Erdemli Olmak

NE ANLAMA GELİR?

Erdemli biri neyin doğru neyin yanlış olduğu konusunda net bir anlayışa sahiptir. Böyle biri anlık duygularına göre değil, sıkıca benimsediği ilkelere göre hareket eder. Başkaları onu görmediğinde bile ahlaki değerlerinden ödün vermez.

NEDEN ÖNEMLİ?

Çocuklar sürekli bombardıman altında. Okul arkadaşları, dinledikleri şarkılar, izledikleri film ya da TV programları onlara doğru ve yanlış konusunda çarpıtılmış fikirler empoze ediyor. Bu yüzden çocuklar, onlara öğretilen ahlaki değerlerden şüphe etmeye başlayabilirler.

Bu sorun özellikle de ergenlik çağındaki gençler için geçerli. Bir kitaba göre gençler bu döneme girdiklerinde “popüler olmak ve kabul görmek için yaşıtlarından ve medyadan yoğun baskı göreceklerini anlamış olmalı. Ayrıca arkadaşları bundan hoşlanmadığında bile kendi seçimleri ve değerleriyle uyumlu kararlar vermeyi öğrenmiş olmalılar” (Beyond the Big Talk). Açıkça görüldüğü gibi eğitim ergenlik döneminden önce başlamalıdır.

NASIL ÖĞRETEBİLİRSİNİZ?

Doğru ve yanlış konusundaki ilkeleri belirleyin.

KUTSAL KİTAPTAKİ İLKE: ‘Olgun insanlar algılama yeteneğini doğruyu yanlışı ayırmak üzere kullanarak geliştirirler’ (İbraniler 5:14).

• Doğruyu ve yanlışı tanımlayan sözcükleri öğretin. Günlük olaylardan örnek vererek zıtlıklara dikkat çekin. Şöyle diyebilirsiniz: “Bu dürüst bir davranış, bu dürüst bir davranış değil.” “Bu sevgi dolu bir davranış, bu sevgisizce bir davranış.” “Bu nazik bir davranış, bu kaba bir davranış.” Böylece çocuğunuz zamanla soyut ahlaki değerleri somut davranışlarla bağdaştırabilecek.

• Ahlaki değerlerinizin sebeplerini açıklayın. Şöyle sorular sorabilirsiniz: Neden her durumda en iyisi dürüst davranmak? Yalan söylemek arkadaşlıklara nasıl zarar verir? Çalmak neden yanlış? Böyle sorularla çocuğunuzun vicdanını eğitmesine ve akıl yürütmesine yardım edebilirsiniz.

• Doğru ilkelere bağlı kalmanın yararlarına dikkat çekin. Şunları söyleyebilirsiniz: “Dürüst olursan insanlar sana güvenir” ya da “İnsanlara iyi davranırsan onlar da seninle arkadaşlık etmek ister.”

Ahlaki değerleriniz ailenizin yaşam tarzı haline gelsin.

KUTSAL KİTAPTAKİ İLKE: “Kendinizi yoklayın” (2. Korintoslular 13:5).

• Ahlaki değerleriniz ailenizin yaşam tarzı haline gelirse şu sözleri gönül rahatlığıyla söyleyebilirsiniz:

  • “Ailemizde kimse yalan söylemez.”

  • “Başkalarına vurmayız ya da bağırmayız.”

  • “Kaba şekilde konuşmayız ya da hakaret etmeyiz.”

Çocuğunuz zamanla ahlaki değerlerinizin sadece kurallardan ibaret olmadığını, ailenizin namını oluşturan bir yaşam şekli olduğunu anlayacak.

• Ailenizin ahlaki değerleri hakkında çocuğunuzla sık sık konuşun. Günlük durumlardan örnekler verin. Kendi değerlerinizle televizyonda ya da okulda empoze edilen değerleri karşılaştırabilirsiniz. Çocuğunuza şöyle sorular sorabilirsiniz: “Sen olsan ne yapardın?” “Bu durumda bizim ailemiz nasıl davranırdı?”

Çocuğunuzun kararlılığını güçlendirin.

KUTSAL KİTAPTAKİ İLKE: “Rahat bir vicdanınız olsun” (1. Petrus 3:16).

• İyi davranışları övün. Çocuğunuz ahlaki değerlere uygun davranırsa onu övün ve nedenini açıklayın. Örneğin “Dürüst davrandığın için seninle gurur duyuyorum” diyebilirsiniz. Çocuğunuz bir hatasını itiraf ederse, onu düzeltmeden önce dürüstlüğü nedeniyle övün.

• Yanlış davranışları düzeltin. Çocuğunuzun, davranışlarının sorumluluğunu üstlenmesine yardım edin. Çocuklar neyi yanlış yaptıklarını ve bu davranışlarının ailenin değerleriyle neden çeliştiğini bilmeli. Bazı anne babalar çocukları hata yaptığında kendilerini kötü hissetmesinler diye onlara bir şey söylemiyor. Ama çocuğunuzla yanlış davranışları hakkında konuşmanız, onun doğru ile yanlışı ayırt edebilen hassas bir vicdan geliştirmesine yardım eder.