Ku Amukela ‘Swikombelo Swa Mbilu Ya Mina’

Hi Nhlamuselo ya P. J. Wentzel

LOKO xikepe xa hina xi yime ehlalukweni ra New York xi huma eAfrika Dzonga, wanuna wa wantima u hi hlanganisile ehlalukweni ra swikepe. A a ri kwalaho ku ta teka mina, nsati wa mina Lina, kun’we ni mukhegula loyi a a famba na hina lomu a hi rhurheriwe kona. Hi yime eka muakelani wa wantima, kutani muchayeri a huma ku ta kambisisa tiadirese ta loyi a a famba na hina. Nsati wa mina a ku ka mina: “Kambe Piet, hinkwavo lava i vantima!”

Ndzi n’wi tsundzuxile ndzi ku: “Laha hi le Amerika, a ku na ku hambana exikarhi ka wantima ni wo basa laha; hinkwerhu ha fana.” (Kambe endzeni a ndzi langutela leswaku mina ni nsati wa mina a hi ta yisiwa ekaya ra mulungu!) Muchayeri u tlhele a vuya a ta teka munghana wa hina, loyi a amukeriweke khwatsi hi ndyangu wa vantima.

Kutani ku fikile nkarhi wa hina—na hina a ka ha ri endhawini ya vantima. Loko muamukeri wa hina ni nsati wakwe va tshinelela movha, ndzi khongele hi matimba eka Xikwembu leswaku xi ndzi pfuna ku susa rivengo rihi na rihi ra rixaka leri ri nga vaka ra ha ri kona—ndzhaka ya vatswari va mina.

Muamukeri wa hina wa wantima eNew York u hi amukele khwatsi. Va hi nghenise ekamareni ya hina, laha swilo hinkwaswo a swi basile swi pfumala na xivati. Loko va hi siya hi ri hexe, hi miyerile eku sunguleni. Kutani Lina a ya emubedweni, a tlakusa khona ya xifunengeto kutani a ku: “Piet, u ehleketa leswaku namuntlha, ro sungula evuton’wini bya mina, ndzi fanele ku etlela emubedweni wa wansati wa wantima!” Kambe hi sungule ku tiva ni ku rhandza vaamukeri va hina swinene.

Hikwalaho ka yini ku hlula rivengo ra rixaka a ku nga ri matshalatshala mantsongo eka mina ni vanghana va mina lava a ndzi famba na vona?

Minhlohlotelo Yo Sungula

Bonnievale, laha ndzi velekiweke kona hi 1922, i doroba rintsongo leri nga kwalomu ka 160 wa tikhilomitara [100 mi] evuxeni bya Kapa, eAfrika Dzonga. Tata wa mina a a ri xirho xa Kereke ya Dutch Reformed. A yi ri kereke ya valungu ntsena. Vantima a va ri na tikereke ta vona edorobeni ra vantima leri hambaneke laha a va tshama kona. Kutani hi dyondzisiwe ku amukela ku hambanisiwa ka tinxaka.

Kutani vona ndlela leyi rivengo ra rixaka ri nga vaka na matimba ha yona! A hi dyondzisiwe leswaku rixaka ra hina hi lerikulu. Hi langute vantima tanihi vanhu lava faneleke ku khomiwa tanihi vanhu kambe hi nga ringani hi mahanyelo. Emasikwini ya mina yo sungula mukhuva wa kona a ku ri ku va amukela hi nyangwa wa le ndzhaku, naswona loko hi va nyika tiya, hi va nyika hi bikiri ro hlawuleka leri hlayiseriweke vantima ntsena. A hi susumeteriwe ku tshemba leswaku swilo swi nga ha va hi ndlela leyi hambaneke etilweni, kambe emisaveni ku na xihlawu-hlawu lexikulu.

Hi ku hatlisa endzhaku ka loko ndzi ve na 17 wa malembe, ndzi vutise tata wa mina loko ndzi nga tinyiketela, kambe u ehlekete leswaku a ndza ha rintsongo ngopfu. Hambi swi ri tano, lembe leri landzelaka, u ndzi byele leswaku se a ku ri nkarhi wa leswaku ndzi tinyikela. Ndzi teke leswi swi ri swa nkoka. Eka mina a swi vula ku tinyiketela eka Xikwembu ni ku endla ku rhandza ka xona. Naswona leswi a ndzi hanyela misava ni mintsako ya yona, ku katsa ni ku dzaha hi matimba, ndzi xiye leswaku a ndzi fanele ku endla ku cinca lokukulu evuton’wini bya mina.

Kutani enkarhini wun’wana na wun’wana wo wisa, a ndzi heta nkarhi wa mina wo tala ndzi hlaya Bibele. Eka mina a yi ri nhlavutelo—a ndzi swi kota ku vona leswaku mahanyelo ya mina ni lamaya ya ndyangu wa ka hina a ya kayivela leswi Matsalwa ya swi lavaka swinene. Naswona hambi leswi a ndzi hlaya Bibele hi Xibunu, ririmi ra mina, a ku ri na swo tala leswi a ndzi nga swi twisisi. Kutani, a ndzi hlayanga kunene ntsena kambe ndzi tlhele ndzi khongela eka Xikwembu leswaku xi ndzi pfuna ku twisisa Bibele.

Loko nkarhi wa tiklasi ta ku tinyikela wu tshinela, ana se a ndzi hlaye swo tala hi Bibele. Ndzi vutise tatana laha ku tinyikela ku hlamuseriwaka kona eBibeleni leswaku ndzi ta dyondza ha kona.

U hlamurile a ku: “A swi kona eBibeleni, i xilaveko xa kereke.” A ndzi hlamale ngopfu!

Ndzi vutisile ndzi ku: “Loko ku tinyikela ku nga ri kona eRitweni ra Xikwembu, ndzi nga ku amukela hi ndlela yihi xana? Loko hi kanganyisiwile emhakeni leyi ya nkoka, ndzi nga byi nyikerisa ku yini vutomi bya mina ekerekeni xana?”

Kunene, ku sukela kwalaho ku ya emahlweni ndzi sungule ku lavisisa ntiyiso.

Ku Lavisisa Ntiyiso

Siku rin’wana munghana wa mina u ndzi rhambele entirhweni wa Kereke ya Dutch Reformed—lowu a ndzi nga si va eka wona nkarhi wo leha. Mufundhisi u vulavule hi ku langutela: “Loko hi langutela leswi hi nga swi voniki, hi swi langutela hi ku tiyisela.” (Varhoma 8:24, 25) Aha, leswi hi swona leswi a ndzi lava ku tiva swona! Ku langutela ka hina i yini? Ndzi hanyela yini xana? Xana ndzi ta kuma tinhlamulo sweswi ke? Kambe muchumayeli u tsandzekile ku hlamusela ntshembo wa nkarhi lowu taka. Loko ndzi tshame kwalaho, ndzi kombele Xikwembu leswaku xi pfuna muchumayeli leswaku a ndzi pfuna!

Nchumu wun’wana wu ndzi kavanyetile. Ndzi xiye leswaku vanhu vo tala a va khudzehela. A ndzi navela ku twa ntiyiso, kutani laha vanhu a va etlele! Ndzi suke ekerekeni ndzi karhatekile, naswona a ndzi tlhelangi ndzi vuyela nakambe.

Endzhakunyana ndzi kanele hi Bibele na munghana loyi a a ri na miehleketo ya Pentekosta. U vule leswaku munhu la lavaka ku tirhela Xikwembu u fanele ku khuvuriwa ni ku nghena hi laha ku heleleke ematini. Kutani ndzi ve kona eka nhlangano lowu landzelaka wa ntlawa lowu wuntsongo ivi ndzi khuvuriwa enambyeni. Leswi swi endle leswaku tatana a hlundzuka ngopfu. U xungete ni ku ndzi dlaya hikwalaho ko tiyimisela ku tinhlanganisa ni ntlawa lowu! A ndzi nga ha swi koti ku hlaya Bibele ekaya kambe a ndzi yi hlaya ni ntlawa lowu wuntsongo lowu a ndzi tihlanganise na wona. A ndzi nga ha dyi na yena tatana, naswona loko ndzi hlangana na yena hi mahlo a a ndzi byela ku fularherisa xikandza xa mina. A a nga swi lavi ku xi vona!

Ntlawa lowu wuntsongo wa Pentekosta a wo hlaya Bibele ntsena, wu yimbelela ni ku khongela kun’we ni ku vulavula hi tindzimi. Enkarhini wolowo a ndzi hlantswe vutomi bya mina, ku katsa ni ku tshika ku dzaha. Ndzi ringete hi matimba ku amukela moya ku fana ni van’wana, hambi ku ri ku titsona swakudya masiku ma nga ri mangani, kambe ku hava lexi humeleleke. Kutani ndzi ehleketisise hi swilo leswi. A ndzi tiva van’wana edorobeni lava a va tivula lava vulavulaka hi tindzimi, kambe va hanya vutomi bya vunghwavava. Kutani Xikwembu xi nga va nyikisa ku yini moya wa xona lowo kwetsima vanhu lava vutomi bya vona byi nga pfumelelaniki ni ku rhandza ka xona ke? Naswona xin’wana xi ndzi kanganyisile. Ndzi kunguhate ku vutisa murhangeri wa ntlawa wa hina.

Ndzi vutisile ndzi ku: “Xana moya lowo kwetsima lowu wena ni van’wana mi wu amukelaka hi wona moya lowo kwetsima lowu huhuteleke Bibele ke?”

U hlamurile a ku: “Ina.”

“Kutani ke, xana misava yi ta va kaya ra vanhu hi masiku, kumbe yi ta herisiwa ke?”

“Misava yi ta herisiwa, naswona Vakriste va ta hanya etilweni.”

Ndzi hlamurile ndzi ku: “Kambe swin’wana swi hoxile laha, hikuva Bibele yi vula leswaku misava yi tshama hi laha ku nga heriki—nhlamuselo leyi huhuteriweke hi moya wa Xikwembu—wona moya lowu mi vulaka leswaku mi na wona.”—Eklesiasta 1:4.

Manuku ndzi swi tivile leswaku ntlawa wa hina lowuntsongo a wu nga ri na ntiyiso. Ku lavisisa ka mina ku ye emahlweni.

Siku rin’wana murhangeri wa ntlawa wa Pentekosta u ndzi tisele buku leyi nge Riches leyi humesiweke hi Sosayiti ya Watchtower. Kute loko ndzi sungule ku yi hlaya, ndzi kote ku swi vona leswaku a yi pfumelelana ni leswi ndzi swi hlayeke eBibeleni. Eku heteleleni ndzi kume ntiyiso! Ndzi tsarile ndzi kombela tibuku to tala. Leti ti amukeriwe hi mapfundza hi ntlawa wa hina lowuntsongo, naswona hi ti tirhise ku dyondza Bibele ni ku veka vumbhoni eka van’wana ha tona. Hi ku hatlisa endzhaku ka leswi, Timbhoni ti nga ri tingani ta Yehova ti tile eBonnievale ku ta hi endzela xinkarhana, naswona hi ve ni ku kanela lokunene na tona. Ku tlula kwalaho, mune wa va ntlawa wa hina va tihlanganise na vona eku chumayeleni ka yindlu na yindlu hi Sonto leyi landzelaka.

Hi Vumbe Bandlha Lerintsongo

Leswaku hi kota ku ya emahlweni hi hangalasa rungula ra ntshembo, hi ode tibuku leti engetelekeke ehofisini ya rhavi ya Watchtower Society eCape Town. Va hlamule leswaku hi fanele hi sungula hi ku endla xikombelo xo vumba bandlha. Eku sunguleni a hi yi chava mhaka leyi, kambe loko xilaveko xa tibuku xi sungule ku kula, eku heteleleni hi xi endlile xikombelo ivi hi vumbiwa hi va bandlha lerintshwa—hi vumune bya hina ntsena, hambi leswi a ku ri hava na un’we wa hina loyi a a khuvuriwile tanihi Mbhoni!

N’hweti yin’wana ni yin’wana, hi vike ntsengo wa ntirho wo chumayela lowu hi wu endleke. Kambe hikwalaho ko ka hi nga leteriwanga a hi nga ma endli maendzo ya ku vuyela eka vanhu lava kombiseke ku tsakela. Hofisi ya rhavi yi hi kombise mhaka leyi n’hweti yin’wana ni yin’wana. Eku heteleleni vambirhi va hina va kume xivindzi kutani va tlhelela eka kaya leri vanhu va kona a va tikomba va tsakela. Hi hlengelete ndyangu kutani hi yimbelela na wona risimu. Endzhaku ndzi pfule hi xikhongelo kutani ndzi tlanga rhekhodi ya Bibele ya yin’wana ya tinkulumo ta J. F. Rutherford. Hinkwavo va yingise hi vukheta lebyikulu. Manuku hi tlhele hi pfala hi risimu rin’wana ni xikhongelo. Loko hi ri karhi hi ya ekaya ndzi te: “Manuku ke, rero a ku ri ‘rendzo ra hina ro sungula ro vuyela’!”

Kasi ku kaneta ka tatana ku hambetile ku nga yimi. Vutivi bya mina bya Bibele a byi ri byintsongo ngopfu. Kambe leswi a ndzi swi tiva, a ndzi swi tshemba evuentweni bya mbilu ya mina. Siku rin’wana Rachel, un’wana wa vamakwerhu va xisati, u hi endzerile. Hi nkarhi wa mina wa ku wisa ka dina, u sungule njhekanjhekisano hi mhaka ya vunharhu-un’we.

U vutisile a ku: “Hikwalaho ka yini n’wina mi ala dyondzo ya vunharhu-un’we. Kereke ya hina yi dyondzisa hi laha ku twalaka leswaku Tatana, N’wana ni Moya lowo Kwetsima swa ringana hi vukona ni matimba.”

Ndzi hlamurile ndzi ku: “Loko moya lowo kwetsima wu ringana na Tatana kun’we ni N’wana, kona wu nga ndzi endlela leswi Tatana ni N’wana va nga swi endlaka hi ku kongoma. Kutani ndzi nga ha khongela ni le ka moya lowo kwetsima.”

Rachel a nga hlamulanga nchumu. Kambe tatana, a ri eka kamara leyi nga kusuhi, u huwelerile a ku: “Rachel, n’wi tshike a ri swakwe. U nge yi helo na yena.” Ndyangu hinkwawo wu hlengeletanile leswaku wu seketela Rachel. Kutani tatana a nghenelela hi ku hatlisa, a hlundzuke ngopfu. U fumbarhe xibakela xa yena, a xi tisa emombyeni wa mina—kambe a yima kutani a tlhela a famba. Ndzi miyela ndzi ku whii naswona ndzi nga tshuka-tshuki.

Tatana a bokoxela a ku: “U tshama kwalani tanihi ntsumi ya mukanganyisi.” A ndzi tsundzuxa nkarhi lowu a ndzi tinyiketele ku lwisana na Hitler, kutani a ala hi mhaka ya leswi a ndza ha ri ntsongo. A bonga a ku “Sweswi ndzi navela onge loko a wu lo famba u ya dlayiwa.” Ndzi n’wi nkhense ndzi miyerile loko a ndzi sivele ku tsarisa ku ya enyimpini.

Loko swi hundzile, ndzi humele handle kutani ndzi ehleketa. Loko ndzi nga si tsakela Bibele, a ku ri na ku rhula. Se a ku ri ni dzolonga ra ndyangu. Ndzi fanele ku endla yini? Ndzi tlhelela ekerekeni ivi xisweswo ndzi pfuxeta ku rhula ka ndyangu? Loko a ndzi lo endla tano, a ndzi ta va ndzi lahle mintiyiso ya nkoka leyi ndzi yi dyondzeke. Vatswari va mina va ndzi tise emisaveni, kambe i Xikwembu ntsena xi nga ndzi nyikaka vutomi lebyi nga heriki. Ndzi seketele voko ra mina hi murhi wo xonga wa ncindzu, ndzi ololokile ni ku tiya, ndzi endle kungu kwalaho. “Va nga ha ndzi dlaya, kambe ndzi nge tlheleli endzhaku.”

Ku Nghenela Ntirho Wa Nkarhi Hinkwawo

Hikwalaho ko titshamela-wexe, ndzi ri muntshwa naswona ndzi tiyile, ndzi sungule ku titwa ndzi sariwa ndzhaku entirhweni wa mina wa le femeni ya kwalaho ya chizi. A ndzi tirha kona tsevu wa masiku evhikini ndzi tirhela muholo lowuntsongo kambe a ndzi kota ku heta siku rin’we ntsena evhikini entirhweni wo hlawuleka eka Yehova, loyi a ndzi rindzele vutomi lebyi nga heriki eka yena. Hikwalaho ka yini ndzi fanele ku ya emahlweni ndzi endla chizi kasi ndzi na mintiyiso yo vangama leyi nga ponisaka vutomi ke? Ndzi lave ku va mutirheli wa nkarhi hinkwawo.

Ndzi tsalele Sosayiti ndzi vula leswaku a ndzi lava ku va “phayona,” kumbe mutirheli wa nkarhi hinkwawo. “Kambe hi ndlela yihi xana?” Ku vutisa mina. A ndza ha ri na 18 wa malembe ntsena naswona tatana a a nga ta pfumela ndzi amukela nhlamulo leyi tshaheke marito lawa yo xonga: “Takela Yehova, kutani o ta ku nyika le’ŝi nav̌eriwaka hi mbilu ya wena.” (Psalma 37:4) Xana ku navela ka mbilu ya mina ku nga hetiseka hi ndlela yihi kasi tatana u kaneta ngopfu ke? Hambi swi ri tano, ndzi hlayise marito wolawo ivi ndzi hambeta ndzi khongela.

Eku heteleleni ndzi endle rhengu. Ndzi byele tata wa mina leswaku a ndzi ri hava vumundzuku eBonnievale ni leswaku a ndzi lava ku rhurhela eKapa. U te: “Ndza swi tiva leswaku hikwalaho ka yini. U lava ku ya xavisa tibuku letiya ta Judge Rutherford!” Kambe u pfumerile.

Le Kapa ndzi tirhe hi matimba leswaku ndzi hola mali leyi ringaneke leswaku ndzi kota ku xava swilo swi nga ri swingani leswi a ndzi ta swi lava leswaku ndzi sungula vutirheli bya nkarhi hinkwawo. Loko ndzi hlangane na mulanguteri wa rhavi, George Phillips, a ndzi ri na xiphiqo. Hikwalaho ko huma eka vanhu va xibunu, Xinghezi xa mina a xi nga nyawuri lerova ndzi fanela ku vulavula na yena hi toloki. Naswona eminhlanganweni a ndzi twa swintsongo ngopfu lerova nkarhi wun’wana loko nhlengeletano yi lunghiseleriwe ku va eKapa a ndzi yanga hikuva a ndzi nga xi twisisanga xitiviso!

Hi November makwerhu Phillips u ndzi tivise leswaku a ku ri na xivandla xa leswaku ndzi va phayona eka xona eKimberley, naswona a ndzi ta sungula n’hweti leyi landzelaka. Ndzi ye ekaya ku ya lela ndyangu. A ndzi fanela ku lawula mintlhaveko ya mina hikuva a ndzi ehleketa leswaku swi nga endleka ndzi nga ha va voni nakambe emahlweni ka Armagedoni! Kambe a ndzi va byelanga leswaku ndzi ya eku phayoneni.

A ku ri December 1, 1941, ndzi ri na 19 wa malembe hi vukhale, loko ndzi sungula ntirho wa mina wa vutomi wa vuphayona eKimberley. Ndzi tsalele vatswari va mina ndzi ri kwalaho. A ndzi n’wi navelelanga swo biha tatana hikwalaho ka ndlela leyi a ndzi khomeke ha yona. Manana u hlamule leswaku a a tsakile leswi ndzi koteke ku hetisisa ku navela ka mbilu ya mina. Hakunene, ndzi kume ‘ntsako lowukulu eka Yehova,’ hikuva a ndzi nyike ‘xikombelo xa mbilu ya mina.’—vutirheli bya nkarhi hinkwawo.

Ku Amukela ‘Xikombelo Xin’wana Xa Mbilu Ya Mina’

Hi 1942, enhlengeletanweni ya mina yo sungula ya matiko hinkwawo leyi ndzi veke eka yona eJohannesburg, ndzi kombise ku tinyiketela ka mina eka Xikwembu hi nkhuvulo. Malembe mambirhi endzhakunyana ndzi hlangane ni makwerhu wa xisati lontshwa loyi a a ri phayona, Lina Muller. Hi rhandzanile, kambe hi pfumelelane ku rindza ku kondza ku hundza nhlomulo lowukulu emahlweni ka ku ehleketisisa ngopfu hi vukati.

Tsima ra nhlangano wa le rivaleni ri sungule hi 1945. Enkarhini wolowo a ndzi tirha eVereeniging ni maphayona man’wana mambirhi, un’wana wa vona a ku ri Frans Muller makwavo wa Lina wa xinuna. Loko hi twe tsima leri rintshwa ro sungula, hi pfumerile leswaku a ri nga ri ra hina—a hi nga ri na ntokoto tanihi swivulavuri swa le rivaleni. Hambi swi ri tano, hi ku khutaziwa hi Sosayiti, hi hlawule tinkulumo. Leswaku hi titoloveta ku tinyikela hi hlawule xivandla xo rhula ekusuhi na Nambu wa Vaal, laha hi vulavuleke kona ni “vayingiseri” va hina—ku nga nambu! Hi titwe hi hakeriwe ngopfu loko, endzhaku ka n’hweti, ematshan’wini ya 4 kumbe 5 leyi tolovelekeke enhlanganweni wa hina wa ntlawa, 37 va tile eka nkulumo yo sungula!

Hi 1947 ndzi averiwe ntirho wa xifundza. Lembe leri landzelaka mina na Lina hi tekanile. Ku sukela kwalaho, nsati wa mina la rhandzekaka a tirhisana na mina—munghana la tshembekaka ngopfu. Kutani ndzi nyikiwe ‘xikombelo xin’wana xa mbilu ya mina.’

Ku Dyondza Tidyondzo Ta Nkoka

Hi 1953 mina na Lina hi ve na lunghelo lerikulú ra ku va kona enhlengeletanweni ya “Sosayiti ya Misava Leyintshwa” eNew York, U.S.A.—riendzo ra hina ro sungula ro leha. Wolowo i nkarhi lowu un’wana wa vamakwerhu va Vukriste a hi tekeke ehlalukweni a hi yisa ekaya ra Mbhoni ya wantima leyi hi tshameke na yona. Hi va rhandze swonghasi vamakwerhu volavo va xinuna ni va xisati lava rhandzekaka!

Ntokoto lowu wu hi pfune ngopfu loko endzhaku ndzi tirhe tanihi mulanguteri wa muganga wa Timbhoni ta vantima eAfrika Dzonga, laha hakanyingi a hi amukeriwa emakaya lama ya nga ehansi ngopfu, minkarhi yin’wana hi tshama efilorweni naswona kan’we hi etlele efilorweni.

Ku sukela hi 1966 mina ni nsati wa mina a hi tirha eBethele kwala Afrika Dzonga. Hikwalaho ka leswi ndzi heteke kwalomu ka 20 wa malembe tanihi mulanguteri la famba-fambaka, eku sunguleni ndzi kume swi nonon’hwa ku tolovela vutomi bya le Bethele. A ndzi rhandza ngopfu ku huma ndzi ya chumayela, ndzi dyondzisa ni ku letela van’wana. Kambe hi ku famba ka nkarhi, ndzi dyondze ku tlangela ntirho wa le Bethele swinene. Hi nkarhi lowu faneleke ndzi ve ni lunghelo ro tirha eka Ndzawulo ya Ntirho naswona malembe yo hlayanyana sweswi tanihi xirho xa Komiti ya Rhavi.

Loko ndzi languta endzhaku, ndzi tsundzuka leswaku hi 1942 loko ndza ha ri eKimberley, hi twe hi ta ku fa ka muungameri wa Sosayiti, J. F. Rutherford. Xiviko xa mahungu xi te: ‘Se leswi murhangeri wa Timbhoni ta Yehova a feke, nhlengeletano leyi yi ta vuna kutani yi fa, ku fana ni ximilana xa kwembe endyambyini leri hisaka.’ Ematshan’wini ya sweswo, mawaku ndlela yo xonga leyi nhlengeletano yi hambeteke yi kula ha yona hi malembe yo tala—hambi ku ri enkarhini wa ku xanisiwa lokukulu! Naswona mawaku ku kula loku hlamarisaka loku ku veke kona eAfrika Dzonga ku sukela eka malembe wolawo yo sungula eBonnievale! Enkarhini wolowo a ku ri na kwalomu ka 1 000 wa Timbhoni eAfrika Dzonga; sweswi ti le henhla ka 36 000.

Loko ndzi ehleketa hi leswi Yehova ni nhlengeletano ya yena va ndzi endleleke swona ni leswi swi vuleke swona eka mina hi malembe yo tala, ndzi khutaza vamakwerhu lavantshwa hinkwavo lava nga Timbhoni ku nghenela ntirho wa nkarhi hinkwawo loko swi koteka. Swi tisa vuyelo lebyi fuweke. Ndza swi tiva leswaku loko ndzi hambeta ndzi kuma ntsako lowukulu eku endleni ka ku rhandza ka Yehova,u ta ndzi nyika xikombelo xa mbilu yanga—ntirho lowu tsakisaka lowu nga heriki.

[Rito leri tshahiweke eka tluka 9

Hi sungule ku tiva ni ku rhandza vaamukeri va hina va vantima ngopfu

[Rito leri tshahiweke eka tluka 12]

Tatana a bokoxela a ku: “U tshama kwalani tanihi ntsumi ya mukanganyisi.”A bonga a ku: “Sweswi ndzi navela onge loko a wu lo famba u ya dlayiwa.”

[Rito leri tshahiweke eka tluka 13]

Mawaku ndlela yo xonga leyi nhlengeletano yi hambeteke yi kula ha yona hi malembe yo tala hambi ku ri enkarhini wa ku xanisiwa lokukulu!

[Xifaniso eka tluka 10]

P. J. Wentzel ni nsati wa yena Lina