Kırım’dan Gelen Mukaddes Kitap Hazineleri

Makalenin girişinde Mukaddes Kitap hazinelerini arayan başka bir bilginden de söz edilmişti. O kimdi? Tischendorf’un Rusya’ya dönmesinden birkaç yıl önce, İmparatorluk Kütüphanesine öyle inanılmaz bir teklif sunuldu ki, bu hem çarın ilgisini çekti hem de tüm Avrupa’daki bilginlerin Rusya’ya gelmesine yol açtı. Bilginler gözlerine inanamıyorlardı. Karşılarında elyazmalarından ve diğer önemli eserlerden oluşan çok büyük bir koleksiyon duruyordu. Bu koleksiyonda 975 elyazması ve rulo da dahil, 2.412 parça vardı, bu muazzam bir sayıydı. Bunların arasında onuncu yüzyıldan daha öncesine tarihlendirilen 45 Mukaddes Kitap elyazması da yer alıyordu. Akıl almaz gibi görünse de, tüm bu elyazmalarını o sıralarda 70 yaşını geçmiş, Karai bir bilgin olan Abraham Firkovich neredeyse tek başına toplamıştı. Acaba Karailer kimlerdi?b

Bu soru çarın çok ilgisini çekti. Rusya’nın sınırları, önceden başka ülkelerin elinde olan toprakları kapsayacak kadar genişlemişti. Böylece, imparatorluğa yeni etnik gruplar da katılmıştı. Karadeniz kıyısında bulunan ve görünümü bir tablo kadar güzel olan Kırım bölgesinin nüfusunu Yahudilere benzeyen, ancak Türk geleneklerine sahip ve Tatarcayla bağlantılı bir dil konuşan kimseler oluşturuyordu. Bu Karailerin soyu, Yeruşalim’in (Kudüs) MÖ 607’deki yıkımından sonra Babil’e sürgüne gitmiş Yahudilere dayanıyordu. Ancak onlar, Yahudi hahamlardan farklı olarak Talmud’u reddetmişlerdi ve Kutsal Yazıların okunmasına önem veriyorlardı. Kırımlı Karailer Yahudi hahamlardan farklı olduklarını çara göstermek istiyorlardı, böylece kendilerine farklı bir statü verileceğini düşünüyorlardı. Ellerindeki eski el yazmalarını sunarak, kendilerinin, Babil sürgününden sonra Kırım’a göç etmiş Yahudilerin soyu olduklarını kanıtlamayı umuyorlardı.

Firkovich eski kayıtlar ve elyazmalarıyla ilgili araştırmasına giriştiğinde, işe Kırım’ın Cufut-kale (Kırkyer) kısmındaki kaya barınaklarından başladı. Kayalıkların oyulmasıyla yapılan bu küçük taş evlerde Karailer nesillerce yaşamış ve ibadet etmişlerdi. Karailer Tanrı’nın ismi Yehova’nın bulunduğu Kutsal Yazıların yıpranmış kopyalarını hiç yok etmemişlerdi; çünkü böyle bir hareketin saygısızlık olduğunu düşünüyorlardı. Elyazmaları, İbranicede “gizli yer” anlamına gelen geniza adlı küçük bir taş evde özenle saklanıyordu. Karailer Tanrı’nın ismine derin bir saygı duyduklarından bu parşömenler nadiren açılıyordu.

Firkovich yüzyıllardır toz toprak altında kalmış geniza bölgelerini dikkatle araştırdı. Bunlardan birinde, MS 916 yılına ait ünlü elyazmasını buldu. Son Peygamberlerin Petersburg Kodeksi olarak adlandırılan bu elyazması, İbranice Kutsal Yazıların var olan en eski kopyalarından biridir.

Firkovich çok sayıda elyazması toplamayı başarmıştı ve 1859’da muazzam büyüklükteki koleksiyonunu İmparatorluk Kütüphanesine vermeyi teklif etti. 1862 yılında II. Aleksandr, koleksiyonun, o zaman için büyük miktarda bir para olan 125.000 ruble ödenerek kütüphane için satın alınmasına yardım etti. O sıralarda tüm kütüphanenin bütçesi yılda 10.000 rubleyi geçmiyordu. Satın alınanların arasında ünlü Leningrad Kodeksi de (B 19^A) vardı. İbranice Kutsal Yazıların tümünün dünyadaki en eski kopyası olan bu kodeks 1008 yılına tarihlendirilir. Bir bilginin söylediğine göre, o, “İbranice Kutsal Yazıların en çağdaş şekilde düzeltilmiş basımı olduğundan, Mukaddes Kitabın muhtemelen en önemli tek elyazmasıdır”

[Sayfa 12’deki resim]

Abraham Firkovich