekrar okumuş olabilirsiniz. İşte, Yehova bize böyle bir “mektup” gönderdi. Yehova sözlerinin yazılmasını sağladığından, onları devamlı okuyabilir ve söyledikleri üzerinde derin düşünebiliriz. (Mezmur 1:2) İhtiyacımız olduğunda ‘kitaplardan teselli’ bulabiliriz.—Romalılar 15:4.

Neden İnsanlara Yazdırıldı?

7. Yehova’nın, Sözünü yazdırmak için insanları kullanması hikmetini nasıl gösterir?

⁷ Yehova, Sözünü insanlara yazdırarak da hikmetini gösterdi. Şunu düşünün: Yehova Mukaddes Kitabı yazdırmak için melekleri kullansaydı, bu kitap aynı ölçüde çekici olur muydu? Gerçi melekler, kendi üstün görüş açılarından Yehova’yı tanıtabilir, O’na bağlılıklarını ifade edebilir ve sadık insanlar hakkında da bilgi verebilirlerdi. Fakat bilgi, deneyim ve güçleri bizimkini kat kat aşan bu kusursuz ruhi yaratıklar kendi görüş açılarından bir kitap yazsalardı, biz bunu benimseyebilir miydik?—İbraniler 2:6, 7.

8. Mukaddes Kitap yazarlarının ne bakımdan zihinsel yetilerini kullanmalarına izin verildi? (Dipnota da bakın.)

⁸ Yehova, Sözünü insanlara yazdırarak bize tam ihtiyacımız olanı sağladı: ‘Tanrı tarafından ilham edilmiş’ olduğu halde insani özellikler taşıyan bir kayıt. (II. Timoteos 3:16) Bunu nasıl başardı? Anlaşılan birçok keresinde, yazarların kendi zihinsel yetilerini kullanarak “hoş sözleri, ve doğrulukla yazılmış olanı, hakikat sözlerini” seçmelerine izin verdi. (Vaiz 12:10, 11) Bu gerçek Mukaddes Kitapta görülen üslup farklılıklarının nedenini açıklar. Yazılar, her yazarın kişiliğini ve yetiştiği çevrenin etkisini yansıtır.a Yine de, bu adamlar ‘kutsal ruh tarafından yönlendirilerek Tanrı’nın sözlerini ilettiler.’ (II. Petrus 1:21, YÇ) Böylece, sonuçta ortaya çıkan eser “Tanrı sözü” idi.—I. Selânikliler 2:13, YÇ.

9, 10. Mukaddes Kitabın insanlara yazdırılmış olması bu kitaba neden sıcaklık ve çekicilik katar?

⁹ Mukaddes Kitabın insanlara yazdırılmış olması ona bambaşka bir sıcaklık ve çekicilik katar. Bu yazarlar bizimkine benzer duyguları olan insanlardı. Onlar da kusurlu insanlar olarak bizim karşılaştığımız deneme ve baskılarla karşılaştılar. Bazı kereler, Yehova’nın ruhu onlara duygularını ve verdikleri mücadeleleri yazmalarını ilham etti. (II. Korintoslular 12:7-10) Böylece onlar görgü tanığı oldukları olayları yazdılar; hiçbir melek bunu yapamazdı.

¹⁰ Bir örnek olarak, İsrail kralı Davud’u ele alalım. O bazı ciddi günahlar işledikten sonra bestelediği bir ilahide Tanrı’ya içini döküp kendisini bağışlamasını diledi. Şunları yazdı: “Suçumdan beni temizle. Çünkü isyanlarımı bilirim, ve suçum daima önümdedir. İşte, ben fesat içinde doğdum, ve anam günah içinde bana gebe kaldı. Beni önünden atma; ve mukaddes Ruhunu benden alma. Allahın kurbanları kırılmış ruhtur; Ey Allah, kırılmış ve ezilmiş yüreği hor görmezsin.” (Mezmur 51:2, 3, 5, 11, 17) Yazarın ıstırabını siz de hissetmiyor musunuz? Kusurlu bir insandan başka kim, böylesine içten duygular ifade edebilirdi?

İnsanları Anlatan Bir Kitap

11. Mukaddes Kitaba “bizim öğretilmemiz için” gerçek yaşamdan ne tür örnekler kaydedildi?

¹¹ Mukaddes Kitabın çekiciliğine katkıda bulunan bir başka etken daha var. Bu, Mukaddes Kitabın büyük ölçüde gerçek insanları, Tanrı’ya hizmet edenlerle etmeyenleri anlatan bir kitap olmasıdır. Onda insanların deneyimleri, zorlukları, sevinçleri hakkında yazılanları okuruz. Hayatta yaptıkları seçimlerin sonuçlarını görürüz. Bu kayıtlar “bizim öğretilmemiz için” kitaba dahil edildi. (Romalılar 15:4) Yehova’nın öğretimi gerçek yaşamdan alınan bu örnekler sayesinde yüreğimizi etkiler. Bazı örnekleri inceleyelim.

12. Mukaddes Kitabın sadakatsiz insanlar hakkındaki kayıtları bize hangi yönden yardımcı olur?

¹² Mukaddes Kitap bize sadakatsiz, hatta kötü insanları ve başlarına gelenleri anlatır. Bu kayıtlarda, onların davranışlarında arzu edilmeyen niteliklerin nasıl ortaya çıktığını gördüğümüzde, bu tür niteliklerin anlamını daha da kolay kavrarız. Örneğin, vefasızlık hakkında verilen hangi emir, bu niteliğin İsa’ya karşı haince bir komplo kuran Yahuda’da görülen canlı örneğinden daha etkili olabilirdi? (Matta 26:14-16, 46-50; 27:3-10) Bu gibi kayıtlar yüreğimizi daha da çok etkileyerek iğrenç özellikleri fark edip reddetmemize yardımcı olur.

13. Mukaddes Kitap arzu edilir nitelikleri kavramamıza ne şekilde yardımcı olur?

¹³ Mukaddes Kitap Tanrı’nın birçok sadık hizmetçisinden de söz eder. Onların bağlılık ve vefaları hakkında yazılanları okuruz. Tanrı’ya yaklaşabilmek için geliştirmemiz gereken nitelikleri ortaya koyan canlı örnekler görürüz. Örneğin, imanı ele alalım. Mukaddes Kitap, imanı tanımlar ve Tanrı’yı memnun etmek için imanın ne denli önemli olduğunu anlatır. (İbraniler 11:1, 6) Bunun yanı sıra, işlerle kanıtlanan imana ilişkin gerçek yaşamdan örnekler de verir. İbrahim’in, İshak’ı kurban etme girişiminde bulunurken gösterdiği imanı düşünün. (Tekvin 22. bap; İbraniler 11:17-19) “İman” sözcüğü bu gibi kayıtlar sayesinde anlam kazanıp daha da kolay kavranır. Yehova bize sadece arzu edilir nitelikler geliştirmemizi tembih etmekle kalmayıp bunlara ilişkin gerçek yaşamdan örnekler de vermekle ne büyük bir hikmet gösterdi!

14, 15. Mukaddes Kitap mabede gelen bir kadın hakkında bize neler anlatır, bu kayıttan Yehova hakkında ne öğreniriz?

¹⁴ Mukaddes Kitabın gerçek yaşamdan alınan kayıtları çoğu kez bize Yehova’nın nasıl Biri olduğu hakkında bilgi verir. İsa’nın mabette gördüğü bir kadın hakkında anlatılanları ele alalım. İsa bağış toplanan yerin karşısında oturmuş, kutulara para atan halkı seyrediyordu. Birçok varlıklı kişi “zenginliklerinden artanı” attı. Fakat İsa’nın gözleri yoksul bir dul kadına takıldı. O bağış olarak “birkaç kuruş değerinde iki bakır para” atmıştı.b Bu elinde kalan son paraydı. Tanrı’nın görüş açısını kusursuz yansıtan İsa, “bu yoksul dul kadın kutuya herkesten daha çok para attı” dedi. Bu sözlere göre, o kadın kutuya atılanların tümünden daha fazla atmıştı.—Markos 12:41-44, YÇ; Luka 21:1-4; Yuhanna 8:28.

¹⁵ Mukaddes Kitapta, o gün mabede gelen tüm insanlar arasından sadece bu dul kadından özel olarak söz edilmesi anlamlı değil mi? Bu örnek bize Yehova’nın takdirkâr bir Tanrı olduğunu gösterir. Candan verdiğimiz armağanları, başkalarının verebildiklerine kıyasla ne durumda olurlarsa olsunlar, memnuniyetle kabul eder. Yehova bize sevinç veren bu gerçeği herhalde bundan daha iyi bir yolla öğretemezdi!

Mukaddes Kitapta Bulunmayanlar

16, 17. Sözünde bazı noktaları açık bırakması Yehova’nın hikmetini nasıl gösterir?

¹⁶ Sevdiğiniz birine mektup yazarken anlatmak istediklerinizi sınırlı tutmanız gerekir. Bu nedenle, yazacaklarınızı seçerken ayırt edici olmalısınız. Benzer şekilde, Yehova da Sözünde, belirli kişilerden ve olaylardan söz etmeyi uygun gördü. Fakat bu insanların başından geçenleri anlatan kayıtlarda bütün ayrıntılara her zaman tek tek yer verilmez. (Yuhanna 21:25) Örneğin, Mukaddes Kitabın, Tanrı’nın hükümlerinin uygulanışını anlatırken verdiği bilgi her sorumuzu yanıtlamayabilir. Hatta Sözünde bazı noktaları açık bırakması da Yehova’nın hikmetini gösterir. Neden?

¹⁷ Mukaddes Kitabın yazılış tarzı yüreğimizdekini ortaya çıkarır. “Tanrı’nın sözü [ya da mesajı] diri ve etkilidir, iki ağızlı kılıçtan daha keskindir. Canla ruhu, . . . . birbirinden ayıracak kadar derinlere işler; yüreğin düşüncelerini, amaçlarını yargılar.” (İbraniler 4:12, YÇ) Mukaddes Kitabın mesajı benliğimizin derinlerine işleyerek gerçek düşünce ve güdülerimizi ortaya çıkarır. Onu eleştirmek niyetiyle okuyanlar, kendilerini tatmin edecek ölçüde bilgi vermediğini gördükleri kayıtlarda çoğu kez takılırlar. Hatta Yehova’nın gerçekten sevgi dolu, hikmetli ve adaletli olduğundan bile şüphe edebilirler.

18, 19. (a) Mukaddes Kitaptaki belirli bir kaydı okuduğumuzda zihnimizde cevabını hemen bulamadığımız sorular oluşursa neden rahatsız olmamalıyız? (b) Tanrı’nın Sözünü kavrayabilmek için ne gerekir?

¹⁸ Bunun tersine, Mukaddes Kitabı samimi bir yürekle ve dikkatle incelediğimizde, kitabın Yehova’ya ilişkin anlattıklarına bütün olarak bakmakla O’nun hakkında bilgi ediniriz. Böylece, belirli bir kaydı okuduğumuzda zihnimizde cevabını hemen bulamadığımız bazı sorular oluşursa, bundan rahatsız olmayız. Şöyle örnekleyelim: Büyük bir yapboz oyununun parçalarını birleştirirken belki ilk başta belirli bir parçayı bulamayabilir ya da bir parçanın nereye uyduğunu göremeyebiliriz. Ancak yeterli miktarda parçayı birleştirdikten sonra tablonun tam neye benzediğini görebiliriz. Benzer şekilde, Mukaddes Kitabı incelerken, Yehova’nın nasıl bir Tanrı olduğunu yavaş yavaş görürüz ve böylece belirgin bir tablo ortaya çıkar. Belirli bir kaydı ilk başta anlayamasak ya da bu kaydın Tanrı’nın kişiliğine nasıl uyduğunu göremesek de, Mukaddes Kitaptan yaptığımız inceleme Yehova’nın sevgi dolu, adaletli bir Tanrı olduğunu bize zaten yeterince göstermiştir.

¹⁹ Öyleyse, Tanrı’nın Sözünü kavrayabilmek için onu samimi bir yürekle her tür önyargıdan uzak olarak okuyup incelemeliyiz. Bu Yehova’nın büyük hikmetinin kanıtı değil mi? Akıllı insanlar sadece ‘bilge ve aydın kişilerin’ kavrayabileceği kitaplar yazabilirler. Oysa, sadece doğru tutuma sahip olanların anlayabildiği bir kitap yazmak ancak Tanrı’nın hikmetiyle mümkündür!—Matta 11:25.

‘Pratik Hikmet’ Kitabı

20. En iyi yaşam yolunu bize neden sadece Yehova anlatabilir, Mukaddes Kitapta bize yardımcı olabilen ne bulunur?

²⁰ Yehova Sözünde bize en iyi yaşam yolunu gösterir. Yaratıcımız olduğundan, gereksinimlerimizi bizden iyi bilir. Ve insanın sevilme, mutlu olma ve ilişkilerini başarılı kılma arzusu gibi temel gereksinimleri hiç değişmemiştir. Mukaddes Kitap anlamlı bir yaşam sürdürmemize yardımcı olabilen ‘pratik hikmet’ hazinesidir. (Süleymanın Meselleri 2:7) Elinizdeki bu kitabın her kısmında, Kutsal Yazıların hikmetli öğüdünü nasıl uygulayabileceğinizi gösteren bir bölüm bulunuyorsa da, biz burada sadece bir örneği ele alalım.

21-23. Hangi hikmetli öğüt, öfke ve küskünlük beslemekten kaçınmamıza yardımcı olabilir?

²¹ Kin ve küskünlük besleyen kişilerin çoğu kez sonunda kendilerine zarar verdiklerine hiç dikkat ettiniz mi? Küskünlük taşınması ağır bir yüktür. Küskünlük beslemek zihni bütünüyle işgal edip huzuru kaçırır, sevinci yok eder. Bilimsel araştırmalar, öfke beslemenin kalp hastalığına ve birçok başka kronik rahatsızlığa yakalanma riskini artırabildiğini gösterir. Bu araştırmaların yapılmasından çok önce, Mukaddes Kitap hikmet yansıtan bir öğüt vererek “hiddetten çekin, öfkeyi bırak” demişti. (Mezmur 37:8) Acaba bunu nasıl başarabiliriz?

²² Tanrı’nın Sözü şu hikmetli öğüdü de verir: “İnsanın basireti (anlayışı) öfkesini geciktirir; ve suç bağışlamak onun güzelliğidir.” (Süleymanın Meselleri 19:11) ‘Anlayış’ olaylara yüzeysel bakmama, derindeki nedenleri kavrayabilme yeteneğidir. Anlayış karşımızdaki kişinin neden o şekilde konuştuğunu ya da davrandığını sezmemize yardımcı olabilir. Gerçek güdülerini, duygularını ve içinde bulunduğu koşulları kavramak için gösterdiğimiz çaba, ona karşı olumsuz düşünce ve hislerimizi gidermemize yardım edebilir.

²³ Mukaddes Kitapta ‘birbirinize sabredin, birbirinizi bağışlayın’ öğüdü de verilir. (Koloseliler 3:12) ‘Birbirinize sabredin’ ifadesi birbirimize dayanmamız, karşımızdakinin rahatsız edici bulduğumuz özelliklerine hoşgörülü olmamız fikrini taşır. Gösterdiğimiz bu tahammül ufak tefek hoşnutsuzluklar duymaktan kaçınmamıza yardımcı olabilir. ‘Bağışlamak’ küskünlük duymamak fikri taşır. Hikmetli Tanrımız başkalarını bağışlamak için sağlam temel varsa, bunu yapmamız gerektiğini bilir. Bu sadece onların yararına değil, aynı zamanda kendi zihin ve yüreğimizin huzuru içindir. (Luka 17:3, 4) Tanrı’nın Sözünde bulunan hikmet ne kadar büyük!

24. Tanrısal hikmetle uyumlu yaşarsak sonuç ne olur?

²⁴ Yehova sonsuz sevgisi nedeniyle bizimle iletişim kurmak istedi. Bunun için mümkün olan en iyi yolu seçti: Mukaddes ruhun rehberlik ettiği insanlar aracılığıyla bir “mektup” yazdı. Sonuç olarak, onun sayfalarında Yehova’nın hikmeti bulunur. Bu hikmet ‘çok güvenilirdir.’ (Mezmur 93:5) Bu hikmetle uyum içinde yaşadıkça ve onu başkalarıyla paylaştıkça, doğal olarak üstün hikmeti olan Tanrımıza yaklaşırız. Gelecek bölümde, Yehova’nın uzağı gören hikmetine ilişkin göze çarpar başka bir örnek –geleceği önceden bildirmesi ve amacını gerçekleştirmesi konusunu– ele alacağız.

1, 2. Hangi ‘kutsal sır’ bizi ilgilendirmeli, neden?

SIRLAR, ilgi çekerler, merak uyandırırlar, şaşırtırlar; bu yüzden onları saklamak genelde zordur. Oysa Mukaddes Kitap “bir şeyi gizlemek Allahın izzetidir” der. (Süleymanın Meselleri 25:2) Evet, Egemen Yönetici ve Yaratıcı Yehova haklı olarak bazı konuları, açıklamak için belirlediği zamana dek insanlardan gizler.

² Bununla birlikte, Yehova’nın, Sözünde açıkladığı, merak uyandıran, ilgi çeken bir sır vardır. Bu sır, Tanrı’nın ‘iradesinin kutsal sırrı’ olarak adlandırılır. (Efesoslular 1:9) Onun ne olduğunu öğrenmek bize merakımızı tatmin etmekten çok daha fazla yarar sağlayabilir. Bu sır hakkında alacağımız bilgi bizi kurtarabilir; ayrıca bu bilgi sayesinde Yehova’nın engin hikmeti konusunda bir derece anlayış kazanabiliriz.

Aşamalı Olarak Açıklandı

3, 4. Tekvin 3:15’teki peygamberlik nasıl ümit vericiydi, hangi ‘kutsal sırrı’ kapsıyordu?

³ Âdem ve Havva günah işlediklerinde, Yehova’nın yeryüzünü kusursuz insanların yaşadığı bir cennet yapma amacı engellenmiş gibi görünüyordu. Fakat Tanrı bu sorunu derhal ele aldı. Şunu dedi: “Seninle kadını, onun soyuyla senin soyunu birbirinize düşman edeceğim. Onun soyu senin başını ezecek, sen onun topuğuna saldıracaksın.”—Tekvin [Yaratılış] 3:15, YÇ.

⁴ Bunlar bilmece gibi sözlerdi. Bu kadın kimdi? Yılan kimdi? Yılanın başını ezecek Soy, yani Zürriyet kimdi? Âdem ve Havva bu konuda ancak tahminde bulunabilirlerdi. Ne var ki, Tanrı’nın söylediği sözler bu sadakatsiz çiftin soyundan gelecek tüm sadık kişiler için ümit vericiydi. Doğruluk zafer kazanacak, Yehova’nın amacı gerçekleşecekti. Acaba nasıl? İşte bu bir sırdı! Mukaddes Kitap onu ‘Tanrı’nın kutsal bir sırdaki hikmeti, saklı hikmeti’ olarak adlandırır.—I. Korintoslular 2:7.

5. Yehova’nın sırrını neden aşamalı olarak açıkladığını bir benzetmeyle anlatın.

⁵ “Sırları açan” Yehova bu sırrı açığa vurmak amacıyla konuyla ilgili ayrıntıları bir bir ortaya çıkaracaktı. (Daniel 2:28) Bunu aşamalı olarak, adım adım yapacaktı. O’nun izlediği yolu, sevgi dolu bir babanın, küçük oğlunun “Baba, ben nasıl dünyaya geldim?” sorusuna cevap verme tarzına benzetebiliriz. Hikmetli bir baba küçük oğluna ancak onun kavrayabileceği ölçüde bilgi verir. Çocuk büyüdükçe ona daha fazlasını anlatır. Benzer şekilde, Yehova da Kendisine hizmet eden toplumun hazır duruma geldiğine karar verdikten sonra ona iradesini ve amacını açıklar.—Süleymanın Meselleri 4:18; Daniel 12:4.

6. (a) Ahit, ya da antlaşma hangi amaca hizmet eder? (b) Yehova’nın insanlarla ahit yapması neden dikkate değer?

⁶ Yehova böyle açıklamaları acaba nasıl yaptı? Bir çoğunu bir dizi ahit, yani antlaşma veya sözleşme yoluyla yaptı. Belki sizin de bir ev satın almak ya da borç para alıp vermek için sözleşme yaptığınız zamanlar olmuştur. Böyle bir sözleşme, tarafların, kabul ettikleri koşullara uyacaklarına ilişkin yasal bir garantidir. Acaba Yehova insanlarla resmi bir ahit, ya da antlaşma yapmaya neden gerek görsün? Ağzından çıkan sözün vaatleri için yeterli bir garanti olduğuna kuşku yoktur. Bu doğru ise de, O bazı durumlarda büyük bir lütuf göstererek, sözünü yasal antlaşmalarla da desteklemiştir. Bu bağlayıcı antlaşmalar, kusurlu insanlar olan bizim Yehova’nın vaatlerine güvenmemiz için daha da sağlam bir temel oluşturur.—İbraniler 6:16-18.

İbrahim’le Yapılan Ahit

7, 8. (a) Yehova İbrahim’le hangi ahdi yaptı, bu ahit kutsal sırra nasıl ışık tuttu? (b) Yehova vaat edilen Soy’un hangi atalardan geleceğini giderek nasıl belirginleştirdi?

⁷ İnsanın Cennet’ten kovulmasından iki bini aşkın yıl sonra, Yehova sadık hizmetçisi İbrahim’e “senin zürriyetini, göklerin yıldızları gibi, . . . . ziyadesile çoğaltacağım; . . . . ve zürriyetinde yerin bütün milletleri mubarek kılınacaklar (nimetler elde edecekler); çünkü sözümü dinledin” dedi. (Tekvin 22:17, 18) Bu sadece bir vaat değildi; Yehova onu yasal bir ahit şekline sokarak bozulmaz yeminiyle destekledi. (Tekvin 17:1, 2; İbraniler 6:13-15) Egemen Rabbin insanlığa nimetler vermek üzere gerçek bir antlaşma yapmış olması son derece dikkate değer!

⁸ İbrahim’le yapılan ahit, vaat edilen Soy’un, yani Zürriyet’in onun torunlarından biri olacağını, dolayısıyla da bir insan olarak geleceğini açıkça gösterdi. Ama acaba kim olacaktı? Zamanla, Yehova İbrahim’in oğullarından İshak’ın bu Soy’un atası olacağını açıkladı. İshak’ın iki oğlundan Yakub seçildi. (Tekvin 21:12; 28:13, 14) Daha sonra, Yakub, 12 oğlundan birine ilerisi hakkında şu sözleri söyledi: “Şilo [Sahibi, YÇ] gelinciye kadar, saltanat asası Yahudadan, hükümdarlık asası da ayaklarının arasından gitmiyecektir; ve milletlerin itaati ona olacaktır.” (Tekvin 49:10) Bu Soy’un Yahuda’dan gelen bir kral olacağı o zaman anlaşılmıştı!

İsrailoğullarıyla Yapılan Ahit

9, 10. (a) Yehova İsrailoğullarıyla hangi ahdi yaptı, bu ahit neyi korudu? (b) Kanun insanlığın bir fidyeye ihtiyacı olduğunu nasıl gösterdi?

⁹ Yehova MÖ 1513’te kutsal sır hakkında daha başka açıklamalara zemin hazırlayan bir düzenleme yaptı. İbrahim’in soyu olan İsrailoğullarıyla bir antlaşma yaptı. Bu Musa Kanun’u, artık yürürlükte değilse de, Yehova’nın vaat edilen Soy’u meydana getirme amacının önemli bir kısmıydı. Neden mi? Üç nokta ele alalım. Birincisi, Kanun koruyucu bir “duvar” gibiydi. (Efesoslular 2:14) Doğru yasaları Yahudilerle diğer uluslar arasında bir duvar oluşturuyordu. Böylece, Kanun, vaat edilen Soy’un atalarının korunmasına yardım etti. Mesih’in Yahuda sıptından doğması için Tanrı’nın belirlediği vakit geldiğinde o ulusun varlığını sürdürüyor olması büyük ölçüde bu korumanın sonucuydu.

¹⁰ İkincisi, Kanun insanlığın bir fidyeye ihtiyacı olduğunu kuşkuya yer bırakmayacak şekilde gösteriyordu. Kusursuz bir Kanun olduğundan, ona tam anlamıyla bağlı kalmanın günahkâr insanların yeteneğini aştığını ortaya koyuyordu. Bu sayede, ‘vaadi alan ve İbrahim’in soyundan olan Kişi gelene dek’ suçları ortaya çıkarıyordu. (Galatyalılar 3:19, YÇ) Kanun gereğince hayvan kurbanları günahlara geçici olarak kefaret ediyordu. Ama Pavlus’un yazdığı gibi, ‘boğaların ve ergeçlerin kanı günahları kaldıramadığından’, bu kurbanlar fidye olmak üzere kurban edilen Mesih’in sadece “gölge”siydiler. (İbraniler 10:1-4) Böylece, bu ahit sadık Yahudiler için ‘Mesih’in gelişine dek eğitmen oldu.’—Galatyalılar 3:24, YÇ.

11. Kanun ahdi İsrailoğullarına hangi görkemli ümidi verdi, ama onlar ulusça bu ümidi neden yitirdiler?

¹¹ Üçüncüsü, bu ahit İsrailoğullarına görkemli bir ümit veriyordu. Yehova onlara antlaşmaya uyarlarsa, “kâhinler krallığı, kutsal ulus” olacaklarını söylemişti. (Çıkış [Mısır’dan Çıkış] 19:5, 6, YÇ) Sonunda İsrail ulusu, gökte bulunan ‘kâhinler krallığının’ ilk üyelerini sağladı. Fakat, onlar ulusça Kanun ahdine başkaldırıp Mesihi, Soy’u reddederek bu ümidi yitirdiler. Öyleyse acaba kâhinler krallığının kalan üyeleri kimlerin arasından seçilecekti? Ve bu ayrıcalıklı ulusun vaat edilen Soy’la ne ilgisi olacaktı? Kutsal sırrın bu yönleri Tanrı’nın uygun gördüğü zamanda açıklanacaktı.

Davud’la Yapılan Ahit

12. Yehova Davud’la hangi ahdi yaptı, bu ahit Tanrı’nın kutsal sırrına nasıl ışık tuttu?

¹² Yehova, MÖ 11. yüzyılda bir ahit daha yaparak kutsal sırra yeniden ışık tuttu. Sadık Kral Davud’a “zürriyetini [Soy’unu] senden sonra durduracağım ve onun kırallığını pekiştireceğim. . . . . Kırallığının tahtını ebediyen sabit kılacağım” vaadinde bulundu. (II. Samuel 7:12, 13; Mezmur 89:3) Vaat edilen Soy’un ataları artık Davud eviyle sınırlanarak daha da belirginleşmişti. Fakat acaba herhangi bir insan “ebediyen” krallık yapabilir miydi? (Mezmur 89:20, 29, 34-36) Ve böyle bir kral insanlığı günah ve ölümden kurtarabilir miydi?

13, 14. (a) Mezmur 110’a göre, Yehova meshedilmiş Kralına hangi vaatte bulundu? (b) Gelecek Soy hakkında Yehova’nın peygamberleri aracılığıyla başka hangi açıklamalar da yapıldı?

¹³ Davud ilhamla şunu yazdı: “RAB Rabbime dedi: Ben düşmanlarını senin ayaklarına basamak koyuncıya kadar, sağımda otur. RAB and etti ve caymaz; Melkisedek tertibi üzre Sen ebediyen kâhinsin.” (Mezmur 110:1, 4) Davud’un bu sözleri vaat edilen Soy, yani Mesih için geçerlidir. (Resullerin İşleri 2:35, 36) Bu Kral Yeruşalim’den değil, Yehova’nın ‘sağından’, gökten krallık edecekti. Böylece sadece İsrail diyarında değil, tüm dünyada yetki sahibi olacaktı. (Mezmur 2:6-8) Yukarıdaki sözlerde daha da fazlası açıklanmaktaydı. Yehova’nın, Mesih’in ‘Melkisedek tertibi üzere kâhin’ olacağına resmen ant ettiğine dikkat edin. Gelecek Soy, İbrahim’in günlerinde kral-kâhin olarak hizmet eden Melkisedek gibi Kral ve Kâhin olarak doğrudan Tanrı tarafından atanacaktı.—Tekvin 14:17-20.

¹⁴ Yehova uzun yıllar kutsal sırrı hakkında daha başka açıklamalar yapmak üzere peygamberlerini kullandı. Örneğin İşaya, Soy’un kurban edileceğini açıkladı. (İşaya 53:3-12) Mika, Mesih’in doğacağı yeri bildirdi. (Mika 5:2) Daniel, Soy’un ortaya çıkacağı ve öldürüleceği zamanı bile tam olarak belirtti.—Daniel 9:24-27.

Kutsal Sır Açıklandı!

15, 16. (a) Yehova’nın Oğlu nasıl ‘kadından doğdu’? (b) İsa yerdeki ana babasından neyi miras aldı, vaat edilen Soy olarak ne zaman ortaya çıktı?

¹⁵ Bu peygamberliklerin nasıl gerçekleşeceği, Soy ortaya çıkıncaya dek gerçekten sır olarak kaldı. Galatyalılar 4:4, 5, “vaktin tamamiyeti gelince, . . . . Allah kendi Oğlunu, kadından doğmuş, . . . . olarak gönderdi” der. MÖ 2 yılında bir melek Meryem adında bir Yahudi bakireye şunları dedi: “İşte, gebe kalıp bir oğlan doğuracaksın, ve adını İsa koyacaksın. O büyük olacak, ona Yüce Allahın Oğlu denecek; Rab Allah ona babası Davudun tahtını verecek; . . . . : Ruhülkudüs senin üzerine gelecek, Yüce Olanın kudreti üstüne gölge salacak; bunun için de doğacak olan mukaddese Allahın Oğlu denecektir.”—Luka 1:31, 32, 35.

¹⁶ Daha sonra, Yehova Oğlu’nun yaşamını gökten Meryem’in rahmine nakletti; böylece o kadından doğdu. Meryem kusurlu bir kadındı. Ama İsa ondan kusurluluğu miras almadı, çünkü o ‘Tanrı’nın Oğlu’ydu. Aynı zamanda, ana babası Davud’un soyundan geldiğinden, Davud’un mirasçılarının hem doğal hem de yasal haklarına sahip olabildi. (Resullerin İşleri 13:22, 23) Yehova MS 29’da İsa’yı vaftizi sırasında mukaddes ruhuyla meshederek “sevgili Oğlum budur, ondan razıyım” dedi. (Matta 3:16, 17) Sonunda, Soy ortaya çıkmıştı! (Galatyalılar 3:16) Artık kutsal sır hakkında daha fazla açıklama yapma zamanıydı.—II. Timoteos 1:10.

17. Tekvin 3:15 nasıl açıklandı?

¹⁷ İsa hizmeti sırasında, Tekvin 3:15’teki yılanın Şeytan, yılanın soyunun ise Şeytan’ın takipçileri olduğunu belirtti. (Matta 23:33; Yuhanna 8:44) Daha sonra, hepsinin nasıl ezilip tamamen yok edileceği belirtildi. (Vahiy 20:1-3, 10, 15) Ve kadının “yukarıdaki Yeruşalim” olduğu açıklandı. Bir kadına benzetilen “yukarıdaki Yeruşalim,” Yehova’nın, ruhi yaratıklardan oluşan gökteki teşkilatıdır.a—Galatyalılar 4:26; Vahiy 12:1-6.

Yeni Ahit

18. “Yeni ahit” hangi amaca hizmet eder?

¹⁸ İsa’nın, öldürüldüğü gece sadık öğrencilerine “yeni ahit” hakkında yaptığı açıklama belki tüm açıklamalarından daha çarpıcıdır. (Luka 22:20) Bu yeni ahit, Musa Kanun ahdinden beklenen ‘kâhinler krallığını’ oluşturmalıydı. (Çıkış [Mısır’dan Çıkış] 19:6, YÇ; I. Petrus 2:9) Bununla birlikte, bu ahit sayesinde maddi anlamda değil, ruhi anlamda bir ulus, yani Mesih’in yalnızca meshedilmiş sadık takipçilerinden oluşan “Tanrı’nın İsraili” kurulacaktı. (Galatyalılar 6:16, YÇ) Yeni ahdin içinde yer alanlar, İsa’yla birlikte insanlığa nimetler sağlayacaklardı!

19. (a) Yeni ahit “kâhinler krallığı” oluşturmayı nasıl başarıyor? (b) İsa’nın meshedilmiş takipçileri neden ‘yeni yaratılış’ diye adlandırılıyor, göklerde Mesih’le birlikte kaç kişi hizmet edecek?

¹⁹ Yeni ahit insanlığa nimetler sağlayacak olan “kâhinler krallığı” oluşturmayı nasıl başarıyor? Mesih’in öğrencilerini günahkâr olarak mahkûm etmek yerine, onların İsa’nın kurbanı sayesinde bağışlanmalarını mümkün kılarak. (Yeremya 31:31-34) Yehova, gözünde temiz bir duruma geldiklerinde onları evlat edinip gökteki ailesine kabul ederek mukaddes ruhuyla meshediyor. (Romalılar 8:15-17; II. Korintoslular 1:21) Böylece onlar ‘yeniden doğarak, yaşayan bir umuda, göklerde saklı bir mirasa’ kavuşuyorlar. (I. Petrus 1:3, 4, YÇ) Böylesine yüksek bir konum insanlar için tamamen yepyeni bir durum olduğundan, İsa’nın ruhla meshedilmiş takipçileri ‘yeni yaratılış’ diye adlandırılıyor. (II. Korintoslular 5:17) Mukaddes Kitap 144.000 kişinin, sonunda, fidyeyle kurtarılan insanlığın gökten yönetilmesinde payının olacağını açıklar.—Vahiy 5:9, 10; 14:1-4.

20. (a) MS 36’da kutsal sırla ilgili hangi açıklama yapıldı? (b) İbrahim’e vaat edilen nimetleri kimler de elde edecekti?

²⁰ İsa’nın yanı sıra bu meshedilmiş kimseler de ‘İbrahim’in zürriyeti’ oluyorlar.b (Galatyalılar 3:29) İlk seçilenler Yahudilerdi. Fakat MS 36’da kutsal sırrın başka bir yönü daha açıklandı: Gökte yaşama ümidini artık Yahudi olmayan uluslardan gelen kişiler de paylaşacaktı. (Romalılar 9:6-8; 11:25, 26; Efesoslular 3:5, 6) Acaba İbrahim’e vaat edilen nimetleri sadece İsa’nın meshedilmiş takipçileri mi elde edecekti? Hayır, çünkü İsa’nın kurban olması bütün dünyaya yarar sağlar. (I. Yuhanna 2:2) Yehova zamanı gelince, sayısı belirsiz bir ‘büyük kalabalığın’ Şeytan’ın sisteminin sonunda hayatta kalacağını açıkladı. (Vahiy 7:9, 14) Ayrıca, daha birçok kişi de Cennet’te sonsuza dek yaşama ümidine sahip olarak diriltilecekti!—Luka 23:43; Yuhanna 5:28, 29; Vahiy 20:11-15; 21:3, 4.

Tanrı’nın Hikmeti ve Kutsal Sır

21, 22. Yehova’nın hikmeti kutsal sırrında nasıl görülür?

²¹ Kutsal sır, “Tanrı’nın çok yönlü” hikmetinin şaşkınlık veren bir gösterisidir. (Efesoslular 3:8-10, YÇ) Yehova bu sırrı oluşturup sonra böyle yavaş yavaş açıklayarak ne büyük bir hikmet göstermiştir! İnsanların yapısal sınırlarını hikmetle dikkate alarak, yürek durumlarını ortaya koymalarını sağlamıştır.—Mezmur 103:14.

²² Yehova, İsa’yı Kral olarak seçerken de eşsiz bir hikmet göstermiştir. Yehova’nın Oğlu evrendeki her yaratıktan daha çok güvene layıktır. İsa et ve kandan oluşan bir insanken çok değişik sıkıntılarla karşılaşmıştı. Bu nedenle, insanların sorunlarını tam olarak anlar. (İbraniler 5:7-9) Ya İsa’yla ortak yöneticiler için ne denebilir? Yüzyıllardır, her ırktan, dilden ve geçmişten erkek ve kadınlar meshedilmektedir. Bu kişilerin karşılaşmadığı, üstesinden gelmediği hiçbir sorun yoktur. (Efesoslular 4:22-24) Bu merhametli kral-kâhinlerin yönetiminde yaşamak bir zevk olacak!

23. İsa’nın takipçileri, Yehova’nın kutsal sırrı açısından hangi ayrıcalığa sahiptir?

²³ Resul Pavlus ‘Tanrı’nın geçmiş çağlardan ve kuşaklardan gizlenmiş olan sırrının şimdi O’nun kutsallarına açıklanmış olduğunu’ yazdı. (Koloseliler 1:26, YÇ) Evet, Yehova’nın meshedilmiş “kutsalları”, kutsal sırla ilgili pek çok noktayı anlayıp bu bilgileri milyonlarca insanla paylaştılar. Hepimiz ne büyük bir ayrıcalığa sahibiz! Yehova ‘iradesinin sırrını bize bildirdi.’ (Efesoslular 1:9, 10) Bu görkemli sırrı başkalarıyla paylaşarak onların da Yehova Tanrı’nın akıl almaz hikmetini görmesine yardımcı olalım.

1-3. Yehova’nın alçakgönüllü olduğundan neden emin olabiliriz?

BİR baba, küçük çocuğuna çok önemli bir ders vermek istiyor. Onu yürekten etkilemeyi arzu ediyor. Acaba yaklaşımı nasıl olmalı? Çocuğunun gözünü korkutmak amacıyla başına dikilerek bağırıp çağırmalı mı? Yoksa eğilip onunla aynı seviyeye inerek yumuşak ve tatlı bir tarzda mı konuşmalı? Hikmetli, alçakgönüllü bir baba kuşkusuz yumuşak yaklaşımı yeğleyecektir.

² Yehova nasıl bir Babadır? Kibirli mi alçakgönüllü mü, sert mi yumuşak huylu mu? Yehova her şeyi bilir, mutlak hikmete sahiptir. Bilgi ve zekânın insanı her zaman alçakgönüllü kılmadığına dikkat ettiniz mi? Mukaddes Kitabın dediği gibi, “bilgi kibirlendirir.” (I. Korintoslular 3:19; 8:1) Oysa “bilgisi derin”, hikmeti engin olan Yehova aynı zamanda alçakgönüllüdür de. (Eyub 9:4, YÇ) Bu, O’nun düşük bir konumda bulunmasından ya da yeterince haşmetli olmamasından değil, kibirsiz olmasından kaynaklanmaktadır. Acaba O neden böyledir?

³ Yehova kutsaldır. Bu nedenle, kirletici bir nitelik olan kibir O’nda bulunmaz. (Markos 7:20-22) Ayrıca, Yeremya peygamberin Yehova’ya söylediği şu sözlere de dikkat edin: ‘Canın [Yehova’nın Kendisi] mutlaka beni hatırlayıp üzerime eğilecektir.’a (Yeremyanın Mersiyeleri 3:20) Düşünün! Evrenin Egemen Rabbi Yehova, Yeremya’yla gereğince ilgilenebilmek için ‘eğilip’ bu kusurlu insanın seviyesine inmeye razıydı. (Mezmur 113:7) Evet, Yehova alçakgönüllüdür. Acaba alçakgönüllülüğü neler içerir? Bunun hikmetle nasıl bir bağlantısı var? Ve bizim için neden önemlidir?

Yehova Alçakgönüllü Olduğunu Nasıl Gösterir?

4, 5. (a) Alçakgönüllülük nedir, nasıl gösterilir, neden zayıflık veya korkaklıkla asla karıştırılmamalıdır? (b) Yehova Davud’a nasıl alçakgönüllülük gösterdi, Yehova’nın alçakgönüllülüğü bizim için ne derece önemlidir?

⁴ Alçakgönüllülük kendini beğenmişlikten, kibirden uzak bir tutumdur. Yüreğin derinliklerinden kaynaklanan bir nitelik olan alçakgönüllülük yumuşak huyluluk, sabır ve makullük gibi özelliklerle kendini gösterir. (Galatyalılar 5:22, 23) Tanrı’yı memnun eden bu nitelikler zayıflık ya da korkaklıkla asla karıştırılmamalı! Yehova’nın haklı öfkesiyle ya da yok etme gücünü kullanmasıyla bu nitelikler arasında bir çelişki yoktur. Tersine, Yehova muazzam kuvvetini, kusursuz özdenetimini alçakgönüllülük ve yumuşaklıkla gösterir. (İşaya 42:14) Alçakgönüllülüğün hikmetle ne bağlantısı var? Mukaddes Kitap üzerine yazılmış bir başvuru kitabı şunları diyor: “Sonuç olarak, alçakgönüllülük kendi çıkarını değil başkalarının iyiliğini düşünmektir ve mutlak hikmetin dayandığı esaslardan biridir.” Şu halde, gerçek hikmet alçakgönüllülükten ayrı düşünülemez. Acaba Yehova’nın alçakgönüllülüğü bize ne yarar sağlar?

⁵ Kral Davud Yehova’ya söylediği ilahide, “bana zafer kalkanını bağışlarsın, sağ elin destekler, alçakgönüllülüğün yüceltir beni” demişti. (Mezmur 18:35, YÇ) Gerçekten de, Yehova eğilip bu kusurlu insanla her gün ilgilenmiş, onu koruyup desteklemişti. Davud eğer kurtulabilir ve günün birinde kral olarak bir ölçüde yücelirse, bunun ancak Yehova’nın Kendisini bu şekilde alçaltmaya istekli olmasından kaynaklanacağının farkındaydı. Aslında, Yehova yumuşak ve sevgi dolu bir Baba olarak Kendisini alçaltıp alçakgönüllülük göstermeye istekli olmasaydı, acaba hangimiz kurtulmayı bekleyebilirdik?

6, 7. (a) Mukaddes Kitap Yehova’nın haddini bildiğini neden hiçbir zaman söylemez? (b) Yumuşak huyla hikmet arasında ne bağlantı vardır, bu konuda en büyük örnek kimdir?

⁶ Alçakgönüllülükle haddini bilirlik arasında bir fark olması dikkate değer. Haddini bilirlik sadık insanların geliştirmesi gereken çok güzel bir niteliktir. Alçakgönüllülük gibi onun da hikmetle bağlantısı vardır. Örneğin, çağdaş bir çeviriye göre Süleymanın Meselleri 11:2 ‘hikmet haddini bilenlerdedir’ der. Ne var ki, Mukaddes Kitap hiçbir zaman Yehova’dan haddini bilen biri olarak söz etmez. Neden? Çünkü Kutsal Yazılarda kullanıldığı şekliyle haddini bilirlik, kişinin kendi sınırının çok iyi farkında olması fikrini taşır. Mutlak Güce Sahip Olan’ı, doğruluk standartları nedeniyle Kendisine koyduğu sınırlamalar dışında sınırlayan hiçbir etken yoktur. (Markos 10:27; Titus 1:2) Üstelik, En Yüce Tanrı kimseye bağımlı da değildir. Bu nedenle, haddini bilirlik niteliği Yehova için söz konusu olamaz.

⁷ Bununla birlikte, Yehova alçakgönüllü ve yumuşak huyludur. Hizmetçilerine yumuşak huyun gerçek hikmet için çok önemli olduğunu öğretir. Sözünde ‘hikmetten kaynaklanan huy yumuşaklığından’ söz eder.b (Yakub 3:13) Yehova’nın bu konuda nasıl bir örnek olduğunu ele alalım.

Yehova Alçakgönüllülükle Sorumluluk Verir ve Dinler

8-10. (a) Yehova’nın sorumluluk vermeye ve dinlemeye istekli olması neden olağanüstü bir davranıştır? (b) Mutlak Güce Sahip Olan, meleklerine nasıl alçakgönüllülükle davranır?

⁸ Yehova’nın başkalarına sorumluluk vermeye ve onları dinlemeye istekli olması alçakgönüllülüğünün bir kanıtıdır. Bu insanı hem sevindirir hem de şaşırtır, çünkü O’nun yardıma veya öğüde ihtiyacı yoktur. (İşaya 40:13, 14; Romalılar 11:34, 35) Bununla birlikte, Mukaddes Kitap O’nun bunları yapmaya tenezzül ettiğini defalarca gösterir.

⁹ Örneğin, İbrahim’in yaşamında geçen göze çarpar bir olayı ele alalım. İbrahim’in, birine “Yehova” diye hitap ettiği üç konuğu vardı. Bu konuklar aslında meleklerdi, ama içlerinden biri Yehova’nın adıyla gelmiş ve O’nun adına hareket etmişti. Bu meleğin söylediği her sözü veya yaptığı her hareketi sanki Yehova söylüyor ya da yapıyordu. Yehova onun aracılığıyla İbrahim’e, ‘Sodom ve Gomorra’nın büyük feryadını’ işittiğini söyleyerek şunu belirtti: “Şimdi ineceğim, ve bana gelen feryadına göre tamamen yaptılar mı göreceğim; ve yapmadılarsa, bileceğim.” (Tekvin 18:3, 20, 21) Kuşkusuz, Yehova’nın bu mesajı Mutlak Güce Sahip Olan’ın insan şeklinde yere ‘ineceği’ anlamına gelmiyordu. O yine, Kendisini temsil eden melekler gönderecekti. (Tekvin 19:1) Neden? Acaba her şeyi gören Yehova o bölgenin gerçek durumunu ‘bilemez’ miydi? Kuşkusuz bilebilirdi. Ama alçakgönüllülükle davranarak bu meleklere durumu inceleme ve Sodom’daki Lût ve ailesini ziyaret etme görevi verdi.

¹⁰ Üstelik, Yehova dinlemeye de hazırdır. Bir keresinde, meleklerinden, kötü Kral Ahab’ı tahttan indirmek için çeşitli önerilerde bulunmalarını istemişti. Yehova’nın böyle bir yardıma ihtiyacı yoktu. Buna rağmen, bir meleğin önerisini kabul etti ve bunu yerine getirmesi için onu görevlendirdi. (I. Kırallar 22:19-22) Bu alçakgönüllü bir davranış değil mi?

11, 12. İbrahim, Yehova’nın alçakgönüllülüğüne nasıl tanık oldu?

¹¹ Yehova kaygılarını dile getirmek isteyen kusurlu insanları bile dinlemeye hazırdır. Örneğin, Yehova İbrahim’e Sodom ve Gomorra’yı yok etme niyetini ilk kez açtığında, o sadık adamın kafası karıştı. “Böyle yapmak senden ırak olsun” diyen İbrahim sözlerine şunu ekledi: “bütün dünyanın Hâkimi adalet yapmaz mı?” Yehova’ya içlerinde 50 doğru adam bulunabilirse bu iki şehri esirgeyip esirgemeyeceğini sordu. Yehova esirgeyeceğini garanti etti. Fakat İbrahim sayıyı 45’e, sonra 40’a ve daha da aşağıya indirip soruyu tekrarladı. Yehova her seferinde garanti verdi, buna rağmen İbrahim sayıyı 10’a indirinceye kadar ısrarını sürdürdü. O herhalde Yehova’nın ne kadar merhametli olduğunu tam kavramamıştı. Her ne olursa olsun, Yehova sabır ve alçakgönüllülük göstererek dostu ve hizmetçisi olan İbrahim’in, kaygısını bu şekilde dile getirmesine izin verdi.—Tekvin 18:23-33.

¹² Acaba çok zeki, çok bilgili kaç insan, zekâ düzeyi çok daha düşük birini böyle sabırla dinler?c İşte Tanrımız böylesine alçakgönüllüdür! İbrahim bu karşılıklı konuşma sırasında, Yehova’nın ‘tez öfkelenmediğine’ de tanık oldu. (Çıkış 34:6, YÇ) Belki Yüce Olan’ın yaptıklarını sorgulamaya hakkı olmadığını fark ettiğinden, O’na iki kez “Ya Rab, öfkelenme” diye yalvardı. (Tekvin [Yaratılış] 18:30, 32, YÇ) Yehova tabii ki öfkelenmedi. O gerçekten ‘hikmetten kaynaklanan bir yumuşaklığa’ sahiptir.

Yehova Makuldür

13. Mukaddes Kitapta kullanıldığı şekliyle ‘makul’ ne demektir, bu sözcük Yehova’yı tanımlamak için neden çok uygundur?

¹³ Yehova’nın alçakgönüllülüğü başka güzel bir niteliğinde, makullüğünde de görülür. Ne yazık ki, kusurlu insanda bu nitelik pek görülmez. Yehova zekâ sahibi yaratıklarını sadece dinlemeye değil, aynı zamanda doğru ilkeleriyle çelişmediği takdirde onların söylediklerine uymaya da isteklidir. Mukaddes Kitapta “uysal” sözcüğü makul anlamında kullanılır. Bu nitelik de Tanrısal hikmetin karakteristik bir özelliğidir. Çağdaş bir çeviriye göre Yakub 3:17 ‘yukarıdan olan hikmet makuldür’ der. Mutlak hikmete sahip Yehova acaba ne bakımdan makuldür? Bir kere, durumlara uyum sağlayabilir. Yehova’nın isminden O’nun hakkında öğrendiğimiz gerçeği anımsayın; Kendisi, amacını yerine getirmek üzere ne olması gerekiyorsa o olur. (Çıkış 3:14) Bu, O’nun uyumlu, makul bir tutuma sahip olduğunu göstermez mi?

14, 15. Hezekiel’in,Yehova’nın gökteki arabasıyla ilgili rüyetinden, O’nun göksel teşkilatı hakkında ne öğreniriz, o bu dünyanın teşkilatlarından nasıl farklıdır?

¹⁴ Mukaddes Kitapta, Yehova’nın uyum sağlama yeteneğini bir nebze de olsa kavramamıza yardım eden güzel bir pasaj vardır. Hezekiel peygambere, Yehova’nın gökteki ruhi varlıklardan oluşan teşkilatı hakkında bir rüyet verilmişti. O, Yehova’ya ait olan ve her zaman O’nun kontrolünde bulunan muazzam büyüklükte bir araba gördü. Araba çok ilginç bir şekilde hareket ediyordu. Dev tekerlekleri gözlerle kaplıydı ve dört yöne gidebiliyordu. Böylece her yeri görebiliyor ve durmalarına veya dönmelerine gerek kalmadan aniden yön değiştirebiliyorlardı. Ve bu dev araba, insan yapısı bir ağır vasıta gibi sarsıla sarsıla gitmiyordu. Şimşek hızıyla hareket edebiliyor, hatta dik açılar çizerek dönebiliyordu. (Hezekiel 1:1, 14-28) Evet, Yehova’nın teşkilatı, tıpkı onu kontrolünde tutan Mutlak Güce Sahip Egemen’in yaptığı gibi, sürekli değişen koşullara ve bu koşulların yol açtığı gereksinimlere kendini en mükemmel şekilde uyarlayarak cevap verebilir.

¹⁵ İnsanlar böyle kusursuz bir uyum yeteneğini olsa olsa taklide çalışabilirler. Oysa hem onlar hem de teşkilatları, esnek değil, katı; uysal değil, mantıksız davranırlar. Şöyle örnekleyelim: Dev bir tanker ya da yük treni, büyüklüğü ve gücü bakımından muazzam boyutlara sahip olabilir. Fakat ani değişikliklere karşılık verebilir mi? Yük treninin önündeki raylara bir engel düşse, trenin dönüş yapması söz konusu olamaz. Aniden durması ise hiç kolay değildir. Ağır bir yük treni freni çekildikten ancak 2 kilometre kadar sonra durabilir! Benzer şekilde, bir dev tanker de ancak motorları kapatıldıktan 5 mil sonra durabilir. Tornistan yapılsa bile, tanker 2 mil daha gidebilir. Bu dünyanın makul olmayan, katı davranmaya eğilimli teşkilatları için de durum aynıdır. İnsan, değişen gereksinimlere ve koşullara uymayı çoğu kez gururundan ötürü reddeder. Böyle katı bir tutum yüzünden bazen şirketler batar, hatta hükümetler devrilir. (Süleymanın Meselleri 16:18) Yehova’nın ve teşkilatının bu tutumda olmamasına ne kadar sevinebiliriz!

Yehova Nasıl Makullük Gösterir?

16. Yehova, Sodom ve Gomorra’yı yıkmadan önce Lût’a nasıl makullük gösterdi?

¹⁶ Sodom ve Gomorra’nın yıkımını bir kez daha ele alalım. Lût ve ailesi, Yehova’nın meleğinden ‘dağa kaçmaları’ yönünde kesin bir talimat almışlardı. Fakat, bu Lût’a pek de iyi bir fikir gibi gelmedi. Çağdaş bir çeviriye göre, ‘Ne olur, bunu isteme Yehova’ diye yalvardı. Dağa kaçtığı takdirde öleceğine inandığından, Tanrı’dan yakındaki Tsoar şehrine kaçmalarına izin vermesini rica etti. Oysa, Yehova o kenti harap etmek niyetindeydi. Üstelik, Lût’un korkması için bir neden de yoktu. Yehova onu hiç kuşkusuz dağlarda da koruyabilirdi! Bütün bunlara rağmen, Yehova Lût’un isteğine uyup Tsoar’ı yıkmadı. Melek Lût’a “bu şey için de ricanı kabul ettim” dedi. (Tekvin 19:17-22) Bu Yehova açısından makul bir davranış değil miydi?

17, 18. Yehova, Ninevelilere davranış tarzıyla makul olduğunu nasıl gösterdi?

¹⁷ Yehova yürekten tövbe edenlere de karşılık vererek her zaman merhametin ve doğruluğun gereğini yapar. Yunus peygamber kötülük ve şiddet dolu Nineve kentine gönderildiğinde olanları ele alalım. Yunus’un o kentin sokaklarında dolaşarak duyurduğu Tanrısal mesaj gayet basitti: Güçlü kent 40 gün sonra yıkılacaktı. Gelgelelim, durumda çarpıcı bir değişiklik oldu. Nineveliler tövbe etti!—Yunus, 3. bap.

¹⁸ Durumun böyle değişmesi karşısında Yehova’nın gösterdiği tepkiyle, Yunus’unkini karşılaştırmak çok eğiticidir. Bu olayda, Yehova “cenk eri” olmak yerine, duruma uyum gösterip Bağışlayıcı oldu.d (Çıkış 15:3) Öte yandan, Yunus esnek ve çok merhametli biri değildi. Yehova gibi makullük göstereceği yerde, daha önce sözü edilen yük treni ya da dev tanker gibi davrandı. Başlarına felaket geleceğini ilan etmişti, öyleyse bu mutlaka olmalıydı! Yehova ise, sabırsız peygambere makullük ve merhamet konusunda sabırla unutulmaz bir ders verdi.—Yunus 4. bap.

19. (a) Yehova’nın bizden makul olanı istediğinden neden emin olabiliriz? (b) Süleymanın Meselleri 19:17 Yehova’nın “iyi ve yumuşak huylu”, makul ve de alçakgönüllü bir Efendi olduğunu nasıl gösterir?

¹⁹ Sonuç olarak, Yehova bizden makul olmamızı bekler. Kral Davud, O’nun hakkında, “yaratılışımızı bilir; hatırlar ki, biz toprağız” demişti. (Mezmur 103:14) Yehova sınırlı ve kusurlu yapımızı bizden daha iyi bilir. Yapabileceğimizden fazlasını hiçbir zaman beklemez. Mukaddes Kitap “iyi ve yumuşak huylu”, makul efendilerle “ters huylu” olanları karşılaştırır. (I. Petrus 2:18, YÇ) Yehova ne tür bir Efendi’dir? Süleymanın Meselleri 19:17’de “fakire acıyan RABBE ödünç verir” dendiğine dikkat edin. Ancak iyi ve makul bir efendinin yoksullar için yapılan iyiliklere dikkat edeceği açıktır. Dahası, bu ayet, evrenin Yaratıcısının aslında böyle merhametle davranan insanlara Kendisini borçlu hissettiği fikrini de verir. Ne fevkalade bir alçakgönüllülük örneği!

20. Yehova’nın dualarımızı işitip karşılıksız bırakmayacağını gösteren nedir?

²⁰ Yehova bugün de hizmetçilerine karşı davranışlarında yine yumuşak huylu ve makuldür. İmanla dua ettiğimizde bizi dinler. Gerçi bizimle konuşmak için artık melekleri temsilcisi olarak göndermiyorsa da, dualarımızı cevapsız bırakacağı sonucuna varmamalıyız. Resul Pavlus’un, iman kardeşlerinden, hapisten çıkması için ‘dua etmelerini’ isterken, “ta ki daha çabuk size iade olunayım” dediğini hatırlayın. (İbraniler 13:18, 19) Şu halde, dualarımız Yehova’ya belki yapmayacağı işleri yaptırabilir.—Yakub 5:16.

21. Yehova’nın alçakgönüllü olmasından hangi sonucu asla çıkarmamalı, tersine O’nunla ilgili neyin bilincinde olmalıyız?

²¹ Yehova’nın alçakgönüllülüğünün göstergelerinden hiçbiri –yumuşaklığı, dinlemeye hazır oluşu, sabrı, makullüğü- O’nun doğru ilkelerinden ödün verdiğini göstermez. Hıristiyan Âleminin din adamları, Yehova’nın ahlak standartlarını gevşeterek topluluklarının kulağına hoş gelen sözler söylediklerinde makul davrandıklarını düşünebilirler. (II. Timoteos 4:3) Oysa çıkar uğruna uzlaşma eğiliminin Tanrısal makullükle hiçbir ilgisi yoktur. Yehova kutsaldır; doğru standartlarını asla kirletmez. (Levililer 11:44) Öyleyse, Yehova’nın makullüğünü, alçakgönüllülüğünün bir kanıtı olduğu için sevelim. Evrendeki en hikmetli Varlığın, Yehova Tanrı’nın son derece alçakgönüllü olduğunu düşündüğümüzde çok büyük bir hoşnutluk duymuyor muyuz? İçimizde derin bir korku uyandırmasına rağmen, bu yumuşak huylu, sabırlı, makul Tanrı’ya yaklaşmak ne büyük bir zevk!

1-3. Eski komşuları İsa’nın öğretimine nasıl karşılık verdiler, onunla ilgili neyin farkında değillerdi?

DİNLEYİCİLER şaşkınlık içindeydiler. İsa adındaki genç havrada karşılarında durmuş onlara öğretiyordu. O, kendilerine yabancı biri değildi, kentlerinde büyümüş, orada yıllarca marangozluk yapmıştı. İçlerinden bazıları muhtemelen İsa’nın yapımına katkıda bulunduğu evlerde yaşıyor ya da onun yaptığı saban ve boyunduruklarla toprağını işliyordu.a Acaba şimdi bu eski marangozun öğretimine ne tepki göstereceklerdi?

² Dinleyenlerin çoğu şaşkın bir halde “Adamın bu hikmeti nereden geliyor?” diyorlardı. “Meryem’in oğlu . . . . marangoz değil mi bu?” diyerek şaşkınlıklarını dile getiriyorlardı. (Matta 13:54-58, YÇ; Markos 6:1-3, YÇ) Ne yazık ki, bir zamanlar İsa’nın komşusu olanlar, ‘bu marangoz da bizim yörenin insanı’ diye düşünüyorlardı. Dolayısıyla sözlerindeki hikmete rağmen onu reddettiler. Bu niteliğin kendisinden kaynaklanmadığının farkında değillerdi.

³ İsa bu hikmeti nereden almıştı? “Öğrettiğim benim değil, fakat beni gönderenindir” dedi. (Yuhanna 7:16) Resul Pavlus, İsa’nın Tanrısal hikmet olduğunu, o ‘Tanrı tarafından bize hikmet oldu’ sözüyle açıkladı. (I. Korintoslular 1:30) Yehova’nın hikmeti Oğlu İsa aracılığıyla açıklanmaktadır. Aslında, bu öyle bir gerçektir ki, İsa buna dayanarak “ben ve Baba biriz” diyebilmişti. (Yuhanna 10:30) İsa’nın Tanrısal hikmet sergilediği üç alanı inceleyelim.

Öğrettikleri

4. (a) İsa’nın mesajının teması neydi, bu neden son derece önemli bir temaydı? (b) İsa’nın öğütleri neden her zaman uygulanabilirdi ve dinleyicilerinin yararınaydı?

⁴ İlk olarak, İsa’nın öğrettiklerini ele alalım. Mesajının teması ‘Tanrı’nın Krallığının iyi haberi’ idi. (Luka 4:43) Krallığın Yehova’nın egemenlik hakkının doğrulanmasında ve insanlığa sonsuz nimetler getirmekte oynayacağı rol nedeniyle bu son derece önemli bir temaydı. İsa, öğretiminde günlük yaşam için gerekli öğütler de sundu. Kendisinin, geleceği bildirilen “Harika Öğütçü” olduğunu ortaya koydu. (İşaya 9:6, YÇ) Gerçekten de, onun öğütleri harika değil miydi? Onda Tanrı’nın Sözü ve iradesi hakkında köklü bir bilgi, insanın yapısı hakkında derin bir anlayış ve insanlığa yönelik büyük bir sevgi vardı. Bu nedenle, öğütleri her zaman uygulanabilirdi ve dinleyicilerinin yararınaydı. Söyledikleri “ebedî hayatın sözleri”ydi. Evet, öğütleri, tutulduğu takdirde, kurtuluş yolunda rehberlik ediyordu.—Yuhanna 6:68.

5. İsa’nın Dağdaki Vaaz’ının içerdiği bazı konular nelerdir?

⁵ Dağdaki Vaaz, İsa’nın öğretilerindeki eşsiz hikmete göze çarpar bir örnektir. Matta 5:3–7:27’de kayıtlı olan bu Vaaz herhalde sadece 20 dakikada verilebilir. Oysa içindeki öğütler ne kadar zaman geçerse geçsin değerini yitirmez; bugün de ilk verildiği günkü gibi yararlıdır. İsa’nın bu Vaaz’ı, insanlarla ilişkilerin nasıl düzeltileceği (5:23-26, 38-42; 7:1-5, 12), ahlaken nasıl temiz kalınacağı (5:27-32), yaşamın nasıl anlamlı kılınacağı (6:19-24; 7:24-27) gibi çok çeşitli konular içerir. Fakat İsa, dinleyicilerine sadece neyin hikmetli bir davranış olduğunu söylemekle kalmamış, aynı zamanda bunun nedenlerini kanıtlarla destekleyerek göstermişti.

6-8. (a) İsa, kaygılanmaktan kaçınmak için hangi sağlam nedenleri veriyor? (b) İsa’nın öğüdünün yukarıdan gelen hikmeti yansıttığını gösteren nedir?

⁶ Örneğin, İsa’nın maddi konularda duyulan kaygıyla nasıl başa çıkılacağına ilişkin, Matta’nın 6. babında kayıtlı hikmetli öğüdünü ele alalım. “Ne yiyeceksiniz, yahut ne içeceksiniz diye hayatınız için, ne giyeceksiniz diye bedeniniz için de kaygı çekmeyin” öğüdünü veriyor. (25. ayet) Yiyecek ve giyecek temel ihtiyaçlardır; bunları elde etmekle ilgilenmek doğaldır. Fakat İsa bize bu gibi şeyler yüzünden “kaygı çekmeyin” diyor.b Neden?

⁷ Şimdi İsa’nın ikna edici açıklamasına kulak verelim. Yehova, bize hayatımızı ve bedenimizi verdiğine göre, bu hayatı sürdürebilmemiz için yiyecek, bedenimizi örtebilmemiz için de giyecek veremez mi? (25. ayet) Kuşlara yiyecek verdiğine, çiçekleri şahane bir şekilde donattığına göre, Kendisine tapınan insanlarla çok daha fazla ilgilenmez mi? (26, 28-30 ayetler) Gerçekten de, gereksiz kaygı anlamsızdır. Kaygılanmakla ömrümüzü bir an bile uzatamayız.c (27. ayet) Öyleyse, kaygılanmaktan nasıl kaçınabiliriz? İsa bize şu öğüdü veriyor: Yaşamınızda Tanrı’ya tapınmaya öncelik vermeye devam edin. Bunu yapanlar günlük ihtiyaçlarının tümünün gökteki Babaları tarafından karşılanacağına güvenebilirler. (33. ayet) Son olarak, İsa çok pratik bir öneride bulunuyor: “Yarının kaygısı yarının olsun.” Yarının kaygısını neden bugününkine katasınız? (34. ayet YÇ) Ayrıca, belki hiçbir zaman olmayacak şeyler yüzünden de neden gereksiz yere endişe duyasınız? Böyle hikmetli bir öğüdü uygulamak, bizi bu stresli dünyada birçok kederden koruyabilir.

⁸ İsa’nın öğüdünün, bugün de 2.000 yıl önceki kadar geçerli olduğu açıktır. Bu yukarıdan gelen hikmetin kanıtı değil mi? Dünyadaki danışmanların verdiği en iyi nasihatlerin bile günün birinde modası geçebilir; o zaman ya gözden geçirilip düzeltilir ya da değiştirilirler. Oysa İsa’nın öğretileri aradan bunca zaman geçmiş olmasına rağmen hâlâ geçerli ve yararlıdır. Buna şaşmamalıyız, çünkü bu Harika Öğütçü ‘Tanrı’nın sözlerini söylemiştir.’—Yuhanna 3:34.

Öğretme Tarzı

9. Bazı askerler İsa’nın öğretimi konusunda ne demişlerdi, bu neden bir abartı değildi?

⁹ İsa’nın Tanrısal hikmet yansıttığı ikinci alan, öğretme tarzıydı. Bir keresinde, onu tutuklamaya gönderilen askerler eli boş dönerek “kimse asla böyle söylememiştir” demişlerdi. (Yuhanna 7:45, 46) Bu bir abartı değildi. Gelmiş geçmiş tüm insanlar arasında yalnızca “yukarıdan” gelen İsa, en büyük bilgi hazinesine ve tecrübeye sahipti. (Yuhanna 8:23) Gerçekten hiçbir insanın öğretemeyeceği şekilde öğretiyordu. Şimdi bu hikmetli öğretmenin yöntemlerinden sadece ikisini irdeleyelim.

10, 11. (a) İsa’nın örnekler kullanma tarzına hayran olmamak neden olanaksızdır? (b) Mesel nedir, İsa’nın mesellerinin öğretim için çok etkili olduğu hangi örnekten görülür?

¹⁰ Etkili örneklemeler. İsa’nın halka öğretirken örnekler kullandığı kayıtlıdır. “Benzetme [örnekleme] kullanmadan onlara hiçbir şey anlatmazdı.” (Matta 13:34, YÇ) Onun derin anlamı olan gerçekleri günlük yaşamdan örneklerle öğretmekteki eşsiz yeteneğine hayran olmamak elde değildir. Çiftçilerin tohum ekmesi, kadınların ekmek pişirmesi, çocukların çarşı meydanında oynaması, balıkçıların ağ çekmesi, çobanların kaybolan koyunlarını araması, dinleyicilerinin defalarca gördüğü olaylardı. Herkesin bildiği olaylarla önemli gerçekler arasında bağlantı kurulursa, böyle gerçekler zihin ve yürekten kolay kolay silinmez.—Matta 11:16-19; 13:3-8, 33, 47-50; 18:12-14.

¹¹ İsa sık sık ahlaki ve ruhi gerçekleri gözler önüne seren meseller, yani kısa öyküler de kullandı. Öyküler soyut fikirlere oranla daha kolay kavranılıp anımsandığından, meseller İsa’nın öğretilerinin korunmasına yardımcı oldu. İsa’nın birçok meseli, insanların zihinlerinde Babasını canlandırmalarını kolaylaştıran unutulmaz örneklerdi. Müsrif oğul meselini ele alırsak, orada vurgulanmak istenen noktayı –doğru yoldan sapan bir kişi gerçekten tövbe ederse Yehova’nın onu merhamet ve şefkatle kabul ettiğini– acaba kim kavramaz?—Luka 15:11-32.

12. (a) İsa öğretirken soruları nasıl kullandı? (b) Yetkisini sorgulayanları nasıl susturdu?

¹² Soruların ustalıkla kullanımı. İsa, dinleyicilerinin bir sonuca varmasını, kendi güdülerini irdelemesini ya da kararlar vermesini sağlamak üzere sorular da soruyordu. (Matta 12:24-30; 17:24-27; 22:41-46) Dinsel liderler, Tanrı’nın ona yetki verip vermediğini sorguladıklarında, İsa’nın karşılığı “Yahyanın vaftizi gökten mi, yoksa insandan mıydı?” diye sormak oldu. Bu soru karşısında afallayıp ne cevap vereceklerini tartışırken şöyle dediler: “Eğer: Gökten, dersek: Öyle ise, niçin ona inanmadınız? diyecek. Fakat: İnsandan, dersek—halktan korkuyorlardı; zira hepsi Yahyayı gerçekten peygamber sayarlardı.” Sonunda, “bilmiyoruz” dediler.” (Markos 11:27-33; Matta 21:23-27) İsa basit bir soruyla onları susturup içlerindeki hainliği ortaya serdi.

13-15. İyi komşu Samiriyeli meseli İsa’nın hikmetini nasıl yansıtır?

¹³ İsa bazen her iki yöntemi birleştirerek örneklemelerine düşündürücü sorular da ekledi. Kutsal Yasa uzmanı bir Yahudi sonsuz hayat kazanabilmesi için kendisinden ne talep edildiğini sorduğunda, İsa ona Musa Kanunu’nda Tanrı’yı ve komşuyu sevmesinin emredildiğini söyledi. Adam kendini haklı çıkarmak isteyerek “benim komşum kimdir?” diye sordu. İsa bunu bir öyküyle yanıtladı. Yahudi’nin biri yalnız başına seyahat ederken haydutların saldırısına uğramış, soyguncular onu yarı ölü bırakıp gitmişler. Önce bir kâhin, sonra bir Levili, yani iki Yahudi oradan geçmiş. İkisi de onu görmezlikten gelmişler. Fakat sonra bir Samiriyeli ortaya çıkmış. Yüreği sızlayarak, yerde yatan kurbanın yaralarını özenle sarmış, sevgiyle onu kaldırıp tedavi edilebileceği bir hana götürmüş. İsa bu öyküyü karşısındakine sorduğu bir soruyla noktaladı: “Bu üçünden hangisi, haydutların eline düşen adamın komşusu oldu, sanırsın?” Bunun üzerine adam “ona acıyan” yanıtını vermek zorunda kaldı.—Luka 10:25-37.

¹⁴ Bu mesel İsa’nın hikmetini nasıl yansıtıyor? O zamanlar, Yahudiler yalnızca kendi geleneklerini benimseyenlere “komşu” der, Samiriyelileri asla komşu olarak görmezlerdi. (Yuhanna 4:9) İsa’nın öyküsünde mağdur durumdaki Samiriyeli, yardım edense Yahudi olsaydı, bunun o önyargıyı yıkmaya bir yararı olur muydu? Oysa İsa hikmetle konuşarak, öyküsünde bir Samiriyeli’nin Yahudi’ye şefkat gösterdiğini söyledi. Öykünün sonunda sorduğu soruya da dikkat edin. Dikkati “komşu” terimine çekti. Kutsal Yasa uzmanı aslında ‘kime komşu sevgisi göstermeliyim?’ diye sormuştu. İsa ise “bu üçünden hangisi, [onun] komşusu oldu, sanırsın?” diye sordu. İyilik gören kurbana değil, iyilik eden Samiriyeli’ye dikkati çekti. Gerçek komşu, karşısındakine, etnik kökenine bakmaksızın sevgi göstermek üzere ilk adımı atandır. İsa bu noktayı bundan daha etkili bir şekilde belirtemezdi.

¹⁵ Halkın İsa’nın “öğretiş” tarzına şaşıp kalması ve ona yakınlık duyması doğal bir sonuç değil mi? (Matta 7:28, 29) Bir keresinde, “büyük bir kalabalık” yiyecekleri olmadığı halde üç gün onun yanında kalmıştı.—Markos 8:1, 2.

Yaşam Tarzı

16. İsa, Tanrısal hikmetle yönlendirildiğini ne şekilde ‘uygulamada gösterdi’?

¹⁶ İsa’nın, Yehova’nın hikmetini yansıttığı üçüncü alan yaşam tarzıydı. Hikmet pratiktir, iyi sonuç verir. İsa’nın öğrencisi Yakub “aranızda hikmetli . . . . olan kimdir?” diye sordu. Sonra kendi sorusunu kendi yanıtladı: “Bunu doğru davranışıyla uygulamada göstersin.” (Yakub 3:13, The New English Bible) İsa Tanrısal hikmetle yönlendirildiğini davranış tarzıyla ‘uygulamada gösterdi.’ Şimdi onun hem yaşam tarzıyla hem de başkalarına davranış biçimiyle nasıl sağduyu gösterdiğini irdeleyelim.

17. İsa’nın yaşamında kusursuz bir denge olduğunu neler gösterir?

¹⁷ Sağduyusu olmayan insanların çoğu kere nasıl aşırılığa kaçtığına hiç dikkat ettiniz mi? Evet, dengeli olmak hikmet gerektirir. Tanrısal hikmet yansıtan İsa’da kusursuz denge vardı. Yaşamında ruhi şeyleri her şeyden üstün tuttu. İyi haberi iletmekle yoğun biçimde meşguldü. “Ben bunun için çıktım” dedi. (Markos 1:38) Onun için maddiyat hiç kuşkusuz ön planda gelmiyordu; anlaşılan, maddi bir şeyi de pek yoktu. (Matta 8:20) Bununla birlikte, zevklerden el etek çekmiş biri de değildi. Babası ‘mutlu Tanrı’ gibi o da sevinçli bir kimseydi ve başkalarının neşesine katkıda bulunuyordu. (I. Timoteos 1:11; 6:15) Geleneksel olarak herkesin müzik eşliğinde şarkılar söyleyip eğlendiği bir düğüne katıldığında, oranın neşesini kaçırmadı. Şarap tükendiğinde, suyu “insanın yüreğini sevindiren” kaliteli şaraba çevirdi. (Mezmur 104:15; Yuhanna 2:1-11) Birçok yemek davetini kabul etti ve böyle fırsatları sık sık insanlara bilgi vermek için kullandı.—Luka 10:38-42; 14:1-6.

18. İsa kusursuz yargıya sahip olduğunu öğrencilerine davranış biçimiyle nasıl gösterdi?

¹⁸ İsa kusursuz yargı yeteneğine sahip olduğunu başkalarına davranış biçimiyle de gösterdi. İnsanın doğasını iyi anlaması, ona öğrencileri hakkında net bir görüş kazandırdı. Kusursuz olmadıklarını gayet iyi biliyordu. Yine de, güzel niteliklerini fark etti. Yehova’nın kendisine çektiği bu adamlardaki potansiyeli gördü. (Yuhanna 6:44) Kusurlarına rağmen onlara güven duymaya istekliydi. Güvenini ortaya koyarak öğrencilerine ağır bir sorumluluk verdi. Onları iyi haberi duyurmakla görevlendirdi; bu görevi yerine getirecek yeteneğe sahip olduklarına güveniyordu. (Matta 28:19, 20) Resullerin İşleri kitabı onların kendilerine emredilen bu işi sadakatle yerine getirdiklerini gösterir. (Resullerin İşleri 2:41, 42; 4:33; 5:27-32) Şu halde, İsa’nın onlara güvenmekle hikmetli davranmış olduğu açıktır.

19. İsa “yumuşak huylu, alçakgönüllü” olduğunu nasıl gösterdi?

¹⁹ Yirminci bölümde gördüğümüz gibi, Mukaddes Kitap alçakgönüllü ve yumuşak huylu olmayı hikmetle bağdaştırır. Kuşkusuz, bu konuda en iyi örnek Yehova’dır. Acaba İsa için ne denebilir? Onun öğrencilerine alçakgönüllülükle davranmış olduğunu görmek insanı sevindirir. Kusursuz bir adam olduğundan, onlardan kat kat üstündü. Ama yine de onları hor görmedi. Onlara aşağılık veya beceriksizlik duygusu hissettirmeye asla çalışmadı. Tersine, sınırlı yapıda olmalarına anlayış göstererek kusurları karşısında sabırlı davrandı. (Markos 14:34-38; Yuhanna 16:12) Çocukların bile İsa’nın yanında kendilerini rahat hissetmeleri dikkate değer değil mi? “Yumuşak huylu, alçakgönüllü” olduğunu hissettiklerinden kuşkusuz ona yakınlık duyuyorlardı.—Matta 11:29, YÇ; Markos 10:13-16.

20. İsa, kızı cine tutulmuş Yahudi olmayan kadına davranışlarında nasıl makullük gösterdi?

²⁰ İsa Tanrısal alçakgönüllülüğü başka önemli bir yönden de gösterdi. Merhamet göstermenin yerinde olduğu durumlarda makuldü, uysaldı. Örneğin, Yahudi olmayan bir kadının, cine tutulmuş, çok kötü durumdaki kızını iyileştirmesi için kendisinden ricada bulunduğu olayı anımsayın. İsa ilk başta ona yardım etmeyeceğini üç farklı şekilde gösterdi: birincisi, ona cevap vermekten kaçındı; ikincisi, diğer milletler için değil, Yahudiler için gönderilmiş olduğunu doğrudan açıkladı ve üçüncüsü aynı noktayı nezaketle belirten bir örnek verdi. Ne var ki, kadın ısrar ederek fevkalade bir imana sahip olduğunu ortaya koydu. Bu olağandışı durum karşısında acaba İsa nasıl karşılık verdi? Yapmayacağını belirttiği işi yaptı. Kadının kızını iyileştirdi. (Matta 15:21-28) Şahane bir alçakgönüllülük değil mi? Ve unutmayın, gerçek hikmetin temelinde alçakgönüllülük yatar.

21. İsa’nın kişiliğini, konuşma ve davranış tarzını örnek almaya neden gayret etmeliyiz?

²¹ İncillerin, dünyada yaşamış en hikmetli adamın sözlerini ve davranışlarını gözlerimizin önüne sermesine ne kadar müteşekkir olabiliriz! İsa’nın, Babasının kişiliğini kusursuz şekilde yansıttığını unutmayalım. Biz de İsa’nın kişiliğini, konuşma ve davranış tarzını örnek alarak kendimizde yukarıdan gelen hikmeti geliştirebiliriz. Gelecek bölümde, Tanrı’nın hikmetini yaşamımızda nasıl uygulayabileceğimizi göreceğiz.

1-3. (a) Süleyman annelik konusunda çıkan bir tartışmayı nasıl olağanüstü bir hikmet göstererek çözüme bağladı? (b) Yehova bize ne vermeyi vaat eder, bu konuda hangi sorular doğuyor ?

ZOR bir davaydı; iki kadın, bir bebek yüzünden tartışıyordu. Aynı evi paylaşıyorlardı ve birkaç gün arayla birer oğul doğurmuşlardı. Bebeklerden biri ölmüştü ve şimdi iki kadın da yaşayan bebeğin öz annesi olduğunu iddia ediyordu.a Olayın başka görgü tanığı yoktu. Bu dava herhalde alt mahkemede dinlenmiş ama çözülememişti. Sonunda, dava İsrail kralı Süleyman’a getirilmişti. Acaba o, gerçeği ortaya çıkarabilecek miydi?

² Süleyman iki kadının tartışmasını bir süre dinledikten sonra bir kılıç getirtti. Sonra ikna olmuş gibi görünerek, çocuğun ikiye bölünüp her kadına bir parçasının verilmesini emretti. O zaman çocuğun gerçek annesi, bebeğinin, değerli evladının diğer kadına verilmesi için krala yalvardı. Oysa diğer kadın çocuğun ikiye bölünmesinde ısrar ediyordu. Süleyman artık gerçeği anlamıştı. Bir annenin, rahminde taşıdığı bebeğe ne kadar şefkatle bağlı olduğunu biliyordu ve bu bilgisini tartışmayı çözüme bağlamak üzere kullandı. Süleyman “anası budur” diyerek bebeğini kendisine verdiğinde gerçek annenin ne kadar ferahladığını bir düşünün.—I. Kırallar 3:16-27.

³ Ne olağanüstü bir hikmet, değil mi? Süleyman’ın davayı nasıl çözdüğünü işiten halk, “kendisinde Allah hikmeti” olduğunu görüp ona büyük bir saygı duydu. Evet, Süleyman’ın hikmeti Tanrısal bir armağandı. Yehova ona “hikmetli ve anlayışlı yürek” vermişti. (I. Kırallar 3:12, 28) Ya bizim için ne denebilir? Biz de Tanrı’dan hikmet alabilir miyiz? Evet, çünkü Süleyman ilhamla, “RAB hikmet verir” diye yazdı. (Süleymanın Meselleri 2:6) Hikmet bilgi, anlayış ve ayırt etme yeteneğini iyi kullanabilmektir. Yehova samimiyetle isteyenlere bu niteliği vereceğini vaat eder. Yukarıdan olan hikmeti acaba nasıl kazanabiliriz? Ve onun yaşamımızda etkin olmasını nasıl sağlayabiliriz?

Hikmet Nasıl ‘Kazanılır’?

4-7. Hikmet kazanmak için karşılanması gereken dört talep nedir?

⁴ Tanrı’dan hikmet alabilmek için çok zeki ya da yüksek eğitimli mi olmak gerekir? Hayır. Yehova hikmetini, yetişme tarzımıza ve eğitim durumumuza bakmaksızın bizimle paylaşmaya hazırdır. (I. Korintoslular 1:26-29) Ama Mukaddes Kitap bizi ‘hikmet kazanmaya’ teşvik ettiğinden, ilk adımı biz atmalıyız. (Süleymanın Meselleri 4:7) Bunu nasıl yapabiliriz?

⁵ Birincisi, Tanrı’dan korkmalıyız. Süleymanın Meselleri 9:10 “RAB korkusu hikmetin başlangıcıdır [hikmet kazanmak için ilk adımdır, The New English Bible]” diyor. Tanrı korkusu gerçek hikmetin temelidir. Neden mi? Hikmetin, bilgiyi başarıyla kullanma yeteneği içerdiğini hatırlayın. Tanrı’dan korkmak, O’nun önünde dehşet içinde yere kapanmak değil, derin bir korku, saygı ve güvenle eğilmektir. Böyle bir korku hem sağlıklıdır hem de bizi harekete geçiren güçlü bir etkiye sahiptir. Yaşamımızı Tanrı’nın iradesi ve davranış tarzıyla ilgili bilgimizle uyumlu kılmamıza neden olur. İzleyebileceğimiz daha akıllıca bir hareket tarzı yoktur, çünkü Yehova’nın standartları onları tutanlara her zaman en büyük yararı sağlar.

⁶ İkincisi, alçakgönüllü olmalı ve haddimizi bilmeliyiz. Alçakgönüllü ve haddini bilir olmadan Tanrı’dan gelen hikmete sahip olunamaz. (Süleymanın Meselleri 11:2) Neden? Çünkü alçakgönüllü olur ve haddimizi bilirsek, her şeyi bilmediğimizi, görüşlerimizin her zaman doğru olmadığını ve Yehova’nın fikrini öğrenmemiz gerektiğini kabule hazır oluruz. Yehova “mağrurlara karşı durur”, fakat alçakgönüllülere hikmet vermekten hoşnut olur.—Yakub 4:6.

⁷ Üçüncüsü, Tanrı’nın yazılı Sözünü incelemeliyiz. Yehova’nın hikmeti, Sözünde gözler önüne serilir. Bu niteliğe sahip olabilmek için onu gayretle aramalıyız. (Süleymanın Meselleri 2:1-5) Dördüncüsü, dua etmeliyiz. Tanrı’dan içtenlikle hikmet dilersek, onu bize cömertçe verir. (Yakub 1:5) Ruhunun yardımını dileyen dualarımız cevapsız kalmaz. Ve O’nun ruhu, sorunları çözmemizi, tehlikeden sakınmamızı ve hikmetli kararlar vermemizi sağlayan Sözündeki defineyi bulmamızı mümkün kılar.—Luka 11:13.

8. Tanrısal hikmeti gerçekten kazandığımız nasıl belli olur?

⁸ Yehova’nın hikmeti, 17. bölümde gördüğümüz gibi pratik değere sahiptir. Dolayısıyla, Tanrısal hikmeti gerçekten kazanmışsak, bu davranış tarzımızdan belli olur. İsa’nın öğrencisi Yakub Tanrısal hikmetin sonuçlarını şöyle tanımladı: “Gökten inen bilgelik [hikmet] her şeyden önce paktır, sonra barışçıldır, yumuşaktır (makuldür) ve uysaldır. Merhamet ve iyi meyvelerle doludur. Kayırıcılığı [ayrımcılığı], ikiyüzlülüğü yoktur.” (Yakub 3:17, YÇ) Tanrısal hikmetin bu yönlerinin her birini irdelerken, kendimize “yukarıdan olan hikmet yaşamımda etkin mi?” diye sorabiliriz.

‘Önce Pak, Sonra Barışçıl’

9. Pak olmak ne demektir, paklığın hikmetin başta gelen özelliği sayılması neden yerindedir?

⁹ “Her şeyden önce pak.” Pak olmak, yalnız dıştan değil, içten de saf ve lekesiz olmak demektir. Mukaddes Kitap hikmetle yürek arasında ilişki kurar; yukarıdan olan hikmet kötü düşünce, arzu ve güdülerle kirlenen bir yüreğe giremez. (Süleymanın Meselleri 2:10; Matta 15:19, 20) Ama yüreğimiz kusurlu insanlar için mümkün olabilecek ölçüde paksa, ‘kötülükten çekilip iyilik edeceğiz.’ (Mezmur 37:27; Süleymanın Meselleri 3:7) Paklığın, hikmetin başta gelen özelliği sayılması yerinde değil mi? Her şeyden önce, ahlaken ve ruhen temiz değilsek, yukarıdan olan hikmetin diğer özelliklerini gerçekten nasıl yansıtabiliriz?

10, 11. (a) Barışçıl olmamız neden önemlidir? (b) Bir iman kardeşinizi gücendirdiğinizi hissederseniz barışçıl olduğunuzu nasıl gösterebilirsiniz? (Dipnota da bakın.)

¹⁰ “Sonra barışçıl.” Yukarıdan olan hikmet bizi Tanrı’nın ruhunun bir meyvesi olan barışın peşinden koşmaya yöneltir. (Galatyalılar 5:22) Yehova’ya tapınanları birleştiren ‘barış bağını korumaya’ gayret ederiz. (Efesoslular 4:3, İncil—Çağdaş Türkçe Çeviri) Barış bozulursa onu yeniden kurmak için de elimizden geleni yaparız. Bu neden önemlidir? Mukaddes Kitap “barış içinde yaşayın. Sevgi ve barış kaynağı Tanrı da sizinle birlikte olacaktır” der. (II. Korintoslular 13:11, İncil—Çağdaş Türkçe Çeviri) Öyleyse, barış içinde yaşadığımız sürece, barış Tanrısı bizimle olacaktır. İman kardeşlerimize davranış tarzımızın Yehova’yla ilişkimiz üzerinde doğrudan etkisi vardır. Barışçıl olduğumuzu nasıl gösterebiliriz? Bir örnek ele alalım.

¹¹ Bir iman kardeşinizi gücendirdiğinizi hissederseniz ne yapmalısınız? İsa “takdimeni mezbahta arzederken, kardeşinin sana karşı bir şeyi olduğu hatırına orada gelirse, takdimeni orada mezbahın önünde bırak, ve git, önce kardeşin ile barış, ve o vakit gel, takdimeni arzet” dedi. (Matta 5:23, 24) Bu öğüdü uygulamak üzere ilk adımı siz atıp kardeşinize gidebilirsiniz. Ne amaçla? Onunla ‘barışmak’ amacıyla.b Bunun için de, onun kırgınlığının farkında olduğunuzu söylemeniz gerekebilir. Barışı yeniden kurmak amacıyla ona gider ve bu tutumu sürdürürseniz, büyük olasılıkla yanlış anlaşılma sonucu ortaya çıkan pürüzler giderilebilir ve uygun şekilde özür dilenerek hatalar bağışlanabilir. Böylece barışmak için ilk adımı atarak Tanrısal hikmetin size rehberlik ettiğini göstermiş olursunuz.

‘Yumuşak ve Uysal’

12, 13. (a) Yakub 3:17’deki “yumuşak” sözcüğünün anlamı nedir? (b)  Makul olduğumuzu nasıl gösterebiliriz?

¹² “Yumuşak.” Bu ne anlama gelir? Mukaddes Kitap bilginlerine göre, Yakub 3:17’de “yumuşak” olarak çevrilen Yunanca özgün sözcüğün tercümesi zordur. Çevirmenler burada “nazik”, “sabırlı”, “düşünceli” gibi sözcükler kullandılar. Çağdaş bir çeviri bu ayette “makul” sözcüğünü kullanır ve dipnotunda Yunanca sözcüğün asıl anlamının ‘uysal’ olduğunu belirtir. Yukarıdan olan hikmetin bu yönünün bizde etkin olduğunu acaba nasıl gösterebiliriz?

¹³ Filipililer 4:5’te [YÇ] “uysallığınız bütün insanlarca bilinsin” denmektedir. Başka bir çeviri şöyledir: “Makul olarak isim yapın.” (The New Testament in Modern English, J. B. Phillips) Önemli olan, bizim kendimizi nasıl gördüğümüz değil, başkalarının bizi nasıl gördüğü, nasıl tanındığımızdır. Makul bir kimse her zaman kanunun harfi üzerinde veya kendi isteklerinde diretmez. Bunun yerine, başkalarını dinlemeye razı olur ve yerindeyse, onların isteklerine uyar. Ayrıca, başkalarına sert ya da kaba değil, nazik davranır. Bu gerçi İsa’nın tüm takipçileri için geçerli ise de, ihtiyarlar için özellikle önemlidir. İhtiyarların yumuşak olması onları çekici, yaklaşılabilir kılar. (I. Selânikliler 2:7, 8) ‘Ben acaba düşünceli, uysal, nazik, makul biri olarak isim yaptım mı?’ diye kendimize sormamız iyi olur.

14. “Uysal” olduğumuzu nasıl gösterebiliriz?

¹⁴ “Uysal.” “Uysal”, yani itaate hazır diye çevrilen Yunanca sözcük, Yunanca Kutsal Yazıların başka hiçbir yerinde geçmez. Bir bilgine göre, bu sözcük ‘çoğu kere askeri disiplin konusunda kullanılır.’ ‘İkna edilmesi kolay’ ve ‘boyun eğer, söz dinler’ fikrini taşır. Yukarıdan olan hikmetin yönlendirdiği biri, Kutsal Yazıların söylediklerine kolayca boyun eğer. Bir karar verdikten sonra, buna ters düşen her gerçeği reddeden biri olarak tanınmaz. Tersine, yanlış bir tavır aldığına veya hatalı sonuca vardığına ilişkin Kutsal Yazılardan açık bir kanıt gösterildiğinde hemen değişiklik yapar. Acaba başkaları sizi böyle tanıyor mu?

“Merhamet ve İyi Meyvelerle Dolu”

15. Merhamet nedir, Yakub 3:17’de “merhamet” ve ‘iyi meyvelerden’ birlikte söz edilmesi neden yerindedir?

¹⁵ “Merhamet ve iyi meyvelerle dolu.”c Yukarıdan olan hikmetin ‘merhametle dolu’ olduğu söylendiğine göre, merhamet bu hikmetin önemli bir kısmıdır. “Merhamet” ve ‘iyi meyvelerden’ birlikte söz edildiğine dikkat edin. Bu yerindedir, çünkü Mukaddes Kitapta merhamet genelde başka kimselere etkin şekilde gösterilen ilgi anlamında kullanılır. Onun meyveleri yapılan iyiliklerdir. Bir başvuru kitabı merhameti, ‘birinin kötü durumda olmasına üzülüp bir şeyler yapmaya çalışmak’ olarak tanımlar. Bu nedenle, Tanrısal hikmet soğuk, kuru, duygusuz, kuramsal bir nitelik değildir. Tersine, sıcak, içten gelen, duyarlı bir niteliktir. Merhamet dolu olduğumuzu nasıl gösterebiliriz?

16, 17. (a) Tanrı sevgisinin yanı sıra başka ne de bizi vaaz etme işinde pay sahibi olmaya yöneltir, neden? (b) Merhamet dolu olduğumuzu ne şekillerde gösterebiliriz?

¹⁶ Bunu yapmanın önemli bir yolu, kuşkusuz Tanrı’nın Gökteki Krallığının iyi haberini başkalarıyla paylaşmaktır. Acaba bizi bu işi yapmaya yönelten nedir? Öncelikle, Tanrı’ya duyduğumuz sevgi. Ayrıca başkalarına duyduğumuz merhamet ve şefkat. (Matta 22:37-39) Bugün birçok kişi ‘çobanı olmayan koyunlar gibi şaşırmış ve dağılmıştır.’ (Matta 9:36) Sahte dinin çobanları tarafından ihmal edilmiş ve körletilmiştir. Sonuç olarak, Tanrı’nın Sözünde hikmetli bir rehberliğin bulunduğunu ve Gökteki Krallığın yakında yeryüzüne getireceği nimetleri bilmemektedir. Çevremizdekilerin ruhi ihtiyaçları üzerinde böyle uzun uzadıya düşündüğümüzde, içimizden taşan merhamet duygusu bizi Yehova’nın sevgi dolu amacını onlara anlatmak üzere elimizden geleni yapmaya yöneltir.

¹⁷ Merhamet dolu olduğumuzu başka ne şekillerde de gösterebiliriz? İsa’nın, soyguncular tarafından her şeyi alınıp dövülerek yol kenarına bırakılmış yolcuyu gören Samiriyeli örneklemesini anımsayın. Merhametli Samiriyeli o adama ‘acıdı’, yaralarını sarıp ona baktı. (Luka 10:29-37) Bu davranış, merhametin, ihtiyaçta olanlara pratik yardımda bulunmayı içerdiğini göstermiyor mu? Mukaddes Kitap bize “herkese, özellikle iman ailesinin üyelerine iyilik yapalım” der. (Galatyalılar 6:10, YÇ) Bunu hangi fırsatlarda yapabileceğimizi düşünelim. Yaşlı bir kardeşin belki ibadetlere getirilip götürülmesi gerekebilir. Cemaatteki bir dul hemşireye evinin onarımında yardım gerekebilir. (Yakub 1:27) Cesaretini kaybeden birini “iyi söz”le rahatlatmak gerekebilir. (Süleymanın Meselleri 12:25) Merhametimizi böyle gereksinimleri karşılayarak gösterirsek, yukarıdan olan hikmetin yaşamımızda etkin olduğunu kanıtlarız.

‘Ayrımcı ve İkiyüzlü Değil’

18. Yukarıdan olan hikmet bize yol gösteriyorsa, yüreğimizden neyi söküp atmaya gayret etmeliyiz, neden?

¹⁸ ‘Ayrımcı değil.’ Tanrısal hikmet ırksal önyargılara ve aşırı milliyetçilikten kaynaklanan gurura üstün gelir. Bu hikmet bize yol gösteriyorsa, yüreğimizden insanlar arasında ayrım yapma eğilimini söküp atmaya gayret ederiz. (Yakub 2:9) İman kardeşlerimizden birine ne eğitimi, mali durumu ya da cemaatteki sorumluluğu nedeniyle ayrıcalıklı davranır, ne de toplumsal veya ekonomik düzeyi düşük görünen bir diğerini küçümseriz. Yehova böyle kimselere sevgi gösterdiğine göre, kuşkusuz biz de onları sevgimize layık görmeliyiz.

19, 20. (a) “İkiyüzlü” olarak çevrilen Yunanca sözcüğün kökeni nereye dayanır? (b) “İkiyüzlülükten arınmış kardeşlik sevgisi”ni nasıl gösteririz, bu neden önemlidir?

¹⁹ ‘İkiyüzlü değil.’ “İkiyüzlü” olarak çevrilen Yunanca sözcükle ‘rol yapan bir aktör’ kastedilir. Eski devirlerde, Yunanlı ve Romalı aktörler rol yaparken yüzlerine büyük maskeler takarlardı. Bu nedenle, Yunanca’da “ikiyüzlü” sözcüğü, sahte bir tavır takınanlar, rol yapanlar için kullanılırdı. Tanrısal hikmetin bu yönü, sadece iman kardeşlerimize yönelik davranışlarımızı değil, aynı zamanda onlar hakkındaki duygularımızı da etkilemelidir.

²⁰ Resul Petrus hakikate boyun eğmemizin ‘ikiyüzlülükten arınmış kardeşlik sevgisiyle’ sonuçlanması gerektiğini belirtti. (I. Petrus 1:22, İncil—Çağdaş Türkçe Çeviri) Evet, kardeşlerimize duyduğumuz sevgi yapay olmamalı. Başkalarını kandırmak üzere maske takmıyor, rol yapmıyoruz. Sevgimiz içten, candan olmalı. Ancak bu takdirde iman kardeşlerimizin güvenini kazanırız, çünkü onlar bizim içten ne isek dıştan da o olduğumuzu bilirler. Bu içtenlik, kardeşler arasında açık, dürüst ilişkilerin kurulmasına yol açarak cemaatte güven atmosferi oluşturur.

‘Pratik Hikmeti Koru’

21, 22. (a) Süleyman hikmeti korumayı neden başaramadı? (b) Hikmeti nasıl koruyabiliriz, bunu yapmaktan nasıl yarar görürüz?

²¹ Korumamız gereken Tanrısal hikmet Yehova’nın bir armağanıdır. Süleyman, oğluna, ‘pratik hikmeti ve düşünme yeteneğini korumasını’ öğütlemişti. (Süleymanın Meselleri 3:21) Ne yazık ki, kendisi bunu yapmadı. İtaatli olduğu sürece hikmetli kaldı. Ama yabancı milletlerden almış olduğu kadınlar sonunda onu Yehova’ya sunulan pak tapınmadan saptırdı. (I. Kırallar 11:1-8) Süleyman’ın sonu bilginin, iyi yönde kullanılmadığı takdirde pek bir değeri olmadığını gösterir.

²² Pratik hikmeti nasıl koruyabiliriz? Mukaddes Kitabı ve ‘sadık ve basiretli kölenin’ bize sağladığı yardımcı yayınları sadece düzenli okumakla kalmamalı, onlardan öğrendiklerimizi uygulamaya da gayret etmeliyiz. (Matta 24:45) Tanrısal hikmeti uygulamak için pek çok nedenimiz var. Bu, şimdi daha iyi bir yaşama sahip olmamız anlamına gelir. Bizim “gerçekten olan hayatı” –Tanrı’nın yeni dünyasındaki yaşamı– sıkı tutmamızı mümkün kılar. (I. Timoteos 6:18) Ve en önemlisi, kendimizde yukarıdan olan hikmeti geliştirmekle mutlak hikmet kaynağı Yehova Tanrı’ya daha da yaklaşırız.