Ndzima 33

Tshamani Mi Rindzile

“TANIHI leswi Yesu a swi kombiseke hi ndlela leyi twalaka leswaku ku hava munhu la nga tivaka ‘siku rolero’ kumbe ‘nkarhi’ lowu Tatana a nga ta lerisa n’wana wa yena leswaku a ‘tela’ mafambiselo ya swilo lama hombolokeke ya Sathana, van’wana va nga ha vutisa: ‘Ha yini swi ri swa nkoka ku tshama hi langutele makumu?’ I swa nkoka hikuva hi nkarhi wolowo, Yesu u engeterile: ‘Tshamani mi languterile, tshamani mi xalamukile . . . tshamani mi rindzile.’ (Marka 13:32-35)”—Xihondzo xo Rindza xa December 1, 1984.

Timbhoni ta Yehovha sweswi ti tshame ti rindzile hi makume ya malembe. Ti rindzele yini? Ti rindzele ku vuya ka Yesu a ri ematimbeni ya Mfumo leswaku a ta avanyisa mafambiselo ya swilo lama hombolokeke ya Sathana ni ku tisa mimpfuno ya Mfumo wa yena emisaveni hinkwayo hi laha ku engetelekeke! (Mt. 6:9, 10; 24:30; Lk. 21:28; 2 Tes. 1:7-10) Lava va rindzeke va swi tiva leswaku “xikombiso” xa vukona bya Yesu xi sungule ku vonakala ku sukela hi 1914 ni leswaku mafambiselo ya sweswi ya swilo ma nghene emasikwini ya wona yo hetelela hi lembe rolero.—Mt. 24:3–25:46.

Kambe, ku fikela sweswi, Yesu a nga si ta tanihi Muavanyisi ni Muponisi. Kutani ke, Timbhoni ta Yehovha ti xi languta njhani xiyimo xa tona xa sweswi?

‘Va Tiyiseka Swinene’ Hi Ku Twisisa Ka Vona

Va ni “ku twisisa loku hetisekeke” tanihi vandlha ra misava hinkwayo. (Kol. 2:2) A hi mhaka ya leswaku va titwa va twisisa vuxokoxoko hinkwabyo bya swikongomelo swa Yehovha. Va hambeta va kambisisa Matsalwa va ri karhi va amukela leswi va swi tshubulaka swi ri swintshwa, naswona va hambeta va dyondza. Kambe leswi va swi dyondzaka a swi ri hundzuli vonelo ra vona ra xisekelo mayelana ni mintiyiso ya xisekelo ya Rito ra Xikwembu. Va ‘tiyiseka swinene’ hi mintiyiso leyi ya xisekelo; va yi xiyisisile ni ku yi amukela hi makume ya malembe sweswi. Hambi swi ri tano, leswi va swi dyondzaka swi hambeta swi antswisa ku twisisa ka vona ka ndlela leyi matsalwa yo karhi ma nghenaka ha yona entileni wa ntiyiso wa Bibele, ni ndlela leyi va nga tirhisaka ndzayo ya Rito ra Xikwembu hi laha ku heleleke evuton’wini bya vona vini ha yona.

Timbhoni ta Yehovha ti ni “ku twisisa loku hetisekeke” ni hi switshembiso swa Xikwembu. Ti ni ku tshemba loku hetisekeke ka leswaku ku hava ni xin’we xa switshembiso swa xona lexi nga ta tsandzeka ku hetiseka, ni leswaku hinkwaswo swi ta hetiseka hi nkarhi wa xona lowu vekiweke. Ku hetiseka ka vuprofeta bya Bibele loku va nga ku vona hi mahlo ku humelela ku va endla va tiyiseka hi ku helela leswaku misava ya sweswi yi le “nkarini wa makumu” ni leswaku xitshembiso xa Xikwembu xa misava leyintshwa xi ta hetiseka ku nga ri khale.—Dan. 12:4, 9; Nhlav. 21:1-5.

Kutani ke, va fanele va endla yini? ‘Tshamani mi langutile, tshamani mi xalamukile,’ ku lerisa Yesu, “hikuva a mi tivi leswaku nkarhi wu ta va rini. Hitekani ke, . . . [leswaku N’wini] loko a fika hi xitshuketa, a nga mi kumi mi etlele. Kutani leswi ndzi mi byelaka swona, ndzi byela hinkwavo, ndzi ri: Hitekani.” (Mar. 13:33, 35-37) Timbhoni ta Yehovha ti xi xiya swinene xilaveko xa ku tshama ti rindzile.

Tinghitsi leti tlulaka mpimo leti va ti kombiseke eka minkarhi yin’wana mayelana ni ku hetiseka ka vuprofeta byo karhi, a ti byi hundzuli vumbhoni lebyi engetelekaka ku sukela hi Nyimpi yo Sungula ya Misava, bya leswaku hi le makumu ya mafambiselo ya swilo. I ntiyiso, swa antswa ku hiseka—hambi ku ri ku hiseka ku tlula mpimo—leswaku u vona ku rhandza ka Xikwembu ku hetiseka ku tlula ku etlela hi tlhelo ra moya u nga voni ku hetiseka ka swikongomelo swa xona!—Ringanisa Luka 19:11; Mintirho 1:6; 1 Vatesalonika 5:1, 2, 6.

Xana ku tshama u rindzile swi katsa yini?

Ku Hambeta U Rindzile—Njhani?

Vakreste lava xalamukeke a va khondli mavoko ivi va ku mbaa. Doo! Va fanele va tshama va ri exiyin’weni lexi fanelekaka hi tlhelo ra moya leswaku loko Yesu a ta tanihi Muavanyisi, a ta tlhela a va Muponisi wa vona. (Lk. 21:28) Yesu u tsundzuxile: “Tivoneleni, leswaku timbilu ta n’wina ti nga tikeriwi hi makolo ni ku pyopyiwa, ni ku vilela hi swa vutomi lebyi, na swona tivoneleni leswaku siku rero ri nga mi tshuketi . . . kukotisa xirimbani. . . . [Tshamani mi xalamukile].” (Lk. 21:34-36) Xisweswo, Vakreste lava rindzeke va fanele ku sungula va ‘tivonela vona vini,’ va xiya leswaku siku rin’wana ni rin’wana va hanya hi ndlela leyi Mukreste a faneleke ku hanya ha yona. Va fanele va tshama va xalamukele vutihlamuleri bya Vukreste ni ku papalata ku tikhoma loku nga riki ka Vukreste loku fanaka ni ka misava leyi nge “hansi ka matimba ya Lowo biha.” (1 Yoh. 5:19; Rhom. 13:11-14) Loko Kreste a ta, va fanele va lunghekile.

Kutani, i vamani lava va nga tshama va xalamukile swinene, va ri exiyin’weni lexi fanelekaka xa moya? Rhekhodo ya matimu leyi kombisiweke eka tindzima leti hundzeke ebukwini leyi yi kombetela eka Timbhoni ta Yehovha. Swi le rivaleni leswaku va xiya vutihlamuleri lebyi katsekaka eka ku va Vakreste, byi ri bya nkoka. Hi xikombiso, hi nkarhi wa nyimpi, hi ku swi rhandza va tiyimisele ku khotsiwa ni ku fa hikwalaho ko va lava xalamukeleke vutihlamuleri bya ku nga vi va misava ni ku kombisa rirhandzu ra ku tinyiketelela van’wana. (Yoh. 13:34, 35; 17:14-16) Vanhu lava va va xiyaka eTiholweni ta vona ta Mfumo, emintsombanweni ya vona leyikulu kumbe hambi ku ri emintirhweni ya vona ya ku tihanyisa va tsakisiwa hi ‘mahanyelo lamanene’ ya vona. (1 Pet. 2:12) Va ni vito lerinene ra ku hanya hi ku tshembeka ni ku tikhoma loku baseke ka mahanyelo emisaveni leyi ‘yi nga ha riki na mianakanyo leyinene ya mahanyelo.’—Ef. 4:19-24; 5:3-5.

Hambi swi ri tano, ku tshama u xalamukile, swi vula leswi tlulaka ku ‘tivonela.’ Murindzi u fanele a tivisa van’wana leswi a swi vonaka. Emasikwini lawa ya makumu, Vakreste lava rindzeke lava va vonaka xikombiso xa vukona bya Kreste va fanele ku twarisa “Evhangeli leyi ya Mfumo” eka van’wana, naswona va fanele ku va tsundzuxa leswaku hi ku hatlisa Kreste u ta ta a ta avanyisa mafambiselo lawa yo homboloka ya swilo. (Mt. 24:14, 30, 44) Hi ndlela leyi va pfuna van’wana leswaku va nghena endleleni ya ku “kutsuriwa.”—Lk. 21:28.

I vamani lava va tikombiseke va rindzile hi ku twarisa xitsundzuxo? Timbhoni ta Yehovha ti tiviwa emisaveni hinkwayo hikwalaho ka ku hiseka ka tona eku twariseni ka vito ra Xikwembu ni Mfumo wa xona. Ku chumayela a va ku endli ku va ka ntlawa wo karhi wa vafundhisi ntsena. Va swi xiya swi ri vutihlamuleri bya vapfumeri hinkwavo. Va swi xiya swi ri xiphemu xa nkoka xa vugandzeri bya vona. (Rhom. 10:9, 10; 1 Kor. 9:16) Vuyelo ku ve byihi?

Sweswi va vumba vandlha leri kulaka ra timiliyoni ta swirho leswi hitekaka ematikweni lama tlulaka 220 emisaveni hinkwayo. (Esa. 60:22; ringanisa Mintirho 2:47; 6:7; 16:5.) Tihulumendhe tin’wana leti nga ni matimba swinene ematin’wini ya vanhu ti yirise ntirho wa vona, hambi ku ri ku va hlengeleta ivi ti va nghenisa ekhotsweni. Kambe Timbhoni ta Yehovha ti hambete ti twarisa Mfumo wa Xikwembu! Va ni ku tiyimisela loku fanaka ni ka vaapostola, lava loko va lerisiwe ku tshika ku chumayela, va nga te: “Loko hi ri hina, hi nga ka hi nga koti ku tshika ku vula leswi hi swi voneke ni leswi hi swi tweke.” “Hi fanele ku yingisa Xikwembu ku tlula vanhu.”—Mint. 4:18-20; 5:27-29.

“Ri Languteleni”

Xiyimo xa Timbhoni ta Yehovha namuntlha xi fana ni lexiya xa Vakreste va Vayuda va lembe xidzana ro sungula. Yesu u va nyike xikombiso lexi a va ta vona ha xona loko ku ri nkarhi wa ku baleka eYerusalema leswaku va balekela ku lovisiwa ka wona. “Kutakuloko mi vona muti wa Yerusalema wu rhendzeriwile hi mavuthu ya valala, . . . tsutsum[a]ni” Ku vule Yesu. (Lk. 21:20-23) Endzhaku ka malembe ya kwalomu ka 30, hi 66 C.E., Yerusalema wu rhendzeriwe hi mavuthu ya Varhoma. Loko mavuthu ya Varhoma ma swi pfuketana ma tlhela handle ka xivangelo lexi twakalaka, Vakreste va Vayuda va landzele xitsundzuxo xa Yesu xa ku baleka—ku nga ri eYerusalema kambe etikweni hinkwaro ra Yudiya—va ya emutini wa Periya lowu a wu vuriwa Pella.

Va tshame kwale vutumbelweni, va rindza. Lembe ra 67 C.E. ri fikile ri tlhela ri hundza. Ivi ra 68 ri landzeriwa hi ra 69. Kambe Yerusalema wu tame wa ha ntshunxekile. Xana a va fanele ku tlhelela? Phela, Yesu a a nga vulanga leswaku va fanele ku yima nkarhi wo tanihi kwihi. Kambe loko van’wana a va lo tlhelela, a va ta tisola, hikuva hi 70 C.E. mavuthu ya Varhoma ma tlhele ma vuya ma tele lerova matimba ya wona a ya vonaka tanihi ndhambi leyi yi nga sivelekiki, naswona eka khamba leri a ma tlhelelanga endzhaku. Ku ri na sweswo, va hlasele muti ivi va dlaya vanhu lava tlulaka miliyoni. Mawaku ndlela leyi Vakreste va le Yudiya le Pella va faneleke va tsake ha yona hikwalaho ka leswi va tshameke va rindzele nkarhi wa Yehovha lowu vekiweke wa ku avanyisa!

Swa fana ni ka lava va tshamaka va rindzile namuntlha. Va swi xiya hi laha ku heleleke leswaku loko hi ya hi nghena swinene enkarhini lowu wa makumu, swi ta ya swi nonon’hwa ku hambeta hi langutele ku ta ka Yesu. Kambe a va lahlekeriwanga hi ripfumelo eka marito ya Yesu: “Ndzi tiyisile ndzi ri ka n’wina: Rixaka leri ri nga ka ri nga hundzi, ku nga si humelela swilo leswi hinkwaswo.” (Mt. 24:34) Xiga lexi nge “swilo leswi” xi kombetela eka swivumbeko swo hambana-hambana swa “xikombiso” lexi hlanganeke. Xikombiso lexi xi tikombile ku sukela hi 1914 naswona xi ta hela hi ‘nhlomulo lowukulu.’ (Mt. 24:21) “Rixaka” leri a ri hanya hi 1914 ri ya ri hunguteka hi ku hatlisa. Makumu ma fanele ma ri ekusuhi swinene.

Loko ma nga si fika, Timbhoni ta Yehovha ti tiyimisele hi ku helela leswaku ti tshama ti rindzile, ti ri ni ripfumelo leri heleleke ra leswaku Xikwembu xi ta hetisisa switshembiso swa xona hinkwaswo hi nkarhi wa xona! Va hlayisa marito ya Yehovha lama a ma nyikeke muprofeta Habakuku. Mayelana ni ku tiyisela lokukulu ka Yehovha ka vubihi bya le mfun’weni wa Yuda exiphen’wini xo hetelela xa lembe xidzana ra vunkombo B.C.E., Yehovha u byele muprofeta a ku: “Ṭala hlav̌utelo [mayelana ni makumu ya swiyimo leswi tshikilelaka], yi v̌atle mahantini, leŝaku l’a yi hlayaka a yi hlaya hi ku ṭuṭuma; hikuv̌a hlav̌utelo leyo ya ha ṭhamele nkari wa kona, kambe yi ta hatlisa eku heteleleni, yi nga ka yi nga šisi. Hambi yi nga [vonaka] yi hlwela, u yi langutela, hikuv̌a yi ta endlekala ŝinene, yi nga ka yi nga hlweri.” (Hab. 1:2, 3; 2:2, 3) Hi ku fanana, Timbhoni ta Yehovha ti tshemba ku lulama ni vululami bya Yehovha, naswona leswi swi ti pfuna ku tshama ti tiyile, ti yimela “nkari wa kona” wa Yehovha.

F. W. Franz, loyi a khuvuriweke hi 1913 u hlamusele mintlhaveko ya Timbhoni ta Yehovha kahle. Tanihi muungameri wa Sosayiti ya Watch Tower, hi 1991 u te:

“Ku langutela ka hina i nchumu wa xiviri, naswona ku ta hetisisiwa hi laha ku heleleke ku fikela eka lowo hetelela wa lava 144 000 va swirho swa ntlhambinyana, hi ndlela yo tlula leswi hi ehleketaka swona. Hina va masalela lava a hi ri kona hi lembe ra 1914, lava hinkwerhu a hi langutela ku ya etilweni, a hi yi lahlanga mianakanyo ya hina ya nkoka ya ku langutela loku. Kambe ha ha tiyile hi laha a hi ri ha kona, naswona hi ya hi ku tlangela swinene loko hi ya emahlweni hi ku rindzela. I nchumu lowu faneriwaka hi ku wu yimela, hambi loko swi nga lava malembe ya miliyoni. Ndzi xiya ku langutela ka hina ku ri ka nkoka ku tlula rini na rini, naswona a ndzi lavi ku lahlekeriwa hi ku ku tlangela. Nakambe ku langutela ka ntlhambinyana ku nyika xitiyisekiso xa leswaku ku langutela ka ntshungu lowukulu wa tinyimpfu tin’wana ku ta hetiseka na kona, ku tlula leswi hi anakanyisaka xiswona, a ku nge tsandzeki. Hi swona leswi swi hi endlaka hi khomelela ku fikela enkarhini lowu, naswona hi ta hambeta hi tiyisela ku kondza Xikwembu xi kombisa leswaku hakunene xi tiyisile eka ‘switshembiso swa xona leswikulu ngopfu, swa risima.’”—2 Pet. 1:4; Tinhl. 23:19; Rhom. 5:5.

Nkarhi wa leswaku vukona bya Kreste ematimbeni ya yena ya Mfumo byi kombisiwa erivaleni eka vanhu hinkwavo wu ya wu tshinela hi xihatla swinene. Kutani, lava va rindzeke va ta “amukela leswi xi nga [va] tshembisa swona.” (Hev. 10:36) Hakunene, ku langutela ka vona ku ta hetiseka ‘ku tlula hi ndlela yihi na yihi leyi a va anakanya ha yona.’ Mawaku ndlela leyi va nga ta tsaka ni ku khensa ha yona, leswaku emasikwini ya makumu ya mafambiselo ya swilo, a va ri van’wana lava va nga tshama va rindzile, lava va twariseke Mfumo wa Xikwembu hi ku hiseka!

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 713]

Va tiyiseka hi laha ku heleleke leswaku misava ya sweswi yi le “nkarhini wa makumu”

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 714]

Hi vukheta va hanya siku na siku hi laha Mukreste a faneleke a hanya ha kona

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 715]

I vamani lava va tikombiseke va rindzile hi ku twarisa xitsundzuxo?

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 716]

“Ndzi xiya ku langutela ka hina ku ri ka nkoka ku tlula rini na rini, naswona a ndzi lavi ku lahlekeriwa hi ku ku tlangela”—F. W. Franz

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 717]

Swiviko Swa Ku Nyikela Vumbhoni eMisaveni Hinkwayo

Lembe Matiko

1920 ....... 46

1925 ....... 83

1930 ....... 87

1935 ...... 115

1940 ...... 112

1945 ...... 107

1950 ...... 147

1955 ...... 164

1960 ...... 187

1965 ...... 201

1970 ...... 208

1975 ...... 212

1980 ...... 217

1985 ...... 222

1992 ...... 229

Ntsengo Wa Matiko

Ntsengo wa matiko wu hlayiwa hi ku ya hi ndlela leyi misava yi avanyisiweke ha yona eku sunguleni ka va-1990, ku nga ri hi mafumelo, hi xikombiso, loko khale ka mimfumo leyikulu ya ha fuma matiko yo hambana lawa namuntlha ma tifumaka.

Lembe Mav.

1940 ....... 5 130

1945 ....... 7 218

1950 ...... 13 238

1955 ...... 16 044

1960 ...... 21 008

1965 ...... 24 158

1970 ...... 26 524

1975 ...... 38 256

1980 ...... 43 181

1985 ...... 49 716

1992 ...... 69 558

Ntsengo Wa Mavandlha

Emahlweni ka 1938 a ku nga ri na rhekhodo leyi tiyisekeke ya matiko hinkwawo ya ntsengo wa mavandlha hinkwawo leyi a yi hlayisiwa.

Lembe Vah.

1935 ...... 56 153

1940 ...... 96 418

1945 ..... 156 299

1950 ..... 373 430

1955 ..... 642 929

1960 ..... 916 332

1965 ... 1 109 806

1970 ... 1 483 430

1975 ... 2 179 256

1980 ... 2 272 278

1985 ... 3 024 131

1992 ... 4 472 787

Ntshembo Wa Vahuweleri Va Mfumo

Ndlela ya ku hlaya vahuweleri yi hundzuka-hundzuke minkarhi yo tala hi va-1920 ni le ku sunguleni ka va-1930. Swiviko swa vandlha a swi rhumeriwa eka Sosayiti vhiki na vhiki, ematshan’weni yo rhumeriwa kan’we hi n’hweti. (Swiviko swa n’hweti na n’hweti a swi nga tirhi ku kala ku va October 1932.) Leswaku munhu a hlayiwa tanihi mutirhi wa ntlawa (muhuweleri wa vandlha), munhu a a fanele a heta tiawara tinharhu hi vhiki (kumbe 12 wa tiawara hi n’hweti) entirhweni wa nsimu, hi ku ya hi “Bulletin” ya January 1, 1929. Ti-“sharpshooter” (vahuweleri lava nga voxe) a va fanele va heta tiawara timbirhi hi vhiki eku vuleni ka vumbhoni.

Lembe Maphayona

1920 ........ 480

1925 ....... 1 435

1930 ....... 2 897

1935 ....... 4 655

1940 ....... 5 251

1945 ....... 6 721

1950 ...... 14 093

1955 ...... 17 011

1960 ...... 30 584

1965 ...... 47 853

1970 ...... 88 871

1975 ..... 130 225

1980 ..... 137 861

1985 ..... 322 821

1992 ..... 605 610

Maphayona

Tinhlayo leti nga longoloxiwa laha henhla ti katsa maphayona ya nkarhi hinkwawo, maphayona yo pfuna, maphayona yo hlawuleka, varhumiwa, valanguteri va swifundzha ni valanguteri va miganga. Khale maphayona a ya tiviwa tanihi makhalipotiya, naswona maphayona yo pfuna a ya ri makhalipotiya yo pfuna. Hi malembe yo tala tinhlayo a ti kombisa avhareji ya n’hweti.

Lembe Swidyo swa Bib.

1945 ....... 104 814

1950 ....... 234 952

1955 ....... 337 456

1960 ....... 646 108

1965 ....... 770 595

1970 ..... 1 146 378

1975 ..... 1 411 256

1980 ..... 1 371 584

1985 ..... 2 379 146

1992 ..... 4 278 127

Tidyondzo Ta Le Kaya Ta Bibele

Hi va-1930, tidyondzo tin’wana a ti khomiwa ni vanhu ha un’we-un’we, kambe a ku kandziyisiwa ndlela yo dyondzisa vanhu leswaku va swi endla hi voxe ni ku hlela tidyondzo leti vanhu lava tsakelaka va ndhawu yoleyo va nga taka eka tona. Endzhaku ka sweswo, loko vanhu vo karhi va kombisa ku tsakela ka xiviri, a ku khomiwa tidyondzo na vona ku kondza loko va khuvuriwa. Hambi swi ri tano, endzhakunyana ku khutaziwe leswaku ku yisiwa dyondzo emahlweni ku kondza loko munhu loyi a kume mpfuno lowu ringaneke leswaku a va Mukreste la vupfeke.

Lembe Tiawara

1930-35 ....... 42 205 307

1936-40 ....... 63 026 188

1941-45 ...... 149 043 097

1946-50 ...... 240 385 017

1951-55 ...... 370 550 156

1956-60 ...... 555 859 540

1961-65 ...... 760 049 417

1966-70 .... 1 070 677 035

1971-75 .... 1 637 744 774

1976-80 .... 1 646 356 541

1981-85 .... 2 276 287 442

1986-92 .... 5 912 814 412

Ntsengo Wa Tiawara

Mavikelo lama tolovelekeke ya nkarhi a ma nga ri kona ku fikela eku heleni ka va-1920. Ndlela ya ku hlayela tiawara yi hundzuke ko tala: Eku sunguleni ka va-1930, a ku hlayeriwa nkarhi lowu hetiweke eka ku vula vumbhoni hi yindlu na yindlu ntsena—lowu nga tirhisiwa eka maendzo yo vuyela a wu nga katsiwi. Hambi leswi xiviko lexi nga laha henhla xi nyanyulaka hakunene, ko va ntsengo lowu ringanyeteriweke ntsena wa nkarhi lowu hetiweke entirhweni wa ku huwelelela Mfumo wa Xikwembu hi Timbhoni ta Yehovha.

Malembe Tib. Leti Hang.

1920-25 ...... 38 757 639

1926-30 ...... 64 878 399

1931-35 ..... 144 073 004

1936-40 ..... 164 788 909

1941-45 ..... 178 265 670

1946-50 ..... 160 027 404

1951-55 ..... 237 151 701

1956-60 ..... 493 202 895

1961-65 ..... 681 903 850

1966-70 ..... 935 106 627

1971-75 ... 1 407 578 681

1976-80 ... 1 380 850 717

1981-85 ... 1 504 980 839

1986-92 ... 2 715 998 934

Tibuku Leti Hangalasiweke

Handle ka tindhawu ti nga ri tingani ntsena, tinhlayo ta malembe lama nga emahlweni ka 1940 a ti katsi ku fambisiwa ka timagazini, hambi leswi ku hangalasiweke timiliyoni ta tikopi. Tinhlayo ta ku sukela ka 1940 ti katsa tibuku, swibukwana, tibroxara ni timagazini, kambe madzana ya timiliyoni ta swiphephana leswi na swona a swi tirhisiwa ku pfuxa ku tsakela rungula ra Mfumo a swi katsiwanga. Ntsengo hinkwawo wa tibuku ta 10 107 565 269 leti hangalasiweke ku sukela hi 1920 ku ya ka 1992 hi tindzimi leti tlulaka 290 wu tiyisekisa leswaku vumbhoni byi vuriwile emisaveni hinkwayo hi ndlela leyikulu swinene.

Lembe Teke Dyeke

1935 ...... 63 146 ...... 52 465

1940 ...... 96 989 ...... 27 711

1945 ..... 186 247 ...... 22 328

1950 ..... 511 203 ...... 22 723

1955 ..... 878 303 ...... 16 815

1960 ... 1 519 821 ...... 13 911

1965 ... 1 933 089 ...... 11 550

1970 ... 3 226 168 ...... 10 526

1975 ... 4 925 643 ...... 10 550

1980 ... 5 726 656 ....... 9 564

1985 ... 7 792 109 ....... 9 051

1992 .. 11 431 171 ....... 8 683

Lava Veke Kona eXitsundzuxweni Ni Lava Dyeke

Emahlweni ka 1932, tinhlayo leti kumekeke ta lava veke kona eXitsundzuxweni hakanyingi a ti helelanga. Minkarhi yin’wana a ko katsiwa mintlawa ya 15, 20, 30 kumbe ku tlula ntsena eka ntsengo hinkwawo lowu vikiweke. Lexi tsakisaka, malembe yo tala lawa tinhlayo ta wona ti nga kona ma komba leswaku van’wana va lava a va ri kona a va nga dyi. Hi 1933 a va hambana hi kwalomu ka 3 000.