3. KISIM

Arkadaşlık

Arkadaşlarının olması senin için ne kadar önemli?

❏ Hiç önemli değil

❏ Biraz önemli

❏ Çok önemli

Arkadaş edinmek senin için kolay mı?

❏ Evet

❏ Hayır

Çok samimi olduğun bir arkadaşın var mı?

❏ Evet

❏ Hayır

Bir arkadaşta en çok aradığın özellik nedir? ․․․․․

Kutsal Kitap “Gerçek dost her zaman sever; o, sıkıntılı günler için doğmuş kardeştir” der (Özdeyişler 17:17). İşte tam böyle bir arkadaşın olsun istersin, değil mi? Oysa arkadaş edinmek zor olabilir, arkadaşlığı sürdürmek ise daha zor olabilir. Nasıl gerçek dostluklar kurabilir ve sürdürebilirsin? 9-12. Bölümlerde sunulan önerileri gözden geçir.

9. BÖLÜM

Yalnızlıktan Nasıl Kurtulabilirim?

Hava çok güzel, senin de yapacak bir şeyin yok. Oysa tüm arkadaşların buluşmuş, dışarıda eğleniyorlar. Sen yine yalnız kaldın! Davet edilmemiş olmak yeterince kötü, ama bundan çıkan sonuç daha da kötü. ‘Bende bir sorun mu var? Neden kimse benimle arkadaş olmak istemiyor?’ diye düşünüyorsun.

ÖNCEKİ sayfada tarif edilen duruma belki birkaç kez düşmüşsündür. Yaşıtlarınla aranda sanki bir uçurum varmış gibi hissedebilirsin. Ne zaman onlarla sohbet etmeye çalışsan tutulur kalırsın. Bir konuşma fırsatı yakaladığında da çekingenlik kendini gösterir. Neden basit bir sohbet bile bu kadar zor gelir?

Uçurumun bir kenarında durup kalmaktansa buna yol açan etkenleri saptarsan karşı tarafla aranda köprü kurabilirsin. Bunu nasıl yapabileceğini görelim.

● 1. Kendinle ilgili olumsuz görüş. Bazı gençler kendilerini sürekli eleştirir. Kimsenin onlardan hoşlanmadığına ve söylemeye değer hiçbir düşünceleri olmadığına inanırlar. Sen de böyle mi hissediyorsun? Kendinle ilgili olumsuz düşünceler, sadece seni arkadaşlarından ayıran uçurumun büyümesine yol açar.

Köprü: İyi yönlerine odaklan (2. Korintoslular 11:6). Kendine ‘Benim güçlü yönlerim neler?’ diye sor. Bazı yeteneklerini ve olumlu özelliklerini düşün, onları yaz.

․․․․․

Elbette eksikliklerin var ve bunların farkında olman güzel (1. Korintoslular 10:12). Fakat bunun yanında, birçok değerli yönün de var. Bunların farkında olman sana özgüven kazandırır ve kendinle ilgili olumsuz görüşten kurtulmak için özgüvene ihtiyacın var.

● 2. Çekingenlik. Sohbet etmeyi çok istiyorsun, fakat karşına fırsat çıktığında ağzını açamıyorsun. 19 yaşındaki Elizabeth “Çekingenlikten bir türlü kurtulamıyorum” diyor. “İbadetlerde kardeşlere yaklaşmak çok zor geliyor. Bunu yapabilenlere hayranım.” Sen de Elizabeth gibiysen bu durumu aşılamaz bir uçurum gibi görebilirsin.

Köprü: İnsanlara samimi ilgi göster. Endişelenme; birdenbire dışadönük birine dönüşmene gerek yok. İşe tek bir kişiye ilgi göstermekle başla. Jorge isimli genç şöyle diyor: “Başkalarına sadece nasıl olduklarını ya da işlerinin nasıl gittiğini sormak bile onları daha iyi tanımana yardım eder.”

Bir öneri: Kendini yaşıtlarınla sınırlama. Kutsal Kitapta, aralarında büyük yaş farkı olan kişilerin çok samimi dostluklarından söz ediliyor; Rut’la Naomi, Davut’la Yonatan, Timoteos’la Pavlus bunlara örnektir (Rut 1:16, 17; 1. Samuel 18:1; 1. Korintoslular 4:17). Ayrıca, unutma ki sohbet tek kişilik bir gösteri değil, bir alışveriştir. İnsanlar iyi dinleyicilere değer verir. O yüzden, eğer çekingen biriysen, sürekli konuşmak zorunda olmadığını unutma!

Daha yakından tanımak isteyeceğin iki yetişkinin ismini yaz.

․․․․․

Yukarıda ismini yazdığın kişilerden birine yaklaşıp konuşmaya ne dersin? ‘Bütün kardeşler topluluğuna’ ne kadar yaklaşırsan, kendini o kadar az yalnız hissedersin (1. Petrus 2:17).

● 3. Hoş olmayan davranışlar. Ukala biri, her zaman hata bulmaya, alay etmeye ya da karşısındaki kişiyi aşağılayan bir söz söylemeye hazırdır. Bir de tartışmayı seven ve kendi görüşlerini herkese kabul ettirmeye çalışan kişiler vardır. ‘Çok fazla doğruluk peşine düştüklerinden’, kendi standartlarına göre davranmayan herkesi hemen yargılarlar (Vaiz 7:16). Herhalde böyle insanlara katlanamazsın. Peki yaşıtlarınla arandaki uçurum sen böyle davrandığın için oluşmuş olabilir mi? Kutsal Kitap “Akılsız kişi çok konuşur” ve “çok sözde hata eksik olmaz” der (Vaiz 10:14; Özdeyişler 10:19).

Köprü: “Kardeş sevgisi” geliştir (1. Petrus 3:8). Biriyle aynı fikirde olmasan bile sabırla onun konuşmasına izin ver. Aynı fikirde olduğunuz konular üzerinde dur. Bir konuda hemfikir olmadığını belirtmen gerektiğini hissedersen bunu nazik ve düşünceli bir şekilde yap.

Seninle nasıl konuşulmasını istiyorsan başkalarıyla öyle konuş. Kutsal Kitap “Hiçbir şeyi söylenerek ve çekişerek yapmayın” der (Filipililer 2:14). Gereksiz yere tartışmak, insanlarla dalga geçmek, ayrıca başkalarını aşağılamak veya kendini beğenerek onları yargılamak sadece insanları kendinden uzaklaştırmana yol açar. Eğer “sözlerin her zaman tuzla lezzet verilmiş gibi” olursa çok daha fazla sevilirsin (Koloseliler 4:6).

Gerçekçi Bir Görüş

Bu kısa özeleştiriden sonra, belki bazı yollarla insanlarla arandaki uçurumu kapatacak köprüler kurabileceğini görüyorsun. Tabii gerçekçi olmalısın. Herkesin seni sevmesini bekleyemezsin. İsa bazılarının doğruyu yapanlardan nefret bile edeceğini söyledi (Yuhanna 15:19). Dolayısıyla arkadaş kazanmak için her şeyi göze almana değmez.

Hoş ve sıcak biri olmak için makul ölçüde çaba gösterirken Kutsal Kitaba dayanan ilkelerden ödün vermen gerekmez. Kutsal Kitapta söz edilen Samuel, Tanrı’yı memnun edecek şeyler yapmaya kesin kararlıydı. Sonuç ne oldu? Büyüdükçe “hem Yehova’nın hem de insanların takdirini kazanıyordu” (1. Samuel 2:26). Biraz çabayla sen de bunu yapabilirsin!

BU KONUDA DAHA FAZLA BİLGİ İÇİN 1. KİTABIN 8. BÖLÜMÜNÜ OKU

Daha fazla bilgi için Gençler Soruyor—Nasıl Gerçek Dostlar Edinebilirim? başlıklı DVD’yi izle. Bu DVD şu an 40’tan fazla dilde elde edilebilir.

KİLİT AYETLER

“Başkasına bol bol su verenin kendisine de bol su verilir” (Özdeyişler 11:25).

BİR ÖNERİ

Sohbeti sürdür. Örneğin biri “Hafta sonun nasıl geçti?” diye sorarsa sadece “İyi” diye cevap verme. Nasıl geçtiğini anlat. Sonra sen de ona hafta sonunda ne yaptığını sor.

BİLİYOR MUSUN . . . ?

Kutsal Kitaba göre Musa, Yeremya ve Timoteos da çekingenlikle mücadele etmiş olabilir (Çıkış 3:11, 13; 4:1, 10; Yeremya 1:6-8; 1. Timoteos 4:12; 2. Timoteos 1:6-8).

HAREKET PLANI!

Arkadaşlarımla aramda bir uçurum oluşmasının en büyük etkeni: ․․․․․

Bunu aşmak için şöyle köprü kuracağım: ․․․․․

Bu konuda anneme ya da babama sormak istediklerim: ․․․․․

NE DERSİN?

● İsa’nın takipçilerinden bazılarının yalnızlık çekme nedeni ne olabilir?

● Olumsuz düşüncelerle kendine zarar vermek yerine, dengeli bir şekilde kendini değerlendirmene ne yardım edebilir?

● Yalnızlıktan kurtulmak isteyen kardeşine nasıl yardım ederdin?

[Sayfa 88’deki pasaj]

“Cemaatten bir hemşire benimle arkadaş olmaya çalışıyordu, fakat ben bir süre ona sıcak davranmadım. Sonunda bana yaklaşmasına izin verdiğimde bunu daha önce yapmadığım için kendime çok kızdım! Benden 25 yaş büyük olduğu halde en iyi arkadaşlarımdan biri oluverdi” (Marie).

[Sayfa 87’deki resim]

Arkadaşlarınla aranda köprü kurabilirsin

10. BÖLÜM

Arkadaşım Beni Neden Kırdı?

“Kerry’yle çok iyi arkadaştık. Arabası olmadığından onu her gün işten ben alırdım. Ancak çok geçmeden beni kullandığını hissetmeye başladım.

Arabaya binerken hep ya cep telefonuyla konuşurdu ya da mesaj yazmakla meşgul olurdu. Onu aldığım için bir kez bile teşekkür etmedi. Benzin masrafına katkıda bulunmayı da bıraktı. Ayrıca hep olumsuz şeylerden konuşuyordu. Ona bu kadar uzun süre katlandığım için kendime çok kızdım!

Bir gün Kerry’ye artık onu işten alamayacağımı nazikçe açıkladım. O zamandan beri bir kere bile arayıp sormadı. Bu da sırf benden yararlanabilmek için arkadaşlığıma önem verdiğini düşünmekte ne kadar haklı olduğumu kanıtlıyor. Çok kırıldım!” (Nicole).

EN İYİ arkadaşların bile başına gelebilir. Bir gün iki ayrılmaz dostturlar, ertesi gün bir de bakmışsın birbirleriyle konuşmuyorlar bile. Güzel bir dostluk nasıl bu kadar çabuk bozulabilir?

● Jeremy’nin iyi bir arkadaşı yüzlerce kilometre uzağa taşınınca onun için her şey çok değişti. Jeremy, “Taşındıktan sonra beni hiç aramadı ve bu beni çok kırdı” diyor.

● Kerrin beş yıldır en samimi olduğu arkadaşının değiştiğini fark etmeye başladı. “Tutumu ve konuşma tarzı beni gerçekten endişelendiriyordu” diyor. “Benim önem verdiğim konularda eleştirici ve şüpheci biri haline geldi. Bu konuyu konuşmaya çalıştığımızda beni kendini beğenmişlikle ve vefasızlıkla suçladı, ayrıca arkadaşlığımızın ona zarar verdiğini söyledi!”

● Gloria hiç ummadığı bir anda, nedenini hiç anlamadan, samimi olduğu bir kızın dostluğunu kaybetti. Şöyle diyor: “Başlarda çok iyi geçiniyorduk, arkadaşım beni kardeşi gibi yakın gördüğünü söylemişti. Sonra bir anda, hiç gerçekçi olmayan mazeretlerle benimle arkadaşlığını kesti.”

● Laura ve Daria’nın arasındaki sorun, Daria Laura’nın çıktığı çocuğu elinden aldığında başladı. Laura şöyle diyor: “Biz erkek arkadaşımla çıkarken bile onunla telefonda saatlerce konuşurdu. Aynı anda hem en iyi arkadaşımın ihanetine uğradım hem de eşim olabilecek birini kaybettim!”

Sorun Nerede?

Herkes hata yapar. O yüzden er geç arkadaşının seni kıran bir şey yapmasını ya da söylemesini bekleyebilirsin. Dürüst olalım, sen de kimi zaman başkalarını kırmışsındır (Vaiz 7:22). Lisa “Hepimiz kusurluyuz ve arada bir istemeden birbirimizin sinirini bozuyoruz” diyor. Küçük bir yanlış anlamadan kaynaklanan anlaşmazlıklar genelde konuşarak kolayca çözülebilir.

Ancak arkadaşlıkların bozulma nedeni bazen tek bir olay olmayabilir. Belki de sandığınız kadar ortak yönünüz yoktur ve bunu yavaş yavaş fark edersiniz. Unutma, nasıl büyüdükçe senin ilgi alanların değiştiyse, arkadaşınınkiler de değişir. Arkadaşınla birbirinizden uzaklaştığınızı hissediyorsan ne yapabilirsin?

Bir Dostluk Nasıl Kurtarılır?

Hiç çok sevdiğin bir giysini yanlışlıkla yırttığın oldu mu? O zaman ne yapmıştın? Giysini çöpe mi attın, yoksa onardın mı? Herhalde bu, yırtığın büyüklüğüne ve o giysiye ne kadar değer verdiğine bağlıydı. O giysiyi gerçekten sevdiysen herhalde nasıl onaracağını düşünmüşsündür. Çoğu zaman, zedelenen bir arkadaşlık için de aynısı geçerlidir. Ancak bu büyük ölçüde sorunun ne olduğuna ve o ilişkiye ne kadar değer verdiğine bağlıdır.a

Örneğin, arkadaşın sana kaba davrandıysa ya da hoş olmayan bir söz söylediyse sorunu görmezden gelmen mümkün mü? Mezmur 4:4’te şu öğüt bulunur: “Yatağınızda, yüreğinizdekileri tartın ve sessiz kalın.” Arkadaşlığını gözden çıkarmadan önce iyi düşün. O davranış kasıtlı mıydı? Bundan emin olamıyorsan, arkadaşının kötü niyetli olmadığını düşünemez misin? Çoğu durumda, göstereceğin “sevgi birçok günahı örter” (1. Petrus 4:8).

Ayrıca, sorunda senin payının olup olmadığını da düşünebilirsin. Örneğin eğer bir arkadaşın senin sırrını başkasına söylediyse, belki zaten en başta senin bu bilgiyi onunla paylaşmış olman yanlıştı. Düşünebileceğin başka bir soru da şu: Akılsızca ya da çok konuşarak acaba kendi kendini gülünç duruma düşürüyor olabilir misin? (Özdeyişler 15:2). Eğer öyleyse, ‘Arkadaşımın bana daha çok saygı duyması için kendimde değişiklikler yapmam gerekiyor mu?’ diye düşün.

“Olanlar Hakkında Konuşalım mı?”

Meseleyi görmezden gelemeyeceğini hissediyorsan ne olacak? Bu durumda herhalde en iyisi arkadaşınla konuşman olur. Fakat bunu öfkeliyken yapmamaya dikkat et. Kutsal Kitap “Hemen parlayan insan çekişme yaratır; çabuk öfkelenmeyen ise kavgayı yatıştırır” der (Özdeyişler 15:18). O nedenle sakinleşene dek bekle, sonra sorunu çözmeye çalış.

Arkadaşınla konuşurken amacının ‘kötülüğe kötülükle karşılık vermek’ olmadığını unutma (Romalılar 12:17). Tersine, hedefin meseleyi çözmek ve dostluğunuzu kurtarmak olsun (Mezmur 34:14). Dolayısıyla samimi ve açık konuş. Örneğin şöyle diyebilirsin: “Seninle uzun zamandır arkadaşız. Olanlar hakkında konuşalım mı?” Sorunun nedenini öğrendikten sonra dostluğu onarmak daha kolay olabilir. Arkadaşın senin çabalarına karşılık vermese de, ilişkinizi düzeltmek için sen elinden geleni yapmış olursun; bunu bilmek seni rahatlatabilir.

“Birbirini paralamaya hazır” arkadaşlar olduğu gibi, emin ol ‘kardeşten yakın’ dostlar da var (Özdeyişler 18:24). En iyi arkadaşlıklarda bile zaman zaman gerginlikler yaşanabileceğini kabul etmek gerekir. Böyle olduğunda, ilişkini düzeltmek için elinden geleni yap. Anlaşmazlıkları çözmeye istekli oluşun, senin olgun bir yetişkin olma yolunda ilerlediğini gösterir.

BU KONUDA DAHA FAZLA BİLGİ İÇİN 1. KİTABIN 8. BÖLÜMÜNÜ OKU

[Dipnot]

KİLİT AYETLER

“Üzerinize düşeni yaparak, mümkünse herkesle barış içinde kalın” (Romalılar 12:18).

BİR ÖNERİ

Bir yargıya varmadan önce meseleyi bir de arkadaşından dinle (Özdeyişler 18:13).

BİLİYOR MUSUN . . . ?

Sağlıklı ilişkilerde insanlar birbirlerine özgürlük tanır ve birbirlerinin özel hayatına saygı duyar (Özdeyişler 25:17). Öte yandan bir arkadaşının zamanını ve ilgisini aşırı şekilde talep etmen ilişkinizi boğabilir.

HAREKET PLANI!

Beni kıran bir arkadaşımla konuşmam gerekirse, söze şöyle başlayacağım: ․․․․․

Arkadaşımın yaptığı şey beni üzse bile dostluğumuzun bozulmaması için şunu yapacağım: ․․․․․

Bu konuda anneme ya da babama sormak istediklerim: ․․․․․

NE DERSİN?

● Neden bazen arkadaşlar birbirinden uzaklaşır?

● Ne tür meseleleri seni kıran arkadaşınla konuşmadan, kendi kendine çözebilirsin? Ne tür sorunları konuşman gerekir?

● Bir arkadaşın seni kırdığında bundan hangi dersleri çıkarabilirsin?

● Bir arkadaşının seni kırma olasılığını azaltmak için hangi önlemleri alabilirsin?

[Sayfa 95’teki pasaj]

“Keşke aramızdaki dostluğun mükemmel olmasını beklemeseydim. Onu daha çok dinleyip destekleseydim ve kusurlarını büyütmeseydim. Başarılı bir dostluğun sırrı zorlukların ve gerginliklerin üstesinden gelmekmiş, bunu şimdi anlıyorum” (Kenan).

[Sayfa 94’teki resim]

Bir dostluktaki hasar giysideki yırtığa benzer; ama ikisi de onarılabilir

Onun Gibi Olabilirsin: Lidya

Lidya yeni iman etmiş biri olmasına rağmen ilk adımı kendisi atarak Pavlus ile arkadaşlarına konukseverlik gösterdi (Elçiler 16:14, 15). Bunun sonucunda, İsa’nın öğrencileriyle arkadaşlık etme ayrıcalığına sahip oldu. Pavlus ve Silas hapishaneden çıkınca nereye gittiler? Doğru Lidya’nın evine (Elçiler 16:40).

Lidya gibi sen de başkalarını daha iyi tanımak için ilk adımı atabilir misin? Bunu nasıl yapabilirsin? Küçük adımlarla başla. Her seferinde bir kişiyle konuşmaya çalış. Her ibadette bir kişiyle sohbete başlamayı hedefleyebilirsin. Gülümsemeye çalış. Ne diyeceğini bilmiyorsan soru sor ya da kendinden söz et. İyi bir dinleyici ol. Zamanla daha rahat konuşabilirsin. İnsanlar genelde samimi, nazik ve hoş sözleri karşılıksız bırakmaz (Özdeyişler 16:24). Lidya sıcak ve konuksever biri olduğundan iyi arkadaşlar kazandı. Onu örnek alırsan senin de iyi arkadaşların olur.

11. BÖLÜM

İnternette Arkadaş Bulmanın Ne Zararı Var?

Hangi iletişim şeklini tercih edersin?

❏ Yüz yüze

❏ Telefonla

❏ Bilgisayarla

En rahat kimlerle konuşabiliyorsun?

❏ Okul arkadaşlarınla

❏ Ailenle

❏ Şahitlerle

En özgürce konuşabildiğin yer neresi?

❏ Okul

❏ Ev

❏ İbadet Salonu

İLK soruya ne cevap verdin? Yüz yüze konuşmaktansa bilgisayar aracılığıyla mı iletişim kurmayı tercih ediyorsun? Eğer öyleyse hiç de yalnız değilsin. Birçok genç, arkadaş bulmak ve arkadaşlıklarını sürdürmek için interneti kullanıyor. Elaine isimli genç kız şöyle diyor: “Dünyanın dört bir yanından, başka türlü asla tanışamayacağın insanlarla tanışabilme fikri çok heyecan verici.” 19 yaşındaki Tammy de internetin başka bir çekiciliğinden söz ediyor: “İnsanların senin hakkında ne düşüneceğini belirleyebilirsin. Oysa yüz yüze konuşurken, karşındaki kişinin hoşlanacağı gibi biri değilsen yapabileceğin hiçbir şey olmaz.”

İkinci ve üçüncü sorulara gelelim. Okul arkadaşlarınla sohbet etmek İbadet Salonunda kardeşlerle sohbet etmekten daha kolay gelebilir. 18 yaşındaki Yasemin şöyle diyor: “Okulda, seninle aynı şeyler yaşayan insanlar bulma şansın çok daha yüksek. Bu yüzden onlara çok daha kolay ısınabiliyorsun.”

Tüm bu saydığımız etkenler birleşince okul arkadaşlarınla internette sohbet etmek istemen çok doğal. Tammy bir süre bunu yaptığını söylüyor. “Tüm okul arkadaşlarım internette konuşuyordu, ben de onlardan soyutlanmak istemedim” diyor.a 20 yaşındaki Natalie de arkadaşlarıyla haberleşmek için bir web sayfası oluşturdu. Şöyle diyor: “Teknoloji ilerliyor. İletişim yolları değişiyor. Bu da yeni iletişim yollarından biri ve ben bunu seviyorum.”

Tehlikeleri Göz Önünde Bulundur

Şüphesiz bazıları için arkadaş bulmak ve arkadaşlıklarını sürdürmek internette daha kolay. Natalie, “İnternet sana başka türlü sahip olamayacağın bir güven veriyor” diyor. Tammy de aynı görüşte. Şöyle diyor: “Çekingen biriysen, internette daha rahat konuşuyorsun çünkü ne söyleyeceğini tam olarak planlama şansın oluyor.”

Fakat internette iletişim kurmanın tehlikeleri var ve bunları görmezden gelmen pek akıllıca olmaz. Bunu şöyle örnekleyelim: Tehlikeli bir semtin sokaklarında gözlerin bağlı şekilde yürür müydün? Aynı şekilde herhalde internette de tehlikelerden habersiz şekilde dolaşmak istemezsin.

İnternette arkadaş bulmaya çalışmanın tehlikelerine bakalım. Elaine bir zamanlar internette tanımadığı kişilerle rastgele sohbet etmekten hoşlanıyordu. Şöyle diyor: “Kim olduğu şüpheli insanlarla tanışmak çok kolay. Bazen birkaç dakika içinde biri açık saçık şeyler söyleyebiliyor ya da ‘Bakire misin? Oral seks yapar mısın?’ gibi sorular sorabiliyor. Hatta bazıları siberseks teklif ediyor.”b

Fakat belki sen güvendiğin bir arkadaşınla sadece sohbet ediyorsun. O zaman bile dikkatli olmalısın. Joan “Karşı cinsten biriyle konuşurken, ‘sadece arkadaş’ olsanız bile, çok fazla zaman harcayabilirsin” diyor. “O kişiyle ne kadar çok mesajlaşırsan arkadaşlığınız o kadar ilerler ve sohbetinizin çok daha özel konulara kayma olasılığı artar.”

“İçyüzlerini Gizleyenler”

Kral Davut yanlış arkadaşlara karşı dikkatli olmanın önemini iyi biliyordu. Şöyle yazdı: “Hilekârlarla oturup kalkmadım; içyüzlerini gizleyenlerin arasına karışmadım” (Mezmur 26:4).

İnternette hiç Davut’un söz ettiği türde insanlarla karşılaştın mı? İnsanlar ne zaman ‘içyüzlerini gizler’? ․․․․․

Peki sen internette içyüzünü gizliyor olabilir misin? Eskiden sohbet odalarına giren Aslı, “İnsanlarla sohbete başlar, sonra o sohbete uygun bir kişiliğe bürünürdüm” diyor.

Leanne adlı bir kız da başka bir aldatmacaya başvurdu. Şöyle anlatıyor: “Komşu cemaatten bir çocukla internette konuşuyordum. Çok geçmeden aşkımızı (!) dile getirmeye başladık. Annem ya da babam yanımdan geçerken ekrandaki sayfayı simge durumuna getirirdim, böylece neler olup bittiğini hiç anlamadılar. Sanırım 13 yaşındaki kızlarının 14 yaşındaki bir çocuğa aşk şiirleri yazabileceği akıllarının ucundan bile geçmiyordu.”

Kendini Koru

Elbette biriyle internette görüşmek her zaman yanlış değil. Örneğin yetişkinler de dahil birçok kişi dostlarıyla haberleşmek için interneti kullanıyor. Sen de bunu yapıyorsan acaba bazı önlemler alman mümkün mü? Aşağıdaki noktalara bir göz at.

● İnternette geçirdiğin süreye dikkat et ve daha önemli şeylere –buna uyku da dahil– ayırman gereken zamanı çalmasına izin verme. Brian, “Okuldan bazı çocuklar gecenin 3’üne kadar internetin başında kaldığını söylüyor” diyor (Efesoslular 5:15, 16).

● Yalnızca tanıdığın ya da kimliğinden emin olabileceğin kişilerle görüş. Ahlaksız kişiler sinsice kandırabilecekleri gençler bulmak için sürekli internette dolaşır (Romalılar 16:18).

● Parasal işlemler yaparken dikkatli ol. Kişisel bilgilerini verirken son derece dikkatli davran. Yoksa bir dolandırıcılığa kurban gidebilirsin ya da çok daha kötü bir şey bile olabilir (Matta 10:16).

● Arkadaşlarına fotoğraf gönderirken şunu düşün: ‘Bu resim(ler) Tanrı’ya hizmet ettiğini söyleyen birine yakışıyor mu?’ (Titus 2:7, 8).

● Yüz yüze konuşurken olduğu gibi, eğer internette bir sohbette de “yakışıksız şeyler” konuşulmaya başlıyorsa sohbeti bitir (Efesoslular 5:3, 4).

● İnterneti nasıl kullandığın konusunda her zaman dürüst ol. Eğer anne babandan ‘içyüzünü gizlemen’ gerekiyorsa, bunda bir yanlışlık var demektir. Kari isimli genç kız, “Anneme karşı dürüstüm” diyor. “İnternette yaptığım her şeyi ona gösteririm” (İbraniler 13:18).

“Beklediğine Değdiğini Görüyorsun”

Arkadaşların olsun istiyorsun. Bu çok doğal. İnsanlar birbirleriyle arkadaşlıktan zevk alacak şekilde yaratıldı (Başlangıç 2:18). Yani arkadaşların olmasını çok istemen, yaratılışından kaynaklanıyor. Ama onları seçerken dikkatli ol.

Eğer bu konuda Tanrı’nın Sözündeki standartlara önem verirsen emin ol çok iyi arkadaşlar bulabilirsin. 15 yaşında bir kız şöyle dedi: “Hem Yehova’yı hem seni seven arkadaşlar bulmak zor. Fakat onları bulduğunda beklediğine değdiğini görüyorsun!”

[Dipnotlar]

KİLİT AYETLER

“Hilekârlarla oturup kalkmadım; içyüzlerini gizleyenlerin arasına karışmadım” (Mezmur 26:4).

BİR ÖNERİ

İnternetteyken zaman uçup gider. Bu yüzden bir süre belirle ve kararına bağlı kal. Gerekirse bir alarm kur.

BİLİYOR MUSUN . . . ?

Kötü niyetli birinin seni bulabilmesi için birkaç küçük ayrıntı, örneğin soyadın, okulunun adı ve telefon numaran yeter.

HAREKET PLANI!

İnternette geçirdiğim süreyi haftada saatle sınırlamak istiyorum, bunun için yapacaklarım: ․․․․․

İnternette bir yabancıyla konuştuğumu fark edersem yapacaklarım: ․․․․․

Bu konuda anneme ya da babama sormak istediklerim: ․․․․․

NE DERSİN?

● Yüz yüze iletişimle karşılaştırınca biriyle internette görüşmenin eksileri artıları neler?

● İnternette sohbet ederken farklı bir kişiliğe bürünmek neden çok kolay?

● İnternette geçirdiğin süreyi nasıl kontrol altında tutabilirsin?

● İnternet aracılığıyla iletişimin ne yararları olabilir?

[Sayfa 103’teki pasaj]

“Tanımadığım ya da gerçek hayatta arkadaşlık etmeyeceğim kişilerle internette görüşmüyorum’’(Joan).

[Sayfa 100, 101’deki resim]

Tehlikeli bir semtin sokaklarında gözlerin bağlı yürür müydün? Aynı şekilde tehlikelerden habersiz şekilde internet yoluyla iletişim kurman da pek akıllıca olmaz

12. BÖLÜM

Dedikodu O Kadar Kötü mü?

“Bir keresinde bir partiye gittim, ertesi gün oradaki çocuklardan biriyle yattığıma dair söylentiler yayıldı. Bu kesinlikle doğru değildi!” (Banu).

“Bazen biriyle, hem de tanımadığım biriyle çıktığıma dair söylentiler duyuyorum! Başkaları hakkında konuşan birçok kişi söylediği şeyin gerçek olup olmadığını öğrenme zahmetine bile girmiyor” (Harun).

DEDİKODU yüzünden, hayatında filmlerde olduğundan daha çok entrika varmış gibi görünebilir. 19 yaşındaki Alev bunu iyi biliyor. Şöyle diyor: “Sürekli hakkımda dedikodu yapıyorlar. Hamile olduğum, birkaç kez kürtaj yaptırdığım, uyuşturucu alıp sattığım ve kullandığıma dair söylentiler çıktı. İnsanlar neden hakkımda böyle şeyler söyler hiç anlamıyorum.”

Kötü niyetli biri e-posta ve anında yollanabilen mesajlar sayesinde, ağzından tek kelime çıkmadan seni karalayabilir. Asılsız bir söylentiyi bir sürü meraklı kişiye iletmek için birkaç tuşa basmak yeter! Bazen, sırf bir kişiyi küçük düşürmek için koca bir web sitesi hazırlanıyor. Blog’ların, yani internette tutulan günlüklerin yüz yüze asla söylenmeyecek çirkin dedikodularla dolu olması ise daha yaygın bir durum.

Elbette başkaları hakkında konuşmak her zaman kötü değildir. Acaba . . .

Masum Dedikodu Var mı?

Aşağıdaki ifadenin doğru mu yoksa yanlış mı olduğunu işaretle.

Dedikodu her zaman kötüdür. ❏ Doğru ❏ Yanlış

Doğru cevap hangisi? Aslında bu senin dedikoduyla ne kastettiğine bağlı. Eğer senin için dedikodu birisi hakkında gelişigüzel konuşmak anlamına geliyorsa, bunun uygun olduğu durumlar olabilir. Ne de olsa Kutsal Kitap bize ‘başkalarıyla da ilgilenmemizi’ söyler (Filipililer 2:4). Tabii bu bizi ilgilendirmeyen meselelere karışmamızı gerektirmez (1. Petrus 4:15). Dostça bir sohbette genelde kimin evlendiği ya da kimin bebeği olduğu gibi yararlı bilgiler ediniriz. Gerçek şu ki, başkaları hakkında hiç konuşmazsak onları pek önemsemiyoruz demektir!

Ancak dedikodu sözcüğü çoğunlukla, bir başkasına zarar verebilecek şekilde onun özel hayatı hakkında konuşmak anlamında kullanılır. Gelişigüzel bir sohbet kolayca böyle bir konuşmaya dönüşebilir. Örneğin “Onur ve Didem birbirine ne kadar yakışırdı” gibi masum bir söz başkasına “Onur ve Didem birbirine ne kadar yakıştı” şeklinde aktarılabilir. Oysa Onur ve Didem’in bu varsayılan ilişkiden haberi bile yoktur. Belki “Bunda büyütülecek bir şey yok” diye düşünebilirsin; ama bir de kendini Onur veya Didem’in yerine koy!

18 yaşındaki Hülya bu tür bir dedikodunun kurbanı oldu ve çok üzüldü. “Bu beni çok kızdırdı ve insanlara güvenimi sarstı” diyor. 19 yaşındaki Jane de benzer bir duruma düştü. Şöyle diyor: “En sonunda çıktığımı söyledikleri çocuktan uzak durmak zorunda kaldım. Bu bence haksızlıktı! Biz arkadaştık ve hakkımızda dedikodu çıkmadan konuşabilmeliydik.”

Sohbetlerine Dikkatle Yön Ver

İçinden dedikodu yapmak geldiğinde dilini nasıl tutabilirsin? Bu soruya cevap vermek için, işlek bir otoyolda araba kullanmak için gereken beceriyi düşünelim. Aniden şerit değiştirmeni, yol vermeni ya da tamamen durmanı gerektiren bir durum ortaya çıkabilir. Dikkatliysen yolun ilerisinde neler olduğunu görür ve ona göre davranırsın.

Sohbet ederken de böyledir. Genelde bir sohbetin ne zaman dedikoduya dönüşmeye başladığını anlayabilirsin. Böyle olduğunda ustaca ‘şerit değiştirebilir’ misin? Eğer yapmazsan, haberin olsun, dedikodu zarar verebilir. Harun şöyle anlatıyor: “Bir kız hakkında, onun erkek delisi olduğu gibi hoş olmayan bir şey söyledim. Ve bu, kızın kulağına gitti. Gelip benimle konuştuğu anki ses tonunu hiç unutmayacağım. Düşüncesiz sözüm onu çok üzmüştü. Aramız düzeldi, ama birini bu şekilde kırdığımı bilmek çok kötü bir duygu!”

Sözler kırıcı olabilir, buna kuşku yok. Kutsal Kitap da “İnsan vardır, kılıç saplar gibi düşüncesizce konuşur” der (Özdeyişler 12:18). Bu nedenle de konuşmadan önce ne söyleyeceğini çok iyi düşünmelisin. Tabii zevkli bir sohbetin ortasında ‘frene basmak’ özdenetim isteyebilir. 17 yaşındaki Karolin’in dediği gibi: “Ne söylediğine dikkat etmelisin. Söylediğin şeyi güvenilir bir kaynaktan duymadıysan yalanlar yayıyor olabilirsin.” Dolayısıyla sohbetin dedikoduya dönebileceğini hissettiğinde, elçi Pavlus’un öğüdüne uyarak ‘hedefin sessiz sakin bir yaşam sürmek, başkasının işine karışmamak’ olsun (1. Selanikliler 4:11).

Peki nasıl kimsenin işine karışmadan insanlarla ilgilenebilirsin? Biri hakkında konuşmadan önce şunları düşün: “Gerçekleri biliyor muyum? Bunu anlatmaktaki niyetim ne? Dedikodu yapmam insanların benim hakkımdaki düşüncelerini nasıl etkileyecek?” Bu son soru önemli, çünkü dedikoducu biri olarak tanınmak, hakkında konuştuğun kişiden çok senin karakterini ortaya koyar.

Ya Dedikodu Senin Hakkındaysa?

Peki ya senin hakkında dedikodu yapıldıysa? Vaiz 7:9 “Çabuk gücenen biri olma” diye uyarır. Olaya geniş bir açıdan bakmaya çalış. Kutsal Kitap şöyle der: “İnsanların söyleyeceği her sözü dert etme . . . . Çünkü senin yüreğin de iyi biliyor ki, sen de birçok kez başkalarına bela okudun” (Vaiz 7:21, 22).

Elbette dedikodunun mazereti olamaz. Ancak aşırı tepki göstermek, sana dedikodudan daha çok zarar verebilir. Öyleyse Renee’ye böyle bir durumda yardım eden görüşü benimsemeye ne dersin? O şöyle diyor: “Biri hakkımda kötü bir şey söylediğinde genelde üzülüyorum ama olayı büyütmemeye çalışıyorum. Çünkü büyük ihtimalle insanlar gelecek hafta başka biri ya da başka bir şey hakkında konuşuyor olacak.”a

Öyleyse sağgörülü davranarak sohbetlerinde dedikodudan uzak dur. Ve senin hakkında hoş olmayan şeyler söylendiğinde aşırı tepki vermeyerek olgunluk göster. Bırak senin adına iyi davranışların konuşsun (1. Petrus 2:12). Böyle yapman hem başkalarıyla iyi ilişkini korumana hem de Tanrı’nın önünde iyi durumda kalmana yardım eder.

[Dipnot]

KİLİT AYETLER

“Ağzını tutan canını korur. Boşboğazlık eden yıkıma uğrar” (Özdeyişler 13:3).

BİR ÖNERİ

Bir dedikodu duyarsan şöyle diyebilirsin: “Bu konuda konuşmaktan rahatsız oluyorum. Zaten o kişi de burada değil ve kendisini savunamaz.”

BİLİYOR MUSUN . . . ?

Sadece dinlemek bile seni dedikodudan kısmen de olsa sorumlu yapar. Dedikoducuya sözüne devam etmesi için izin vermekle, o bilginin hızla yayılmasına izin vermiş olursun.

HAREKET PLANI!

Duyduğum bir şeyi başkalarına anlatmak istediğimde yapacaklarım: ․․․․․

Hakkımda hoş olmayan şeyler söylenirse durumla baş etmek için yapacaklarım: ․․․․․

Bu konuda anneme ya da babama sormak istediklerim: ․․․․․

NE DERSİN?

● Başkalarının hayatı hakkında konuşmak ne zaman uygun olur?

● Hiç senin hakkında dedikodu yapıldı mı? Yapıldıysa, bundan ne ders aldın?

● Sen başkaları hakkında dedikodu yaptığında insanlar senin hakkında ne düşünür?

[Sayfa 107’deki pasaj]

“Dedikodusunu yaptığım kişi beni bulup konuştuğunda dersimi aldım. Kaçacak hiçbir yerim yoktu! Şunu kesinlikle öğrendim ki, birinin arkasından konuşmaktansa onunla açık açık konuşmak çok daha iyi”(Paula).

[Sayfa 108’deki resim]

Dedikodu, bir kişiye ciddi zararlar verebilecek tehlikeli bir silah gibidir

3. KISIM

Notlarım: Arkadaşlık

Son zamanlarda bir arkadaşınla yaşadığın sorunu anlat.

․․․․․

Bu kısımda okuduklarını düşünerek sorunu nasıl ele alabilirsin?

․․․․․