“Nhongo Yo Xonga Ya Le Ntshaveni”
VO TALA va hina a hi nga ta ri tirhisa rihlawuri, xonga, loko hi hlamusela nhongo. Hi nga ha ehleketa hi timbuti tanihi swiharhi leswi pfunaka leswi nga dyaka xin’wana ni xin’wana ni leti hi kumaka nyama yo nandziha ni tswamba lowu fuweke eka tona—kambe hi nge tshuki hi ti vula leti xongeke.
Nilokoswiritano, Bibele yi hlamusela wansati tanihi “mhunti leyi rhandzekaka ni nhongo yo xonga ya le ntshaveni.” (Swivuriso 5:18, 19) Solomoni, mutsari wa buku ya Swivuriso a a ri ni vuxiyaxiya lebyikulu bya swiharhi swa nhova swa le Israyele, kutani a swi kanakanisi leswaku a ri ni xivangelo lexi twalaka xo tirhisa xigego lexi. (1 Tihosi 4:30-33) Nkarhi wun’wana ku fana ni tata wakwe Davhida, a a vona tinhongo leti nkarhi na nkarhi a ti ya aEni-gedi, ekusuhi ni timbuwa ta Lwandle leri Feke.
Mintlhambi leyintsongo ya tinhongo leti tshamaka kusuhi ni Kwandzasi ra le Yudiya nkarhi na nkarhi ti endzela aEni-gedi hi ximun’wana. Tanihi leswi ku nga yona ndhawu leyi ku tshembiweke yona leswaku ku kumiwa mati endhawini leyi ya kwandzasi, Eni-gedi yi ve ndhawu leyinene yo nwa mati eka yona ya tinhongo hi malembe-xidzana yo tala. Entiyisweni vito leri nge Eni-gedi kumbexana ri vula “xihlovo xa ximbutana,” ku nga vumbhoni lebyinene hikuva ku tshama ku ri ni swimbutana endhawini leyi. Hosi Davhida u lave vutumbelo laha loko a xanisiwa hi Hosi Sawulo, hambileswi a a tshama ku fana ni mubaleki “ehenhla ka maribye lama nga erivaleni, ya tinhongo ta le tintshaveni.”—1 Samuwele 24:1, 2.
Le Eni-gedi ni sweswi u nga ha vona ntswele ya nhongo ya le tintshaveni yi ri karhi yi rhelela hi ndlela leyi kokaka mahlo emaribyeni, yi sele ya xinuna endzhaku ti karhi ti ya nwa mati. Kutani u nga sungula ku twisisa ku fanisiwa ka ntswele ya nhongo ya tintshava ni wansati la tshembekaka. Ku rhomba ka yona ni ku saseka ka yona na swona swi kombisa timfanelo ta vusati. Rito “xonga” handle ko kanakana ri vula vumbhurhi ni ku saseka ka nhongo ya le ntshaveni.a
Nhongo ya xisati yi fanele yi kota ku tiyisela naswona yi languteka. Hilaha Yehovha a vuleke hakona eka Yobo, nhongo ya le ntshaveni yi tswalela etindhawini ta maribye, leti ku nga nghenekiki hi ku olova laha swakudya swi nga ha kayivelaka naswona maxelo ya kona ma hundzeletaka. (Yobo 39:1) Ku nga khathariseki ku nonon’hweriwa loku, yi khathalela swimbutana swa yona naswona yi swi dyondzisa ku khandziya ni ku tlula-tlula matamba hi ku hatlisa hilaha yi endlaka hakona. Nhongo yi tlhela yi sirhelela swimbutana swa yona hi vurhena eka swiharhi leswi hlotaka. Munhu un’wana u tshame a vona nhongo ya le ntshaveni yi lwa ni gama ku ringana hafu ya awara, loko ximbutana xi ti khotleke ehansi ka yona leswaku xi ti sirhelela.
Vavasati na vamanana lava nga Vakreste hi xitalo va boheka ku kurisa vana va vona ehansi ka swiyimo swo nonon’hwa. Ku fana ni nhongo ya le ntshaveni, va kombisa ku tinyiketela ni ku pfumala vutianakanyi eku khathaleleni ka vutihlamuleri lebyi va byi nyikiweke hi Xikwembu. Naswona hi xivindzi va lwela ku sirhelela vana va vona eka makhombo ya moya. Kutani, Solomoni a a nga nyaji vavasati hi xigego lexi, kambe entiyisweni a a kokela nyingiso eka vuxongi bya wansati—timfanelo ta moya leti vangamaka hambi ku ri exikarhi ka swiyimo leswi tikaka swinene.
[Nhlamuselo ya le hansi]
a Hi ku ya hi The New Brown-Driver-Briggs-Gesenius Hebrew and English Lexicon, eka mongo lowu rito ra Xiheveru chen, leri hundzuluxeriwaka va ku “xonga,” ri vula ‘vumburhi kumbe xivumbeko xo saseka.’
[Swifaniso leswi nga eka tluka 30, 31]
Wansati tlhelo manana la nga Mukreste u kombisa timfanelo to saseka ta moya loko a hetisisa vutihlamuleri bya yena lebyi a nyikiweke byona hi Xikwembu