• Gerçek Tapınma ile Putperestliğin Çatıştığı Yer
    Gözcü Kulesi—2004 | 15 Aralık

    • Artemis Tapınağı Sarsılıyor

      Artemis tapınması Efesos’ta köklenmişti. Kral Kroisos’un zamanından önce ana tanrıça Kibele (Kybele) o bölgedeki dinsel yaşamın baş karakteriydi. Kroisos, Kibele’den Helen tanrılar topluluğuna kadar mitolojik bir soy zinciri oluşturarak hem Yunanlı olan hem de olmayanları tek bir dinde birleştirmeyi ümit etti. Onun desteğiyle MÖ altıncı yüzyılın ortalarında Kibele’nin ardılı Artemis için bir tapınak inşa edilmeye başlandı.

      Bu tapınak Yunan mimarisinde bir kilometre taşıydı. Daha önce hiç böylesine büyük mermer bloklar bu türde ve büyüklükte bir bina yapmak için kullanılmamıştı. Bu tapınak MÖ 356’da bir yangında harap oldu. Aynı görkemle yeniden inşa edilen tapınak, önemli bir işkolu yarattı ve hacılar için büyük bir çekiciliğe sahipti. Yaklaşık 73 metre genişliğinde ve 127 metre uzunluğunda inşa edilmiş taban üzerine yeniden yapılan tapınak yaklaşık 50 metre genişliğinde 105 metre uzunluğundaydı. Bu, dünyanın yedi harikasından biri olarak görüldü. Fakat bu tapınaktan herkes hoşnut değildi. Efesoslu filozof Herakleitos o tapınağın sunağına giden karanlık yolu, rezilliğin karanlığı olarak adlandırdı ve tapınaktaki ahlak anlayışının hayvanlarınkinden de düzeysiz olduğunu gördü. Bununla birlikte çoğu kişiye Efesos’taki Artemis tapınağının çöküşü imkansız gibi görünüyordu. Fakat tarih böyle olmadığını gösteriyor. Bir kitapta şunlar söyleniyor: “İkinci yüzyıla gelindiğinde Artemis’e ve tanrılar topluluğunun diğer tanrılarına sunulan tapınma gerileyerek çöktü” (Ephesos—Der neue Führer [Efesos—Yeni Rehber]).

      MS üçüncü yüzyılda Efesos şiddetli bir depremle sarsıldı. Ayrıca Karadeniz’den gelen denizci Gotlar, Artemis tapınağının muazzam zenginliklerini yağmaladılar ve daha sonra tapınağı ateşe verdiler. Yukarıda sözü edilen kitapta şöyle deniliyor: “Yenilgiye uğrayan ve kendi evini bile korumaktan aciz olan Artemis daha ne kadar şehrin koruyucusu olarak görülebilirdi ki?” (Mezmur 135:15-18).

      En sonunda MS dördüncü yüzyılın bitimine doğru İmparator I. Theodosius “Hıristiyanlığı” devlet dini olarak kabul etti. Çok geçmeden bir zamanların ünlü Artemis tapınağının taş işlemeli kısımları, yapı malzemesi çıkarılan bir taş ocağı haline geldi. Artemis tapınması bütün önemini yitirdi. Adı belirtilmeyen bir gözlemci, tapınağı eski dünyanın harikalarından sayan bir özlü söze atfen şu yorumda bulunuyor: “Burası şimdi son derece ıssız ve berbat bir yer.”