YUNUS KİTABININ İÇERİĞİ

5. (a) Yunus Yehova’dan görev aldığında ne yaptı? (b) Sonuç ne oldu?

⁵ Yehova Yunus’u Nineve’ye gönderiyor fakat o kaçıyor (1:1-16). Kayıt şöyle anlatır: “Ve Amittay oğlu Yunus’a Yehova’nın sözü geldi: ‘Kalk, büyük şehir Nineve’ye git; onlara kötülüklerinin huzuruma kadar eriştiğini duyur’” (1:1, 2). Yunus bu görev karşısında ne hisseder? En ufak bir mutluluk dahi duymaz. Tam ters yöne, Tarşiş’e (muhtemelen İspanya) giden bir gemiye binerek kaçar. Yunus’un bindiği gemi şiddetli bir fırtınaya tutulur. Korku içindeki denizcilerin “her biri kendi tanrısına” yakarır; bu sırada Yunus ambarda uyumaktadır (1:5). Denizciler Yunus’u uyandırdıktan sonra bu felaketin kimin yüzünden başlarına geldiğini anlamak için kura çekerler. Kurada Yunus çıkar. Yunus İbrani olduğunu, Yehova’ya tapındığını ve O’nun verdiği görevden kaçtığını ancak o zaman anlatır. Kendisini denize atmalarını ister. Denizciler gemiyi kurtarmak için biraz daha uğraşırlar fakat sonunda Yunus’u denize atarlar. Bunun üzerine deniz yatışır.

6. Denizde Yunus’un başına ne geldi?

⁶ Yunus’u “büyük bir balık” yutuyor (1:17–2:10). ‘Yehova Yunus’u yutması için büyük bir balık gönderir; Yunus üç gün üç gece balığın karnında kalır’ (1:17). Yehova’ya hararetli şekilde dua eder, “ölüler diyarının bağrından” feryat edip yardım ister. “Adağımı yerine getireceğim. Kurtuluş Yehova’dan gelir” der (2:2, 9). Sonra Yehova’nın emriyle balık Yunus’u karaya kusar.

7. Yunus’un Nineve’de yaptığı duyurunun etkisi ne oldu?

⁷ Nineve’de hüküm mesajı duyuruyor (3:1–4:11). Yehova Yunus’a emrini tekrarlar. Yunus bu kez görevden kaçmaz ve Nineve’ye gider. Şehrin sokaklarında dolaşıp “Kırk gün kaldı, Nineve yıkılacak!” diye bağırır (3:4). Yaptığı duyuru etkili olur. Tüm Nineve halkı tövbe çağrısına uyar ve Tanrı’ya iman eder. Kral, insanların ve hayvanların oruç tutup çula sarınmasını emreder. Bunun üzerine Yehova merhamet gösterip şehri gelecek felaketten esirger.

8. (a) Yehova’nın şehre merhamet göstermesi karşısında Yunus’un tepkisi ne oldu? (b) Yehova peygamberin içine düştüğü çelişkiyi nasıl gösterdi?

⁸ Ancak Yunus bu durumu kabullenemez. Yehova’ya, şehre merhamet göstereceğini baştan beri bildiğini ve bu yüzden Tarşiş’e kaçtığını söyler. Ölmeyi ister. Sonra şehrin doğusunda konaklayarak canı sıkkın bir şekilde olacakları beklemeye başlar. Yehova dengesiz bir ruh hali gösteren peygamberi için bir sukabağı fidanı hazırlar; fidan boy atıp Yunus’un üzerine gölge salar. Ancak Yunus’un sevinci kısa sürer. Yehova ertesi sabah sukabağını kurutması için bir kurt gönderir; böylece bitkinin rahatlatıcı gölgesi yerini yakıcı doğu rüzgârına ve kavurucu güneşe bırakır. Yunus yine ölmek ister. Kendini beğenmiş bir tutumla öfkesinin haklı olduğunda ısrar eder. O zaman Yehova, peygamberine içine düştüğü çelişkiyi gösterir: Yunus bir sukabağı bitkisi için üzülmekte, öte yandan Yehova’nın o büyük Nineve şehri için üzüldüğünü görünce öfke duymaktadır.

10. Yunus kitabında Yehova’nın iyiliği ve merhameti nasıl anlatılır?

¹⁰ Bu kayıtta en göze çarpan şey Yehova’nın olağanüstü iyiliği ve merhametidir. Yehova yaklaşan yıkım hakkında uyarıda bulunması için peygamberini göndererek Nineve’ye iyilik etti ve şehir halkı tövbe ettiğinde merhamet göstermeye hazırdı (Yun. 1:2; 3:2-4, 10). Yehova’nın bu merhameti sayesinde Nineve MÖ 632’de Medler ve Babilliler tarafından yıkılana dek, 200 yıldan fazla bir zaman daha varlığını sürdürdü. Yehova Yunus’a da merhamet göstererek fırtınalı denizde hayatta kalmasını sağladı ve onu ‘sıkıntısından kurtarmak için’ bir sukabağı fidanı büyüttü. Ayrıca bu bitkiyi önce verip sonra da kurutarak, merhametini ve iyiliğini dilediği gibi gösterdiğini Yunus’un anlamasını sağladı (2:10; 4:6, 10, 11).

11. “Yunus peygamberin alameti” nedir?

¹¹ Matta 12:38-41’de İsa din adamlarına “Yunus peygamberin alametinden” başka bir alamet verilmeyeceğini söyledi. Yunus üç gün üç gece “ölüler diyarının bağrında” kaldıktan sonra Nineve’ye gidip hüküm mesajını duyurmuştu; böylece Nineveliler için bir “alamet” olmuştu (Yun. 1:17; 2:2; 3:1-4). Benzer şekilde İsa da üç gün mezarda kaldıktan sonra diriltildi. Öğrencileri onun dirildiğine ilişkin kanıtları duyurduklarında İsa da o nesil için bir alamet oldu. Ancak Yahudilerin zamanı ölçme yöntemleri ve İsa’nın ölümüyle ilgili kayıtlar dikkate alındığında bu ‘üç gün üç gecelik’ dönemin üç tam günden az olabileceği görülür.b

12. (a) İsa Nineveliler ve kendi dönemindeki Yahudiler hakkında ne söyledi? (b) “Yunus’tan daha büyük” olan kimdir? Bu kişiyle Yehova’nın Krallığı ve kurtuluş arasında nasıl bir bağlantı var?

¹² İsa devamen, tövbe eden Ninevelilerle kendi hizmet ettiği dönemde yaşayan ve onu açıkça reddeden duyarsız Yahudileri karşılaştırarak şöyle dedi: “Hüküm gününde Nineve halkı bu neslin insanlarıyla birlikte kalkacak ve onları mahkûm edecek. Çünkü onlar Yunus’un duyurusu üzerine tövbe etmişti. Fakat işte burada Yunus’tan daha büyük biri var” (Ayrıca Matta 16:4 ve Luka 11:30, 32’ye bakın). İsa “Yunus’tan daha büyük biri” derken kimi kastetmişti? Aslında kendini kastediyordu. O, tüm peygamberlerin en büyüğü olarak Yehova tarafından şu duyuruyu yapmak üzere gönderilmişti: “Tövbe edin, çünkü göklerin krallığı yaklaştı” (Mat. 4:17). Yine de o nesilden olan çoğu Yahudi ‘Yunus peygamberin alametini’ reddetti. Ya bugün için ne denebilir? Dünya çapında çoğu insanın Yehova’nın uyarılarına kulak asmadığı bir gerçek. Yine de, ‘İnsanoğlunun’ (İsa) duyurmaya başladığı Tanrı’nın Krallığı hakkındaki iyi habere olumlu karşılık veren binlerce kişi var. Yunus’un yaptığı duyurudan yarar görüp tövbe eden Nineveliler gibi, kendilerine sunulan muhteşem fırsatı değerlendiren bu kişiler de Yehova’nın sonsuz yaşam için cömertçe ve merhametle yaptığı düzenlemelerden yararlanabilecekler; çünkü “Kurtuluş Yehova’dan gelir” (Yun. 2:9).