RISIMU RA SOLOMONI
1 Risimu ra Solomoni leri dumeke:+
2 “Ndzi tswontswe hi nomu wa wena,
Hikuva swikombiso swa wena swa rirhandzu swa antswa ku tlula vhinyo.+
3 Nun’hwelo wa mafurha ya wena wa tsakisa.+
Vito ra wena ri fana ni mafurha lama nun’hwelaka lama chuluriweke.+
Hi swona swi endlaka vanhwanyana va ku rhandza.
4 Ndzi teke hi famba swin’we;* a hi tsutsume.
Hosi yi ndzi tise emakamareni ya yona ya le ndzenindzeni!
A hi tsake, hi khana swin’we.
A hi dzunise marito ya wena lama kombisaka rirhandzu lama nga ya nkoka ku tlula vhinyo.
Swa fanela leswaku va* ku rhandza.
5 Ndzi wa ntima kambe ndza languteka, n’wina vanhwanyana va le Yerusalema,
Ku fana ni matende ya Kedari,+ ku fana ni malapi ya tende+ ra Solomoni.
6 Mi nga ndzi hlamali leswi ndzi nga dzwihala,
Ndzi lo hisiwa hi dyambu.
Vabuti wa mina va ndzi hlundzukerile;
Va ndzi veka leswaku ndzi hlayisa masimu ya madiriva,
Kambe ndzi tsandzekile ku hlayisa nsimu ya mina ya madiriva.
7 Wena loyi ndzi n’wi rhandzaka swinene,
Ndzi byele laha u riselaka kona swifuwo swa wena,+
Laha swi vundzaka kona ninhlikanhi.
Hikwalaho ka yini ndzi fanele ndzi fana ni wansati loyi a funengetiweke hi nguvu*
Exikarhi ka swifuwo swa vanghana va wena?”
8 “Loko u nga swi tivi, wena wansati wo saseka ngopfu exikarhi ka vavasati,
Landzelela mikondzo ya swifuwo,
U risa swimbutana swa wena ekusuhi ni matende ya varisi.”
9 “Murhandziwa, ndzi ku fanise ni hanci leyi nga exikarhi ka makalichi ya Faro.+
10 Marhama ya wena ma sasekile exikarhi ka swin’wetsin’wetsi,*
Nhamu ya wena yi sasekile loko u ambale vuhlalu.
11 Hi ta ku endlela swin’wetsin’wetsi swa nsuku
Swi khavisiwe hi silivhere.”
13 Murhandziwa wanga u fana ni nkwama wa mira+ eka mina
U etlela exikarhi ka mavele ya mina nivusiku.
14 Murhandziwa wanga u fana ni xichocho xa henna+ eka mina
Lexi nga exikarhi ka masimu ya madiriva ya Eni-gedi.”+
15 “Vona! U sasekile murhandziwa.
U sasekile. Matihlo ya wena ma fana ni ya matuva.”+
16 “Vona! U sasekile murhandziwa naswona wa ndzi tsakisa.+
Mubedo wa hina wu endliwe hi matluka.
17 Timhandzi ta yindlu ya hina i ta mukedari,
Mapulanga ya lwangu ra yindlu* ya hina i mirhi ya yunipa.
2 “Ku fana ni khon’wa exikarhi ka mitwa,
U tano murhandziwa wa mina exikarhi ka vanhwanyana.”
3 “Ku fana ni muapula exikarhi ka mirhi leyi nga ekhwatini,
U tano murhandziwa wa mina exikarhi ka majaha.
Ndzi swi navela hi mbilu hinkwayo ku tshama endzhutini wakwe,
Naswona muhandzu wakwe wa tsokombela.
4 U ndzi tise endlwini ya nkhuvo,*
Leswi a ndzi swi vona a ku ri ndlela leyi a a ndzi rhandza ha yona.
5 Ndzi nyikeni makhekhe lama endliweke hi madiriva lama omisiweke;+
Ndzi nyikeni maapula ndzi dya,
Hikuva rirhandzu ra ndzi vabyisa.
6 Voko rakwe ra ximatsi ri le hansi ka nhloko ya mina,
Naswona voko rakwe ra xinene ra ndzi vukarha.+
Mi nga ndzi kuceteli ku rhandzana ni munhu kukondza ndzi swi lava.+
8 Ndzi twa rito ra murhandziwa wa mina!
Wa ta,
U khandziya tintshava, u tlula ehenhla ka swintshabyana.
9 Murhandziwa wa mina u fana ni mhala, u fana ni rhole ra mbavala.+
Hi luya u yime endzhaku ka khumbi ra hina,
U honolele hi le mafasitereni,
U hlometele hi swo siva fasitere.
10 Murhandziwa wa mina u ndzi byela a ku:
‘Pfuka murhandziwa,
A hi fambe swin’we xiluva xa mina.
Timpfula ti yimile a ta ha ri kona.
Nkarhi wo hunguta mirhi wu fikile,+
13 Nkuwa wu humesa makuwa ya wona yo sungula;+
Mirhi ya madiriva yi ni swiluva kutani yi humesa nun’hwelo wa yona.
Pfuka murhandziwa, tana.
A hi fambe swin’we xiluva xa mina.
14 Tuva ra mina leri nga emabakweni,+
Endhawini leyi nga swintshabyana,
Inge ndzi ku vona ndzi twa ni rito ra wena,+
Hikuva rito ra wena ra tsakisa ni xikandza xa wena xa rhandzeka.’”+
15 “Hi khomeleni timhungubye,
Timhungubye letitsongo leti onhaka masimu ya madiriva,
Hikuva masimu ya hina ya madiriva ma humese swiluva.”
16 “Murhandziwa wanga i wa mina, na mina ndzi wa yena.+
U risa+ exikarhi ka makhon’wa.+
17 Ku fikela loko ku va ni rimoyana ra siku ni mindzhuti yi famba,
Vuya hi ku hatlisa, murhandziwa wanga,
Ku fana ni mhala+ kumbe rhole ra mbavala+ leri nga etintshaveni leti hi hambanisaka.*
Ndzi n’wi lavile kambe a ndzi n’wi kumanga.+
2 Ndzi ta pfuka ndzi rhendzeleka ni muti;
Eswitarateni ni le xikarhi ka muti,
Ndzi ya lava murhandziwa wanga.
Ndzi n’wi lavile, kambe a ndzi n’wi kumanga.
3 Varindzi lava rhendzelekaka ni muti va ndzi kumile.+
‘Xana a mi n’wi vonanga murhandziwa wanga?’
4 A ndzi nga si ya ekule
Loko ndzi kuma murhandziwa wanga.
Ndzi n’wi khomile ndzi nga lavi leswaku a famba
Kukondza ndzi vuya na yena endlwini ya manana,+
Ekamareni ra loyi a ndzi velekeke.
5 Ndza mi hlambanyisa n’wina vanhwanyana va le Yerusalema,
Hi timhala ni hi timbavala:
Mi nga ndzi kuceteli ku rhandzana ni munhu kukondza ndzi swi lava.”+
6 “I yini leswi humaka hi le mananga leswi fanaka ni mapapa ya musi,
Lowu nun’hwelaka mira ni mirhi yin’wana ya risuna,
Ni mixaka hinkwayo ya mirhi yo nun’hwela leyi xavisiwaka?”+
7 “Vonani! I xitulu xa Solomoni.
Xi rhendzeriwe hi vavanuna va 60,
Tinhenha ta Israyele,+
8 Hinkwavo va hlome hi mabanga,
Hinkwavo va dyondzisiwe ku lwa nyimpi,
Un’wana ni un’wana u khame banga
Leswaku va n’wi rindza eka makhombo ya nivusiku.”
10 Milenge ya xona u yi endle hi silivhere,
Swiseketelo swa xona i swa nsuku.
Xitshamo xa xona u xi endle hi voya bya phephulu;*
Vanhwanyana va le Yerusalema
Va xi khavise kahle endzeni ka xona.”
11 “Humani n’wina vanhwanyana va Siyoni,
Vonani Hosi Solomoni
U ambale harhi ya mucato leyi a lukeriweke hi mana wakwe+
Hi siku rakwe ra mucato,
Hi siku leri a a tsakile.”
4 “Vona! U sasekile murhandziwa.
U sasekile.
Matihlo ya wena ma fana ni ya matuva, loko ma ri endzeni ka vheyili.
Misisi ya wena yi fana ni ntlhambi wa timbuti
Loko wu ehla etintshaveni ta Giliyadi.+
2 Matino ya wena ma fana ni ntlhambi wa tinyimpfu leta ha ku tsemetiwaka
Leti humaka eku hlambisiweni,
Hinkwato ka tona ti tswala mahahla,
Vana va tona va helerile.
3 Nomu wa wena wu fana ni harhani yo tshwuka,
Ndlela leyi u vulavulaka ha yona ya ndzi tsakisa.
Marhama ya wena ma fana ni xiphemu xa grenada
Loko u ambale vheyili.
4 Nhamu+ ya wena yi fana ni xihondzo xa Davhida,+
Lexi akiweke hi maribye,
Lexi ku hayekiweke switlhangu swa 1 000,
Switlhangu hinkwaswo swa xirhendzevutana swa tinhenha.+
5 Mavele ya wena ma fana ni swimhalana swimbirhi,
Leswi nga mahahla,+
Leswi dyaka exikarhi ka makhon’wa.”*
6 “Ndzi ta ya entshaveni ya mira
Ni le xintshabyanini xa mirhi ya risuna+
Ku fikela loko ku va ni rimoyana ni mindzhuti yi baleka.”
Rhelela enhlohlorhini ya Amana,*
Enhlohlorhini ya Seniri, nhlohlorhi ya Herimoni,+
Laha ku etlelaka tinghala, etintshaveni ta tiyingwe.
9 U yive mbilu ya mina,+ wena murhandziwa, ntombhi ya mina,
U yive mbilu ya mina hi ku ndzi languta kan’we ntsena,
Hi xiphemu xin’we xa vuhlalu bya wena.
10 Rirhandzu ra wena ra tsakisa swinene wena murhandziwa,+ ntombhi ya mina!
Rirhandzu ra wena ri tlula vhinyo ekule,+
Ni nun’hwelo wa mafurha ya wena wu tlula mirhi hinkwayo yo nun’hwela!+
11 Nomu wa wena ntombhi ya mina wu thona vulombe.+
Ehansi ka ririmi ra wena ku ni vulombe ni ntswamba+
Tinguvu ta wena ti nun’hwela ku fana ni nun’hwelo lowu nga ekhwatini ra le Lebanoni.
12 Murhandziwa, wena ntombhi ya mina, u fana ni ntanga lowu biyeriweke,
Ntanga lowu lotleriweke, xihlovo lexi pfariweke swi tiya.
13 Swimilana leswi nga entangeni wa wena swi fana ni paradeyisi ya magrenada,
Leyi nga ni mihandzu yo hlawuleka, swimilana swa henna swin’we ni swa narda,
14 Ximilana xa narda+ ni xa safroni, rihlanga ro nun’hwela+ ni sinamoni,+
Mirhi hinkwayo ya risuna, mira ni timhangani+
Ni nun’hwelo wa mafurha hinkwawo ya xiyimo xa le henhla.+
15 U xihlovo xa le ntangeni lexi nga ni mati yo tenga,
Ni swinambyana leswi khulukaka swi suka eLebanoni.+
16 Pfuka, wena moya wa le n’walungwini;
Nghena wena moya wa le dzongeni.
Hunga ehenhla ka ntanga wa mina.
Nun’hwelo wa wona a wu hangalake.”
“Murhandziwa a a te entangeni wakwe
A ta dya mihandzu ya wona leyinene.”
Ndzi khe mira ya mina ni mirhi ya mina yo nun’hwela.+
Ndzi dye xihlenge xa mina ni vulombe bya mina;
Ndzi nwe vhinyo ya mina ni ntswamba wa mina.”+
“Dyanani, n’wina vanghana lava rhandzekaka!
Nwanani mi dakwa hi rirhandzu!”+
2 “Ndzi etlele, kambe mbilu ya mina yi xalamukile.+
Ku ni mpfumawulo wa ku gongondza ka murhandziwa!
‘Ndzi pfulele, murhandziwa,
Tuva ra mina leri hetisekeke!
Hikuva nhloko ya mina yi tsakamisiwe hi mberha,
Misisi ya mina yi ni mathonsi ya nivusiku.’+
3 Se ndzi hluvule xiambalo xa mina.
Xana ndzi fanele ndzi tlhela ndzi xi ambala?
Se ndzi hlambe milenge.
Xana ndzi fanele ndzi tlhela ndzi yi thyakisa?
4 Murhandziwa wanga u suse voko rakwe embhoveni wa nyangwa,
Kutani ndzi sungula ku nyanyuka.
5 Ndzi pfukile, ndzi ya pfulela murhandziwa wanga;
Mavoko ya mina a ma thona mira,
Tintiho ta mina a ti thona mafurha ya mira,
Ehenhla ka xikhomo xa xipfalo.
6 Ndzi pfulele murhandziwa wanga,
Kambe murhandziwa wanga a a sukile a famba.
Ndzi karhatekile loko ndzi kuma leswaku u fambile.
Ndzi n’wi lavile, kambe a ndzi n’wi kumanga.+
Ndzi n’wi vitanile, kambe a nga ndzi hlamulanga.
7 Varindzi lava rhendzelekaka ni muti va ndzi kumile.
Va ndzi ba, va ndzi vavisa.
Varindzi va makhumbi va ndzi tekele vheyili ya mina.
8 Ndza mi hlambanyisa n’wina vanhwanyana va le Yerusalema:
Loko mi kuma murhandziwa wanga,
N’wi byeleni leswaku rirhandzu ra ndzi vabyisa.”
9 “Xana murhandziwa wa wena u va tlula hi yini varhandziwa van’wana,
Wena la sasekeke ngopfu exikarhi ka vavasati?
Xana murhandziwa wa wena u va tlula hi yini varhandziwa van’wana,
Lerova u kala u hi hlambanyisa hi ndlela leyi?”
10 “Murhandziwa wanga wa vangama naswona u tshwukile;
U hlawulekile eka vanhu va 10 000.
11 Nhloko yakwe i nsuku, nsuku lowunene.
Nomu wakwe i makhon’wa* lama thonaka mafurha ya mira.+
14 Mavoko yakwe i tinhonga ta nsuku, leti nga ni krisolita.
Khwiri rakwe ri fana ni timhondzo ta tindlopfu leti hatimisiweke leti namekiweke hi tisafiri.
15 Milenge yakwe yi fana ni tiphuphu ta ribye ra mavula leti simekiweke eka swo tlhoma tiphuphu swa nsuku lowunene.
Ku saseka kakwe ku fana ni tiko ra Lebanoni, leri nga riki na ntangha ku fana ni mikedari.+
I murhandziwa wanga, loyi ndzi n’wi rhandzaka, n’wina vanhwanyana va Yerusalema.”
6 “Xana murhandziwa wa wena u ye kwihi,
Wena la sasekeke ngopfu exikarhi ka vavasati?
Xana murhandziwa wa wena u jikele kwihi?
Hi ta ku lavisa yena.”
2 “Murhandziwa wanga u ye entangeni wakwe,
Entangeni wa mirhi yo nun’hwela,
U le ku riseni exikarhi ka mintanga,
Ni ku kha makhon’wa.+
U risa exikarhi ka makhon’wa.”+
4 “U saseke ku fana ni muti wa Tirisa,*+ wena murhandziwa wanga,+
U xonge ku fana na Yerusalema,+
U xiximeka ku fana ni mavuthu lama hlomeleke nyimpi.+
Misisi ya wena yi fana ni ntlhambi wa timbuti
Leti ehlaka etintshaveni ta Giliyadi.+
6 Matino ya wena ma fana ni ntlhambi wa tinyimpfu
Leti humaka eku hlambisiweni,
Hinkwato ka tona ti tswala mahahla,
Vana va tona va helerile.
7 Marhama ya wena ma fana ni xiphemu xa grenada
Loko u ambale vheyili.
8 Ku nga ha va ni tihosi ta xisati ta 60
Ni vasati lavatsongo va 80
Ni vanhwanyana lava nga hlayekiki.+
9 Kambe ku ni un’we ntsena loyi a nga tuva ra mina,+ la hetisekeke.
Loyi a tswariweke a ri swakwe.
Mana wakwe wa n’wi rhandza swinene.
Loko vanhwanyana va n’wi vona, va n’wi vula la tsakeke;
Tihosi ta xisati ni vasati lavatsongo va n’wi dzunisa.
10 ‘I mani wansati loyi a vangamaka ku fana ni vurhonga,
Wo saseka ku fana ni n’weti,
Wo tenga ku fana ni masana ya dyambu,
Wo xiximeka ku fana ni mavuthu lama hlomeleke nyimpi?’”+
11 “Ndzi ye entangeni wa mirhi ya timongo+
Ku ya vona leswi hlukaka enkoveni,
Ku ya vona loko mirhi ya madiriva yi hlukile,
Ku ya vona loko mirhi ya magrenada yi hlukile.
13 “Vuya, vuya, wena Muxulami!
Vuya, vuya,
Leswaku hi ta ku vona!”
“Hikwalaho ka yini mi languta Muxulami?”+
“U fana ni ncino wa mitlawa yimbirhi!”*
7 “Milenge ya wena yi saseke swinene loko u ambale maphaxani,
Wena nhwanyana wo xiximeka!
Mindzhumbi ya wena yi vumbeke ku fana ni swin’wetsin’wetsi,
Leswi endliweke hi muvumbi la nga ni vuswikoti.
2 Nkava wa wena wu fana ni xibya xa xirhendzevutana.
Onge wu nga tshama wu ri ni vhinyo leyi pfanganisiweke.
Khwiri ra wena ri fana ni nhulu ya koroni,
Leyi rhendzeriweke hi makhon’wa.
4 Nhamu+ ya wena yi fana ni xihondzo lexi endliweke hi timhondzo ta tindlopfu.+
Nhompfu ya wena yi fana ni xihondzo xa Lebanoni,
Lexi languteke eDamaska.
Hosi yi yiviwa hi misisi ya wena yo leha.
6 U sasekile swinene naswona wa tsakisa,
U nhwana loyi a rhandzekaka swinene!
8 Ndzi te, ‘Ndzi ta khandziya murhi wa ncindzu,
Leswaku ndzi ta khoma mihandzu ya wona.’
Onge mavele ya wena ma nga fana ni swichocho swa madiriva,
Moya wa wena a wu nun’hwele ku fana ni maapula,
9 Nomu wa wena a wu fane ni vhinyo leyinene.”
“Onge yi nga rhelela loko murhandziwa wanga a yi nwa,
Yi khuluka emilon’wini ya lava etleleke.
12 A hi pfuke nimixo hi ya emasin’wini ya madiriva,
Ku ya vona loko mirhi ya madiriva yi hlukile,
Loko mirhi ya madiriva yi rhumbukile,+
Loko mirhi ya magrenada yi hlukile.+
Kwalaho ndzi ta ku komba ndlela leyi ndzi ku rhandzaka ha yona.+
Ya khale ni leyintshwa,
Ndzi ku vekele yona, wena murhandziwa wanga.
8 “Loko a wu fana ni buti wa mina,
Loyi a mameke mavele ya manana!
Kutani loko ndzi ku kuma ehandle, a ndzi ta ku tswontswa,+
Naswona a ku na loyi a a ta ndzi sola.
A ndzi ta ku nyika vhinyo yo nandziha,
Juzi leyintshwa ya magrenada.
3 Voko rakwe ra ximatsi a ri ta va ehansi ka nhloko ya mina,
Voko rakwe ra xinene a ri ta ndzi vukarha.+
4 Ndza mi hlambanyisa n’wina vanhwanyana va le Yerusalema:
Mi nga ndzi kuceteli ku rhandzana ni munhu kukondza ndzi swi lava.”+
5 “I mani loyi a humaka emananga,
A khigele murhandziwa wakwe?”
“Ndzi ku pfuxe ehansi ka muapula.
Laha mana wa wena a nga va ni switlhavi swa ku veleka.
Ku nga laha a ku velekeleke kona.
6 Ndzi veke embilwini ya wena ku fana ni mfungho,
Ku fana ni mfungho evokweni ra wena,
Hikuva rirhandzu ri ni matimba ku fana ni rifu,+
Rirhandzu a ri veketeli ku fana ni Sirha,* ra tinyiketela hi ku helela.
Malangavi ya rona ma fana ni ku hisa ka ndzilo, langavi ra Yehovha.*+
7 Maboboma ya mati a ma nge swi koti ku herisa rirhandzu,+
Hambi ku ri milambu a yi nge ri khukhuli.+
Loko munhu o hanana hi rifuwo rakwe hinkwaro hikwalaho ka rirhandzu,
A ri nge tekeriwi enhlokweni.”
Xana hi ta n’wi endlela yini
Siku leri a nga ta vulavurisiwa ha rona?”
9 “Loko a ri khumbi,
Hi ta n’wi akela xihondzo xa silivhere,
Kambe loko a ri nyangwa,
Hi ta n’wi siva hi pulanga ra mukedari.”
10 “Ndzi khumbi,
Naswona mavele ya mina ma fana ni swihondzo.
Eka yena ndzi fana
Ni munhu wo rhula.
11 Solomoni a a ri ni nsimu ya madiriva+ eBali-hamoni.
U yi nyike vatirhi leswaku va yi khathalela.
Un’wana ni un’wana a a xava mihandzu ya wona hi swiphemu swa silivhere swa 1 000.
12 Ndzi ni nsimu ya madiriva.
Swiphemu swa silivhere swa 1 000 i swa wena, wena Solomoni,
Leswa 200 i swa lava khathalelaka mihandzu.”
Na mina ndzi lava ku ri twa.”+
14 “Hatlisa murhandziwa,
Tsutsuma ku fana ni mhala+
Kumbe rhole ra mbavala
Ehenhla ka tintshava ta mirhi yo nun’hwela.”
Hi Xiheveru, “Ndzi koke.”
Ku nga vanhwanyana.
Kumbe “nceka lowu funengeriwaka hi munhu loyi a feriweke.”
Kumbexana “exikarhi ka misisi leyi lukiweke.”
Kumbe “yindlu leyikulu.”
Ku nga muxaka wo karhi wa xiluva.
Ku nga muxaka wo karhi wa xiluva.
Hi Xiheveru, “endlwini ya vhinyo.”
Kumbe “Nguva ya mpfula.”
Ku nga muxaka wun’wana wa matuva lamatsongo.
Kumbe “tintshava ta Betere.”
Xitulu xo pfaleka ehenhla lexi vachaviseki a va tshama eka xona va rhwariwa hi xona.
Kumbe “xivunguvungu.”
Ku nga muxaka wo karhi wa xiluva.
Kumbe “Anti-Lebanoni”
Kumbexana “ku fana ni swichocho swa ncindzu.”
Ku nga muxaka wo karhi wa xinyenyana.
Ku nga muxaka wo karhi wa swiluva.
Kumbe “Muti wo Saseka.”
Kumbe “ncino wa Mahanayimi.”
Hi Xiheveru, “nhloko.”
Kumbe “xivunguvungu.”
Kumbe “Sheol.” Vona Tinhlamuselo.
Kumbe “Yah.” “Yah” i nkomiso wa vito leri nge Yehovha.