Xitsundzuxo Lexi ‘Lungiweke Hi Munyu’

“Ku vulavula ka n’wina a ku ve lokunene masiku hinkwawo, ku lungiwile hi munyu, leswaku mi ta tiva hi laha mi fanelaka ku hlamula un’wana ni un’wana ha kona.”—VAKOLOSA 4:6.

1, 2. Hikwalaho ka yini ngopfu-ngopfu swi ri swa nkoka leswaku xitsundzuxo xa Vukriste xi va xi “lungiwile hi munyu”?

EKA matimu hinkwawo, munyu wu endle xiphemu xo hlawuleka eku lunghiseleleni ka swakudya. I xisivela ku bola ni xiantswisi xa vunandzi, hikuva swakudya swo tala leswi nga riki na munyu swi langutiwa tanihi leswi nga nandzikiki ni ku phyama. Kutani ke, loko Pawulo a tsale leswaku ku vulavula ka Mukriste ku fanele ku “lungiwile hi munyu,”a a vula leswaku ku vulavula ka hina ku fanele ku aka, kun’we ni ku amukeleka ni ku kokela. (Vakolosa 4:6) Leswi ngopfu-ngopfu i ntiyiso loko u nyikela ndzayo. Ha yini?

² Xikongomelo xa ku tsundzuxa a hi ku avelana mahungu ntsena. Etimhakeni to tala, loyi a tsundzuxiwaka se u tiva yin’wana ya milawu ya Bibele leyi tirhaka eka xiyimo xakwe, kambe u na xirhalanganya eku yi tirhiseni kumbe eku voneni ka nkoka wa yona. Hikokwalaho, mphikamakaneta ya ntiyiso ya ku tsundzuxa ka Vukriste i ku cinca ndlela ya un’wana ya ku anakanya. (Vagalatiya 6:1; Vaefesa 4:11, 12) Kutani, ku ni xilaveko xa “munyu.”

3. I mpfuno wihi lowu Yehova a wu endleleke vatsundzuxi va Vukriste?

³ Hakunene, ku tsundzuxa i mphikamakaneta, naswona ku hlangavetana na yona, mutsundzuxi u lava vutivi ni vuxiyaxiya. (Swivuriso 2:1, 2, 9; 2 Timotiya 4:2) Hi ntsako, Yehova u lunghiselele Bibele, leyi khomeke ni swikombiso swo tala swa xitsundzuxo lexi nyikiweke hi vavanuna lava xiyisisaka va Xikwembu hayi vutivi lebyi lavekaka ntsena. Ku kambisisa swin’wana swa leswi swi ta hi pfuna ku va vatsundzuxi lava tirhaka swinene.

Xiya “Muhlamarisi, Muṭunḍuši”

4. Eku nyikeleni ka xitsundzuxo ebandlheni, xana nkulu wa Mukriste u entisa Yesu Kriste hi ndlela yihi?

⁴ Hi xikombiso, xiya Yesu, “Muhlamarisi, Muṭunḍuši.” (Esaya 9:6) Eku heleni ka lembe xidzana ro sungula, Yesu u rhumele mapapila ya xitsundzuxo eka mabandlha ya nkombo eka muganga wa Asiya. Mapapila lawa i xikombiso lexinene eka vakulu lava nga ha lavaka ku nyikela xitsundzuxo eka mabandlha ya vona—ni ku tirhisa swileriso hi ndlela leyinene loko va tsundzuxa vanhu. Swiphiqo leswi Yesu a vulavuleke ha swona a swi ri swikulu: vugwinehi, nkucetelo wa “Yesabele,” ku kufumela, ni rifuwo exikarhi ka swin’wana. (Nhlavutelo 2:4, 14, 15, 20-23; 3:1, 14-18) Kutani Yesu u vulavule hi swiphiqo leswi hi ku tiya. A ku nga ri na ku kanakana hi leswi a a lava ku swi vula eka mabandlha lama landzelanaka. Namuntlha, loko vakulu va Vakriste va nyikela xitsundzuxo eka mabandlha ya vona, va fanele ku “lunga” xitsundzuxo xa vona hi ku titsongahata ni vunene, va entisa Yesu. (Vafilipiya 2:3-8; Matewu 11:29) Hi tlhelo rin’wana, nakambe eku entiseni ka Yesu, va fanele ku tiya. Xitsundzuxo a xi fanelanga ku va lexi nga twaliki ni ku va lexi anameke lerova bandlha ri hupha yinhla.

5, 6. I tidyondzo tihi tin’wana leti nkulu wa Mukriste a nga ti dyondzaka eka mahungu ya Yesu yo ya eka mabandlha ya nkombo?

⁵ Nakambe, xiya leswaku hinkwako laha a swi kotaka Yesu eku sunguleni u dzunise mabandlha kutani a hetelela xitsundzuxo xakwe hi xikhutazo lexi akaka. (Nhlavutelo 2:2, 3, 7; 3:4, 5) Vatsundzuxi va Vukriste, na vona, va fanele ku lunga xitsundzuxo xa vona hi xidzuniso ni xikhutazo. Tanihi loko nkulu un’wana loyi a nga ni ntokoto a kombisile: “Hakunene, a wu hetisisi swo tala loko u va holovela kunene vamakwerhu.” Loko va nyikela xitsundzuxo xa matimba, vakulu a va fanelanga ku siya vamakwerhu va titwa va hele matimba kambe, ku ri na sweswo, va va siya va tiyisiwile ni ku tiyimisela ku endla swo antswa enkarhini lowu taka.—Ringanisa 2 Vakorinto 1:1-4.

⁶ Eku heteleleni, ku vuriwa yini hi mahungu ya Yesu eka mabandlha ya le Smirna na le Filadelfiya? A a nga ri na xisolo eka vamakwerhu lava. Kambe tanihi leswi a va ri ehansi ka miringo leyikulu, u va khutaze ku hambeta va tiyisela. (Nhlavutelo 2:8-11; 3:7-13) Valanguteri va Vakriste, na vona, a va fanelanga va nyikela xitsundzuxo ntsena loko ndzulamiso wu laveka kambe minkarhi hinkwayo va khindlimukela ku bumabumela vamakwerhu eka mintirho ya vona leyinene ni ku va khutaza ku tiyisela.—Varhoma 12:12.

Tirhisa Swikombiso

7, 8. (a) Xana xitsundzuxo xa Yesu eka valandzeri vakwe a xi ‘lungiwe hi munyu’ hi ndlela yihi? (b) Hikwalaho ka yini swikombiso swi ri swa nkoka loko hi nyikela xitsundzuxo?

⁷ Nkarhi wun’wana lowu Yesu a nyikeleke xitsundzuxo ha wona a ku ri loko vadyondzisiwa vakwe va lave ku tiva leswaku i mani loyi a a ta va wo rhanga eMfun’weni wa matilo. Ingi a holovele valandzeri vakwe swinene hi mhaka leyi. Ku ri na sweswo, u ‘lungile marito yakwe hi munyu.’ A vitana n’wana, a ku: “Loyi a titsongahataka kukotisa n’wana loyi, hi yena la nga lonkulu eMfun’weni wa matilo.” (Matewu 18:1-4; Luka 9:46-48) Xitsundzuxo a xi twakala kambe xi ri xa musa ni ku aka. Hi ku kombisa leswaku Mfumo wa matilo a wu hambana swinene ni mimfumo ya misava leyi, Yesu u khutaze valandzeri vakwe ku titsongahata, naswona u ringete ku susa xivangelo xa vona xo kanetana.

⁸ Nakambe, xiya maendlelo lama tirhaka yo dyondzisa lawa Yesu a ma tirhiseke emhakeni leyi. Xikombiso lexi hanyaka—xihlangi! Vatsundzuxi va vutlhari hakanyingi va “lunga” marito ya vona hi swikombiso, tanihi loko leswi swi nga hlamusela vukulu bya mhaka kumbe ku pfuna muamukeri wa ndzayo ku anakanya ni ku languta xiphiqo hi ndlela leyintshwa. Swifaniso hakanyingi swi pfuna ku ehlisa vukari.

9. Xana i swikombiso swihi swin’wana swa Matsalwa swa ku tirhisiwa ka swikombiso eku nyikeleni ka xitsundzuxo?

⁹ Loko a tsundzuxa Kayini leswaku a a ri ekhombyeni lerikulu ro endla xidyoho lexikulu, hi matimba Yehova u hlamusele xidyoho tanihi xiharhi xa nhova. U te: “V̌udyoho byi ṭhamile nyangweni; ku nav̌ela ka byona ku ta ku wonga; kambe wena, u fanele ku byi hlula.” (Genesa 4:7) Loko Yonasi a hlundzukile hikuva Yehova a tsetselele vanhu va Ninivha lava tisoleke, Xikwembu xi n’wi mirisele nhlampfurha wa ndzhuti. Kutani, loko nhlampfurha wu omile ivi Yonasi a vilela, Yehova u te: “Wena, u ṭeṭelela nhlampfura lowu u nga ka u nga tikaratanga hi wona, . . . Kutani mina, u ri nḍi nga ṭhuki nḍi ṭeṭelela Niniva, muti wolowo lo’wukulu, lo’wu nga ni v̌anhu la’v̌a hunḍaka v̌a 120 000?” (Yonas 4:5-11) I ndzayo ya matimba hakunene!

10. Xana mutsundzuxi wa Vukriste wa manguva lawa u tirhise xikombiso ku pfuna muntshwa wa xisati ku twisisa ku antswa ka makungu ya vatswari vakwe hi ndlela yihi?

¹⁰ Hi laha ku fananaka, loko muntshwa un’wana wa xisati a pfilunganile hikuva vatswari vakwe a va n’wi rindza, mulanguteri la famba-fambaka u ringete ku n’wi pfuna hi ku tirhisa xikombiso lexi: “U rhandza ku rhunga, xana a hi swona? A hi nge u hete nkarhi wo tala u endla xiambalo lexi kokelaka u endlela munghana. Kambe endzhaku ka loko u n’wi nyike xona, u kuma leswaku a a xi tirhisa ku koropa hi xona. Xana a wu ta titwa njhani?” Wanhwana u pfumele leswaku a a ta hlundzuka. Kutani mutirheli a ya emahlweni: “Leswi hi leswi vatswari va wena va swi vonisaka swona. Va hete nkarhi wo tala va ku kurisa, kutani va tinyungubyisa ha wena. Kutani va lava leswaku u tihlanganisa ni vanhu lava va nga ta ku khoma hi ndlela leyi faneleke, hayi vanhu lava nga ta hetelela hi ku ku vavisa.” Xikombiso lexi xi pfune wanhwana ku tlangela leswi vatswari vakwe a va ringeta ku swi endla.

Vutisa Swivutiso

11. Xana Yehova u tirhise swivutiso loko a tsundzuxa Yonasi hi ndlela yihi?

¹¹ Loko Yehova a vulavula na Yonasi hi ku hlundzuka kakwe loku nga twariki, u nga ha va u xiyile leswaku nakambe U vutisile swivutiso. Loko Yonasi, a hlundzukile hikuva Ninivha wu nga lovisiwanga, u kombele ku fa, Yehova u te: “Šana u endle ŝinene e ku ṭuv̌a šana?” Yonasi a nga hlamulanga. Kutani, Yehova u pfumelele nhlampfurha ku mila kutani wu fa. Kutani Yonasi a a hlunamile hakunene. Kutani Yehova u n’wi vutisile: “Xana u endle ŝinene ku hlunama hikwalaho ka nhlampfura lowu šana?” Enkarhini lowu Yonasi u hlamurile: “E, nḍi endla ŝona loko nḍi hlunama, ni ku yisa ku feni.” Kutani leswi muprofeta a hlamuleke Yehova, U ye emahlweni a ringanisa langutelo ra Yonasi eka ximilana xinene ni langutelo ra Yena n’wini eka Ninivha, a vutisa xivutiso xo hetelela a ku: “Kutani mina, u ri nḍi nga ṭhuki nḍi ṭeṭelela Niniva?” (Yonas 4:4, 9, 11) Xisweswo Yonasi u tsundzuxiwe ku entisa langutelo ra Yehova eka vanhu va Ninivha lava tisoleke.

12. Xana i yini nkoka wa swivutiso eku tsundzuxeni? Kombisa.

¹² Ina, swivutiso swi pfuna mutsundzuxi ku kuma leswi munhu loyi a lavaka xitsundzuxo a swi ehleketaka. Nakambe swi pfuna munhu yoloye ku twisisa swinene swiphiqo swa yena n’wini ni makungu. Hi xikombiso, munhu a nga ha sindzisa leswaku u na timfanelo hinkwato ta ku nwa a nga si chayela ku ya ekaya. Hi xiviri a nga ha ku, ‘Xihoko a xi ndzi endli nchumu!’ Munghana a nga ha rhandza ku anakanyisisa na yena, a ku: ‘Kambe a hi nge wa katseka eka nghozi leyi a yi nga ri nandzu wa wena. Xana maphorisa ya ta ehleketa yini loko ya xiya leswaku a wu nwile? Naswona a hi nge, kahlekahle, xihoko xolexiya xi khumbe maendlele ya wena swintsongo. Xana hakunene u lava ku chayela movha wa wena loko swivoni swa wena swi nga ri 100 wa tiphesente ke? Xana swi na khombo ku nwa ntsena?’

13. I ndlela yihi mutsundzuxi un’wana a tirhiseke Bibele, xikan’we ni swivutiso, ku nyikela xitsundzuxo ha yona? Ha yini leswi a swi fanela?

¹³ Xitsundzuxo xa Vukriste minkarhi hinkwayo xi sekeriwe eBibeleni. Naswona laha swi kotekaka, vatsundzuxi va Vukriste hakunene-nene va tirhisa Bibele eku tsundzuxeni. I xipfuno lexi nga ni matimba. (Vaheveru 4:12) Hi xikombiso: Nkulu loyi a nga ni ntokoto a a ringeta ku pfuna un’wana loyi a a nga ha chiviriki entirhweni wa ku chumayela. Nkulu u kokele nyingiso eka xifaniso xa Yesu xa wanuna loyi a a ri na vana vambirhi, lava hinkwavo ka vona a va kombeleke ku ya tirha ensin’wini yakwe ya vhinya. Wo sungula u vule leswaku u ta ya kambe a nga yi. Wa vumbirhi u vule leswaku a nga ka a nga yi kambe endzhaku a ehleketa ku ya. (Matewu 21:28-31) Kutani mutsundzuxi a vutisa: “Hi wihi eka vana lava vambirhi loyi u endlaka ku fana na yena sweswi?” Hi ku hatlisa muhuweleri u kume yinhla, ngopfu-ngopfu loko mutsundzuxi a ye emahlweni a ku: “Xana u ehleketa leswaku Yehova, yena N’wini wa nsimu, u languta xiyimo xa wena hi ndlela yihi?”

14. Xana i swiyimo swihi swin’wana laha swivutiso swi nga vaka xitirho xa nkoka eku nyikeleni ka xitsundzuxo?

¹⁴ Swa fanana loko u ringeta ku pfuna lava nga ni minkanakano, lava va nga ni vanghana va vukati kumbe swiphiqo swin’wana swa ndyangu, lava nga ni timholovo ni vanhu van’wana, kumbe lava nga eka swiyimo swin’wana leswi ringaka.a Swivutiso swa vutlhari swi pfuna lava layiwaka ku anakanyisisa, ku tikambela, kutani va fika eka makumu lama lulameke.

Yingisela Hi Vukheta

15. (a) Xana “vatšhaveleri” vanharhu va Yobo va hluleke ku endla yini? (b) Xana ku yingisela ku pfuna mutsundzuxi wa Vukriste hi ndlela yihi?

¹⁵ Kambe ke, tsundzuka leswaku ku vutisa swivutiso swi vula leswaku u lava ku twa tinhlamulo. (Swivuriso 18:13) Vatsundzuxi a va fanelanga ku wela eka xirimbana lexi phaseke “v̌atšhav̌eleri” vanharhu va Yobo. Yobo u vulavule na vona, kambe a va yingiselanga hakunene. A va se va bohe leswaku ku xaniseka ka Yobo a ku vangiwa hi vudyoho bya yena n’wini. (Yobo 16:2; 22:4-11) Hi laha ku hambanaka, mutsundzuxi wa Vukriste u fanele ku yingisela hi vukheta. Xisweswo, a nga ha xiya ku miyela-miyela lokukulu kumbe mahlehleleti ya rito lama kombaka leswaku mhaka hinkwayo a yi si vuriwa. Kumbexana xivutiso lexi engetelekeke xi ta humesa mhaka leyi fihlekeke ya munhu loyi a vutisiwaka.—Ringanisa Swivuriso 20:5.

16. Ku laveka yini hi mutsundzuxi loko swi nonon’hwa ku yingisela marito ya Mukriste-kulorhi la karhatekeke emoyeni?

¹⁶ I ntiyiso, leswi swi nga ka swi nga olovi minkarhi hinkwayo. Munhu la karhatekeke a nga ha ku: “Ndza va venga vatswari va mina!” kumbe, “A ndzi nga ha swi tiyeli ku tshama ni nuna wa mina!” Swa siringa ku yingisela swilo swo tano. Kambe tsundzuka leswaku Yehova a a swi rhandza ku yingisela loko Asaf a vula leswaku vutshembeki byakwe byi vonaka byi ri bya hava. (Psalma 73:13, 14) Nakambe, Xikwembu xi yingiserile loko Yeremiya a vule leswaku a a xisiwile. (Yeremia 20:7) Hi laha ku fananaka Habakuk u vilerile a ku vabihi a va tshikilela valulami ni leswaku Yehova a nga swi voni na ku swi vona. (Habakuk 1:13-17) Vatsundzuxi va Vukriste va fanele va tiyimisela ku yingisela hi xihatla. Loko hakunene vanhu va ri ni matitwelo lawa, kutani mutsundzuxi u fanele ku swi tiva leswi leswaku a ta kota ku pfuna. U fanele ku papalata ku khutaza munhu loyi a tsundzuxiwaka hi vunyoka-hansi ku hlamusela mianakanyo leyi a anakanyaka leswaku munhu u fanele a ri na yona ku tlula leyi hakunene a nga na yona. Mutsundzuxi u fanele nakambe a papalata ku endla hi matimba kumbe hi ku avanyisa, kumbexana hi mukhuva wolowo a heta matimba ya munhu loyi a tsundzuxiwaka ku pfula xifuva xakwe ku ya emahlweni.—Swivuriso 14:29; 17:27.

17. Ku yingisa ntsena eka vamakwerhu minkarhi yin’wana i mukhuva wo va anerisa hi ndlela yihi?

¹⁷ Minkarhi yin’wana xiphemu lexikulu xa ku tsundzuxa ka hina i ku yingisela, hi pfumelela munhu wa kona ku humesa ku vaviseka kakwe, ku vaviseka ka mbilu kumbe ku vaviseka ka ntlhaveko. Loko Naomi a tlhelele emasin’wini ya Moab, vavasati va Israyele va n’wi xewetile hi marito lawa: “Šana a hi yena Naomi šana?” Kambe hi ku hlundzuka Naomi u hlamurile: “Mi nga nḍi v̌uleni Naomi, mi nḍi vula Mara, hikuv̌a L’a-nga-ni-matimba-hikwawo o nḍi dyise mbiṭi ngopfu! A nḍi fambile nḍi ri ni nḍalo, kambe Yehova a nḍi tlherisa nḍi nga ri na nṭšhumu. Mi ta nḍi v̌ula Naomi ha yini-ke? Kasi Yehova o nḍi av̌anyisile; L’a-nga-ni-matimba-hikwawo, o nḍi nghenise nhlomulweni?” (Ruti 1:19-21) A ku nga ri na swo tala leswi vavasati va Israyele a va nga swi vula eku hlamuleni. Kambe, hakanyingi, ku endla ntsena leswaku hi rirhandzu munhu a va kona leswaku a yingisela loko van’wana va hlamusela mintlhaveko ya vona ni ku vaviseka swi nga va hanyisa.b

Vula Mhaka Ya Xiviri

18. (a) Xana a ku ri tihi tinhlamulo tin’wana ta xitsundzuxo lexi humaka eka Yehova na Yesu Kriste? (b) I mfanelo yihi leyi vatsundzuxi va Vukriste va faneleke ku yi hlakulela?

¹⁸ Kavula, ku amukela xitsundzuxo ka hambana. Yonasi kahle-kahle u xi amukele khwatsi xitsundzuxo xa Yehova. Muprofeta u humelerile swinene eka mbitsi yakwe ni vukari laha a vikeke mintokoto yakwe leswaku van’wana va kota ku dyondza eka swona. Valandzeri va Yesu swi va teke nkarhi wo leha ku dyondza hi ta vutitsongahati. Hi vusiku byolebyo emahlweni ka ku va Yesu a fa, va tlhele va kanetana leswaku i mani lonkulu exikarhi ka vona! (Luka 22:24) Kutani ke, lava va nyikelaka xitsundzuxo va fanele ku lehisa mbilu. (Eklesiasta 7:8) Munhu loyi a nga ni langutelo ro biha leri dzikeke swinene hakanyingi a nga ka a nga cinci ndlela yakwe ntsena hikwalaho ka marito ma nga ri mangani lama humaka eka nkulu. Swiphiqo leswi ku nga khale swi ri kona exikarhi ka vanghana va vukati swi nga ka swi nga nyamalali endzhaku ka ku vulavurisana kakwe ni Mukriste la vupfeke. Ku vabya lokukulu ku nga teka tin’hweti ku tshunguleka, swi nga ha va tano na hi swiphiqo leswikulu swa vumoya. Kutani van’wana swi nga endleka va nga xi amukeli hi ku olova xitsundzuxo. Ku nga khathariseki ku va a tsundzuxiwile hi Yehova hi yexe, Kayini u ye emahlweni kutani a dlaya makwavo.—Genesa 4:6-8.

19. Xana bandlha ri nga pfuna lava xanisekaka hi ku vaviseka ka moya hi ndlela yihi?

¹⁹ Lava va nga ni swiphiqo swo tika va fanele ku vula mhaka ya xiviri eka leswi va nga swi rindzelaka ebandlheni. Mukriste-kulorhi a nga ka a nga susi mintshikelelo leyi vavaka ya mianakanyo, kumbe ku vaviseka ka ntlhaveko loku vangiwaka hi khombo kumbe ntokoto lowu chavisaka. Loko munhu a vabya enyameni, hakanyingi leswi dokodela a swi endlaka ntsena i ku n’wi chavelela loko nkarhi wu tirha ku tshungula miri. Hi laha ku fananaka, loko Mukriste a xaniseka hi mintlhaveko, bandlha ri nga ringeta ku n’wi ‘endla a aneriseka,’ ri khongela na yena ni ku n’wi khongelela, ri nyikela rito ro khutaza loko swi koteka, naswona ri nyikela mpfuno wihi na wihi lowunene. Kutani, hakanyingi, nkarhi ni moya wa Yehova swi endla ku tshungula loku. (Swivuriso 12:25; Yakobo 5:14, 15) Xisweswo, munhu un’wana la nga tivana ni xaka u tsarile: “Hambi leswi ku tivana ni xaka swi vavisaka mintlhaveko swinene, nhlengeletano ya Yehova yi endla swo tala ku ku seketela, naswona hi mpfuno lowu humaka eka MatsaIwa ni nseketelo lowu humaka eka vamakwerhu va xinuna ni va xisati, u nga hlula.”c

20. Xana xitsundzuxo xi endla xiphemu xihi loko hinkwerhu ka hina hi ringeta ku hambeta hi tirha na Yehova?

²⁰ Ina, Vakriste va ni vutihlamuleri byo pfunana. Ngopfu-ngopfu vakulu, kambe ni hinkwavo lava nga ebandlheni, va fanele ku khumbeka hi timhaka ta van’wana ni ku nyikela xitsundzuxo lexinene, xa Matsalwa loko xi laveka. (Vafilipiya 2:4) Kavula, xitsundzuxo xo tano a xi fanelanga xi va xa ku lerisa kumbe xa tihanyi. Naswona a xi fanelanga ku kombisa ku ringeta ku lawula vutomi bya un’wana munhu. Ku ri na sweswo, xi fanele xi sekeriwe eMatsalweni ni ku ‘lungiwa hi munyu.’ (Vakolosa 4:6) Un’wana ni un’wana u lava mpfuno hi minkarhi yo tala, naswona xitsundzuxo lexi fanelaka, lexi ‘lungiweke’ hi vunene ni xikhutazo, xi ta hi pfuna hinkwerhu ka hina ku hambeta endleleni yo ya evuton’wini lebyi nga heriki.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

Wa Tsundzuka Xana

◻ I timhaka tihi ta xitsundzuxo xa Yesu eka mabandlha ya nkombo ti nga pfunaka vakulu namuntlha?

◻ I swikombiso swihi swa Matsalwa swi nga kona swa ku tirhisa swikombiso eku nyikeleni ka xitsundzuxo?

◻ Eka mutsundzuxi wa Mukriste, xana nkoka lowunene wa swivutiso hi wihi?

◻ Xana mutsundzuxi wa vutlhari a nga tirhisa Bibele hi ndlela yihi?

◻ Hikwalaho ka yini munhu la nyikelaka xitsundzuxo nakambe a fanele ku va muyingiseri wa vukheta?

[Xifaniso eka tluka 17]

Ku tirhisa n’wana ku kombisa yinhla yakwe, Yesu u nyikele vadyondzisiwa va yena xitsundzuxo lexi nga erivaleni, xa musa ni lexi akaka

[Xifaniso eka tluka 18]

Yonasi a a hlundzukile ni ku kariha, kambe hi tintswalo u xi amukele khwatsi xitsundzuxo xa Yehova