Bundan önce Luka, üçüncü vaizlik turunun sonuna yaklaşan Pavlus’la birlikte Filipi’den Sezariye’ye gelmişti. Pavlus davasını Sezar’a sunmadan önce orada hapis yatarak iki yıl beklemişti. Luka incilini o sırada, yani MS 56-58 yılları arasında Sezariye’de yazmış olmalı. Filistin’de bulunduğu bu dönem boyunca, İsa’nın yaşamı ve hizmeti sırasındaki ‘tüm olayları başından itibaren titizlikle araştırabildi.’

5. Luka İsa’nın yaşamındaki olayları ‘titizlikle araştırırken’ muhtemelen hangi kaynaklara başvurdu?

⁵ Luka 12’lerden biri değildi, hatta muhtemelen İsa’nın ölümünden sonra iman etmişti; bu yüzden de incilinde kaydettiği tüm olayların görgü tanığı olamazdı. Bununla birlikte, vaizlik işinde Pavlus’la çalıştı ve aralarında çok yakın bir ilişki vardı (2. Tim. 4:11; Filim. 24). Bunun doğal bir sonucu olarak yazılarında Pavlus’un etkisi fark edilir, örneğin Efendimizin Akşam Yemeği ile ilgili Luka 22:19, 20 ve 1. Korintoslular 11:23-25 ayetleri karşılaştırıldığında bu görülebilir. Luka, kaydını yazarken Matta İncili’ni de kaynak olarak almış olabilir. ‘Her şeyi titizlikle araştırırken’ İsa’nın yaşamındaki olayların görgü tanıklarıyla, örneğin annesi Meryem’le ve o sırada hayatta olan öğrencilerle konuşma fırsatı bulmuş olmalı. Luka’nın ayrıntılı ve doğru bilgileri toplayabilmek için elindeki tüm olanakları kullandığından emin olabiliriz.

7. Luka İncili’nin doğruluğuna dair hangi sağlam kanıtlar var?

⁷ Luka, tüm kitap boyunca iyi düzenlenmiş titiz bir kayıt oluşturarak usta bir anlatıcı olduğunu gösterir. Yazılarında görülen titizlik, kaydının doğruluğuna dair sağlam bir kanıttır. Hukukçu bir yazar şöyle dedi: “Romanlar, efsaneler ve sahte tanıklar, uzak bir yere ve belirsiz bir zamana ait olaylar anlatır ve bu şekilde, biz hukukçuların iyi bir savunma konusunda öğrendiği şu ilk kuralı bozarlar: ‘İfadeler zaman ve yer belirtmelidir.’ Öte yandan Kutsal Kitapta olayların tarihi ve yeri tam bir kesinlikle belirtilir.”b Bu yazar, sözlerine kanıt olarak Luka 3:1, 2 ayetlerini gösterdi: “Sezar Tiberius’un saltanatının on beşinci yılında, Pontius Pilatus Yahudiye valisiyken ve Herodes Celile’nin, kardeşi Filipos İturea ile Trahonitis’in ve Lisanyas Abilene bölgesinin yöneticileriyken, Kayafa’nın ve yüksek kâhin Hanna’nın zamanında, çölde Zekeriya oğlu Yahya’ya Tanrı’dan bir bildiri geldi.” Bu ayetlerde zaman ve yer konusunda hiçbir belirsizlik yoktur; aksine Luka, Yahya ile İsa’nın hizmetlerinin başlangıcını saptayabilmemiz için tam yedi yetkilinin ismini verir.

8. Luka İsa’nın doğduğu zamanı nasıl “titizlikle” belirtir?

⁸ Luka İsa’nın doğduğu zamanı saptayabilmemiz için de iki ipucu verir. Luka 2:1, 2 ayetleri şöyle der: “O günlerde Sezar Augustus tüm yeryüzünde nüfus sayımı yapılması için bir buyruk çıkardı. (Bu ilk nüfus sayımı Kirinius Suriye valisiyken yapıldı.)” Yusuf ve Meryem bu sayım sırasında kütüğe yazılmak için Beytlehem’e gitti ve İsa orada doğdu.c Şu yorumcunun sözlerine katılmamak elde değil: “Luka’nın bir tarihçi bilincine sahip olduğunun en belirgin kanıtlarından biri, kaydını her zaman kusursuz bir doğrulukla kaleme almış olmasıdır.”d Evet, Luka’nın ‘başından itibaren tüm olayları titizlikle araştırdığı’ iddiasını kabul etmemiz gerekir.

9. İsa’nın Luka kaydında yer alan hangi sözleri MS 70’te çarpıcı şekilde gerçekleşti?

⁹ Luka aynı zamanda İbranice Kutsal Yazılardaki peygamberlik sözlerinin İsa Mesih’in yaşamında tüm ayrıntılarıyla gerçekleştiğine dikkat çeker. O, İsa’nın bu konudaki tanıklığını da aktarır (24:27, 44). Ayrıca, ileride olacaklarla ilgili bizzat İsa’nın bildirdiği peygamberlik sözlerini de titizlikle kaydeder. Bunlardan birçoğu zaten göze çarpan şekilde, tüm ayrıntılarıyla gerçekleşti. Örneğin tıpkı İsa’nın bildirdiği gibi, Yeruşalim çepçevre kazıklar çakılarak kuşatıldı ve halk MS 70’te korkunç bir soykırım sonucu yok edildi (Mat. 24:2; Luka 19:43, 44; 21:20-24). Tarihçi Flavius Josephus olayları Roma cephesinden izleyen bir görgü tanığıydı. O, Yeruşalim’in çevresindeki 16 kilometrelik bir alanda bulunan tüm ağaçların kesildiğini, bunlardan yapılan kazıklarla yaklaşık 7 kilometre uzunluğunda bir kuşatma duvarı oluşturulduğunu anlattı. Ayrıca çok sayıda kadın ve çocuğun açlıktan öldüğünü, 1.000.000’dan fazla Yahudinin yaşamını kaybettiğini, 97.000 Yahudinin de sürgün edildiğini yazdı. Bugün bile Roma’daki Titus Takı’nın kabartmalarında Yeruşalim’deki mabetten alınmış ganimeti taşıyan bir Roma zafer alayı görülebilir.e Luka’nın kaydettiği diğer peygamberlik sözlerinin de tam olarak gerçekleşeceğinden emin olabiliriz.