Mhaka Leyi Ha Yona U Faneleke Ku Tiva Ntiyiso Hi Abrahama

ABRAHAMA—i munhu wa nthyeketo kumbe i muprofeta wa ntiyiso ke? I ya nkoka ku fikela kwihi nhlamulo ya xivutiso xexo? Hi ku ya hi nxaxamelo wa minkarhi wa Bibele, Abrahama u hanye kwalomu ka malembe ya 4 000 lama hundzeke. Van’wana hikwalaho va nga ha anakanya hi ndlela leyi, ‘Swi pfuna yini loko a ve kona hakunene kumbe e-e?’

Phela, hafu ya vaaki va misava va wela eka vukhongeri lebyi tivulaka lebyi pfumelaka eka Abrahama. 1988 Britannica Book of the Year yi xaxameta tiphesente ta 32,9 ta misava tanihi Vakriste, 17,2 wa tiphesente i Mamuslim na 0,4 wa tiphesente i Vayuda naswona Abrahama i nsinya eka vukhongeri lebyi byinharhu hinkwabyo. Entiyisweni, vapfumeri lava tinyiketeleke vo huma eka vupfumeri lebyi va ta lava ku tiyiseka leswaku leswi va dyondzisiweke swona hi Abrahama i ntiyiso. Hambi va ri lavaya va vukhongeri byin’wana kumbe lava va tivulaka lava nga riki va vukhongeri hi ku helela va fanele ku tsakela mhaka leyi. Ha yini?

Hikuva Bibele yi vula leswaku Abrahama a a ri muprofeta. (Genesa 20:7) Leri i rito ra Bibele leri tirhisiwaka ku hlamusela muvulavuleri wa Xikwembu la nga ni rungula eka vanhu van’wana. Loko Abrahama a a ri muprofeta wa ntiyiso, hinkwerhu hi ta vuyeriwa. Ha yini? Hikuva rungula leri a ri amukeleke ri khome mahungu lamanene ya vanhu hinkwavo. (Vagalatiya 3:8) Hi ku ya hi Bibele, Xikwembu xi tshembise Abrahama leswaku: “Kambe ha wena ku ta katekisiwa tinšaka hikwato ta misav̌a.”—Genesa 12:3.

Xexo i xitshembiso lexi nyanyulaka naswona Abrahama u xi twe xi ri karhi xi vuriwa eka swiendlakalo swin’wana swimbirhi. (Genesa 18:18; 22:18) Leswaku xi xi hetisisa, Xikwembu xi ta pfuxa ni vayimeri va mindyangu hinkwayo lava feke. Vutomi eka vanhu vo tano byi va nkateko hakunene, tanihi leswi vo tala va vona va nga ta vuyela exiyin’weni xa misava lexi fanekiselaka paradeyisi leyi munhu a yi lahleke eku sunguleni. Endzhaku ka sweswo, va ta dyondzisiwa ndlela leyi va nga kumaka nkateko wa vutomi lebyi nga heriki ha yona.—Genesa 2:8, 9, 15-17; 3:17-23.

Loko, hi tlhelo rin’wana, Abrahama a ri munhu ntsena wa nthyeketo, a ku nga ta va na xisekelo xo tshemba xitshembiso lexi hlamarisaka lexi a xi amukeleke. Ku tlula kwalaho, loko switshembiso swa Bibele swi nga ri leswi nga tshembiwaka, van’wana va nga ha seketela ku tinyiketela hi ku helela eka ntsako wa vutomi bya sweswi. Hi laha un’wana wa Vakriste vo sungula a tsaleke ha kona u te: “Loko vafi va nga pfuxiwi, ‘a hi dyeni hi nwa, hikuva mundzuku ha fa!’”—1 Vakorinto 15:32.

Hikwalaho, u ni xivangelo lexi twalaka xo kambisisa swivutiso leswi, Xana Abrahama a a ri munhu wa nthyeketo ntsena kumbe a a ri muprofeta wa ntiyiso? Swi nga ha ku hlamarisa ku tiva leswi vafundhisi lava dumeke va lembe xidzana ra vu-19 va swi vuleke mayelana ni leswi. Hi nkarhi lowu fanaka, vayimburi va kume swilo leswi hlamarisaka leswi tlhontlhaka malangutelo ya vafundhisi volavo.