Ku Gandzela Hi Vana—A Ku Humi Eka Xikwembu

EHANDLE ka marhangu ya Yerusalema, eminkarhini ya khale a ku ri na ndhawu leyi vuriwaka Tofet. Kwalaho, Vaisrayele lava gwineheke, ku katsa na Hosi Akaz na Manase, a va tirhisa endlelo ro biha ro gandzela hi vana. Eku heteleleni, hosi leyi tshembekaka Yosiyasi yi herise endlelo leri hi ku endla Tofet ndhawu leyi nga fanelekeriki minkhuvo ya vukhongeri.—2 Tihosi 23:10; 2 Tikronika 28:1-4; 33:1, 6.

Ha yini ndhawu yoleyo a yi vuriwa Tofet? Masungulo ya rito ya soriwa, kambe swa tsakisa ku xiya leswi mudyondzi wa Muyuda David Kimhi (c. 1160-c. 1235) a swi vuleke hi ta ndhawu leyi. Loko a bula hi 2 Tihosi 23:10, laha Tofet yi hlamuseriweke kona, u tsarile: “Vito ra ndhawu leyi va endleke leswaku vana va vona va hundza hi le [ndzilweni] va ya eka Molok. Vito ra ndhawu a ku ri Tofet, naswona ku vuriwe leswaku yi thyiwe tano hikuva hi nkarhi wo gandzela a va cina ivi va chaya madiromu. [Xiheveru, tup·pimʹ] leswaku tatana a nga twi ku rila ka n’wana wakwe wa jaha loko va endla leswaku a hundza hi le ndzilweni, ni leswaku mbilu yakwe yi nga hlundzuki hikwalaho ka yena ivi a va tekela yena emavokweni ya vona. Kutani ndhawu leyi a ku ri nkova lowu thyiweke wanuna loyi va nge i Hinom, naswona a yi vuriwa ‘Nkova wa Hinom’ ni ‘Nkova Wa Jaha Ra Hinom’ . . . Yosiyasi u nyamise ndhawu yoleyo, a yi ehlisela eka ndhawu leyi nga basangiki, ku lahlela kona mintsumbu ni hinkwaswo leswi nga basangiki, leswaku swi nga ha tlheli swi vuya nakambe embilwini ya munhu ku endla leswaku n’wana wakwe wa jaha kumbe wa nhwana a hundza hi le ndzilweni a ya eka Molok.”

Eminkarhini ya manguva lawa, xikwembu Molok i mhaka ya matimu ntsena, naswona vo tala handle ko kanakana va kuma swi nonon’hwa ku twisisa mhaka leyi vanhu va dlayeke vana va vona ha yona. Kambe, namuntlha lavakulu va tikomba va ha tiyimisele ku dlaya vana va vona loko swi va fanela. Eka lembe xidzana leri, timiliyoni ta vantshwa ti nyikeriwile ealtarini ya nyimpi. Lembe na lembe, timiliyoni leti nga hlayekiki ta vana lava nga siki velekiwaka ta dlayiwa hi ku xixiwa ka tinyimba, vo tala va vona hi mhaka ya leswi mianakanyo ya vona a ku ri mbuyelo wa rimbewu ro titsakisa, kumbe hi leswi ku velekiwa ka vona a ku ta kavanyetana ni mahanyelo ya vatswari va vona. Xisweswo, vana lava va va magandzelo ya swikwembu swa ntshunxeko wa rimbewu ni swa rifuwo.

Yehova u vule leswaku ku hisiwa ka vana eka Molok a ku ri manyala. (Yeremia 7:31) Xana u languta ku dlayiwa ka vana erixakeni ra hina hi vomu hi laha ku hambaneke ke?

[Swifaniso leswi nga eka tluka 31]

Ku gandzela hi vana eka Molok xikwembu xa vunwa, hi laha swi kombisiweke ha kona malembe ya 75 lama hundzeke eka “Photo-Drama of Creation”

Nkova wa manguva lawa wa Hinom, lowu languteke evuxeni