1. (a) Yunus kitabında hangi soruların cevapları bulunur? (b) Kayıt Yehova’nın merhametine nasıl dikkat çeker?

YUNUS MÖ dokuzuncu yüzyılda yabancı bir sahada görevli vaiz olarak hizmet etti. O Yehova’dan aldığı görev hakkında ne düşündü? Tayin edildikten sonra başından neler geçti? Sahasındaki insanlar mesajını olumlu karşıladı mı? Duyuru işi amacına ulaştı mı? Yunus kitabındaki etkileyici kayıt bu sorulara cevap verir. Yehova’nın seçtiği ulusun putperestliğe yönelerek O’nunla olan ahdini bozduğu sırada kaleme alınan bu kayıt, Tanrı’nın merhametinin İsrail de dahil hiçbir ulusa özel olmadığını gösterir. Ayrıca, kusurlu insanlarda çok sık görülen merhamet, sabır ve iman eksikliğinin aksine, Yehova’nın merhametinin ve iyiliğinin büyüklüğünü göstererek O’nu yüceltir.

2. (a) Yunus hakkında ne biliyoruz? (b) O ne zaman peygamber olarak hizmet etti?

² Yunus ismi (İbranice Yona) “Kumru” anlamına gelir. O, Zebulun topraklarında bulunan Celile’nin Gat-hefer şehrinden bir peygamber olan Amittay’ın oğluydu. 2. Krallar 14:23-25’te İsrail kralı Yeroboam’ın ülkenin topraklarını genişlettiğini ve Yehova’nın bunu Yunus aracılığıyla önceden bildirdiğini okuruz. Buna göre Yunus’un, İsrail kralı II. Yeroboam’ın tahta çıktığı MÖ 844 civarında peygamber olarak hizmet ettiği anlaşılıyor. Bu, başkenti Nineve olan Asur’un İsrail üzerinde hâkimiyet kurmasından uzun yıllar önceydi.

YUNUS KİTABININ İÇERİĞİ

5. (a) Yunus Yehova’dan görev aldığında ne yaptı? (b) Sonuç ne oldu?

⁵ Yehova Yunus’u Nineve’ye gönderiyor fakat o kaçıyor (1:1-16). Kayıt şöyle anlatır: “Ve Amittay oğlu Yunus’a Yehova’nın sözü geldi: ‘Kalk, büyük şehir Nineve’ye git; onlara kötülüklerinin huzuruma kadar eriştiğini duyur’” (1:1, 2). Yunus bu görev karşısında ne hisseder? En ufak bir mutluluk dahi duymaz. Tam ters yöne, Tarşiş’e (muhtemelen İspanya) giden bir gemiye binerek kaçar. Yunus’un bindiği gemi şiddetli bir fırtınaya tutulur. Korku içindeki denizcilerin “her biri kendi tanrısına” yakarır; bu sırada Yunus ambarda uyumaktadır (1:5). Denizciler Yunus’u uyandırdıktan sonra bu felaketin kimin yüzünden başlarına geldiğini anlamak için kura çekerler. Kurada Yunus çıkar. Yunus İbrani olduğunu, Yehova’ya tapındığını ve O’nun verdiği görevden kaçtığını ancak o zaman anlatır. Kendisini denize atmalarını ister. Denizciler gemiyi kurtarmak için biraz daha uğraşırlar fakat sonunda Yunus’u denize atarlar. Bunun üzerine deniz yatışır.

6. Denizde Yunus’un başına ne geldi?

⁶ Yunus’u “büyük bir balık” yutuyor (1:17–2:10). ‘Yehova Yunus’u yutması için büyük bir balık gönderir; Yunus üç gün üç gece balığın karnında kalır’ (1:17). Yehova’ya hararetli şekilde dua eder, “ölüler diyarının bağrından” feryat edip yardım ister. “Adağımı yerine getireceğim. Kurtuluş Yehova’dan gelir” der (2:2, 9). Sonra Yehova’nın emriyle balık Yunus’u karaya kusar.

7. Yunus’un Nineve’de yaptığı duyurunun etkisi ne oldu?

⁷ Nineve’de hüküm mesajı duyuruyor (3:1–4:11). Yehova Yunus’a emrini tekrarlar. Yunus bu kez görevden kaçmaz ve Nineve’ye gider. Şehrin sokaklarında dolaşıp “Kırk gün kaldı, Nineve yıkılacak!” diye bağırır (3:4). Yaptığı duyuru etkili olur. Tüm Nineve halkı tövbe çağrısına uyar ve Tanrı’ya iman eder. Kral, insanların ve hayvanların oruç tutup çula sarınmasını emreder. Bunun üzerine Yehova merhamet gösterip şehri gelecek felaketten esirger.

8. (a) Yehova’nın şehre merhamet göstermesi karşısında Yunus’un tepkisi ne oldu? (b) Yehova peygamberin içine düştüğü çelişkiyi nasıl gösterdi?

⁸ Ancak Yunus bu durumu kabullenemez. Yehova’ya, şehre merhamet göstereceğini baştan beri bildiğini ve bu yüzden Tarşiş’e kaçtığını söyler. Ölmeyi ister. Sonra şehrin doğusunda konaklayarak canı sıkkın bir şekilde olacakları beklemeye başlar. Yehova dengesiz bir ruh hali gösteren peygamberi için bir sukabağı fidanı hazırlar; fidan boy atıp Yunus’un üzerine gölge salar. Ancak Yunus’un sevinci kısa sürer. Yehova ertesi sabah sukabağını kurutması için bir kurt gönderir; böylece bitkinin rahatlatıcı gölgesi yerini yakıcı doğu rüzgârına ve kavurucu güneşe bırakır. Yunus yine ölmek ister. Kendini beğenmiş bir tutumla öfkesinin haklı olduğunda ısrar eder. O zaman Yehova, peygamberine içine düştüğü çelişkiyi gösterir: Yunus bir sukabağı bitkisi için üzülmekte, öte yandan Yehova’nın o büyük Nineve şehri için üzüldüğünü görünce öfke duymaktadır.

KİTABIN YARARLARI

9. Yunus’un hangi tutumundan ve davranışından ders almalıyız?

⁹ Yunus’un davranış tarzından ve bunun sonuçlarından ders almalıyız. O, Tanrı’nın kendisine verdiği işten kaçtı; oysa Tanrı’nın desteğine güvenerek görevini üstlenmesi gerekirdi (Özd. 14:26; İşa. 6:8; Yun. 1:3; Luka 9:62). Görev yerinin aksi yönüne doğru giderken gemidekilere kendini ‘göklerin Tanrısı Yehova’ya’ tapınan biri olarak tanıtmakta isteksiz davranarak olumsuz bir tutum sergiledi. Yunus cesaretini kaybetmişti (Yun. 1:7-9; Efes. 6:19, 20). Bencilce bir bakış açısına sahip olduğundan, Yehova’nın Nineve’ye gösterdiği merhameti kendine hakaret olarak algıladı. Yehova’ya en başından beri sonucun böyle olacağını bildiğini söyleyerek üste çıkmaya çalıştı ve kendisini göndermekle gereksiz bir şey yaptığını ima etti. Tanrı Yunus’u bu saygısızlığından ve şikâyetçi tutumundan ötürü terbiye etti. Onun deneyiminden ders alarak biz de Yehova’nın merhametini ve olayları ele alış şeklini eleştirmekten kaçınalım (Yun. 4:1-4, 7-9; 1. Kor. 10:10; Filip. 2:13, 14).