Yeremya’nın Mersiyeleri kitabı beş lirik şiirden oluşur. Bunların ilk dördü mersiye (ağıt) şeklindedir, beşincisi ise dilek, yani duadır. Orijinal metinde ilk dört ağıt akrostiştir, ayetlerin ilk harfleri 22 harften oluşan İbrani alfabesindeki harflerle başlar ve alfabetik sırayı izler. Beşinci ağıtta da İbrani alfabesindeki harflerin sayısı kadar, yani 22 ayet vardır, ancak ayetler alfabetik sıraya göre düzenlenmemiştir.

“YAŞ DÖKMEDEN GÖZLERİM BİTMEDE”

(Yeremya’nın Mersiyeleri 1:1–2:22)

“O şehir ki, halkla dolu idi, tek başına nasıl oturuyor! Milletler arasında büyüktü, dul kadın gibi oldu! Ülkeler arasında bir emîre idi, haraç veren oldu!” Yeremya peygamberin Yeruşalim’le ilgili ağıtları bu sözlerle başlar. Peygamber bu felaketin nedenini şöyle açıklar: “Günahlarının çokluğundan ötürü RAB onu sıkıntıya koydu” (Yeremya’nın Mersiyeleri 1:1, 5).

Eşini ve çocuklarını kaybeden dul bir kadınla betimlenen Yeruşalim “Başıma getirilen dert gibi bir dert var mı?” diye sorar. Düşmanları hakkında Tanrı’ya şöyle yakarır: “Onların her kötülüğü senin önüne gelsin; ve bütün günahlarımdan ötürü bana ne ettinse, onlara da et; çünkü iniltilerim çok, yüreğim de baygındır” (Yeremya’nın Mersiyeleri 1:12, 22).

Derin keder içindeki Yeremya şunları söyler: “[Yehova] kızgın öfke ile İsrailin bütün boynuzunu kesti; düşman önünden sağ elini geri çekti; ve çepçevre yiyip bitiren alevli ateş gibi Yakubu yaktı.” Peygamber büyük kederini anlatmak için “Yaş dökmeden gözlerim bitmede, içim kanıyor; . . . . ciğerim yere döküldü” diye ağıt yakar. Oradan geçenler bile hayretlerini şu sözlerle dile getirirler: “Bütün dünyanın meserreti, güzelliğin kemali, dedikleri şehir bu mu?” (Yeremya’nın Mersiyeleri 2:3, 11, 15).

‘AHIMA KULAĞINI KAPAMA’

(Yeremya’nın Mersiyeleri 3:1–5:22)

Yeremya’nın Mersiyeleri kitabının 3. bölümünde İsrail ulusuna “adam” olarak değinilir. Sıkıntı çekmesine rağmen bu adam şunları söyler: “Onu bekliyenlere, onu arıyan cana, RAB iyidir.” Gerçek Tanrı’ya yakararak şunu diler: “Sesimi işittin; ahıma, çağırışıma kulağını kapama.” Yehova’dan düşmanın kınamalarına müdahale etmesini isteyerek şöyle der: “Ellerinin işine göre onlara karşılık ödiyeceksin, ya RAB” (Yeremya’nın Mersiyeleri 3:1, 25, 56, 64).

Yeremya, 18 ay süren Yeruşalim kuşatmasının korkunç etkileri hakkındaki duygularını dile getirerek şöyle ağıt yakar: “El dokunmadan, sanki bir lâhzada yıkılan Sodomun suçundan, kavmım kızının fesadı daha büyüktür. Kılıcın öldürdükleri kıtlığın öldürdüklerinden mutludur; çünkü bunlar tarla mahsulünün yokluğundan yıpranarak erimekteler” (Yeremya’nın Mersiyeleri 4:6, 9).

Beşinci şiir, Yeruşalim sakinlerinin konuşmalarını betimler. Şöyle demektedirler: “Ya RAB, başımıza geleni an; bak da utancımızı gör.” Dertlerini anlatırken şu ricada bulunurlar: “Sen, ya RAB, tahtında ebediyen oturursun; senin tahtın nesilden nesle sürer. Bizi kendine döndür, ya RAB, ve biz döneriz; eskisi gibi günlerimizi yenile” (Yeremya’nın Mersiyeleri 5:1, 19, 21).

Güvendiğiniz Kişi Yehova Olsun

Kutsal Yazılarda yer alan Yeremya’nın Mersiyeleri kitabı, Babillilerin Yeruşalim kentini yakıp Yahuda diyarını ıssız bıraktıklarında Yehova’nın bu yerler hakkında neler düşündüğünü anlatır. Kitapta günahların kabul edilmesiyle ilgili ifadeler vardır. Bu gösteriyor ki Yehova, toplumunun başına gelen felaketlere onların kendi hatalarının neden olduğunu düşünüyor. Kitaptaki ilham edilmiş lirik şiirlerde, Yehova’ya ümit bağlamak ve doğru yola dönmek konusunu işleyen dizeler vardır. Bunlar Yeremya’nın günlerinde yaşayan herkesin olmasa da, Yeremya’nın ve tövbekâr artakalanın duygularını ifade ediyordu.

Yehova’nın, Yeruşalim’in durumunu Yeremya’nın Mersiyeleri kitabında anlatıldığı gibi değerlendirmesi, bize iki önemli ders verir. İlk olarak, Yeruşalim’in yıkımı ve Yahuda’nın ıssız bırakılması Yehova’ya itaatli olmak ve O’nun isteğini görmezden gelmemek konusunda ciddi bir uyarıdır (1. Korintoslular 10:11). İkincisi, Yeremya’nın örneğinden alacağımız derstir (Romalılar 15:4). Derin keder içindeki peygamber, durum ümitsiz göründüğünde bile, kurtuluş için Yehova’ya güvendi. Bizim de Yehova’ya ve Sözüne tüm yürekten güvenmemiz ne kadar yaşamsaldır! (İbraniler 4:12).