2. (a) Yeremya’nın görevi neydi? (b) Kitap hangi dönemi kapsar?

² Yeremya’nın görevi hiç kolay değildi. Yehova’nın peygamberi olarak hizmet ederken felaket haberleri bildirmeliydi: Yahuda ve Yeruşalim ıssız kalacak, Yehova’nın görkemli mabedi yakılacak ve halk sürgüne gidecekti. Tüm bunlar inanılması çok güç şeylerdi.

8. (a) Yeruşalim neden sadakatsiz bir eşe benzetildi? (b) Yehova onun başına nasıl bir felaket getirecekti?

⁸ Yeruşalim sadakatsiz bir eş (2:1–6:30). Yehova’dan Yeremya’ya gelen söz nasıl bir mesaj içerir? Yeruşalim Yehova’ya olan ilk sevgisini unutmuştur. Diri suların kaynağı olan Yehova’yı bırakmış, yabancı tanrıların peşinden giderek fahişelik yapmıştır. Seçme kırmızı üzüm veren bir asma iken değişip ‘yabani bir asmanın yoz çubuklarına dönmüştür’ (2:21). Etekleri masum fakirlerin kanıyla lekelenmiştir. Sadakatsiz İsrail bile Yahuda’dan daha doğru durumdadır. Tanrı bu ‘dönek oğullara’ Kendisine yönelmeleri için çağrıda bulunur; çünkü ‘koca olarak onları sahiplenmiştir’ (3:14). Buna rağmen onlar eşine ihanet eden bir kadın gibi davranır. Eğer iğrenç putlarını atar, yüreklerini sünnet ederlerse Tanrı’ya dönebilirler. Yehova, “Sion’a doğru sancak dikin” der, çünkü kuzeyden felaket getirmektedir (4:6). Çöküş üzerine çöküş yaşanacaktır! Yehova’nın görevlendirdiği infazcı, fırtına benzeri savaş arabalarıyla, yattığı fundalıktan çıkan bir aslan gibi, çöl boyunca esen kavurucu bir yel gibi gelecektir.

9. (a) Yeremya inatçı Yeruşalim hakkında ne bildirdi? (b) Barış haykırışlarının bir yararı olacak mıydı?

⁹ O sırada Yeruşalim sokaklarında dolaştığınızı düşünün. Etrafta suç ve sadakatsizlikten başka bir şey yok. Halk Yehova’yı inkâr ediyor. Bu yüzden O’nun sözü Yeremya’nın ağzında bir ateş olacak ve onları odun gibi yakıp bitirecek. Onlar nasıl Yehova’yı bırakıp yabancı bir tanrıya kulluk ettilerse, Yehova da onları yabancı bir ülkede yabancıların kulu yapacak. Onlar, gözü olup da göremeyen, kulağı olup da işitemeyen inatçı bir halktır! Gerçekten korkunç durumdalar. Peygamberler ve kâhinler yalan haber bildirmektedir ve Yehova, ‘Benim halkım bundan hoşlanıyor’ der (5:31). Kuzeyden felaket yaklaşırken bile “Küçüğünden büyüğüne kadar hepsi haksız kazanç elde ediyor.” “Barış yokken ‘Barış var! Barış var!’” diyorlar (6:13, 14). Fakat yağmacı aniden üzerlerine gelecek. Yehova Yeremya’yı halkının arasına, madenin değerini sınayan biri gibi koydu, ama onlarda cüruftan, gümüş atığından başka bir şey yok. Onların tamamen kötü olduğu ortada.

10. Yeruşalim neden Şilo ve Efraim’le aynı sonu paylaşacaktı?

¹⁰ Mabet onları koruyamayacak (7:1–10:25). Yeremya bu kez mabedin kapısında durup Yehova’dan gelen mesajı duyurmalıdır. Onu mabede girenlere şöyle seslenirken hayal edebiliriz: ‘Yehova’nın mabediyle övünüp duruyorsunuz ama şu yaptıklarınıza bakın! Yetimi, dul kadını eziyor, masum kanı döküyor, başka tanrıların peşinden gidiyorsunuz. Çalıyor, adam öldürüyor, zina yapıyor, yalan yere yemin ediyor ve Baal’e kurban sunuyorsunuz. İkiyüzlüler! Yehova’nın evini “haydut yatağı” haline getirdiniz. O’nun Şilo’ya ne yaptığını hatırlayın. Aynısını sana da yapacak, ey Yahuda. Kuzeydeki Efraim soyu (İsrail) gibi sizi de huzurundan atacak’ (Yer. 7:4-11; 1. Sam. 2:12-14; 3:11-14; 4:12-22).

14. (a) Yehova hangi benzetmeleri kullanarak Yeruşalim’in değişmesinin olanaksızlığını ve hükmünün geri dönüşü olmadığını gösterdi? (b) Yeremya Yehova’nın sözlerini ‘yutunca’ ne oldu?

¹⁴ Değişmesi olanaksız olan Yeruşalim yok olmaya mahkûm (13:1–15:21). Yehova Yeremya’ya keten bir kuşak alıp beline bağlamasını, sonra da onu Fırat kıyısında bir kaya kovuğunda saklamasını söyler. Sonra Yeremya gizlediği yeri kazıp onu çıkardığında kuşağın mahvolduğunu, “hiçbir işe yaramaz” duruma geldiğini görür. Yehova bu şekilde, “Yahuda’nın gururunu, Yeruşalim’in o büyük kibrini” mahvetmeye kararlı olduğunu gösterir (13:7, 9). Sarhoş durumdaki bu halkı şarap dolu küpler gibi birbirine çarparak parçalayacaktır. Yehova, “Bir Kuşî, derisinin rengini, leopar da beneklerini değiştirebilir mi?” diye sorar (13:23). Yeruşalim’in de değişmesi o derece olanaksızdır. Yeremya bu halk için dua etmemelidir. Yehova Yeruşalim’i yok etmeye öyle kararlıdır ki, Musa ve Samuel huzuruna gelip yalvarsa bile dinlemeyecektir.

16. Yehova çömlekçi örneğiyle ne anlattı?

¹⁶ Çömlekçi ve balçık (18:1–19:15). Yehova Yeremya’dan çömlekçinin evine gitmesini ister. Yeremya orada çömlekçinin çarkta şekil vermekte olduğu kap elinde bozulunca, ondan dilediği biçimde başka bir kap yaptığını görür. O zaman Yehova Kendisini İsrail evine şekil veren çömlekçi olarak niteler ve onu kökünden sökme ya da yeniden kurma yetkisinin Kendisinde olduğunu belirtir. Sonra Yeremya’ya bir çömlek alıp Hinnom Vadisi’ne gitmesini söyler. Peygamberden, orayı masumların kanıyla dolduran, oğullarını ve kızlarını Baal’e sunu olarak ateşte yakan halka, başlarına gelecek felaketi duyurmasını ister. Ardından Yeremya Yehova’nın Yeruşalim’e ve Yahuda halkına ne yapacağını göstermek için çömleği kırmalıdır.