Yazarı: Yuhanna

1. Kutsal Yazılar Yuhanna’nın İsa’yla yakınlığı hakkında ne anlatır?

MATTA, Markos ve Luka İncilleri 30 yılı aşkın bir süredir elden ele dolaşıyordu. Birinci yüzyıldaki Hıristiyanlar bu kayıtları kutsal ruh tarafından yönlendirilen insanların kaleme aldığı eserler olarak görüyor ve çok değer veriyordu. Ancak birinci yüzyılın sonuna yaklaştıkça İsa’yla birlikte olanların sayısı azaldığından şöyle düşünenler çıkabilirdi: ‘İsa hakkında anlatılması gereken başka bir şey var mı? Onun hizmetiyle ilgili değerli ayrıntıları hatırlayabilecek biri hâlâ var mı?’ Evet, vardı. Yaşlı Yuhanna İsa’yla özel ilişkisi olan ayrıcalıklı biriydi. Anlaşılan o Vaftizci Yahya’nın öğrencisiydi ve onun İsa’yı Tanrı Kuzusu olarak tanıttığı ilk kişilerdendi. Ayrıca Efendimizin tamgün hizmette kendisine eşlik etmeye davet ettiği ilk dört kişi arasındaydı (Mar. 1:16-20; Yuhn. 1:35-39). İsa’nın hizmeti boyunca onunla çok yakındı ve son Fısıh yemeğinde sofrada onun yanı başında oturan öğrenciydi; “İsa onu severdi” (Yuhn. 13:23; Mat. 17:1; Mar. 5:37; 14:33). Yuhanna İsa’nın yürek paralayan idamına da tanık olmuştu; İsa ölmek üzereyken annesini ona emanet etmişti. İsa’nın mezarda olmadığı haberi üzerine durumu anlamak için Petrus’la birlikte oraya koşan ve onun önüne geçen yine Yuhanna’ydı (Yuhn. 19:26, 27; 20:2-4).

2. (a) Yuhanna kaydını yazmaya neden hazırdı? (b) İncilini hangi amaçla yazdı?

² Yuhanna neredeyse 70 yılını hizmette faal olarak geçirmiş, Patmos Adası’nda tek başına hapisken görüntüler görmüş ve derin düşünmek için bol zaman bulmuştu. Yılların getirdiği olgunluk ve birikimle, uzun zamandır hafızasında olan değerli bilgileri yazmaya artık hazırdı. Kutsal ruh, hayat veren değerli sözlerin pek çoğunu hatırlayıp yazması için Yuhanna’ya güç verdi. Onun yazdıklarını okuyan herkes ‘İsa’nın Tanrı’nın Oğlu Mesih olduğuna iman edebilecek ve bu imanla, onun adıyla hayata kavuşabilecekti’ (20:31).

3, 4. Yuhanna İncili’nin (a) kanonik olduğuna (b) yazarının Yuhanna olduğuna ilişkin hangi kanıtlar var?

³ İkinci yüzyılın ilk yarısında yaşayan Hıristiyanlar Yuhanna’yı bu kitabın yazarı olarak kabul ettiler ve kaydı kanonik, yani Kutsal Metinler dizisinin tartışmasız bir parçası olarak gördüler. İkinci yüzyılın sonları ile üçüncü yüzyılın başlarında yaşamış ilahiyatçılar olan İskenderiyeli Clemens, Irenaeus, Tertullianus ve Origenes de kaydı Yuhanna’nın yazdığını doğrular. Ancak kaydın içeriğinde de yazarın Yuhanna olduğuna dair pek çok kanıt vardır. Örneğin yazarın Yahudi olduğu anlaşılır, çünkü Yahudi âdetlerini ve ülkeyi iyi bilmektedir (2:6; 4:5; 5:2; 10:22, 23). Kayıttaki ayrıntılar yazarın elçi olmakla kalmayıp İsa’ya özel olaylarda eşlik eden, ona en yakın üç kişiden biri, yani Petrus, Yakup ya da Yuhanna olduğunu da gösterir (Mat. 17:1; Mar. 5:37; 14:33). Kaydı Yakup (Zebedi’nin oğlu) yazmış olamaz, çünkü o, kitap yazılmadan uzun zaman önce, MS 44’te I. Herodes Agrippa tarafından şehit edildi (Elçi. 12:2). Kitabı Petrus da yazmış olamaz çünkü yazar Yuhanna 21:20-24’te kendisinden ve ondan birlikte söz eder.

⁴ Kaydın son bölümünde yazar kendisinden “İsa’nın sevdiği öğrenci” olarak söz eder (Yuhn. 21:10). Kayıtta elçi Yuhanna’nın adı hiç geçmese de bu ve benzer ifadelere birkaç kez rastlanır ve İsa’nın yazar hakkında Petrus’a şöyle dediği alıntılanır: “Ben gelene kadar onun kalmasını istiyorsam sana ne?” (21:22). Bu, İsa’nın söz ettiği öğrencinin Petrus’tan ve diğer elçilerden daha uzun süre yaşayacağı fikrini uyandırır. Tüm bu ipuçları bizi elçi Yuhanna’ya götürür. Ve Yuhanna’nın İsa’nın gelişiyle ilgili görüntüyü aldıktan sonra Vahiy kitabındaki etkileyici peygamberlik sözlerini “Amin! Gel, Efendimiz İsa” diyerek sonlandırması gerçekten dikkate değerdir (Vah. 22:20).