Swivutiso Swa Vahlayi

Xana Ezekiyele 18:20, leyi vulaka leswaku “n’wana a nga ka a nga byarhi nchumu hikwalaho ka xihoxo xa tata wakwe,” yi kanetana na Eksoda 20:5, leyi vulaka leswaku Yehovha u ‘xupula vana hikwalaho ka swidyoho swa vatata wa vona’?

A ti kanetani. Xiga lexin’wana xi vulavula hi vutihlamuleri bya munhu hi yexe kutani lexin’wanyana xi kandziyisa leswaku swihoxo swa munhu swi nga ha khumba ni vana va yena.

Mongo wa Ezekiyele ndzima 18 wu kombisa leswaku ku kandziyisiwa mhaka ya vutihlamuleri bya munhu hi yexe. Ndzimana ya vumune yi ri: “Moya-xiviri lowu dyohaka—wona wu ta fa.” Ku vuriwa yini hi munhu la “tshembekeke, a kombisa vululami ni ku tshembeka”? “Kunene u ta hambeta a hanya.” (Ezek. 18:5, 9) Hikwalaho, loko munhu un’wana ni un’wana a fika eka malembe lawa a kotaka ku hlawula swo lulama ni swo biha, u ta avanyisiwa “hi ku ya hi tindlela takwe.”—Ezek. 18:30.

Nawu lowu wu kombisiwe kahle emhakeni ya Mulevhi loyi vito ra yena ku nga Kora. Loko Vaisrayele va ri emananga, Kora a nga enerisekanga hi malunghelo lawa a a ri na wona. Kora ni van’wana va pfukele vayimeri va Yehovha, ku nga Muxe na Aroni va ringeta ku teka ntirho wa vuprista. Leswi hi ku tikukumuxa va laveke ku endla ntirho lowu a va nga fanelanga va wu endla, Yehovha u dlaye Kora ni lava a a va n’wi seketela. (Tinhl. 16:8-11, 31-33) Hambiswiritano, vana va Kora a va n’wi seketelanga loko a xandzuka. Xikwembu a xi va xupulanga hikwalaho ka xidyoho xa tata wa vona. Ku tshembeka ka vona eka Yehovha swi endle leswaku va nga dlayiwi.—Tinhl. 26:10, 11.

Kambe ku vuriwa yini hi xitsundzuxo lexi kumekaka eka Eksoda 20:5, lexi nga xiphemu xa Milawu ya Khume? Tlhela u xiya mongo wa kona. Yehovha u endle ntwanano wa Nawu ni tiko ra Israyele. Endzhaku ko twa marito ya ntwanano wolowo, Vaisrayele va vule erivaleni va ku: “Hinkwaswo leswi Yehovha a swi vuleke hi tiyimisele ku swi endla.” (Eks. 19:5-8) Xisweswo, tiko hinkwaro ri ve ni vuxaka byo hlawuleka na Yehovha. Hikwalaho, marito lama nga eka Eksoda 20:5 a ma kongomisiwe ngopfu eka tiko hinkwaro.

Loko Vaisrayele va tshembeka eka Yehovha, tiko a ri vuyeriwa naswona a ri kuma mikateko yo tala. (Lev. 26:3-8) Loko va nga tshembeki a va weriwa hi makhombo. Loko tiko ra Israyele ri fularhele Yehovha ivi ri gandzela swikwembu swa mavunwa, Yehovha u tshike ku ri katekisa ni ku ri sirhelela; hikwalaho tiko rero a ri weriwa hi khombo. (Vaav. 2:11-18) I ntiyiso leswaku a ku ri ni van’wana lava tshameke va tshembekile va tlhela va hlayisa milawu ya Xikwembu hambileswi van’wana a va gandzela swifaniso. (1 Tih. 19:14, 18) Swi nga endleka leswaku lava tshembekeke va langutane ni swiyimo swo tika hikwalaho ka swidyoho swa tiko, kambe Yehovha u va kombe musa wa rirhandzu.

Loko Vaisrayele va tlula milawu ya Yehovha hi vomu lerova vito ra yena ri sandziwa hi matiko, Yehovha u xupule vanhu va yena hi ku va pfumelela leswaku va yisiwa evuhlongeni eBabilona. I ntiyiso leswaku leswi swi katse ku xupuriwa ka vanhu vo karhi swin’we ni vanhu va yena tanihi ntlawa. (Yer. 52:3-11, 27) Hakunene, Bibele yi kombisa leswaku nandzu wa tiko ra Israyele a wu ri wukulu swinene lerova sweswo swi endle leswaku ku katseka switukulwana swinharhu, mune kumbe swo tala hikwalaho ka swidyoho swa vatata wa vona hilaha Eksoda 20:5 yi vulaka hakona.

Rito ra Xikwembu ri tlhela ri hi byela hi swiendlakalo leswi endleke leswaku mindyangu yi khumbiwa hi mahanyelo yo biha ya vatswari. Muprista Lonkulu Eli u hlundzukise Yehovha hi ku pfumelela vana va yena vo homboloka “lava nga pfuniki nchumu” leswaku va hambeta va ri vaprista. (1 Sam. 2:12-16, 22-25) Leswi Eli a a rhandza vana vakwe ku tlula Yehovha, Xikwembu xi lerise leswaku ndyangu wa Eli a wu nge he vi vaprista lavakulu naswona sweswo swi sungule hi ntukulu wa xikandza-tsolo ku nga Abiyatara. (1 Sam. 2:29-36; 1 Tih. 2:27) Nawu lowu kumekaka eka Eksoda 20:5 wu tlhela wu kombisiwa kahle hi xikombiso xa Gehazi. U xi tirhise hi ndlela yo biha xikhundlha xa yena xa ku va nandza wa Elixa leswaku a ta kuma swilo leswi vonakaka leswi a swi te na Ndhuna Namani wa Musiriya, leswi a swi humeseke endzhaku ka loko a tshunguriwile. Yehovha u vule marito lawa yo n’wi avanyisa a tirhisa Elixa, a ku: “Nhlokonho ya Namani yi ta ku namarhela, wena ni vana va wena hilaha ku nga riki na makumu.” (2 Tih. 5:20-27) Hikwalaho vatukulu va Gehazi va khumbiwe hi vuyelo bya xidyoho xa yena.

Leswi Yehovha a nga Muvumbi naswona a nga Munyiki wa Vutomi, u ni mfanelo leyi heleleke yo vona leswaku hi wihi nxupulo lowu faneleke ni lowu lulameke. Swikombiso leswi nga laha henhla swi kombisa leswaku vana kumbe vatukulu va nga weriwa hi vuyelo bya xidyoho xa vatswari va vona. Hambiswiritano, Yehovha “u yingisa xirilo xa lava xanisekaka,” naswona vanhu lava lavaka mpfuno eka yena hi mbilu hinkwayo va nga ha amukeleka eka yena va tlhela va ntshunxeka.—Yobo 34:28.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]

Kora ni vanhu lava a xandzukeke na vona va voniwe nandzu hikwalaho ka swiendlo swa vona