U Nga Tshemba Xikwembu

UNGA tshemba Xikwembu ni Rito ra xona, Bibele, hi laha ku heleleke. Endzhaku ka loko a tshembe Xikwembu vutomi bya yena hinkwabyo, wanuna un’wana, la hanyeke malembe yo tlula 100, u nyikele xivangelo xa ntshembo wa yena a ku: “Maŝiv̌o, nḍa famba namuntlha hi ndlela ya misav̌a hikwayo. Pfumelani hi timbilu hikwato ta ṅwina ni mimoya hikwayo ya ṅwina, mi tiv̌a leŝaku a ku wanga na rito riṅwe ra marito hikwawo la’manene lawa Yehova, Šikwembu ša ṅwina, a ma v̌uleke henhla ka ṅwina; kambe mi endleriwe hikwawo, a ku wanga na rito riṅwe.” (Xiitaliki i xerhu.)—Yoxuwa 23:14.

Wanuna loyi, Yoxuwa, murhangeri wa Israyele wa khale, u titshege swinene hi Xikwembu na hi Rito ra xona. Hinkwaswo leswi Xikwembu xi swi tshembiseke Israyele swi humelerile. Loko u ya u tiva swo tala hi Muvumbi ni hi Rito ra yena, na wena u nga n’wi tshemba hi laha ku fanaka. Hosi Davhida loyi na yena a veke mugandzeri wa Xikwembu, u phofule hi ndlela leyi: “La’v̌a tiv̌aka v̌ito ra wena v̌a tiṭhembisa ha wena; hikuv̌a wena Yehova, a ku ṭhiki la’v̌a ku lav̌aka.”—Pisalema 9:10.

Xikwembu A Xi Nge Ku Khomisi Tingana

Loko u ya u ‘tiva vito ra Xikwembu’ ni leswi vito rero ri vulaka swona—swikongomelo, mintirho ni timfanelo ta xona—hi laha u nga ta ya u xi tshemba. I Munghana la tshembekaka loyi a nga ta ka a nga ku tshiki kumbe ku ku xisa. Naswona u nga hetiwi matimba hi vukanganyisi bya lava va tivulaka vayimeri va yena ni lava va hanyisanaka na van’wana hi vukanganyisi. Vanhu vo tano Bibele yi va hlamusela tanihi lava nga tshembekiki. Vakanganyisi va vukhongeri va vula swo karhi kambe va endla leswi hambaneke. Hi laha muapostola Petro a tsundzuxeke ha kona, va dyelela mintlhambi ya vona. Petro u tsarile: “Ndlela ya ntiyiso yi ta sandziwa hi mhaka ya vona. Kutani, hikwalaho ka makwanga ya vona, va ta mi dyelela hi marito ya vona ya vuxisi.”—2 Petro 2:2, 3.

Vanhu vo tano a va yimeli Xikwembu. A va ri xiximi Rito ra xona. Ha yini u nga tikambisiseli hi wexe rhekhodo ya Xikwembu hi xoxe ni vumbhoni bya yona hi laha byi paluxiweke ha kona eBibeleni? U nga ha vutisa, ‘kambe, ha yini ndzi fanele ndzi tshemba Bibele ku tlula buku yihi na yihi yin’wana?’ I ntiyiso leswaku ku ve na vukanganyisi byo tala bya vukhongeri ematin’wini hinkwawo, kambe Bibele a yi tano. Xiya swivangelo leswi landzelaka swo tshemba Bibele.

Swivangelo Swo Tshemba Bibele

U nga tshemba Bibele hikuva switshembiso swa yona ni vuprofeta bya yona nkarhi hinkwawo swi va ntiyiso. Xikombiso xin’wana hi lexi. Swi nga ha va swi tikombe swi nga tshembisi eka Israyele loyi a nga evuhlongeni, laha Yehovha Xikwembu, mutsari wa Bibele, a tshembiseke leswaku u ta ntshunxa vanhu va yena Israyele wa khale, lava ngi va ri evuhlongeni, eBabilona wa matimba kutani a va tlherisela eYerusalema. Wu tikombe wu ri ntshembo lowu nga khorwisiki hikuva Babilona a wu ri mfumo lowukulu emisaveni hi nkarhi wolowo naswona wu herise Yerusalema hi laha ku heleleke. Kambe kwalomu ka malembe ya madzana-mbirhi endzhakunyana, Yehovha u tlhele a vula leswaku Korexe mufumi wa le Peresi hi yena a nga ta hlula Babilona kutani a ntshunxa vanhu va Yena ni ku vhumba ndlela leyi nambu lowu nga xisirhelelo xa Babilona wu nga ta ka wu nga swi koti ku wu sirhelela ha yona. U nga ha hlaya mhaka ya kona eka Esaya 44:24–45:4.

Buku leyi nge Ku Hlamulana Hi Matsalwa yi hlamusela ndlela leyi xitshembiso lexi xi hetisisiweke ha yona: “Korexe a a nga si tswariwa loko vuprofeta lebyi byi tsariwa. . . . Hi vuenti vuprofeta lebyi byi sungule ku hetiseka hi 539 B.C.E. Korexe u hambukise mati ya Nambu wa Yufrata ma nghena exidziveni lexi endliweke, tinyangwa ta nambu ta Babilona ti siyiwe ti pfulekile hi nkarhi wa nkhuvo emutini lowu, kutani Babilona wu wele eka Vameda ni Vaperesi ehansi ka Korexe. Endzhaku ka sweswo, Korexe u ntshunxe makhumbi ya Vayuda kutani a ma tlherisela eYerusalema a ma lerisa ku ya pfuxa tempele ya Yehovha kona.”a Xitshembiso xin’wana ni xin’wana xo fana na lexi, lexi endliweke hi Xikwembu, vuprofeta hinkwabyo lebyi nga eBibeleni, byi vile ntiyiso.

Xikombiso xin’wana xa ku hetiseka ka vuprofeta i mhaka ya leswaku ku tshemba ku nyamalarile eka lembe-xidzana ra hina. Bibele yi vhumbe leswi tanihi xihlawulekisi xa nkarhi lowu hi hanyaka eka wona, hikuva yi hlamusela nguva leyi sunguleke hi Nyimpi yo Sungula ya Misava hi 1914 yi ku i ‘masiku ya makumu’ kutani yi vula leswaku ya ta tisa “minkarhi yo nonon’hwa.” Yi tivise leswaku esikwini ra hina vanhu va ta va “lava tirhandzaka, . . . [lava] tikurisaka, ni ku titiva, . . . lava nga riki na ku nkhensa, lava nga khongeriki; va ta va vanhu va tihanyi, lava nga riki na ku tsetselela, valumbeti, . . . va ta va timbabva, vanhu va futa, lava nga ni manyunyu.” Nakambe yi vhumbile: “Vanhu lavo biha ni vakanganyisi va ta ya emahlweni va nyanya ku biha.” (2 Timotiya 3:1-4, 13) Leswi hi leswi hi swi voneke enkarhini wa hina.

U nga tshemba Bibele hikuva ya tshembeka hi laha ku heleleke. A nga kona la kaneteke ku tshembeka ka Bibele ivi a humelela. N’wasayense la tivekaka Sir Isaac Newton u te: “Ndzi kuma ntiyiso eBibeleni ku tlula eka matimu wahi ni wahi lama thyakisiweke.” Laha a ku tsariwanga mavunwa ku fana ni “buku ya siku” ya Hitler! Kutani xana Bibele yi fana njhani ni matsalwa man’wana ya khale? Buku leyi nge The Bible From the Beginning yi ri: “Eka nhlayo yo tala ya MSS. [matsalwa] ya khale lama tiyisaka ku tsariwa ka wona, ni le ka malembe yo hlaya lama hundzeke exikarhi ka matsalwa yo sungula ni ya MSS., leyi tiyisaka ku tsariwa ka yona, Bibele yi na matsalwa ya ririmi ra le henhla [leriya ra Homer, Plato ni van’wana]. . . . Hinkwawo matsalwa ya MSS. i ya tsongo ngopfu loko ya ringanisiwa ni ya Bibele. A ku na buku ya khale leyi nga ni ntiyiso tanihi Bibele.” Xin’wana ni xin’wana lexi nga xa mayelana na Bibele xi kombetela eka ku tiyisa ka yona hi laha ku heleleke.

U nga tshemba Bibele hikuva yi kongomile hi laha ku heleleke eka tinhlamuselo ta yona hinkwato. Bibele yi vula leswaku Xikwembu “ši andlala ṅwalungu, e henhla ka šibakabaka, ši lengeleta misav̌a e henhla ka hav̌a.” (Yobo 26:7) Ematshan’wini yo phindha-phindha tidyondzo leti ngo anakanyiwa leti a ti tolovelekile, to tanihi hi leswaku misava yi tshegiwe hi tindlopfu, Bibele yi hlamusele leswi swi yaka emahlweni swi tshuburiwa tanihi ntiyiso wa sayense—leswaku misava yo ‘lenga’ empfhukeni. Ku engetela eka sweswo, kwalomu ka malembe yo tlula gidi emahlweni ka nkarhi wa Columbus, Bibele yi swi veke erivaleni leswaku misava i xirhendzevutana.—Esaya 40:22.

U nga tshemba Bibele hikwalaho ka ku tshembeka ni ntiyiso wa yona. Vatsari va Bibele a va tsalanga vunwa na byin’we. Hambi loko leswi va swi vuleke swi va kombeke va ri vo biha, vaaka-tiko-kulobye ni vafumi va vona va vike ntiyiso hi ku tshembeka. Hi xikombiso, eka evhangeli ya yena muapostola Matewu, u pfumele a ntshunxekile leswaku vaapostola va Yesu Kreste minkarhi yin’wana a va kombisa ku pfumala ripfumelo, va lwele xikhundla exikarhi ka vona vini, hambi ku ri ku tshika Yesu loko a khomiwa.—Matewu 17:18-20; 20:20-28; 26:56.

Xivangelo xin’wana lexi xiyekaka xa ku tshemba Bibele hi leswi ndzayo ya Bibele minkarhi hinkwayo yi tikombeke yi tirha naswona yi pfuna vanhu loko va yi tshemba lerova va tirhisa ni leswi yi swi vulaka. (Swivuriso 2:1-9) Switsundzuxo swa Bibele swi hambana swinene ni switsundzuxo swa “vatshila” leswi hakanyingi swi cinca-cincaka swa ndlela yo langutana ni swiphiqo swa vutomi. Malunghana ni mutsari wa phepha-hungu la nyikaka switsundzuxo swo tano eka maphepha-hungu yo tala etikweni, The Sunday Times ya le London ya vutisa: “Xana magidi ya vanhu lembe na lembe ya phofula mianakanyo ya vona eka vatsari lava va mahungu lava entiyisweni va ngo nyikela switsundzuxo leswi nga vuliki nchumu?” Vatsari va Bibele a va ngo tsala leswi nga vuliki nchumu. Va tsale switsundzuxo leswi tshembekaka leswi huhuteriweke hi Xikwembu, leswi tirheke nkarhi hinkwawo.—2 Timotiya 3:16, 17.

“Xitsundzuxo xa Bibele xi ndzi sirhelele eka ndlela leyi a yi ta va yi onhe vutomi bya mina,” ku vula Ellen, loyi sweswi a nga eka malembe ya yena ya va-30 loyi a tshamisekeke evukatini bya yena. “Vatswari va mina, lava dlayeke vukati, a va nga ri na mhaka na lunghiselelo ra vukati, kutani va ndzi khutaze ku tshama na wanuna handle ko tekana na yena. Loko ndzi anakanya hi matimba lawa ndzi ma kumeke hikwalaho ko landzelela misinya ya milawu ya Bibele evuton’wini bya mina, ndza tsaka leswi ndzi tshembeke Bibele swinene ku tlula xitsundzuxo xa vatswari va mina.”—Vona Vaefesa 5:22-31; Vaheveru 13:4.

Florence u ri: “A ndzi ri na malembe ya 14 loko ndzi sungula ku dyondza leswi Bibele yi swi vulaka mayelana ni swilo. Sweswi loko ndzi tsundzuka malembe ya va-1960 ni maxangu lawa tintangha ta mina ti tivangeleke wona hi ku landzelela mikhuva ni mahanyelo ya nkarhi wolowo, ndza tsaka swinene hi nsirhelelo lowu xitsundzuxo xa Bibele xi ndzi nyikeke wona tanihi wanhwana la nga riki na ntokoto.”—Vona 1 Vakorinto 6:9-11.

James u ri: “Emhakeni ya mina, a ndzi gembula, ndzi dzaha ni ku nwa.” U ya emahlweni a ku: “Ndza ku tiva ku onhaka loku leswi swi ku endleke eka vanhu vo tala ni le ka mindyangu ya vona. Eku sunguleni a ndzi nga wu voni nkoka wa Bibele eka swiphiqo swa mina. Kambe sweswi ndzi yi vona kahle ndlela leyi yi lulamiseke mianakanyo ya mina hi laha ku heleleke ni ku ndzi pfuna ku hanya hi ndlela leyi hlayisaka rihanyo.”—Vona 2 Vakorinto 7:1.

Mary Anne u anakanye ku tisunga hikwalaho ka mintshikilelo ya vutomi ni mintlhaveko yo biha leyi vangiweke hi ndlela leyi a kuleleke emaxangwini ha yona. U ri: “Ku tisunga ku tikombe ku ri yona ntsena ndlela yo tlhantlha xiphiqo enkarhini wolowo. Kambe Bibele yi lulamise mianakanyo ya mina. I mhaka ya leswi ndzi swi hlayeke eBibeleni leswi endleke leswaku ndzi nga ha tisungi.”—Vona Vafilipiya 4:4-8.

I yini lexi pfuneke vanhu lava hinkwavo? Va hlakulele ku tshemba Xikwembu ni Rito ra xona, Bibele hi ku helela. Xikwembu xi ve tanihi munghana la rhandzekaka wo tshembeka loyi a va hlevelaka xitsundzuxo etindleveni ta vona eminkarhini yo nonon’hwa. (Ringanisa Esaya 30:21.) Va dyondze misinya ya milawu ya Bibele leyi va pfuneke ku langutana ni mintshikilelo ni swiphiqo swa vutomi. Naswona va dyondze ku tshemba switshembiso swa Xikwembu lexi nga hembiki—xitshembiso xo tanihi “misava leyintshwa” yo saseka leyi nga riki na vuxisi, mavunwa ni ku dyelela ni leyi nga riki na nhlomulo, vuvabyi hambi ku ri rifu!—2 Petro 3:13; Pisalema 37:11, 29; Nhlavutelo 21:4, 5.

U nga hlakulela ku tshemba loku fanaka. Namuntlha misava yi nga xenga ku tshemba ka wena, kambe u nga tiyiseka leswaku ku tshemba ka wena Xikwembu ni Rito ra xona a ku nge onhiwi. Vakandziyisi va magazini lowu va ta tsakela ku ku kumela munhu un’wana loyi a nga ta ku pfuna ku tiva Xikwembu ku antswa ni Rito ra xona, ku nga Bibele.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 1]

Malembe ya kwalomu ka 200 lama hundzeke, muprofeta wa Xikwembu u vhumbe ndlela leyi Babilona a a ta wisiwa ha yona

[Xifaniso lexi nga eka tluka 1]

Sir Isaac Newton u kume Bibele yi ri leyi tshembekaka