Madzolonga—Ku Nga Ri Khale Ma Ta Heriseriwa Makumu!
“Madzolonga Ma Xungeta Vanhu”—The New York Times, eUnited States.
“Madzolonga eKaya”—O Globo, eBrazil.
“Madzolonga Yo Hlasela Vavasati Hi Ku Va Juma”—The Globe and Mail, eCanada.
INHLOKO-MHAKA leti ta maphepha-hungu ya le Amerika N’walungu na le Dzongeni ti paluxa mboyamelo lowu chavisaka wa misava hinkwayo. Hilaha Vandla ra Rihanyo ra Misava Hinkwayo ri swi vekaka hakona sweswinyana, “mixaka hinkwayo ya madzolonga yi andze hi ndlela leyi chavisaka eka makume ya malembe ya sweswinyana.”
Xiya swiviko swin’wana leswi khomisaka gome:
Ku dlayiwa ka vanhu. ELatin Amerika ni le Kharibiya, vanhu va kwalomu ka 1 250 va dlayiwa hi ndlela ya tihanyi siku rin’wana ni rin’wana. Hikwalaho ka sweswo, “eka hafu ya matiko ya swifundzha leswi, ku dlaya hi vomu i xivangelo xa vumbirhi xa ku fa ka vantshwa va malembe ya 15-24.”
Madzolonga eka vana. Ku khomiwa ka vana hi ndlela yo biha emirini, hi tlhelo ra rimbewu ni le mintlhavekweni i swiphiqo emisaveni hinkwayo. Hi xikombiso, “ndzavisiso lowu endliweke eka vanhu lava kuleke ematikweni ma nga ri mangani lama hluvukeke wu ringanyeta leswaku vana va tiphesente ta 10-15 va khomiwa hi ndlela yo biha hi tlhelo ra rimbewu—vunyingi bya vona i vanhwanyana.”
Madzolonga eka vavasati. Endzhaku ko kambisisa ku tirhisiwa hi ndlela yo biha ka timfanelo ta vanhu emisaveni hinkwayo hi 1997, vakambisisi va gimete hi ku vula leswaku “madzolonga ya le kaya ma ve swin’wana swa swivangelo leswikulu swa ku vavisiwa ka vavasati ku lava ku va etikweni rin’wana ni rin’wana emisaveni.” (Human Rights Watch World Report 1998) Leswi xiphiqo xa madzolonga ya le kaya xi hangalakeke emisaveni hinkwayo kambe xi nga vikiwiki, sweswi xi vitaniwa “xiphiqo lexi hakanyingi xi nga vikiwiki xa lembe-xidzana ra vu-20.”—The Globe and Mail, eCanada.
Hilaha ku fanaka, misava a yi ‘tele madzolonga’ hi nkarhi wa Nowa. (Genesa 6:9-12) Kambe Yehovha Xikwembu u hlayise “muchumayeri [yoloye] wa leswo lulama” ni ndyangu wakwe va hanya loko a “tisa ndhambi ehenhla ka misava ya vanhu lava nga xiximiki Xikwembu.” Xikwembu xi ta teka goza leri fanaka ni le nkarhini wa hina. Xi ta hlayisa “vanhu lava nga ni ku tinyiketela loku nga ni vukwembu” loko xi herisa madzolonga ni ku homboloka kutani xi endla misava leyi yi va paradeyisi emisaveni ya xona leyintshwa leyi tshembisiweke. (2 Petro 2:4-9; 3:11-13) Xana a swi ku nyanyuli ku tiva leswaku ku nga ri khale madzolonga ma ta heriseriwa makumu?