Çocuğunuz İnternete Giriyor mu?

HER AN milyonlarca genç evde, okulda, bir arkadaşının evinde ya da eğer bir el cihazı veya cep telefonuyla internete erişme imkânı varsa hemen hemen her yerde internete giriyor. Eğer bir anne ya da babaysanız düşündürücü bir gerçekle karşı karşıyasınız: Çocuklarınız bu yeni sanal ortamda muhtemelen sizden daha rahatlar, üstelik internette yaptıklarını sizden saklamayı da iyi biliyor olabilirler.

Bu sizi kaygılandırmalı mı? Mutlaka. Peki durum ümitsiz mi? Kesinlikle değil. Gerçi konu internet olunca kendinizi çocuğunuzun yerli, sizinse yabancı olduğunuz bir ülkedeymiş gibi hissedebilirsiniz. Yine de bu ülkenin neresinde ne olduğu hakkında temel bir bilgi öğrenebilirsiniz. Ayrıca çocuğunuzu korumak için teknoloji uzmanı olmanıza da gerek yok.

Bu makale dizisi size bazı yararlı bilgiler sunacak. Ancak önce internette çocuğunuzun karşısına çıkabilecek bazı tehlikeleri görelim.

[Sayfa 3’teki pasaj]

Kanada’da cep telefonu olan gençlerin neredeyse yarısı telefonuyla internete girebiliyor

İnternet Başındaki Çocuklar Ana Babaların Bilmesi Gerekenler

BİR DÖNEM, internetin güvenli şekilde kullanılmasının sadece bilgisayarın nerede durduğuna bağlı olduğu düşünüldü. Bilgisayar göz önünde bir yerde durursa çocukların internette uygunsuz ortamlara girme olasılığının daha az olacağına inanıldı. Çocukların yatak odalarında internete girmelerine izin vermek hâlâ akıllıca bir davranış olarak görülmese de, alınması gereken tek önlem bu değildir. Günümüzde kablosuz bağlantılar sayesinde gençler gittikleri her yerde internete girebiliyor. Birçok cep telefonunda da internete erişim imkânı bulunuyor. Ayrıca internet kafeler, kütüphaneler ya da tabii ki bir arkadaşın evinde de internete girmek mümkün. Bu kadar çok seçenek varken, gencin internetteki maceraları kolaylıkla ana babasının dikkatinden kaçabilir.

Birçok gencin internette cazip bulduğu faaliyetlerden ve bunların yol açtığı olası zararlardan bazılarını görelim.

E-POSTALAR

Nedir? Elektronik yolla yollanan yazılı mesajlardır.

Cazip yönleri nelerdir? E-posta kişinin arkadaşlarıyla ve ailesiyle haberleşmesinin hızlı ve ucuz bir yoludur.

Bilmeniz gerekenler: “Spam” olarak da adlandırılan istenmeyen e-postalar sadece sinir bozucu postalardan fazlası olabilir. Birçoğunun uygunsuz, hatta açık saçık bir içeriği olur. Postaların içindeki linkler saf bir çocuk olabilen kullanıcıyı kişisel bilgilerini paylaşmaya yöneltebilir, bu da kimlik hırsızlığıyla sonuçlanabilir. Böyle e-postaları cevaplamak ya da artık e-posta yollamamaları için kesin bir dille mesaj yazmak bile, e-posta adresinizin aktif olduğunu doğrulayacak, bu da muhtemelen daha fazla sayıda istenmeyen e-posta almanızla sonuçlanacaktır.

WEB SİTELERİ

Nedir? Örgüt ve kuruluşlar, eğitim kurumları, şirketler ve bireyler tarafından yaratılmış olan elektronik sayfalardır.

Cazip yönleri nelerdir? Alışveriş yapmak, arkadaşlarla bağlantı kurmak, araştırma yapmak, oyun yüklemek ya da oynamak ve müzik yükleyip dinlemek için gençlere sayısız fırsat sunan milyonlarca site var.

Bilmeniz gerekenler: Web siteleri her tür vicdansız kişi tarafından kötü amaçlarla kullanılmaktadır. Dikkat edilmediği takdirde, seksi açıkça gösteren çok sayıdaki web sitesine yanlışlıkla girmek oldukça kolay. Örneğin ABD’de bir ankete katılan 8 ila 16 yaşlarındaki gençlerin yüzde 90’ı internette istemeden, çoğu durumda da ev ödevi yaparken pornografik görüntülerle karşılaştığını söyledi.

İnternet gençlerin kumar oynanan sitelere de kolaylıkla girmesini mümkün kılıyor. Kanada’da yapılan bir ankette, 10. ve 11. sınıflara giden erkek öğrencilerin yaklaşık dörtte biri böyle siteleri ziyaret ettiğini kabul etti. İnternette kumar oynamak güçlü bir bağımlılık yarattığından uzmanlar bu konuda haklı bir kaygı duyuyorlar. Bir de “anoreksik yaşam tarzı”nı yücelten web siteleri var.a Başka siteler de dinsel ve etnik azınlıklara yönelik nefreti körüklemektedir. Bazı siteler bomba yapmayı, zehir hazırlamayı ve terörist eylemlerde bulunmayı öğretiyor. Ayrıca internette aşırı şiddet ve kanlı sahneler içeren oyunlara da sık sık rastlanıyor.

SOHBET ODALARI

Nedir? Genellikle belli bir konuya odaklanmış elektronik sohbet alanlarıdır.

Cazip yönleri nelerdir? Çocuğunuz daha önce hiç tanışmadığı, fakat ortak ilgi alanına sahip olduğu kişilerle konuşabilir.

Bilmeniz gerekenler: Kötü niyetli kişiler internet üzerinden, hatta yüz yüze cinsel bir deneyim için çocukları ayartma umuduyla sık sık sohbet odalarına giriyorlar. What in the World Are Your Kids Doing Online? (Çocuklarınızın İnternette Ne İşi Var?) isimli kitabın yazarlarından biri internetin güvenliği hakkında araştırma yaparken başına ne geldiğini görelim. O, araştırmasının bir kısmı olarak internette kendini 12 yaşında bir kız çocuğu olarak tanıttı. Kitap şöyle anlatıyor: “Neredeyse anında özel bir sohbet odasına davet edildi. Oraya nasıl gireceğini bilmiyormuş gibi yaptı ve yardımsever (!) arkadaşı ona adım adım yardımcı oldu. Sonra da [internette] cinsel bir deneyim yaşamak isteyip istemediğini sordu.”

ANINDA MESAJLAŞMA

Nedir? İki ya da daha fazla kişinin canlı olarak yazışmasıdır.

Cazip yönleri nelerdir? Anında mesajlaşmada kullanıcı, yarattığı arkadaş listesini kullanarak hangi arkadaşıyla sohbet edeceğini seçebilir. Kanada’da yapılan bir araştırmaya göre 16 ve 17 yaşındaki gençlerin yüzde 84’ünün, arkadaşlarıyla anında mesajlaşarak konuşması ve bunu günde 1 saatten uzun süre yapması şaşırtıcı değildir.

Bilmeniz gerekenler: Çocuğunuzun ders çalışması ya da dikkatini toplamasını gerektiren başka bir faaliyete katılması gerekiyorsa anında mesajlaşmak dikkat dağıtıcı olabilir. Ayrıca oğlunuzun ya da kızınızın kiminle konuştuğundan emin olamayabilirsiniz; sonuçta sohbete kulak misafiri olamazsınız.

BLOG’LAR

Nedir? İnternet üzerinde yaratılan günlüklerdir.

Cazip yönleri nelerdir? Bu günlükler gençlere düşüncelerini, ilgi alanlarını ve faaliyetlerini yazma fırsatı sağlar. Çoğu blog, okuyucuların yorum yazmasını mümkün kılar ve birisinin, onların yazdıklarına cevap vermiş olması birçok çocuğu heyecanlandırır.

Bilmeniz gerekenler: Blog herkese açıktır. Bazı gençler ailelerinin, okullarının ya da ev adreslerinin tespit edilmesini mümkün kılabilecek bilgileri dikkatsizce veriyor. Başka bir tehlike de şudur: Bu günlükler, blog’un sahibi de dahil birçok kişinin namına leke getirebilir. Örneğin bazı işverenler bir kişiyi işe almayı düşünmeden önce onun blog’una bakıyor.

SOSYAL AĞ SİTELERİ

Nedir? Gençlerin web sayfası yaratmasını ve sayfaya resimler, videolar ve blog’lar eklemesini mümkün kılan sitelerdir.

Cazip yönleri nelerdir? Bir web sayfası yaratıp onu geliştirmek bir gencin kendini ifade etmesini sağlıyor. Sosyal ağ siteleri gençlerin yeni “arkadaşlarla” tanışmasını da mümkün kılıyor.

Bilmeniz gerekenler: Joanna isimli bir genç kız şöyle diyor: “Bir sosyal ağ sitesi internette verilen bir parti gibi. Bazen çok korkunç kişiler çıkıp gelebiliyor.” Sosyal ağ sitelerinde verilen kişisel bilgiler vicdansız gençler ve yetişkinler tarafından kötüye kullanılabilir. Bu nedenle internet konusunda güvenlik uzmanı olan Parry Aftab böyle siteleri “cinsel sapıklar için bulunmaz bir market” olarak adlandırıyor.

Üstelik internette kurulan arkadaşlıklar genellikle yüzeyseldir. Bazı gençler sırf sitelerini ziyaret eden kişilere popüler biri gibi gözükmek için yüz yüze hiç tanışmadıkları kişileri web sayfalarındaki arkadaş listesine ekliyorlar. Candice Kelsey’nin Generation MySpace adlı kitabına göre artık öyle bir noktaya gelindi ki “bir kişinin sosyal değeri yalnızca, onu kaç kişinin sevdiğiyle ölçülüyor.” Yazar şöyle ekliyor: “İnsanları bu şekilde arkadaş listesine göre değerlendirmek, çocuklarımızı insanlıktan uzaklaştırıyor ve daha popüler hale gelmek için kendilerini ne şekilde tanıtmaları gerekiyorsa öyle tanıtmak üzere büyük bir baskı altına sokuyor.” Bu nedenle What in the World Are Your Kids Doing Online? kitabı yerinde olarak şöyle soruyor: “Elektronik dünya insanlarla tanışıp sonra da artık canları istemeyince bir kenara atmayı mümkün kılarken çocuklarınıza duygudaşlık ve şefkat geliştirmeleri gerektiğini nasıl anlatabilirsiniz?”

Ele alınan bu altı örnek günümüzde gençlerin ilgisini çeken sanal faaliyetlerden sadece birkaçıdır. Eğer bir anne ya da babaysanız çocuklarınızı internetteki tehlikelerden korumak için ne yapabilirsiniz?

[Dipnot]

[Sayfa 4’teki pasaj]

Hindistan’da internet kullanıcılarının sayısındaki ani artışta (sadece bir yılda yüzde 54) gençlerin büyük payı bulunuyor

[Sayfa 7’deki pasaj]

“Bir anne ya da baba web kamerasını çocuklarının, arkadaşları ya da akrabalarıyla iletişim kurmasının kolay ve ucuz bir yolu olarak görebilir, oysa kötü niyetli biri bunu çocuğun yatak odasına açılan bir pencere olarak görür” (Robert S. Mueller III, Federal Soruşturma Bürosu’nun [FBI] müdürü).

İnternet Başındaki Çocuklar—Ana Babalar Ne Yapabilir?

ANA BABA olarak hangisi sizi daha tedirgin ederdi? Oğlunuzda ya da kızınızda arabanızın anahtarının olması mı, yoksa internete kısıtlamasız erişimlerinin olması mı? Her ikisi de bir ölçüde tehlikelidir. Ve ikisi de bir ölçüde sorumluluk gerektirir. Ana babalar çocuklarını bir aracı kullanmaktan sonsuza dek alıkoyamasa da güvenli şekilde kullanmayı öğrenmelerini sağlayabilirler. Birçok ana baba internet kullanımı hakkında benzer bir şey yapıyor. Aşağıdaki Mukaddes Kitap ilkeleri size bu konuda yardımcı olabilir.

“İhtiyatlı kişi işini bilerek yapar” (Süleyman’ın Meselleri 13:16, YÇ). Çocukları internete giren ana babaların, internetin nasıl çalıştığı ve çocuklarının anında mesajlaşarak, web sayfalarına girerek ya da internetteki diğer etkinliklere katılarak neler yaptığı konusunda temel şeyleri bilmesi gerekir. İki çocuk annesi olan Marshay şöyle diyor: “Yaşınız ya da eğitim durumunuz nedeniyle böyle şeyleri öğrenemeyeceğiniz sonucuna varmayın. Teknolojiye ayak uydurun.”

“Yeni ev yaptığın zaman damın için korkuluk yapacaksın, ta ki, oradan biri düş[mesin]” (Tesniye 22:8). İnternet hizmeti sunanlar ve bilgisayar programları, uygunsuz mesajların ve görüntülerin ekranda aniden belirmesini ve zararlı sitelere girişi önleyerek “korkuluk” görevi gören programlar sunabilirler. Bazı programlar çocukların isim ve adres gibi kişisel bilgilerini paylaşmasını bile önleyebiliyor. Ancak bu programların kusursuz işlemediği göz önüne alınmalıdır. Ayrıca bilgisayarı iyi bilen birçok çocuk bu önlemleri aşmayı öğreniyor.

“Umumdan ayrılan (Kendini toplumdan ayıran, NW) kendi arzusunu arar, her sağlam öğüde karşı kor” (Süleyman’ın Meselleri 18:1). Britanya’da yapılan bir araştırma 9 ila 19 yaş aralığındaki çocukların ve gençlerin yaklaşık 5’te 1’inin yatak odalarında internete girdiğini gösterdi. Bilgisayarı evde göz önünde olan bir yere koymak ana babaların çocuklarının internette yaptıklarını gözlemlemesine yardımcı olur ve çocukları uygunsuz sitelere girmekten kaçınmaya teşvik edebilir.

“Akılsız insanlar gibi değil, akıllı insanlar gibi yaşayıp, yolunuza çok dikkat edin; her fırsattan en iyi şekilde yararlanın, çünkü kötü günlerdeyiz” (Efesoslular 5:15, 16). Çocuklarınızın ne zamanlar internete gireceğine, ne kadar internette kalacağına ve ne tür siteleri ziyaret edip edemeyeceğine önceden karar verin. Belirlediğiniz kurallar hakkında onlarla konuşun ve anladıklarından emin olun.

Elbette çocuklarınızın evin dışında yaptıklarını denetleyemezsiniz. Bu nedenle çocuklarınıza uygun değerler aşılamanız önemlidir, böylece siz yanlarında değilken akıllıca kararlar vereceklerdira (Filipililer 2:12). İnternet konusunda koyduğunuz kuralları çiğnerlerse hangi sonuçlarla karşılaşacaklarını açıkça belirtin. Çiğnediklerinde de cezayı uygulayın.

“[İyi bir anne] evi halkının gidişine gözcülük eder” (Süleyman’ın Meselleri 31:27). Çocuğunuzun internette neler yaptığını kontrol edin ve bunu yapacağınızı onlara söyleyin. Bu, onların özel hayatına bir saldırı anlamına gelmez. Unutmayın, internet herkese açık bir alandır. ABD’nin Federal Soruşturma Bürosu (FBI) ana babalara, çocuklarının internetteki faaliyetlerinin kaydına sürekli girmelerini ve e-posta adresleri ile ziyaret ettikleri web sitelerinden rastgele bazılarını seçerek kontrol etmelerini öneriyor.

“Akıl sana bekçilik edecek; anlayış seni koruyacak; ta ki, seni şerir adamın yolundan, iğri sözlü adamdan korusun” (Süleyman’ın Meselleri 2:11, 12). Çocuğunuzun internette yaptıklarını denetlemek ve izlemek tek başına yeterli değildir. Öğrettiğiniz değerlerin ve kendi örneğinizin çocuğunuzu korumanıza çok daha büyük bir yardımı olacaktır. Bu nedenle çocuğunuzla internetin tehlikeleri hakkında konuşmak için vakit ayırın. Çocuğunuzla açık bir iletişim, internetin tehlikelerine karşı en iyi savunmadır. İsa’nın takipçisi bir baba olan Tom şöyle diyor: “İnternetteki ‘kötü’ insanlar hakkında iki oğlumuzla da konuştuk. Ayrıca pornografinin ne olduğunu, neden ondan uzak durulması gerektiğini ve yabancılarla neden asla konuşmamaları gerektiğini onlara açıkladık.”

Çocuklarınızı Koruyabilirsiniz!

Çocuklarınızı internetteki tehlikelerden korumak çaba ister. Medyaya elektronik ulaşım sürekli değişimden geçiyor. Yeni teknolojiler eşsiz avantajlar yaratmanın yanı sıra çocukları daha önce görülmemiş tehlikelerle yüz yüze bırakabiliyor. Ana babalar çocuklarını ileride karşılaşacakları tehlikelere nasıl hazırlayabilir? Mukaddes Kitap “hikmet siperdir” der (Vaiz 7:12).

Çocuklarınızın hikmet kazanmasına yardım edin. Ayrıca internetteki tehlikelerden nasıl kaçınacaklarını ve interneti sorumluluk sahibi biri gibi nasıl kullanacaklarını anlamalarına yardımcı olun. Böylece internet çocuklarınızın güvenliğini tehdit etmeyen bir araç haline gelebilir.

[Dipnot]

[Sayfa 8’deki pasaj]

Britanya’da her hafta internete giren 9 ila 19 yaşlarındaki gençlerin yüzde 57’si pornografik görüntülerle karşılaştığını söyledi; oysa ana babaların sadece yüzde 16’sı çocuklarının internette pornografik görüntüler gördüğünü düşünüyor

[Sayfa 9’daki pasaj]

Uzmanlar her gün 750.000 kadar cinsel sapığın internetteki sohbet odalarında ve eş bulma sitelerinde dolaştığını tahmin ediyor

[Sayfa 9’daki pasaj]

ABD’de 12 ila 17 yaşlarındaki gençlerin yüzde 93’ü interneti kullanıyor

[Sayfa 8, 9’daki resim]

Çocuğunuza interneti sorumluluk sahibi biri gibi kullanmayı öğretebilir misiniz?