Langutelo Ra Bibele

U Wa Risima eMatihlweni Ya Xikwembu!

WANSATI UN’WANA LA NGA MUKRESTE U TSARILE A KU: “NDZI KARHATIWE HI KU TITWA NDZI NGA PFUNI NCHUMU EVUTON’WINI BYA MINA HINKWABYO. KU NGA KHATHARISEKI LESWAKU YEHOVHA NDZI N’WI RHANDZA KU FIKELA KWIHI KUMBE NDZI ENDLA MATSHALATSHALA YO FIKELA KWIHI YA KU N’WI TIRHELA, MINKARHI HINKWAYO NDZI VONA ONGE A SWI ENELANGA.”

XANA u kona loyi u n’wi tivaka loyi a lwaka ni mintlhaveko leyikulu ya ku titwa a nga faneleki kumbe a nga pfuni nchumu? Kumbe, xana wena u titwa hi ndlela yoleyo minkarhi yin’wana? Swi tolovelekile ku titwa hi ndlela yoleyo, hambi ku ri exikarhi ka vagandzeri lava tshembekaka va Xikwembu. A nga kona loyi a nga khumbiwiki hi mimbuyelo ya ku hanya “[eminkarhini] ya mangava leyi swi nonon’hwaka ku langutana na yona.” Vo tala va tekeriwe ehansi ni ku khomiwa hi ndlela yo biha hi vanhu “lava nga tikhomiki, lava nga ni tihanyi, lava nga rhandziki vunene,”—ku nga mikhuva leyi tolovelekeke “emasikwini yo hetelela.” (2 Timotiya 3:1-5) Mintokoto yo tano leyi vavisaka yi nga ha ku vavisa ngopfu emintlhavekweni, yi ku endla u titwa u nga pfuni nchumu nikatsongo.

Minkarhi yin’wana, mintlhaveko leyi nga tsakisiki yi nga ha vangiwa hi ku va vanhu va tivekela mimpimanyeto leyi tlakukeke swinene. Loko va tsandzeka ku fikelela mimpimanyeto leyi swi va endla va titwa onge a va endli swilo hi ndlela leyi faneleke. Ku nga khathariseki xivangelo xa kona, lava va vonaka onge a va pfuni nchumu swi nga ha va tikela ku vona lexi endlaka leswaku Xikwembu—kumbe munhu un’wana, hikwalaho ka sweswo—xi va rhandza. Hakunene, va nga ha vona onge a va rhandzeki.

Kambe yoleyo a hi ndlela leyi Yehovha Xikwembu a titwaka ha yona! ERitweni ra yena, Yehovha u hi tsundzuxa leswaku hi tivonela eka “marhengu ya vuxisi” ya Nala wa yena, Sathana Diyavulosi. (Vaefesa 6:11, Jewish New Testament) Sathana u tirhisa marhengu ya yena ya vuxisi leswaku a ringeta ku hi tshikisa ku gandzela Xikwembu xa hina. Leswaku a endla tano, Sathana u hlohlotela leswaku hi ti vona onge a hi pfuni nchumu, leswaku Yehovha a nga hi voni hi rhandzeka. Kambe Sathana i “muhembi”—entiyisweni, i “tata wa mavunwa.” (Yohane 8:44) Hikwalaho, a hi fanelanga hi kanganyisiwa hi marhengu ya yena ya vuxisi! EBibeleni, Yehovha wa tivulavulela, a hi tiyisekisa leswaku hi va risima emahlweni ka yena.

Langutelo Lerinene Ra Ku Va Hi Va Va Risima

Bibele ya hi lemukisa hi vuyelo byo biha lebyi nga hi welaka loko ho hetiwa matimba. Swivuriso 24:10 yi ri: “Loko u ṭana sikwini ra khombo, matimba ya wena maṭanana.” Loko ho tshamela ku titwa hi ndlela yo biha nkarhi wo leha, hi nga hela matimba, hi nga titwa hi tsanile naswona hi nga hlaseleka hi ku olova. U nga tiyiseka leswaku Sathana u swi tiva kahle leswi. Swi nonon’hwa ku tlula mpimo loko mbilu ya hina yi karhatiwa hi ku titwa hi nga pfuni nchumu. Hambiswiritano, loko Sathana a ringeta ku tirhisa ku titwa ko tano, swi endla leswaku xiyimo xo tano xi tika ku tlula mpimo.

Kutani, i swa nkoka leswaku hi va ni langutelo lerinene hi ku va ka hina va risima. Muapostola Pawulo u khutazile: “Ndzi byela un’wana ni un’wana kwalaho exikarhi ka n’wina leswaku a nga tiehleketeleli ku tlula mpimo lowu a faneleke ku tiehleketelela ha wona; kambe a a ehlekete hi xikongomelo xo va ni mianakanyo leyi hlutekeke.” (Varhoma 12:3) Vuhundzuluxeri byin’wana byi ma hlamusela hi ndlela leyi marito lawa: “Ndzi byela un’wana ni un’wana wa n’wina leswaku a nga titeki a ri la tlakukeke ku tlula nkoka wa yena, kambe a tiveka endhawini leyi faneleke.” (Charles B. Williams) Kutani tsalwa leri ri hi khutaza ku va ni langutelo lerinene hi hina vini. Hi hala tlhelo, hi fanele hi tivonela leswaku hi nga tikurisi; hi tlhelo lerin’wana, hi fanele hi ringeta ku nga tlurisi mpimo hala kun’wana, hikuva Pawulo u vula leswaku loko hi ta va ni mianakanyo leyi hlutekeke, i swa nkoka leswaku hi anakanya swokarhi ha hina. Ina, ehansi ka ku huhuteriwa hi Xikwembu Pawulo u kombisa leswaku un’wana ni un’wana wa hina i wa nkoka emahlweni ka Yehovha.

Marito ya Yesu ma kombisa kahle leswaku hi fanele hi va ni langutelo leri ringaniseriweke malunghana ni ku tivona hi ri va nkoka loko a te: “U fanele u rhandza warikwenu kukota loko u tirhandza.” (Matewu 22:39) Marito lama nge “kukota loko u tirhandza” ma kombisa leswaku hi fanele hi titwa hi ri va nkoka kumbe hi tixixima. I ntiyiso, hi tsanile naswona hi endla swihoxo. Kambe loko hi lwela ku tsakisa Xikwembu, hi va ni gome hikwalaho ka swihoxo swa hina, kutani hi lava leswaku xi hi rivalela, hi nga ha titwa hi ri va nkoka hi ndlela yo karhi. Timbilu ta hina leti xopaxopaka ti nga ha hi sindzisa ku endla hi ndlela leyi hambaneke, kambe tsundzuka, “Xikwembu i xikulu eka timbilu ta hina.” (1 Yohane 3:20) Hi marito man’wana, Yehovha u hi vona hi ndlela leyi hambaneke ni leyi hi tivonaka ha yona.

Timbilu Leti Tshovekeke, Mimoya Leyi Pfotlokeke

Mupisalema Davhida u tsarile: “Yehovha u le kusuhi ni lava tshovekeke embilwini; ni lava va pfotlokeke emoyeni wa va ponisa.” (Pisalema 34:18, NW) Matthew Henry’s Commentary on the Whole Bible, loko yi vulavula hi ndzimana leyi yi ri: “I mfanelo ya lavo lulama . . . leswaku va va ni timbilu leti tshovekeke ni mimoya leyi tisolaka, hileswaku, hi ku tsongahatiwa hikwalaho ka xidyoho, ni ku titwa va nga ri va nkoka; va tilangutela ehansi, naswona a va titeki va ri va risima.”

Lava va “tshovekeke embilwini” kumbe lava va “pfotlokeke emoyeni” va nga ha titwa onge Yehovha u le kule swinene na vona ni leswaku a hi va nkoka eka Yehovha leswaku a nga va na mhaka na vona. Kambe a swi tano. Marito ya Davhida ma hi tiyisekisa leswaku Yehovha a nga va lahli lava va “tilangutela[ka] ehansi.” Xikwembu xa hina lexi nga ni ntwela-vusiwana xa swi tiva leswaku eminkarhini yo tano hi xi lava ngopfu, naswona xi le kusuhi.

Xiya xikombiso lexi. Malembe yo tala lama hundzeke manana un’wana u yise n’wana wa yena wa mufana wa malembe mambirhi exibedlhele hikwalaho ka leswi a a khomiwe ngopfu hi vuvabyi bya kholokholo. Endzhaku ko kambela mufana loyi, madokodela ma byele manana loyi leswaku ma fanele ma etlerisa n’wana loyi exibedlhele. Xana manana loyi u etlele kwihi vusiku byebyo? Exitulwini ekamareni ra le xibedlhele, etlhelo ka mubedo wa n’wana wa yena. N’wana wa yena a a vabya, kutani a a fanele a va ekusuhi na yena. Entiyisweni, hi nga langutela leswi engetelekeke eka Tata wa hina wa rirhandzu wa le tilweni, loyi hi endliweke hi xifaniso xa yena! (Genesa 1:26; Esaya 49:15) Marito lama khumbaka mbilu ya Pisalema 34:18 ma hi tiyisekisa leswaku loko hi “tshovek[e] embilwini,” Yehovha, la fanaka ni mutswari la nga ni rirhandzu, “u le kusuhi”—u tshama a xalamukile, a rhiye ndleve naswona a lunghekele ku pfuna.—Pisalema 147:1, 3.

“Mi Ni Risima Ku Tlula Swindzingiri Swo Tala”

Hi nkarhi wa vutirheli byakwe bya laha misaveni, Yesu u paluxe swo tala hi mianakanyo ni mintlhaveko ya Yehovha, ku katsa ni ndlela leyi Yehovha a titwaka ha yona hi malandza Yakwe ya laha misaveni. Yesu u tiyisekise vadyondzisiwa va yena ko tala hi nkoka wa vona emahlweni ka Yehovha.—Matewu 6:26; 12:12.

Hi xikombiso, loko Yesu a kombisa leswaku mudyondzisiwa wakwe ha un’we-un’we i wa risima, u te: “Xana swindzingiri swimbirhi a swi xavisiwi hi mali ya nsimbi ya risima leritsongo ke? Kambe ku hava ni xin’we xa swona lexi nga waka ehansi Tata wa n’wina a nga swi tivi. Hambi ku ri misisi ya tinhloko ta n’wina yi hlayiwile hinkwayo. Hikokwalaho mi nga chavi: Mi ni risima ku tlula swindzingiri swo tala.” (Matewu 10:29-31) Xiya leswi marito wolawo ma faneleke ma vule swona eka vayingiseri va Yesu va lembe-xidzana ro sungula.

Entiyisweni, swindzingiri a swi ri swin’wana swa swinyenyana swo chipa ngopfu eka swinyenyana leswi a swi dyiwa. Swinyenyana leswi leswitsongo a swi tala ku hluviwa, swi tlhomiwa eswimhandzanini ivi swi oxiwa ku fana ni maqatha ya nyama. A swi kanakanisi leswaku Yesu u vone vavasati va swisiwana endhawini ya vuxaviselo va ri karhi va hlayela mali ku vona leswaku va nga xava swindzingiri swingani. Swinyenyana leswi a swi tekiwa swi nga ri na nkoka hikuva hi mali ya nsimbi ya risima leritsongo (hi ku kongoma, assarion, leyi nga ehansi ka ntlhanu wa tisente), munhu a xava swindzingiri swimbirhi.

Yesu u tlhele a phindha xifaniso lexi endzhakunyana—kambe a xi cincilenyana. Hi ku ya hi Luka 12:6, Yesu u te: “Ntlhanu wa swindzingiri swi xavisiwa hi timali timbirhi ta nsimbi ta risima leritsongo, a hi swona ke?” Anakanya ha swona. Hi mali yin’we ya nsimbi ya risima leritsongo, muxavi a a kuma swindzingiri swimbirhi. Kambe loko a tiyimisele ku tirhisa timali timbirhi ta nsimbi, a a nga kumi swindzingiri swa mune kambe a a kuma ntlhanu. Xinyenyana lexin’wana a vo nyikiwa xona mahala onge hiloko xi nga ri nchumu. Yesu u te: “Kambe ku hava ni xin’we xa swona [hambi ku ri lexi a va nyikiwa mahala] lexi rivalekaka emahlweni ka Xikwembu.” Loko a tirhisa xifaniso lexi, Yesu u gimetise xileswi: “Mi ni risima ro tlula swindzingiri swo tala.” (Luka 12:7) Marito wolawo ma fanele ma va khutaze ngopfu vayingiseri va yena!

Xana wa yi twisisa yinhla ya xifaniso xa Yesu lexi khutazaka? Loko Yehovha a teka swinyenyana leswitsongo swi ri swa nkoka, malandza ya yena ya laha misaveni u fanele a ma rhandza ngopfu! Eka Yehovha, ku hava ni un’we wa hina loyi a nga riki wa risima. Un’wana ni un’wana wa hina i wa risima eka Yehovha lerova u tiva ni leswi nga vuliki nchumu ha hina—ni misisi ya tinhloko ta hina yi hlayiwile ha un’we-un’we.

Ina, Sathana u ta hambeta a tirhisa “marhengu [yakwe] ya vuxisi”—yo tanihi ku tirhisa mintlhaveko ya ku titwa u nga ri wa risima—leswaku a hi tshikisa ku tirhela Yehovha. Kambe u nga pfumeleli Sathana a hlula! Tsundzuka wansati la nga Mukreste la tshahiweke eku sunguleni. U pfuniwe hi xihloko lexi a xi ri eka magazini wa Xihondzo xo Rindza lexi a xi lemukisa hi matshalatshala ya Sathana yo tirhisa mintlhaveko ya hina hi ndlela yo biha.a U ri: “A ndzi nga swi xiyi leswaku Sathana u ringeta ku tirhisa mintlhaveko ya mina leswaku a ndzi heta matimba. Ku swi tiva, swi ndzi nyika ntamu wa ku lwa ni mintlhaveko leyi. Sweswi ndza swi kota ku langutana hi xivindzi ni minhlaselo leyi ya vusathana, ndzi ri ni ntshembo.”

Yehovha u “tiva swilo hinkwaswo.” (1 Yohane 3:20) Ina, wa swi tiva leswi hi swi tiyiselaka sweswi. U tiva ni leswi hi langutaneke na swona enkarhini lowu hundzeke leswi nga ha vaka swi onhe ku tixixima ka hina. Tsundzuka, lexi nga xa nkoka i ndlela leyi Yehovha a hi langutaka ha yona! Ku nga khathariseki leswaku hi nga ha tivona hi nga rhandzeki kumbe hi nga ri va risima nikatsongo, Yehovha wa hi tiyisekisa leswaku un’wana ni un’wana wa malandza ya yena i wa nkoka eka yena. Hi nga tshemba rito ra Yehovha, hikuva, ku hambana ni Nala wa yena, Xikwembu ‘a xi nge hembi.’—Tito 1:2.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 12]

Ku fana ni mutswari la nga ni rirhandzu, Yehovha u le kusuhi ni lava nga ni gome embilwini

[Swifaniso leswi nga eka tluka 13]

Loko Yehovha a nga xi rivali xindzingiri, xana a nga ku rivala njhani?

[Swihlovo Swa Kona]

Lydekker

Illustrated Natural History