“Yezabele Wansati Loyi”
“KU NI lexi u ndzi vilerisaka ha xona: Hileswaku u tshika Yezabele wansati loyi a tivulaka muprofeta a ya emahlweni ni mintirho ya yena, kasi ú kucetela ni ku hambukisa malandza ya mina ku endla vuoswi ni ku dya swakudya leswi humeseriweke swikwembu swa hava.” (Nhlavutelo 2:20) Ku vurise sweswo Yesu eka vakulu va Vukriste va le Tiyatira. Bandlha a ri gingiriteka swinene naswona ri kombise rirhandzu, ripfumelo ni ku tiyisela. Kambe ri honise nhlonhlotelo wa Yezabele lowu onhaka. Ha yini? Naswona xana nchumu wo tano wu nga humelela namuntlha?—Nhlavutelo 2:19.
Swi nga endleka leswaku a ku nga ri na munhu eTiyatira loyi kahle-kahle a a vuriwa Yezabele. Yesu u tirhise vito rero ku hi tsundzuxa hi Nkosikazi ya matimu Yezabele, nsati wa Hosi Akabu. Wansati yoloye wa mianakanyo leyi tiyeke u onhe vanhu va Xikwembu swinene loko a nghenise vugandzeri bya Baal bya vunghwavava eIsrayele, a pfuxa tsima leri kunguhatiweke ro herisa vugandzeri bya ntiyiso.—1 Tihosi 16:31-33; 21:1-7.
Yezabele eTiyatira—wansati un’we kumbe ntlawa wa vavasati—hi ku fanana u khutaze vunghwavava ni ku phahla swikwembu swa hava exikarhi ka vanhu va Xikwembu. Van’wana ebandlheni va n’wi yingiserile, tanihi leswi Yesu a vulavulaka hi “vana va yena,” lava kumbexana ku nga valandzeri va yena. (Nhlavutelo 2:22, 23) Nhlohlotelo wa yena wu endle nxungeto wo onha bandlha ra le Tiyatira ku fana na Israyele wa nkarhi wa Akabu.
Ha yini Yezabele wa Tiyatira a a hlohlotela swinene? Loko va n’wi ringanisa na Yezabele wa khale, van’wana va anakanye leswaku a a ri nsati wa nkulu loyi a rhangelaka eTiyatira. Hambi swi ri tano, Bibele a yi swi vuli sweswo. Handle ko kanakana, vumunhu bya yena lebyi tiyeke ni mhaka ya leswaku u tivule muprofeta wa xisati swi n’wi nyike xikhundla ebandlheni.
Ku ehleketiwe leswaku swiendlo swo biha leswi a swi khutazeke a swi fambisana ni mintlawa ya mabindzu. Hi ku ya hi Dr. W. M. Ramsay, “mintlawa yo tala ya mabindzu ya tiviwa swinene eTiyatira ku tlula doroba-nkulu rihi na rihi rin’wana eAsia.” Ha leswi, The Interpreter’s Dictionary of the Bible yi ri: “Ntlawa wun’wana ni wun’wana wo tano wa mabindzu a wu ri ni xikwembu xa wona, minkhuvo ya wona, swiendlakalo swa wona swa ntirhisano leswi minkarhi yin’wana a swi endla minkhuvo ya vunghwavava. ‘Yezabele’ a nga ha va a vule leswaku . . . vaendli lava va minkhuvo a va fanelanga ku herisiwa tanihi leswi wanuna un’wana ni un’wana loyi a tirhaka, leswaku a hanya, a a fanele a tihlanganisa ni ntlawa wa vamabindzu.” The Expositor’s Greek Testament yi pfumelelana na swona leswi, yi ringanyeta leswaku lava va landzelaka Yezabele “va tinyungubyise hikwalaho ka ntshunxeko wa vona lowu voningeriweke.”
Entiyisweni, dyondzo ya Yezabele eTiyatira a yi fana ‘ni dyondzo ya Balama’ ePergamo. (Nhlavutelo 2:14) Bandlha ra le Pergamo ri tiyisele nxaniso lowukulu, kambe van’wana kwalaho a va tekelela Balama wa khale eku hlohloteleni ka vuoswi ni ku phahla swikwembu swa hava. Ku ringanyetiwe leswaku ePergamo, nhlohlotelo wa Balama wu khutaze ku landzula ripfumelo leswaku ku papalatiwa nxaniso lowo vava, kasi eTiyatira Yezabele u khutaze ku landzula ripfumelo hikwalaho ka swivangelo swa ikhonomi. Ku nga khathariseki leswaku leswi nga swona hi swihi, tidyondzo leti hatimbirhi a ti ri vugwinehi lebyi dlayaka.
Xana nhlohlotelo wa Yezabele—kumbe wa Balama—wu nga va wu ri kona namuntlha? Ina, hakunene. Varhangeri vo tala va Vujagana va tekelela Yezabele eku honiseni ka vusodoma lebyikulu, vumbhisa, vuoswi, ku susa makhwiri ni swilo leswi fanaka leswi yirisiweke hi Xikwembu emabandlheni ya vona. Hambi ku ri ebandlheni ra Vukriste, vanhu va nga ri vangani va hlohlotele “ntshunxeko” wa vugandzeri bya ntiyiso, va khutaza Vakriste leswaku va nga yi namarheli ngopfu mimpimanyeto ya Bibele va tlhela va khutaza vunghwavava.
Hinkwavo lava navelaka ku tsakisa Yehova va fanele va papalata mianakanyo yo tano, hambi loko yi nyikeriwa hi vanhu—vavanuna kumbe vavasati—lava nga ni vumunhu lebyi xiyekaka kumbe bya matimba. Mianakanyo leyi ya dlaya namuntlha tanihi laha a yi ri ha kona eka lembe xidzana ro sungula.—Nhlavutelo 2:22, 23.