BİRİNCİ BÖLÜM
“Sözlerimi Ağzına Koydum”
1, 2. Kutsal Kitaptan okuduklarınıza neden güvenebilirsiniz?
“ÖYLE dost vardır ki, kardeşten de yakındır” (Özd. 18:24). İlhamla kaleme alınmış bu sözlerin doğruluğunu siz de kendi yaşamınızda gördünüz mü? Gerçek bir dostun sözlerine güvenebilirsiniz. Sizin iyiliğiniz için bir şey söylediğinde ya da yapacağı bir şeyden bahsettiğinde ona inanırsınız. Düzeltmeniz gereken bir noktaya dikkatinizi çekerse herhalde dediğini kabul eder ve buna göre davranırsınız. O size öğüt verirken bile iyiliğinizi düşündüğünü tekrar tekrar kanıtlamıştır. Sizin başarılı olmanızı ister, siz de onun başarılı olmasını istersiniz ve böylece dostluğunuz devam eder.
2 Tanrı’nın Kutsal Kitabı yazdırdığı kişiler de, sizin için birçok yönden böyle dostlar gibidir. Onlardan duyduklarınıza inanabilirsiniz. Söylediklerinin sizin iyiliğinize olduğundan emin olabilirsiniz. Eski İsrailliler de ‘kutsal ruhun yönlendirmesiyle, Tanrı’dan aldıklarını aktaran’ insanlar hakkında böyle hissetmiş olmalıydı (2. Pet. 1:20, 21). Tanrı’nın en uzun peygamberlik kitabını yazdırdığı kişi Yeremya’ydı. Yeremya, kendi adını taşıyan kitabın yanı sıra, Ağıtlar kitabını ve Kutsal Yazıların başka iki kitabını daha yazdı.
3, 4. Bazıları Yeremya ve Ağıtlar kitapları hakkında ne düşünüyor, bu neden yanlış bir görüştür? Örnek verin.
3 Öte yandan, belki sizin de bildiğiniz gibi, bazı Kutsal Kitap okurları Yeremya’nın yazdıkları için ‘Bana göre değil’ diye düşünüyorlar. Onlar Yeremya ve Ağıtlar kitaplarının sadece tehditkâr uyarılar ve ürpertici kehanetlerden ibaret olduğunu düşünebilirler.a Peki Yeremya ve Ağıtlar kitapları hakkındaki bu görüş gerçeğe uygun mu?
4 Gerçi Yeremya açıksözlü uyarılar ve öğütler yazmıştır, ancak kabul edersiniz ki bazen bir dost da bunu yapar. İsa’nın elçileri onun dostlarıydı ve yanlış bir tutum gösterdiklerinde İsa yanlışlarını açıkça düzeltmişti (Mar. 9:33-37). Yine de İsa’nın asıl mesajı olumluydu ve insanlara Tanrı’nın onayını nasıl kazanabileceklerini, gelecekte nasıl mutlu olabileceklerini gösterdi (Mat. 5:3-10, 43-45). Aynısı Yeremya’nın yazdıkları için de geçerlidir; çünkü bu kayıtlar “düzeltmek” bakımından yararlı olan “Kutsal Yazıların” bir kısmıdır (2. Tim. 3:16). Yeremya Tanrı’ya hizmet ettiğini iddia eden fakat kötü bir yol izleyenlerle ilgili Tanrı’nın görüşünü açıkça dile getirdi; onlar ektiklerini biçeceklerdi. Yine de Yeremya ve Ağıtlar kitapları bir ümit mesajı içerir ve gelecekte nasıl mutlu olabileceğimizi gösterir. Yeremya peygamberin yazıları Tanrı’nın nasıl amacıyla uyumlu işler yapacağını da anlatır. Ve bugün bu sözler bizim hayatımızı doğrudan etkiliyor. Ayrıca bu iki kitapta olumlu ve teşvik edici bildiriler de bulacaksınız (Yeremya 31:13, 33; 33:10, 11 ve Ağıtlar 3:22, 23’ü okuyun).
5. Yeremya’nın yazdıklarından nasıl yararlanabiliriz?
5 Yeremya’nın yazdıkları bugün Tanrı’nın toplumu olarak sahip olduğumuz mutluluğu ve gelecekle ilgili beklentilerimizi etkiler. Örneğin onun yazıları kardeşlik toplumumuzdaki birlik ve uyumu pekiştirmemize ve elçi Pavlus’un şu öğüdünü uygulamamıza yardım edecektir: “Kardeşler, hep sevinçli olun, yolunuzu düzeltmeye, birbirinizden teselli bulmaya devam edin, aranızda düşünce birliğini koruyun, barış içinde yaşayın. Sevgi ve barış Tanrısı sizinle olacaktır” (2. Kor. 13:11). Yeremya’nın yazdıklarıyla bizim duyurduğumuz haber arasında büyük bir benzerlik var. Bizler insanlara son günlerde yaşadığımızı ve bu ortamın sonuna yaklaştığımızı bildirerek onları uyarsak da mesajımız olumludur, çünkü onlara geleceğe ümitle bakmaları için bir temel sağlamaktadır. Ayrıca Yeremya’nın yazdıkları günlük hayatımız için de yararlıdır. Onun hayatı ve duyurduğu mesajla bizim durumumuz arasında birçok ortak nokta olduğundan Yeremya bizim için örnektir. Bu ortak noktaları daha iyi anlamak için, peygamberin yaşadığı ortamı ve Tanrı’nın ona “Sözlerimi ağzına koydum” diyerek verdiği görevin neleri kapsadığını göz önünde bulundurmalıyız (Yer. 1:9).
6, 7. (a) Tanrı’nın Yeremya ile ilgilendiğinden neden emin olabiliriz? (b) Yeremya hangi koşullarda dünyaya geldi?
6 Bebek bekleyen her ana baba sürekli onun geleceği hakkında düşünür. Onun nasıl biri olacağını, hayatta neler yapacağını, ilgileneceği konuları, mesleğinin ne olacağını ve ne gibi işler başaracağını düşünürler. Sizin ana babanız da herhalde bunları düşünmüştür. Mutlaka Yeremya’nın ana babası da düşünmüştü. Ancak Yeremya’nın durumu farklıydı. Neden? Çünkü evrenin Yaratıcısı, Yeremya’nın hayatıyla ve yapacağı şeylerle yakından ilgileniyordu (Yeremya 1:5’i okuyun).
7 Evet, Yeremya doğmadan önce Tanrı, onun peygamberlik hizmeti için uygun biri olacağını öngördü. Yeruşalim’in kuzeyinde yaşayan ve kâhin soyundan gelen bu çocukla özel olarak ilgilendi. Çocuk MÖ yedinci yüzyılın ortasında doğdu, ki bu yıllar Yahuda’da Kral Manasse’nin kötü yönetimi nedeniyle rahat bir dönem değildi. (19. sayfaya bakın.) Manasse 55 yıllık saltanatının büyük bölümünde Yehova’nın gözünde kötü olanı yapmıştı, daha sonra oğlu Amon da onun yolundan gitti (2. Kral. 21:1-9, 19-26). Ancak sonraki Yahuda kralıyla birlikte köklü değişiklikler oldu. Evet Kral Yoşiya Yehova’ya yöneldi. Saltanatının 18. yılına gelindiğinde Yoşiya, diyarı putperestlikten temizlemişti. Bu, Yeremya’nın ana babasını memnun etmiş olmalı; çünkü bu gelişmeler oğullarının Tanrı tarafından görevlendirildiği dönemde olmuştu (2. Tar. 34:3-8).
Yeremya ve Ağıtlar kitaplarıyla neden ilgilenmeliyiz?
TANRI BİR SÖZCÜ SEÇİYOR
8. Yeremya’ya hangi görev verildi, o nasıl karşılık verdi?
8 Tanrı “Seni milletlere peygamber yaptım” dediğinde Yeremya’nın kaç yaşında olduğunu bilmiyoruz. 25 yaşlarında olabilir; çünkü eski İsrail’de kâhinlik hizmetinin ilk evresine başlamak için o yaşta olmak gerekiyordu (Say. 8:24). Yaşı ne olursa olsun, Yeremya şu karşılığı verdi: “Ah, Ulu Rab Yehova! Ben çocuğum, nasıl konuşacağımı bilmiyorum” (Yer. 1:6). O bu görevi kabul etmeye çekiniyordu; belki bir peygamberden beklenen ciddi sorumlulukları yerine getirmek ve halka hitaben konuşmalar yapmak için çok genç ya da yetersiz olduğunu düşünüyordu.
9, 10. Yeremya görevlendirildiğinde koşullar nasıldı? Zamanla bu görev neden onun gözünü korkuttu?
9 Yeremya’nın görevlendirildiği dönemde Kral Yoşiya iğrenç sahte tapınmayı ortadan kaldırıyor ve hakiki tapınmayı destekliyordu. Yeremya ve Yoşiya arasında yakın bir ilişki vardı; o dönemde gerçek bir peygamberin rahatça hizmet edebilmesi için ortam gayet uygundu. Tsefanya ve Nahum da Yahuda’da Yoşiya’nın saltanatının ilk yıllarında hizmet etti.b Ayrıca kadın peygamber Hulda da o dönemde hizmet etti, ileride onları kötü günlerin beklediğini bildirdi. Ve Yeremya yaşadığı dönemde bütün bunların gerçekleştiğini gördü (2. Kral. 22:14). Ebed-melek ve Baruk gibi dostları Yeremya’yı bazen nefret dolu düşmanlara karşı korumak, kimi zaman da ölümden kurtarmak durumunda kaldılar.
10 Tanrı insanlara sarsıcı bir mesaj iletmek üzere peygamber olarak sizi görevlendirdiğini söyleseydi ne hissederdiniz? (Yeremya 1:10’u okuyun). Yeremya’nın bildirmesi gereken mesajlardan birini ele alalım. MÖ 609’da Babil kuvvetleri Yeruşalim’e doğru yol almaktaydı. Kral Tsedekiya Yeremya aracılığıyla Tanrı’dan olumlu bir mesaj duymak istedi. Fakat kral için Tanrı’nın böyle bir mesajı yoktu (Yeremya 21:4-7, 10’u okuyun).
BİZİM GİBİ BİR İNSAN
11. Yeremya görevini yerine getirmeyi neden zor bulmuş olabilir, ama ona hangi güvence verildi?
11 Kötü krallara, yozlaşmış kâhinlere ve sahte peygamberlere, sert ve ağır hükümler bildirmek zorunda olduğumuzu düşünelim. Yeremya bunları yapmalıydı. Biz de Yeremya gibi Tanrı’nın desteğine sahibiz (Yer. 1:7-9). Tanrı genç Yeremya’ya güvendiğini şu cesaretlendirici sözlerle gösterdi: “Seni bugün bütün memleket, Yahuda kralları, yöneticileri, kâhinleri, ülke halkı karşısında surlu bir şehir, demir bir sütun, tunç bir duvar yaptım. Seninle savaşacaklar, ama yenemeyecekler. Çünkü ‘Seni kurtarmak için Ben seninleyim.’ Yehova’nın sözü” (Yer. 1:18, 19).
12. Hangi nedenlerle kendimizi Yeremya’nın yerine koyabiliriz?
12 Yeremya’nın olağanüstü biri olduğunu düşünmek yanlış olur. O da bizim gibi bir insandı. Ayrıca unutmamalıyız ki, Yeremya farklı bir çağda yaşamış olsa da karşılaştığı durumlar bizimkinden farklı değildi. Bugün günlük yaşamımızda ve cemaat faaliyetlerinde çeşit çeşit insanla ilişki içindeyiz. Yeremya da öyleydi. Yeremya’dan öğrenebileceğimiz şeyler bütün bu alanlarda bize yardımcı olur. İlya peygamber gibi o da, “bizim gibi duygulara sahip bir insandı” (Yak. 5:17). Şimdi Yeremya’dan neler öğrenebileceğimize dair birkaç örnek görelim.
13, 14. Neden bazı Hıristiyanlar, 10. sayfada gösterildiği gibi Paşhur’un zulmüne maruz kalan Yeremya’nın duygularını iyi anlayabilir?
13 Hayatınız boyunca mutlaka iyi ve kötü günler yaşadınız. Yeremya da yaşadı. Bir keresinde, önde gelen kâhinlerden Paşhur Yeremya’yı dövüp onu tomruğa vurdu. Yeremya saatler boyunca, ayaklarını, ellerini ve boynunu hapseden ağaç bir işkence aleti içinde, çok rahatsız bir pozisyonda kilitli kaldı. Çektiği acının yanı sıra düşmanlarının alaylarına da katlanmak zorundaydı. Ne dersiniz, böyle zalimce alaylara ve işkenceye siz dayanabilir miydiniz? (Yer. 20:1-4).
14 Yeremya’nın durumu göz önüne alındığında şunları söylemiş olmasına şaşmamalı: “Doğduğum güne lanet olsun! . . . . Ben zahmet ve dert çekmek, hayatımın sonuna dek utanç içinde yaşamak için mi ana rahminden çıktım?” (Yer. 20:14-18). Açıkça görülüyor ki Yeremya’nın ümitsizliğe kapılması sebepsiz değildi. Sizin de kendi değeriniz, yaptığınız işler ya da hizmetinize devam etmenin yararı hakkında kuşkuya kapıldığınız böylesine karamsar zamanlarınız hiç oldu mu? Böyle duygular yaşamış olanlar, Yeremya’nın başından geçenleri ve bunların nasıl sonuçlandığını incelemekten yarar görebilirler.
Yehova’nın Yeremya’yı peygamber olarak görevlendirmesinde sizi etkileyen nedir? Kendinizi neden Yeremya’nın yerine koyabilirsiniz?
15. Yeremya’nın ruh halinde yaşadığı değişiklikleri fark etmenin bize nasıl bir yararı olabilir?
15 Yeremya 20:14-18’de okuduğumuz ümitsizlik ifadelerinden hemen önce peygamber, Yehova’ya ilahi söylemekten ve O’nu yüceltmekten bahsediyor (Yeremya 20:12, 13’ü okuyun). Bazen siz de duygularınızda beklenmedik değişiklikler olduğunu hissediyor olabilirsiniz. Kendinizi çok mutlu hissettiğiniz sırada, bir bakıyorsunuz ruh haliniz değişmiş ve cesaretsizlik hissetmeye başlamışsınız. Dolayısıyla Yeremya’nın yaşamını incelemekten herhalde hepimiz yarar göreceğiz. O da bizim gibi normal insani duygulara sahip biriydi. O halde Yaratıcının etkili bir sözcü olarak kullanabildiği bu adamın faaliyetlerini ve olaylar karşısındaki tepkilerini incelemek hepimiz için çok yararlı olacaktır (2. Tar. 36:12, 21, 22; Ezra 1:1).
16. Yeremya’nın evlenmemiş olması kimler için dikkate değer?
16 Bazılarının kendini Yeremya’nın yerine koyabilmesinin bir diğer nedeni de onun evlenmemiş olmasıdır. Tanrı evlenmemesini söyleyerek Yeremya’ya olağandışı ve belki de kendisine çok zor gelen bir emir vermişti (Yeremya 16:2’yi okuyun). Yehova Yeremya’ya neden böyle bir talimat verdi, acaba bu durum onu nasıl etkiledi? Bugün bazı kardeşler de kendi kararları ya da koşulları nedeniyle evli değildir. Yeremya’yla ilgili bu kaydın onlar için nasıl bir anlamı olabilir? Tanrı’nın Yeremya’ya verdiği emirde, bugün evli olan Şahitlerin de üzerinde düşünmesi gereken bir şey var mı? Peki bu sözlerin ‘oğulları ve kızları’ olmayan evli çiftler için de bir anlamı olabilir mi? Yeremya hakkındaki kayıt size nasıl yardım edebilir?
17. Yeremya 38:20’deki sözler bizi hangi konuda düşündürebilir?
17 Yeremya’nın bir keresinde, o sırada tahtta bulunan Yahuda kralını şu sözlerle teşvik etmiş olması ilginçtir: “Lütfen, Yehova’nın dediğini, sana ilettiğim sözü dinle. Dinlersen senin için iyi olur, sağ kalırsın” (Yer. 38:20). Bu kayıt bize diğer insanlarla ilişkilerimiz açısından mükemmel bir rehberlik sağlar. Bu insanlar arasında henüz Yehova’nın yolunda yürümeyen, fakat yardımcı olabileceğimiz kişiler de bulunmaktadır. Ayrıca Yeremya’nın Tanrı’ya itaat eden kişilere karşı davranışları da bugün bizim için yararlı bir örnektir. Evet, Yeremya’dan çok şey öğrenebiliriz.
İLERKİ BÖLÜMLERDE NE GÖRECEĞİZ?
18, 19. Yeremya ve Ağıtlar kitaplarını incelemenin bazı yolları nelerdir?
18 Elinizdeki bu kitap Kutsal Yazılardaki Yeremya ve Ağıtlar kitaplarını incelemenize ve bunlardan yararlı dersler çıkarmanıza yardımcı olacak. Neden böyle diyebiliyoruz? Çünkü Pavlus’un ilhamla yazdığı şu sözler bu iki kitap için de geçerlidir: “Kutsal Yazıların tümü Tanrı ilhamıdır ve öğretmek, yanlışı göstermek, düzeltmek ve doğruluk yolunda terbiye etmek bakımından yararlıdır” (2. Tim. 3:16).
19 Elbette Yeremya ve Ağıtlar kitaplarını incelemek üzere çeşitli yöntemler uygulanabilir. Örneğin bu kayıtları ayet ayet incelemek ve her ayetin anlamını ve yazıldığı ortamı kavramaya çalışmak bir yöntem olabilir. Ya da günümüzde de geçerli olan benzerliklere dayanan bir inceleme yapılabilir; yani Yeremya ve Ağıtlar kitaplarında anlatılan kişilerin, olayların ya da gelişmelerin günümüzdeki karşılıklarına bakılabilir (Ayrıca Yeremya 24:6, 7; 1. Korintoslular 3:6 ile karşılaştırın). Bir başka inceleme tarzı bu iki kitabın Yeremya’nın zamanındaki olayları ve tarihsel ortamı nasıl aydınlattığını araştırmak olabilir (Yer. 39:1-9). Aslında, Yeremya ve Ağıtlar kitapları üzerinde yararlı bir inceleme yapabilmek için böyle bir bilgi zaten belli ölçüde gereklidir. “Son Günlerde Hizmet Etmek” başlıklı 2. bölüm Yeremya’nın yaşadığı dönem hakkında genel bir fikir edinmemize ve Tanrı’nın olayları nasıl yönlendirdiğini anlamamıza yardım edecek.
20. Bu kitapta Yeremya ve Ağıtlar kayıtlarını nasıl bir yaklaşımla ele alacağız?
20 Fakat bu kitabın genel yaklaşım tarzı daha farklıdır. Yeremya ve Ağıtlar kitaplarını, İsa’nın takipçileri olarak yaşamımızı sürdürmemize yardım eden Tanrısal hediyeler olarak ele alacağız (Tit. 2:12). Ve bu iki kitabın bol bol bilgi içerdiğini, dolayısıyla “öğretmek” için yararlı olduğunu daha iyi anlayacağız. Bu kayıtlar hayatta karşılaştığımız zorluklarla mücadele etmek üzere bizi yeterli ve hazırlıklı kılacak öğütler, örnekler verecek. Bekâr ya da evli, ihtiyar veya öncü, aile reisi, ev hanımı ya da öğrenci olalım, bundan hepimiz yararlanacağız. Tanrı ilhamıyla yazılmış bu iki kitapta her birimizi ‘her iyi iş için yeterli’ kılacak bir yardım bulacağız (2. Tim. 3:17).
21. Bu kitabı incelemenin size nasıl bir yararı olacağını düşünüyorsunuz?
21 Bu kitaptaki her bölümü incelerken kendi hayatınızda kullanabileceğiniz noktaları görmeye çalışın. Yeremya ve Ağıtlar kitaplarının Pavlus’un yazdığı şu sözlerin önemini bir kez daha vurguladığına kuşku yoktur: “Önceden yazılmış olan her şey, bizim eğitilmemiz için yazıldı; böylece tahammülümüz ve Kutsal Yazılardan aldığımız teselli sayesinde ümide sahip olabiliriz” (Rom. 15:4).
Yeremya ve Ağıtlar kitaplarını inceleyerek günlük yaşamınızı ilgilendiren neler öğrenebilirsiniz?
a Bazı dillerde Yeremya isminden türetilen bir sözcük, “öfkeyle yakınma” ya da “şiddetle eleştirme” anlamlarında kullanılır. Örneğin, The Washington Post gazetesi ekoloji ve iklim değişiklikleriyle ilgili bir filmi bu sözcükle tanımladı.
b Yeremya’nın peygamberlik hizmetinin son dönemlerinde Habakkuk, Obadya, Daniel ve Hezekiel gibi başka peygamberler de hizmet etti. MÖ 607’de Yeruşalim’in başına felaket geldiğinde Yeremya hemen hemen 40 yıldır hizmet ediyordu; bundan sonra 20 yıl daha yaşadı.