Vumundzuku Lebyinene Swonghasi Bya —Pulanete Leyi Vuriwaka Misava
“MINKAMBISISO yi kombisa leswaku sweswi Misava yi kufumela ngopfu ku tlula leswi yi tshameke yi kufumerisa xiswona eka malembe ya 600 lama hundzeke,” ku vike Globe and Mail ya le Toronto. Hi 1995, gandlati ra moya wo hisa eUnited States xikarhi ri dlaye vanhu vo tlula 500 eChicago. Swiyimo swo fana ni sweswo leswi nga tolovelekangiki swi ve kona eIndia, ni le Australia, kasi Nghilandhi ri vone “ximumu xa vunharhu lexi nga riki na mpfula, eka malembe ya 200 lama hundzeke.”
Xana leswi swi vangiwa hi yini? Henry Hengeveld, mutivi wa ta maxelo la tirhelaka Environment Department (Ndzawulo ya Mbango) ya tiko eCanada, u ri: “Vumbhoni byo tala byi komba leswaku munhu u vonaka a hoxa xandla swinene emhakeni ya maxelo ya misava.” Hi ku ya hi xiviko xa Globe and Mail, “maxelo lawa lama nga tolovelekangiki ma pfumelelana swinene ni leswi kombisiwaka hi mixaka ya tikhomphyutara leti ti tirhiseriwaka ku vona lexi vangaka ku kufumetiwa ka misava, ku kufumetiwa loku ku anakanyiwaka leswaku ku vangiwa swinene hi ku hisiwa ka masalela ya switshiveriwa.”
Ka ha kanetaniwa hi mhaka ya ku kufumetiwa ka misava hi tlhelo ra sayense. Ku nga khathariseki sweswo, The New Encyclopædia Britannica yi ri: “Vanhu va hlakata mbango wa le mpfhukeni hi ku hatlisa ku tlula ni ndlela leyi va wu twisisaka ha yona.”
Lexi tsakisaka, Bibele yi hi byela leswaku misava yi “ṭhama hi laha ku nga heriki.” (Eklesiasta 1:4) Leswi swi tano hikuva Mutumbuluxi, Yehovha Xikwembu, a nga ka a nga pfumeleli munhu hambi matimba wahi na wahi ya ntumbuluko leswaku ma yi herisa. Ku ri na sweswo, u ta “herisa lava herisaka misava.”—Nhlavutelo 11:17, 18.
Ku engetela kwalaho, Bibele ya hi tiyisekisa leswaku Yehovha Xikwembu u lunghiselele vumundzuku lebyinene swonghasi bya pulanete leyi, ku nga Misava, ni bya vanhu hinkwavo lava yingisaka. “V̌a musa v̌a ta fuma misav̌a, v̌a ta tiṭakela e ku ruleni lo’kukulu ka v̌ona.” Kunene swi fanele swi hi tsakisa swinene leswi vumundzuku bya misava byi nga emavokweni ya Xikwembu, ku nga ri ya munhu!—Pisalema 37:11; 72:16; Esaya 65:17-25; 2 Petro 3:13.
Loko u tsakela ku kuma rungula leri engetelekeke mayelana ni ku kuma minkandziyiso ya nkarhi lowu taka ya Xalamuka!, hi kombela u vonana ni Timbhoni ta Yehovha endhawini ya ka n’wina, kumbe u tsalela eka adirese leyi faneleke eka leti longoloxiweke eka tluka 5.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 1]
NASA photo