İlk kilise tarihçileri olan Papias, Origenes ve Tertullianus’a göre Markos’un bilgi kaynağı, yakın arkadaşı olan Petrus’tu.a İlişkilerinin sıcaklığını Petrus’un ondan “oğlum Markos” diye söz etmesinden anlayabiliriz (1. Pet. 5:13). Petrus Markos’un kaleme aldığı hemen hemen her şeyin görgü tanığıydı, dolayısıyla Markos diğer incillerde bulunmayan pek çok ayrıntıyı ondan öğrenmiş olabilir. Örneğin Markos Zebedi’nin yanında çalışan ‘işçilerden’ söz eder, İsa’ya yalvaran cüzamlının ‘diz çöktüğünü’, cinlerin tutsağı olmuş adamın ‘kendini taşlarla yaraladığını’ ve İsa’nın ‘İnsanoğlunun büyük bir güç ve ihtişamla gelişi’ hakkındaki peygamberlik sözlerini bildirirken Zeytinlik Dağı’nın ‘mabedi gören bir yerinde oturduğunu’ söyler (Mar. 1:20, 40; 5:5; 13:3, 26).

7. Markos ile Matta İncilleri arasında hangi farklar var?

⁷ Markos’un elinde Matta İncili’nin bulunduğu ve Markos kaydının sadece yüzde 7’lik kısmının diğer incillerde olmayan bilgiler içerdiği doğrudur. Ancak bu incilin, Matta’nın birkaç özel ayrıntı eklenmiş özetinden ibaret olduğunu düşünmek yanlış olur. Matta İsa’yı vaat edilen Mesih ve Kral olarak betimlerken, Markos onun yaşamına ve işlerine başka bir açıdan bakar. O, İsa’yı Tanrı’nın mucizeler yapan Oğlu ve zafer kazanan Kurtarıcı olarak resmeder. Markos Mesih’in vaazları ve öğretilerinden çok yaptığı işler üzerinde durur. İsa’nın mesellerinden çok azına ve uzun konuşmalarından sadece birine yer verir; Dağdaki Vaazına değinmez. Bu nedenle Markos İncili diğer incillerden daha kısadır. Ancak yine de onlar kadar çok olay anlatır ve İsa’nın en az 19 mucizesine özel olarak değinir.

8. Markos İncili’nin hangi özellikleri Romalılar için yazıldığını gösterir?

⁸ Matta kendi kaydını Yahudiler için yazarken Markos’un en başta Romalılar için yazdığı anlaşılır. Nasıl böyle söyleyebiliyoruz? Çünkü Markos, Musa Kanununa sadece onunla ilgili konuşmaları aktarırken değinir ve İsa’nın soy kaydına yer vermez. Mesih hakkındaki incil, dünyanın tüm ulusları için önem taşıyan bir haber olarak sunulur. Yahudi olmayan okuyuculara yabancı gelebilecek Yahudi âdetleri ve öğretileriyle ilgili açıklamalar yapar (2:18; 7:3, 4; 14:12; 15:42). Aramca ifadeleri tercüme eder (3:17; 5:41; 7:34; 14:36; 15:22, 34). Filistin bölgesindeki coğrafi yerler ve bitkiler hakkında açıklamalar yapar (1:5, 13; 11:13; 13:3). Markos diğer incil yazarlarından daha çok Latince sözcük kullanır. Örneğin kaydında “muhafız asker” (speculator), “vali konağı” (praetorium) ve “subay” (centurio) terimleri geçer (6:27; 15:16, 39).