Suyumuz Tükeniyor mu?

Bir Özbek özdeyişi şöyledir: “Suyunuz biterse hayatınız da biter.” Bazı uzmanlar bu sözlerin bir özdeyişin ötesine geçtiğini, bugünkü durumun bir öngörüsü olduğunu söyleyecektir. Yılda yaklaşık iki milyon insan yetersiz kanalizasyon sistemi ya da kirli sudan kaynaklanan nedenlerle ölüyor. Üstelik kurbanların yüzde 90’ını çocuklar oluşturuyor.

SU İHTİYACINIZI siz nasıl karşılıyorsunuz? Sadece musluğu açmanız yeterli oluyor mu? Yoksa bazı ülkelerde olduğu gibi uzun mesafeler yürüyüp kuyrukta beklemeniz, sonra da evinize bu değerli sıvıyla dolu ağır kovayı taşıyarak dönmeniz mi gerekiyor? Yemek pişirmek, banyo, bulaşık ve çamaşır yıkamak gibi temel ihtiyaçlarınız için gerekli suyu sağlamak günde birkaç saatinizi mi alıyor? Birçok ülkede su bu kadar az ve elde etmesi bu kadar zor! Diane Raines Ward su sıkıntısıyla ilgili kitabında dünya nüfusunun yüzde 40’ının, “kuyulardan, ırmaklardan, göletlerden ya da evlerinin dışındaki su birikintilerinden su taşıdığına” dikkat çekiyor (Water Wars—Drought, Flood, Folly, and the Politics of Thirst). Bazı ülkelerde kadınlar, ailelerinin ihtiyacı olan suyu sağlamak için günde altı saat harcayabiliyor ve doluyken 20 kilodan ağır gelen kaplarla su taşıyorlar.

Gerçek şu ki, dünya nüfusunun üçte birinden fazlası su ve kanalizasyon sıkıntısından ciddi ölçüde etkileniyor. Sorun özellikle Afrika’da ciddi boyutlarda. Orada her 10 kişiden 6’sının uygun bir tuvaleti bile yok. Dünya Sağlık Örgütünün bir raporuna göre bu sorun, “insan dışkısında bulunan ve . . . . su kaynaklarını, toprağı ve gıdaları kirleten bakterilerin, virüslerin ve parazitlerin yayılmasına” katkıda bulunuyor. Rapora göre bu kirlenme “gelişmekte olan ülkelerde çocuk ölümlerinin en büyük ikinci sebebi olan ishalin başlıca nedenidir. Ayrıca kolera, şistozomiyaz ve trahom gibi diğer yaygın hastalıklara da yol açıyor.”

Su artık sıvı altın, ya da 21. yüzyılın petrolü olarak adlandırılıyor. Buna rağmen uluslar bu değerli sıvıyı öylesine israf ediyor ki, artık başlıca ırmakların denizlere akıtacak pek fazla suyu kalmadı. Sulama ve buharlaşmanın olumsuz etkileri sürerken, Amerika Birleşik Devletleri’nin batısındaki Colorado, Çin’deki Yangtze, Pakistan’daki İndus, Hindistan’daki Ganj ve Mısır’daki Nil Irmağı gibi önemli ırmaklar kuruyor. Peki bu krizi hafifletmek için neler yapılıyor? Kesin çözüm nedir?

[Sayfa 3’teki çerçeve/resim]

SU KAYNAKLARI TEHLİKEDE

◼ Orta Asya’daki Aral Gölü 1960’ta dünyanın en büyük dördüncü gölüydü. 2007 yılına gelindiğinde ise asıl büyüklüğünün yüzde 10’luk bir kısmı kalmıştı (Scientific American).

◼ Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’daki beş Büyük Göl (Erie, Huron, Michigan, Ontario ve Superior) “korkutucu bir hızla” küçülüyor (The Globe and Mail).

◼ Avustralya’nın Deniliquin kentindeki değirmen bir zamanlar 20 milyon insanın ihtiyacını karşılayacak kadar pirinç öğütüyordu. Şimdi ise pirinç üretimi yüzde 98 oranında azaldı ve değirmen Aralık 2007’de kapatıldı. Peki sebep ne? “Altı yıllık kuraklık” (The New York Times).

[Resim]

Aral Gölü’nde terk edilmiş bir tekne

[Tanıtım notu]

© Marcus Rose/Insight/Panos Pictures

[Sayfa 4’teki çerçeve/haritalar]

“IRMAKLARI VE DERELERİ KURUTUYOR”

“Dünyanın çevresinde dönen astronotların bir zamanlar kolaylıkla görebildiği Çad Gölü’nü (Afrika) uzaydan seçebilmeleri artık zorlaştı. . . . . Çad, [Kamerun,] Nijer ve Nijerya’yla çevrili olan göl 1960’lardan beri yüzde 95 oranında küçüldü. Bu bölgede tarım için suya talebin hızla artması, gölü besleyen ırmakları ve dereleri kurutuyor. Bunun sonucunda Çad Gölü yakında tamamen yok olabilir, bulunduğu yer de gelecek nesillere sadece bir sır olarak kalabilir” (Plan B 2.0—Rescuing a Planet Under Stress and a Civilization in Trouble, Lester R. Brown).

[Haritalar]

(Ayrıntılı bilgi için lütfen yayına bakın)

■ Su

☒ Yeşil alan

□ Toprak

1963

NİJER

ÇAD

Çad Gölü

NİJERYA

KAMERUN

2007

NİJER

ÇAD

Çad Gölü

NİJERYA

KAMERUN

[Tanıtım notu]

NASA/U.S. Geological Survey

Su Krizi İçin Neler Yapılıyor?

Su krizi küresel boyuttadır. Milyarlarca insanın sağlığını tehdit etmektedir. Su kaynaklarını ve su kullanımını eski dengesine kavuşturmak için hangi adımlar atıldı?

GÜNEY AFRİKA: “Durban’daki Yoksullar Uzun Süredir Mahrum Kaldıkları Suya Kavuştu” (Science dergisinden bir başlık). Dergideki makale orada yaşayan yoksul insanların, önceki hükümetler tarafından geçmişte uygulanan ırk ayrımı politikası yüzünden yıllarca su sıkıntısı yaşadığını bildiriyor. Makaleye göre 1994’te “Durban bölgesindeki 250.000 aile temiz su ya da kanalizasyondan yoksundu.”

Bu sorunu düzeltmek için bir mühendis 1996’da, her ev halkına günde yaklaşık 200 litre su sağlayacak bir program başlattı. Peki sonuç ne oldu? Science dergisi şöyle bildiriyor: “3,5 milyon nüfuslu Durban’da sadece 120.000 kişi dışında herkes temiz su elde edebildi.” Şu anda su kolayca gidip alabilecekleri uzaklıkta. Daha önce bunun için yaklaşık bir kilometre katetmek zorunda oldukları düşünülürse bu oldukça büyük bir ilerleme.

Science dergisi kanalizasyon sorununu çözmek için evin dışında bulunan eski “tuvalet çukurlarının” yerine “idrarı dışkıdan ayıran, böylece dışkının kuruyup daha çabuk çürümesini sağlayan, idrar-ayırıcı çift çukurlu tuvaletlerin” kullanıldığını belirtiyor. 2008 yılının başlarında yaklaşık 60.000 idrar-ayırıcı tuvalet kullanılmaya başlandı, bununla birlikte planlara göre tüm evlerin uygun bir tuvaletinin olması için daha iki yıl vardı.

Brezilya: Salvador şehrinde yüzlerce çocuk kanalizasyon ve tuvaletten mahrum olduğu için ishale yol açan hastalıklara yakalandı.a Bu sorunu düzeltmek amacıyla, şehirde 300.000’den fazla ev için 2.000 kilometre kanalizasyon borusu döşendi. Sonuç ne oldu? İshal oranı şehirde yüzde 22, ishalin daha yaygın olduğu bölgelerde de yüzde 43 oranında düştü.

Hindistan: Dünyanın bazı kısımlarında mevsime bağlı olarak bazı dönemlerde fazlasıyla temiz su oluyor, fakat sonradan kullanmak üzere her zaman depolanmıyor. Ancak Gucerat eyaletinin kuzeybatısındaki Dholera bölgesinde yaşayan bir grup Hintli kadın 1985’te su depolamak için dahice bir fikir buldu. Onlar bir grup insan toplayıp, fazla suyun birikmesi için futbol sahası büyüklüğünde bir gölet yaptılar. Sonra da sızıntıyı önlemek için göletin içini kalın bir plastikle kapladılar. Bu girişimleri başarıyla sonuçlandı. Öyle ki, “komşularına da içirmelerine” rağmen sonraki muson dönemi bittikten aylar sonra bile hâlâ suları vardı.

Şili: Güney Amerika’daki bu ülke yaklaşık 4.300 kilometre uzunluğundadır, batı kıyısı boyunca Büyük Okyanus, doğu şeridi boyunca da Andlar uzanır. Devlet tüm su haklarını denetliyor, ayrıca baraj ve kanallar devletin verdiği yetkiyle yapılıyor. Acaba bu önlemler nasıl sonuç verdi? Şu anda şehirde yaşayanların yüzde 99’u, kırsal bölgelerde yaşayanların da yüzde 94’ü yeterince suya sahip.

Kesin Çözüm

Görünüşe göre her ülke su kriziyle başa çıkmak için kendine özgü bir yöntem kullanıyor. Elverişli rüzgârların düzenli olarak estiği bazı ülkelerde suyu yüzeye çekmek ve elektrik üretmek için yel değirmenleri kullanılıyor. Daha zengin ülkelerde deniz suyunu arıtmak da işe yarar bir çözüm olarak görülüyor. Birçok yerde büyük barajlar ırmaklardaki suyu ve yağmur suyunu depoluyor. Kurak bölgelerde barajlardaki suyun yaklaşık yüzde 10’u buharlaşsa da bu yöntem bir ölçüde etkili olmuştur.

Bu derginin yayımcıları olan Yehova’nın Şahitleri su krizinin kesin çözümünün insanın değil, Tanrı’nın elinde olduğuna inanıyor. Kutsal Kitap Tanrı hakkında şöyle der: “Yehova’nındır yeryüzü ve onu dolduran her şey, yer ve üzerinde yaşayanlar. Çünkü onu denizler üzerine kuran, akarsular üzerine sağlamca yerleştiren O’dur” (Mezmur 24:1, 2).

Tanrı’nın bu gezegene bakma sorumluluğunu insanlara verdiği doğrudur (Başlangıç 1:28). Ancak insanın yeryüzünün kaynaklarını kötü idare etmesi ve bunun yol açtığı feci sonuçlar şu gerçeği destekliyor: “Adımlarına yön vermek insana düşmez” (Yeremya 10:23).

Yehova doğanın mükemmel dengesini yeniden sağlamak için neler yapacak? Kutsal Kitap O’nun ‘her şeyi yeni yapacağına’ dair güvence verir (Vahiy 21:5). Yoksulluğun, kuraklığın ve su sıkıntısının olmadığı bir dünya düşünün. Bugün her yıl binlerce insanın canını alan muson sellerinin olmadığı bir yeryüzü hayal edin. Tanrı, Krallığının yönetimi aracılığıyla tüm vaatlerini gerçekleştirecek! Kendisi şöyle diyor: “Ağzımdan çıkan sözüm de öyledir. Sonuca ulaşmadan Bana dönmez. Arzumu mutlaka gerçekleştirir, ne söylediysem mutlaka yerine getirir” (İşaya 55:11).

Tanrı dünyamızın durumunu düzeltme amacını Sözü olan Kutsal Kitapta açıklar. Bu konuda daha fazla bilgi almak ister misiniz? Sonraki makale bunu nasıl yapabileceğinizi açıklayacak.

[Dipnot]

[Sayfa 5’teki pasaj]

“Suyun olmadığı yerde yaşam da olmaz. . . . . Bir lütuf olan su sayesinde yaşıyoruz” (Michael Parfit, National Geographic yazarı).

[Sayfa 6’daki pasaj]

Bir ton tahıl üretmek için 1.000 metre küp su gerekir

[Sayfa 6’daki pasaj]

“Dünyadaki suyun yüzde 70’i tarımda kullanılıyor” (Plan B 2.0, Lester R. Brown).

[Sayfa 7’deki grafikler/resimler]

(Ayrıntılı bilgi için lütfen yayına bakın)

Ne kadar tatlı su var?

Toplam su

%97.5 Tuzlu su

%2.5 Tatlı su

Tatlı su

%99 Buzullarda ve buzdağlarında ya da yeraltında saklı

%1 Yaklaşık yedi milyar insan ve başka sayısız canlının kullanabileceği miktar

[Sayfa 7’deki resim]

Temiz suya erişmek için boru döşeniyor, Durban, Güney Afrika Cumhuriyeti

[Tanıtım notu]

Courtesy eThekwini Water and Sanitation Programme

[Sayfa 7’deki resim]

Kadınlar yağmur suyunu biriktirme projesinde çalışıyor, Racasthan, Hindistan, 2007

[Tanıtım notu]

© Robert Wallis/Panos Pictures

[Sayfa 7’deki resim]

Yöre halkı Honduras’ın Copán şehri yakınındaki köyleri için yeni bir su sistemi üzerinde çalışırken

[Tanıtım notu]

© Sean Sprague/SpraguePhoto.com