Mphalalo Eka Vahlaseriwa Vo Pfumala Nandzu

LEBYI i vugevenga lebyi chavisaka swinene ku tlula hinkwabyo lebyi munhu a tshameke a byi endla—ku endla magandzelo hi vana. Van’wana a va kholwi leswaku nchumu wo bihisa xileswi wu humelerile. Kambe mukhuva lowu wa vugandzeri bya le Fenikiya wu tiyisiwe hi swikumiwa swo tala swa vuyimburi.

Vana vo huma emindyangwini ya swigwili a va hisiwa leswaku ku endliwa magandzelo eka swikwembu swo tanihi Tanit na Baal-Hammon. Le Carthage vana lavatsongo a va hisiwa leswaku ku endliwa magandzelo eka xifaniso xa Kronos xo endliwa hi buronzi. Diodorus Siculus, n’wamatimu wa lembe-xidzana ro sungula B.C.E., u vula leswaku maxaka ya vana a ma nga pfumeleriwi ku rila. Kumbexana a ku anakanyiwa leswaku mihloti ya ku rila a yi ta herisa matimba ya gandzelo.

Ku hundze nkarhi wo leha mukhuva lowu fanaka wu ri karhi wu endliwa ekusuhi ni le Yerusalema endhawini ya Tofete ya khale. Vagandzeri a va cina ni ku ba swingomana leswaku ku rila ka n’wana ku nga twakali loko a ri karhi a hoxiwa ekhwirini leri nga ni xivavula ra Moloko.—Yeremiya 7:31.

Yehovha u va hlundzukela swinene lava va tisivaka tindleve leswaku va nga twi mukhosi wa van’wana. (Ringanisa Swivuriso 21:13.) Tanihi Xikwembu lexi nga ni ntwela-vusiwana eka vana, hakunene Yehovha u ta va katsa vana vo tano vo pfumala nandzu loko “lavo lulama ni lava nga lulamangiki va ta pfuka eku feni.”—Mintirho 24:15; Eksoda 22:22-24.