Ndlela Yo Hanya Ni Vuvabyi Bya Asperger

HI MUTSARI WA XALAMUKA! LE BRITAIN

WA SWI lava ku va ni vanghana, kambe swa ku tikela ku sungula bulo. Kambe, u nga vulavula tiawara to tala loko ku vulavuriwa hi mhaka leyi ku tsakisaka. Siku ni siku u endla swilo hi ndlela leyi fanaka; loko u fanele u endla swin’wana leswi u nga swi tolovelangiki, u heleriwa hi ntsako. Minkarhi yo tala u tikuma u ri eku vileleni, u hele matimba ni ku tshikileleka.

Vanhu a va ku twisisi leswaku u munhu wa njhani. Van’wana va ku hlamala, va vona swi tika ku hanyisana na wena naswona va ku teka u nga wupfanga. Na wena swa ku tikela ku twisisa ndlela leyi vanhu van’wana va anakanyaka ha yona ni ndlela leyi va titwaka ha yona, ngopfu-ngopfu leswi u nga kotiki ku tiva leswi nga emianakanyweni ya vona hi ku va languta kunene etinghoheni. Vanhu vo tala lava nga ni vuvabyi lebyi bya Asperger va tala ku langutana ni swiyimo swo tano.

Vanhu lava nga ni vuvabyi lebyi va languteka ku fana ni vanhu hinkwavo naswona vo tala va vona va tlharihile swinene. Kambe vona va ni misiha leyi nga kuliki kahle leyi khumbaka ndlela leyi va vulavulaka ni ku hanyisana ni van’wana ha yona. Vuvabyi lebyi byi vonaka hi tindlela to hambana-hambana naswona lava byi va khomeke byi va karhata hi tindlela to hambana-hambana. Kambe swa koteka ku hanya na byona. Xiya mhaka ya Claire.

Byi Hetelele Byi Kumiwile!

Loko Claire a ha ri ntsongo a a miyele ngopfu naswona a a tala ku titshamela yexe. A a chava ku languta vanhu ematihlweni naswona a a chava ku va exikarhi ka ntshungu. U hatle a dyondza ku vulavula kambe a a vula marito ma nga ri mangani ntsena naswona a a vulavula hi ndlela yo lolohisa. Siku ni siku a a lava leswaku ku nga cinci nchumu evuton’wini bya yena naswona loko ko tshuka ku cince swo karhi a a karhateka ngopfu.

Exikolweni, vadyondzisi a va n’wi helela mbilu Claire hikuva a va ehleketa leswaku u tiomisa nhloko naswona vana va xikolo a va n’wi xanisa. Mana wakwe na yena a a dye-na-xo, hikuva vanhu a va tshamela ku n’wi sola leswaku hi yena a n’wi lemaka. Loko Claire a ri kusuhi ni ku heta xikolo, mana wakwe u vone swi antswa leswaku a n’wi dyondzisa hi yexe ekaya.

Loko Claire a hete xikolo, u kume mintirho yo hambana-hambana, kambe u hlongoriwile eka yona hinkwayo hikwalaho ka leswi a swi n’wi tikela ku langutana ni ku cinca-cinca loku a ku va kona ni hikwalaho ka leswi a ku languteriwe leswaku a swi endla. Entirhweni wakwe wo hetelela laha ku khathaleriwaka vadyuhari, wansati loyi a khomeke vatirhi va kwalaho u xiye leswaku ku na swin’wana swi nga fambiki kahle eka yena. Eku heteleleni loko Claire a ri ni malembe ya 16, ku kumeke leswaku u khomiwe hi vuvabyi bya Asperger.

Ku sukela kwalaho mana wakwe u sungule ku swi twisisa kahle leswaku ha yini n’wana wakwe a hanya hi ndlela leyi hambaneke ni ya van’wana. Munghana wakwe u n’wi kumele rungula ro karhi leri hlamuselaka hi vuvabyi lebyi, kutani loko Claire a ri hlayile, u vutise hi ku hlamala a ku: “Xana hakunene ndzi endla leswi? Xana leswi hi swona leswi ndzi hanyisaka xiswona?” Ndzawulo ya kwalaho leyi pfunaka vaaki yi khutaze Claire leswaku a endla mintirho yo karhi leyi nga ta n’wi pfuna eka vuvabyi bya yena. Chris la nga Mbhoni ya Yehovha loyi a nga ni ntokoto wo pfuna vana lava lavaka ku pfuniwa hi ndlela yo hlawuleka, u hlele leswaku Claire, loyi na yena a nga Mbhoni a pfuneta entirhweni wo tirhandzela wa ku lunghisiwa ka muako wa Timbhoni lowu ti wu tirhiselaka vugandzeri bya Vukreste.

Ku Dyondza “Ku Hanyisana Ni Van’wana”

Eku sunguleni Claire a swi n’wi tikela ku burisana ni vatirhi-kulobye. Loko a va ni xiphiqo xo karhi a a tsalela Chris xiphephana tanihi leswi sweswo a swi n’wi olovela ku tlula ku vula kunene hi nomu. Hakatsongo-tsongo, Chris u n’wi khutaze leswaku loko a ri ni xiphiqo a vulavula na yena. U n’wi lehisele mbilu a n’wi dyondzisa “ku hanyisana ni van’wana.” U n’wi byele leswaku loko a papalata vanhu van’wana a tlhela a endla ntsena leswi laviwaka hi yena a nga le “ku hanyisaneni ni van’wana.” Hikwalaho ka mpfuno lowu a a wu kuma, Claire u sungule ku dyondza ku tirhisana kahle ni vanhu van’wana loko a ri karhi a endla ntirho wo karhi.

Swilo leswi nga tsakisiki leswi nga humelela Claire enkarhini lowu nga hundza swi endle leswaku a nga titshembi lerova loko a nyikiwa ntirho wo karhi, a a hatlisela ku vula a ku, “A ndzi nge wu koti.” Xana Chris u n’wi pfune njhani emhakeni leyi? A a n’wi nyika xintirhwana kutani a ku eka yena, “Xi endlisiwa xileswi,” a tlhela a n’wi khutaza a ku, “U ta swi kota ku xi endla.” Loko a xi hetile a a titwa a tsakile. Chris a a n’wi bumabumela hi musa a tlhela a n’wi nyika ntirho wun’wana. Claire a a swi n’wi tikela ku tsundzuka swiletelo leswi a a byeriwa swona hi nomu, kambe loko a tsaleriwe swona ehansi, swilo a swi famba kahle. Hakatsongo-tsongo u ye a titshemba.

Leswi Claire a a nga swi rhandzi ku va exikarhi ka ntshungu, a swi n’wi tikela ku bula ni van’wana loko a ri eminhlanganweni ya vugandzeri bya Vukreste. A a tala ku titshamela yexe le mahlweni eHolweni ya Mfumo. Kambe u tivekele pakani ya leswaku loko minhlangano yi hela, a hatla a ya le ndzhaku leswaku a ta bula ni munhu un’we.

Hi ku famba ka nkarhi, Claire u tikume se a vulavula ni vanhu vo tala. U ri: “Kambe a swi olovi.” Hambileswi vuvabyi byakwe byi endlaka leswaku swi nga n’wi oloveli ku dya mabulo ni van’wana, nkarhi na nkarhi u nyikela tinkulumo eXikolweni xa Vutirheli bya le Tilweni, ku nga nongonoko lowu endleriweke ku pfuna Timbhoni ta Yehovha leswaku ti kota ku vulavula ti ntshunxekile emahlweni ka vanhu.

Ku Hlula Xiphiqo Lexikulu

Loko Claire a ya a titshemba, Chris u n’wi khutaze leswaku a ringeta ku va phayona ra nkarhinyana, ku nga rito leri Timbhoni ta Yehovha ti ri tirhisaka loko Timbhoni leti khuvuriweke ti heta tiawara ta 50 kumbe ku tlula n’hweti na n’hweti ti ri karhi ti chumayela van’wana hi Bibele. Claire u te, “Sweswo a ndzi nge swi koti.”

Loko Chris a twa sweswo, u n’wi khutaze hi ku n’wi byela leswaku hambiloko a nga yi fikeleli pakani ya tiawara ta 50 n’hweti yoleyo, kambe u ta tsaka ku tiva leswaku u ringetile. Claire u byi ringetile naswona u tiphinile ha byona. U tlhele a tsarisa hi ku landzelelana naswona se a byi ya byi n’wi tsakisa. Leswi swi n’wi endle leswaku a ya a titshemba, ngopfu-ngopfu loko a kuma vanhu vo tala lava a va lava ku tiva swo tala hi Bibele.

Claire u xi yingisile xikhutazo lexi a xi tweke eminhlanganweni ya Vukreste xa leswaku a xiyisisa loko ku ri ni lexi n’wi sivelaka ku va phayona ra nkarhi hinkwawo kumbe muchumayeri wa mahungu lamanene wa nkarhi hinkwawo. U endle xiboho xa ku va phayona ra nkarhi hinkwawo. Vuyelo bya kona byi ve byihi? U te: “A ku na ntirho wun’wana lowu tlulaka lowu!” Sweswi u va tolovele swinene vanhu va le vandlheni ra vona naswona se u ni vanghana vo tala. Vana va tsakela ku va swin’we na yena naswona wa va pfuna loko a ri karhi a chumayela na vona.

Ku Pfuna Lava Nga Ni Vuvabyi Lebyi

I ntiyiso leswaku a hi mani na mani loyi a nga ni vuvabyi bya Asperger loyi a nga vaka muchumayeri wa mahungu lamanene wa nkarhi hinkwawo. Kambe ntokoto wa Claire wu swi veka erivaleni leswaku vanhu lava nga ni vuvabyi lebyi va nga endla swo tala leswi va nga ehleketiki leswaku va nga swi endla. Claire swi n’wi pfunile ku landzelela xiyimiso lexi a nga tivekela xona, naswona ku va ni vukheta ni ku tshembeka kakwe swi n’wi pfuna leswaku a wu endla kahle ntirho lowu a tihlawuleleke wona.

Claire u vona swi ri swa nkoka leswaku vanhu va swi tiva leswaku u ni vuvabyi bya Asperger leswaku va ta twisisa xivangelo xa ku va a hanya hi ndlela leyi a hanyaka ha yona. U ri: “Leswi swi nga ku oloveliki ku tiphofula, vanhu va vona onge wa loloha ku ehleketa.” Ku va ni munhu loyi u nga bulaka na yena swa pfuna.

Chris na Claire va ringanyeta leswaku vanhu lava nga ni vuvabyi lebyi va tivekela tipakani letitsongo, kutani va ti endla ha yin’we-yin’we. I swa nkoka leswaku ku va ni munhu loyi a byi twisisaka kahle vuvabyi lebyi loyi a nga ta va pfuna. Loko ku ri ni munhu wo tano, vanhu lava nga ni vuvabyi lebyi va nga titwa va ri vanhu ku fana ni van’wana naswona swi ta va olovela ku hlula swiphiqo leswi va nga na swona.

Mhaka ya Claire yi komba leswaku loko vanhu va n’wi lehisela mbilu munhu la nga ni vuvabyi bya Asperger ni ku n’wi khutaza, swi nga n’wi pfuna. Claire u tiyisekisa mhaka leyi a ku: “Malembe ma nga ri mangani lama hundzeke a ndzi nga lorhi ni ku lorha leswaku ndzi nga swi endla hinkwaswo leswi ndzi swi endlaka namuntlha.”

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 24]

Claire u vona swi ri swa nkoka leswaku vanhu va swi tiva leswaku u ni vuvabyi bya Asperger

[Bokisi leri nga eka tluka 22]

VUVABYI BYA ASPERGER

Vuvabyi lebyi byi thyiwe xivongo xa Dok. Hans Asperger, ku nga yena a byi hlamuseleke ro sungula hi 1944. Hambiswiritano, emalembeni ya sweswinyana hi kona ku nga endliwa ndzavisiso leswaku ku twisisiwa ni ku pfuna vanhu vo tala lava nga ni vuvabyi lebyi. Valavisisi va ta vutshunguri a va tiyiseki loko ku ri leswaku i vuvabyi byo tsandzeka ku vulavula ni ku hanyisana ni van’wana. Ku ta fikela sweswi, a ku si va ni loyi a tivaka leswaku i yini lexi vangaka vuvabyi lebya Asperger. Kambe a byi vangiwi hi ndlela leyi n’wana a kurisiweke ha yona kumbe hi ku va a nga kombisiwanga rirhandzu.

[Bokisi leri nga eka tluka 24]

KU PFUNA LAVA NGA NI VUVABYI BYA ASPERGER

Bula ni vanhu lava nga ni vuvabyi lebyi kutani u ringeta ku va twisisa. Hambileswi swi nga ha va tikelaka ku sungula bulo, swi tive leswaku vanhu volavo va va lava vanghana. A va tiomisi tinhloko hi vomu kambe va karhatiwa hi vuvabyi lebyi.

Va lehisele mbilu u tlhela u ringeta ni ku twisisa swiphiqo swa vona. Nakambe loko u hlamusela swo karhi swi veke erivaleni. Loko ku fanele ku cinciwa swo karhi va hlamusele ndlela leyi swi nga ta cinca ha yona, u tlhela u va nyika vuxokoxoko hinkwabyo, loko swi koteka va kombe ni ndlela leyi maendlelo lamantshwa ma nga ta fambisa xiswona.

Loko u xiya leswaku va vilela ku tlula mpimo hi nchumu wo karhi lowu va wu voneke kumbe ku wu twa, va khutaze leswaku va ehleketa hi timhaka leti tsakisaka kumbe va yingisela vuyimbeleri byo hola.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Claire u dyondze ku sungula ku endla vunghana ni vanhu van’wana

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Chris u hlamusela Claire ndlela yo khomisana ni van’wana leswaku va endla ntirho wo karhi