Ndlela Yo Hlayisa Ntirho Wa Wena
“Xana u n’wi vonile munhu la nga ni vuswikoti entirhweni wakwe? U ta yima emahlweni ka tihosi.”—Swivuriso 22:29.
HILAHA ndzimana leyi nga laha henhla ya Bibele yi kombisaka hakona, hakanyingi vatirhi lava kombisaka vutshila entirhweni wa vona, va tekiwa va ri va nkoka swinene. Xana hi byihi vutshila ni timfanelo tin’wana leti vathori va ti lavaka eka vatirhi va vona? George, loyi a kambisisaka vanhu lava thoriwaka naswona khampani leyi a yi tirhelaka yi tholaka vanhu va 700 u byele Xalamuka! a ku: “Lexi hi xi tekaka xi ri xa nkoka ngopfu eka vathoriwa i vuswikoti byo vulavula kahle ni ku tirhisana ni van’wana hi ku rhula.” Bibele yi tamele switsundzuxo leswi nga ku pfunaka leswaku u antswisa vuswikoti lebyi, xisweswo byi nga ha ku pfuna leswaku u hlayisa ntirho wa wena. Hi leswi swikombiso swin’wana.
Bula Kahle
Yakobo lowa mutsari wa Bibele u kombisa leswaku ntirho wa munhu la nga ni vutshila bya ku vulavurisana ni van’wana wu vonaka a nga si wu pfula nomu. Yakobo u vule leswaku munhu u fanele a “hatlisa emhakeni yo twa, a nonoka emhakeni yo vulavula.” (Yakobo 1:19) Ha yini lexi ku ri xitsundzuxo lexinene? Solomoni u tsale a ku: “Loko munhu a angula malunghana ni mhaka yo karhi kambe a nga si yi twa, sweswo i vuphukuphuku eka yena ni ku tsongahatiwa.” (Swivuriso 18:13) Kunene, ku yingisela kahle loko muthori ni vatirhi-kuloni va vulavula, swi nga pfuna leswaku mi nga tlulani milenge naswona swi nga ku sivela ku endla swihoxo swa vuphukuphuku.
Loko u vulavula, ndlela leyi u vulavulaka ha yona na yona i ya nkoka. Loko u vulavula kahle naswona hi rito leri twalaka kahle, swi nga ha endleka va ku twisisa naswona u ta endla leswaku loyi a ku yingiseleke, a swi xixima swinene leswi u swi vulaka. Brian, loyi a kumelaka vanhu ntirho, loyi a boxiweke exihlokweni lexi hundzeke, u ri: “U ta hlamala ku tiva leswaku va tele njhani vanhu lava lahlekeriwaka hi mintirho ya vona, ku nga ri hikwalaho ko pfumala vutshila bya ntirho, kambe hikwalaho ko pfumala vutshila bya ku vulavula.”
Tirhisana Kahle Ni Van’wana
Hikwalaho ka leswi u hetaka nkarhi wo tala u ri ni vatirhi-kuloni, a swi kanakanisi leswaku u ta va tiva kahle. Hikwalaho ka sweswo, u nga ha ringeka leswaku u va hleva, u boxa swihoxo swa vona. Kambe Bibele yi vula leswaku hi swi ‘endla xikongomelo xa hina ku hanya hi ku rhula ni ku karhatekela timhaka ta hina.’ (1 Vatesalonika 4:11) Loko u endla tano, a wu nge tiviwi tanihi ‘munhu la nghenelelaka timhaka ta vanhu van’wana.’ (1 Petro 4:15) Tlhandlakambirhi, a wu nge tlangi hi nkarhi swin’we ni ku lwisa vatirhi-kuloni swi nga fanelanga.
Loko u komberiwa ku endla ntirho wo karhi, tsundzuka xitsundzuxo xa Yesu xa vutlhari: “Loko un’wana loyi a nga ni vulawuri a ku sindzisa ku endla ntirho wo famba khilomitara yin’we, famba na yena tikhilomitara timbirhi.” (Matewu 5:41) Yesu a a vulavula hi vulawuri bya tihosi, kambe nsinya wa nawu lowu wa tirha ni le ntirhweni. Loko u tiviwa tanihi munhu wa migingiriko—loyi a nga endlaka swo tala loko a komberiwa—u nga ha swi kota ku hlayisa ntirho wa wena. Phela, muthori a nge vheli a kombela xin’wana ni xin’wana lexi a xi lavaka eka wena. Yesu u vule leswaku hi tlherisela “swilo swa Khezari eka Khezari, kambe swilo swa Xikwembu eka Xikwembu.” (Matewu 22:21) Nsinya wa nawu lowu Yesu a wu kombiseke laha hileswaku lava va nga exikhundlheni xa ku lawula a va fanelanga va pfumeleriwa ku nghenelela etimhakeni ta nkoka, ku fana ni le vugandzerini bya Xikwembu.
Tshembeka
Nkambisiso wun’wana lowu endliweke etifemeni leti tlulaka 1 400 wu paluxe leswaku vathori vo tala va “vule leswaku ku tshembeka i mfanelo leyi va yi lavaka ngopfu eka vanhu lava lavaka ntirho.” Phela, ku tshembeka a swo vula ntsena ku ka u nga yivi mali kumbe swilo swa muthori wa wena. Swi vula nileswaku u nga yivi nkarhi. Nkambisiso wun’wana lowu endliweke hi un’wana la lavelaka vanhu mintirho wu paluxe leswaku hi xiringaniso, nkarhi lowu a wu yiviwa a wu endla tiawara ta mune ni timinete ta 15 vhiki ni vhiki hi mutirhi ha un’we. Ku tlhandlekela kwalaho, vanhu lava a va yiva nkarhi a va hlwela ku fika entirhweni, va famba yi nga si chaya naswona va endzelana ni van’wana loko va ri entirhweni.
Bibele ya lemukisa: “Muyivi a nga ha tlheli a yiva, kambe ematshan’weni ya sweswo a a tirhe hi matimba, a endla ntirho lowunene hi mavoko yakwe.” (Vaefesa 4:28) Tlhandlakambirhi, Rito ra Xikwembu ri khutaza Vakreste leswaku va tirha hi matimba, hambiloko valanguteri va vona va nga va voni. Muapostola Pawulo u tsale a ku: “Eka xin’wana ni xin’wana yingisani lava nga vini va n’wina hi tlhelo ra nyama, ku nga ri hi ku tirha loko mi vekiwe tihlo, ku fana ni lava tsakisaka vanhu, kambe hi mbilu yo tshembeka, hi ku chava Yehovha.” (Vakolosa 3:22) Loko u ri ni ndhuma ya ku tirha kahle—hambiloko u nga vekiwanga tihlo—u muthoriwa la nga tshembiwaka.
Languta Swilo Hi Tihlo Ra Xiviri
Bibele yi profete hi ku pakanisa leswaku minkarhi ya hina ku ta va minkarhi ya mangava naswona yo nonon’hwa. (2 Timotiya 3:1) Mpfilumpfilu wa tipolitiki ni le tikweni wu ta tisa swiphiqo leswi nga languteriwangiki swa ikhonomi. (Matewu 24:3-8) Hikwalaho, hambiloko u tirhisa swiringanyeto leswi nga laha henhla, u nga ha lahlekeriwa hi ntirho wa wena.
Kambe, ku tirhisa misinya ya milawu ya Bibele swi nga ku hungutela ku vilela loku fambisanaka ni ku pfumala ntirho. Yesu u te: “Kutani, loko Xikwembu xi xi ambexa hi ndlela yoleyo ximila xa nhova, lexi nga kona namuntlha kasi mundzuku xi ta hoxiwa exitikweni, xana a xi nge mi ambexi ngopfu, n’wina mi nga ni ripfumelo leritsongo? Xisweswo mi nga tshuki mi vilela kutani mi ku, ‘Xana hi ta dya yini?’ kumbe, ‘Xana hi ta nwa yini?’ kumbe, ‘Xana hi ta ambala yini?’ . . . Hikuva Tata wa n’wina wa le tilweni wa swi tiva leswaku ma swi lava swilo leswi hinkwaswo.”—Matewu 6:30-32.
Ku fana ni vanhu van’wana vo tala emisaveni, Ericka, la boxiweke eku sunguleni, u swi vonile leswaku marito lama tshahiweke laha henhla i ntiyiso. U katsakanya ndlela leyi a titwaka ha yona hi ndlela leyi: “Ndza wu tsakela swinene ntirho wa mina. Kambe ndzi swi vonile leswaku swilo swa cinca. Hambiswiritano, hi ku tirhisa misinya ya milawu ya Bibele ni ku tshemba Yehovha, ndzi dyondze leswaku ndzi nga endla yini leswaku ndzi nga karhateki ngopfu loko ndzi nga tirhi, ni ndlela yo endla leswaku ndzi eneriseka swinene hi ntirho lowu ndzi wu kumaka.”
[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]
Loko u nga rhiyi ndleve eminhlanganweni swi nga ha endla leswaku u lahlekeriwa hi ntirho