Ne Kadar Özgürlük Tanımalısınız?

Ana babalarla ergenlik dönemindeki çocukları arasındaki anlaşmazlıklarda en sık karşılaşılan neden bağımsızlık meselesiyle ilgilidir. Bir gence ne kadar özgürlük tanınmalı? Bir baba, “Bazen sanki kızıma elimi versem kolumu da istiyor” dedi.

Gençlere sınırsız özgürlük tanımanın kötü sonuçlara yol açacağı açıktır. Hatta Mukaddes Kitap şu uyarıda bulunur: “Kendi haline bırakılan çocuk anasını utandırır” (Süleyman’ın Meselleri 29:15). Hangi yaşta olursa olsun gençlerin belirli talimatlara ihtiyaçları vardır, ana babalar da koydukları kuralları çiğnemenin cezasını uygulamak konusunda sevgi dolu fakat aynı zamanda tutarlı olmalıdırlar (Efesoslular 6:4). Bununla birlikte gençlerin, yaşamlarının sonraki yıllarında hikmetli kararlar vermeye daha hazırlıklı olabilmeleri için bir ölçüde bağımsızlığa da ihtiyaçları vardır.

Örneğin yürümeyi nasıl öğrendiğinizi düşünün. Bebekken kucakta taşınmanız gerekti. Zamanla emeklemeye, sonra da yürümeye başladınız. Elbette küçük bir çocuğun tek başına hareket edebilmesi tehlikeli olabilir. Bu nedenle ana babanız size sürekli göz kulak oldu, hatta belki de merdiven gibi tehlikeli alanlara girmenizi önlemek için engeller koydular. Yine de kendi başınıza hareket etmenize izin verdiler, böylece kaçınılmaz birkaç düşüşten sonra zamanla rahatça yürümeyi öğrendiniz.

Bağımsızlık elde etmek de benzer bir süreçten geçmeyi gerektirir. Önce ana babalar bir anlamda küçük çocuklarını taşırlar. Bunu onlar adına kararlar vererek yaparlar. Daha sonra çocukları bir ölçüde olgunluk gösterdikçe deyim yerindeyse emeklemesine izin verirler. Onların bazı konularda kendi adlarına kararlar vermesine izin verirler. Bu sırada engeller de yerinde durur ve gençleri zarar görmekten korur. Ana babalar çocukları olgunlaştıkça onların kendi başına “yürümesine” izin verirler. Daha sonra birer yetişkin olduklarında tamamen ‘kendi sorumluluklarını taşıyabilirler’ (Galatyalılar 6:5).

Mukaddes Kitaptan Bir Örnek

Ana babası İsa’ya anlaşılan ergenlik dönemine girmeden önce bir ölçüde özgürlük tanıdı, ama İsa ona duyulan bu güveni kötüye kullanmadı. Aksine ana babasının “sözünden çıkmadı”; bir yandan da “büyüyüp gelişiyor, hikmetini artırıyor, Tanrı’nın ve insanların takdirini kazanıyordu” (Luka 2:51, 52).

Bir anne ya da baba olarak bu örnekten bir ders çıkarabilirsiniz ve çocuklarınız daha fazla özgürlükle baş edebileceğini gösterdikçe onlara bu özgürlüğü tanıyabilirsiniz. Bazı ana babaların bu konuda yaşadıkları hakkında neler söylediğine bakalım.

“Çocuklarımın yaptıklarına çok karışırdım. Daha sonra onlara belirli ilkeleri öğrettim ve öğrendiklerine göre kararlar vermelerine izin verdim. Ondan sonra kararlarını çok daha dikkatle tartmaya başladıklarını fark ettim” (Soo Hyun, Kore).

“Kocam ve ben hep çocuklarımız hakkında endişeleniriz, ama bunun, çocuklarımızı hak ettikleri özgürlüğü sorumluluk bilinciyle kullanmaktan alıkoymasına izin vermiyoruz” (Daria, Brezilya).

“Ona tanıdığım özgürlüğü iyi şekilde kullandığı için oğlumu övmenin önemini fark ettim. Ayrıca ona koyduğum kurallara ben de uyuyorum. Örneğin nereye gittiğimi ve ne yapacağımı ona söylüyorum. Eğer gecikeceksem ona haber veriyorum” (Anna, İtalya).

“Ailemizde oğullarımızın özgürlüğü bir hak olarak değil, ancak onlara güvenebileceğimizi bize kanıtladıkları takdirde kazanacakları bir nimet olarak görmeleri gerektiğine dikkat çekiyoruz” (Peter, Britanya).

Sonuçlara Katlanmak

Mukaddes Kitap şöyle der: “İnsan için boyunduruğu gençliğinde taşımak iyidir” (Yeremya’nın Mersiyeleri 3:27). Bir gencin sorumluluk boyunduruğunu taşımasının en iyi yollarından biri şu sözlerin doğruluğunu yaşayarak görmesidir: “İnsan ne ekerse onu biçer” (Galatyalılar 6:7).

Bazı ana babalar muhtemelen iyi niyetle, çocuklarını hikmetsiz davranışlarının sonuçlarından koruyorlar. Örneğin bir çocuğun parayı çarçur ederek borca girdiğini düşünün. Ana babası bu borcu öderse ona nasıl bir ders vermiş olur? Diğer taraftan ana babası çocuğun, borcunu kendi başına ödemesi için plan yapmasına yardımcı olursa nasıl bir ders verilmiş olur?

Ana babalar çocuklarının, sorumsuzca davranışlarının sonuçlarını görmesine izin vermezlerse onlara iyilik yapmış olmazlar. Böyle yapmak onları yetişkinliğe hazırlamaz, aksine onları zor durumdan kurtaran, yol açtıkları sorunları çözen ve hatalarını örten birilerinin her zaman yanlarında olacağını onlara öğretir. Gençlere ektiklerini biçme ve sorunlarını çözmeyi öğrenme fırsatının tanınması çok daha iyidir. Bu, ‘algılama yeteneklerini doğruyu yanlışı ayırmak üzere kullanarak’ geliştirmeleri için önemlidir (İbraniler 5:14).

[Sayfa 9’daki çerçeve]

Daha Fazla Özgürlük Tanımak

Gençler sık sık gerekenden fazla özgürlüğe sahip olmak isterler. Bazı ana babalar da çoğu kez çocuklarına tanınabileceğinden daha az özgürlük tanırlar. Bu iki uç arasında denge kurulabilir. Bunu nasıl yapabilirsiniz? Öncelikle aşağıdaki liste üzerinde düşünebilirsiniz. Oğlunuz ya da kızınız hangi alanlarda sorumluluk sahibi olduğunu gösteriyor?

❑ Arkadaş seçimi

❑ Giysi seçimi

❑ Parayı idareli harcamak

❑ Akşamları eve zamanında gelmek

❑ Ev işleri

❑ Ev ödevini bitirmek

❑ Hatalarından dolayı özür dilemek

❑ Diğer ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․

Eğer çocuğunuz yukarıdaki alanlardan birkaçında birden olgun ve güvenilir olduğunu gösteriyorsa, ona bazı konularda daha fazla özgürlük tanıyabilir misiniz?