Vuprofeta Lebyi Hetisekeke

LOKO Kreste Yesu a vutisiwe hi vadyondzisiwa vakwe hi xikombiso xa vukona byakwe ematimbeni ya Mfumo, Yesu u vhumbhe ‘ku andza ka vuhomboloki.’ (Matewu 24:3, 12) Xana vuprofeta lebyi bya karhi bya hetiseka esikwini ra hina?

Kunene bya hetiseka! Buku leyi nge The United Nations and Crime Prevention, leyi humesiweke hi UN hi October 1991, yi ri: “Vugevenga lebyikulu i xiphiqo lexi karhataka ngopfu xa matiko lamanyingi ya misava. Vugevenga bya le ndzeni ka tiko byi tikela vulawuri bya matiko yo tala naswona vugevenga lebyi tlulelaka ni le matikweni mambe byi hangalake hi rivilo byi tsandza ni marhengu ya mavandla ya matiko hinkwawo yo langutana na byona. . . . Vugevenga bya mintlawa leyi kunguhatiweke ya swigevenga byi andze hi tindlela leti tsemaka nhlana, leti ngopfu-ngopfu ti vangaka khombo ra ku himeteriwa, ku chavisiwa ni ku kanganyisiwa ka vatirhela-mfumo. Vutherorisi byi koxe vutomi bya makume ya magidi ya vahlaseriwa lava nga riki na nandzu. Ku dyelelana hi ku xaviselana swidzidzirisi leswi godzombelaka swi hundzuke ntungu wa misava hinkwayo. Vubihi bya ku onhiwa ka mbangu hi vomu byi fikele laha byi chavisaka lerova byi kala byi tekiwa tanihi ku dyohela misava.”

Ku hlaseriwa: Ku hlaseriwa ka vanhu va 150 eka va 100 000 hi 1970 ku andze ku ya kwalomu ka vanhu va 400 eka va 100 000 hi 1990.

Vukhamba: Byi andze ku suka eka 1 000 eka vanhu va 100 000 hi 1970 byi ya eka 3 500 wa vanhu eka va 100 000 hi 1990.

Ku dlaya: Ematikweni lama hluvukaka, ku andze ku suka eka n’we ku ya eka 2,5 eka vanhu va 100 000 exikarhi ka 1975 na 1985. Ematikweni lama hluvukeke, ku andza loku ka nkarhi lowu fanaka a a ku sukela ehansi ka 3 ku ya tlula 3,5.

Vugevenga lebyi fambisanaka ni swidzidzirisi: Buku leyi yi ri: “Ku xaviselana lokukulu ka swidzidzirisi loku hlanganeke ku nga heta mali ku tlhela ku wisa Tihulumendhe ta matiko lamatsongo, naswona ku ta fikela sweswi ku kote ku tlhengusa swihingakanyo ni matshalatshala yo tiyisa milawu ya matiko lama hluvukeke ya mabindzu lamakulu.”

Mpimo wa vugevenga hinkwabyo: Byi languteriwa ku andza kambirhi byi suka ka 4 000 wa vanhu eka va 100 000 hi 1985 byi ya kwalomu ka 8 000 wa vona hi lembe ra 2000.

Ku andza ka vugevenga emisaveni hinkwayo i xiphemu xa vuprofeta lebyi kombaka leswaku hi hanya ‘emakun’wini ya mafambiselo ya swilo.’ (Matewu 24:3) Yesu u te: “Loko mi vona swilo sweswo swi humelela, mi ta tiva leswaku Mfumo wa Xikwembu wu le kusuhi.”—Luka 21:31.