Ndzima Ya Vunkombo
Leswi Hi Swi Dyondzaka Hi Ku Pfumelela Ka Xikwembu Vuhomboloki
1, 2. (a) Loko Yehovha a a lo vhela a dlaya vaxandzuki loko va ha ku xandzuka aEdeni, xana sweswo a swi ta va swi hi khumbe njhani? (b) I malunghiselelo wahi lama tsakisaka lawa Yehovha a hi endleleke wona?
KOKWANA-XINGUWE Yakobo u te: “Masiku ya malembe ya vutomi bya mina ma ve matsongo ma tlhela ma va ni ku karhateka.” (Genesa 47:9) Hilaha ku fanaka Yobo u vule leswaku munhu “u hanya nkarhi wo koma naswona u taleriwe hi ku karhateka.” (Yobo 14:1) Ku fana na vona, vo tala va hina hi tshame hi langutana ni swiyimo swo tika, vuhomboloki hambi ku ri makhombo. Kambe, Xikwembu a xi na nandzu hi leswi xi hi tshikeke hi velekiwa. I ntiyiso, a hi na yona mianakanyo leyi hetisekeke ni miri lowu hetisekeke ni kaya ra Paradeyisi leri Adamu na Evha a va ri na rona eku sunguleni. Kambe, xana a ku ta va ku endleke yini loko Yehovha a a lo vhela a va dlaya loko va ha ku xandzuka? Hambileswi a ku ta va ku nga ri na mavabyi, maxangu kumbe rifu, vanhu a va ta va va nga ri kona. Na hina i nge hi nga velekiwanga. Hikwalaho ka tintswalo ta xona, Xikwembu xi pfumelele Adamu na Evha leswaku va va ni vana hambiloko va tswariwe va nga hetisekanga. Hi ku tirhisa Kreste, Yehovha u hi endlele lunghiselelo ra leswaku hi tlhela hi kuma leswi Adamu a swi lahleke—ku nga vutomi lebyi nga heriki eparadeyisini emisaveni.—Yohane 10:10; Varhoma 5:12.
2 Vona ndlela leyi swi khutazaka ha yona ku langutela ku hanya hilaha ku nga heriki emisaveni leyintshwa eParadeyisini, laha ku nga ta ka ku nga ha vi na vuvabyi, maxangu, xitlhavi ni rifu, hambi ku ri vanhu lavo homboloka! (Swivuriso 2:21, 22; Nhlavutelo 21:4, 5) Kambe eBibeleni hi dyondza leswaku hambileswi ku ponisiwa ka hina ku nga ka nkoka swinene eka hina ni le ka Yehovha, kambe ku ni nchumu wun’wana lowu nga wa nkoka ngopfu emhakeni leyi.
Hikwalaho Ka Vito Ra Yena Leri Xiximekaka Ngopfu
3. Ku laveka yini leswaku xikongomelo xa Yehovha hi misava ni vanhu xi hetiseka?
3 Vito ra Xikwembu ra katseka eku hetisekeni ka xikongomelo xa xona, malunghana ni misava ni vanhu. Vito leri nge Yehovha, ri vula leswaku “U Endla Leswaku Swi Va Kona.” Kutani vito ra yena ri kombisa xikhundla xa yena tanihi Hosi ya Vuako Hinkwabyo, leyi nga Muhetisisi wa Swikongomelo swa yona, ni ku va Xikwembu xa ntiyiso. Hikwalaho ka xikhundla lexi Yehovha a nga na xona, ku rhula ni vuhlayiseki bya vuako hinkwabyo swi ta va kona ntsena loko vito ra yena ni leswi ri yimelaka swona hinkwaswo, ri xiximiwa hi mfanelo ni leswaku vanhu hinkwavo va n’wi yingisa.
4. Hi xihi xikongomelo xa Yehovha hi misava?
4 Endzhaku ko vumba Adamu na Evha, Yehovha u va nyike ntirho leswaku va wu endla. U swi endle swi va erivaleni leswaku xikongomelo xa yena a ku nga ri leswaku va fuma misava hinkwayo ntsena—ku nga ku ndlandlamuxa Paradeyisi—kambe a ku ri leswaku va yi tata hi vana va vona. (Genesa 1:28) Xana xikongomelo lexi a xi nga ta hetiseka hikwalaho ka leswi va dyoheke? Phela vito ra Yehovha wa matimba hinkwawo a a ri ta sandziwa loko o ka a nga xi hetisisi xikongomelo xakwe hi misava ni vanhu!
5. (a) Loko vanhu vo sungula va dya murhi wa ku tivisa leswinene ni leswo biha, xana a va ta fa rini? (b) Xana Yehovha u ri hetisise njhani rito ra yena leri nga eka Genesa 2:17, mayelana ni xikongomelo xa yena hi misava?
5 Yehovha u byele Adamu na Evha leswaku loko vo ka va nga yingisi kutani va dya murhi wa ku tivisa leswinene ni leswo biha, a va ta fa “hi siku leri” va nga ta dya ha rona. (Genesa 2:17) Yehovha a a tiyisile, loko a vula leswaku hi siku leri va nga ta dyoha ha rona, va ta fa. Hi ku ya hi langutelo ra Xikwembu, Adamu na Evha va fe hi siku rero. Hambiswiritano, leswaku a hetisisa xikongomelo xa yena hi misava, Yehovha u va pfumelele leswaku va va ni vana loko va nga si fa. Nilokoswiritano, tanihi leswi Xikwembu xi langutaka malembe ya 1 000 ma ri siku rin’we, loko Adamu a fa, a a ri ni malembe ya 930, a ku nga si hela ni “siku.” (2 Petro 3:8; Genesa 5:3-5) Kutani, Yehovha u ri hlayisile rito rakwe malunghana ni nkarhi lowu a a ta wu humesa ha wona nxupulo, naswona ku fa ka vona a ku xi kavanyetanga xikongomelo xa yena hi misava. Kambe vanhu lava nga hetisekangiki ku katsa ni lavo homboloka, va nyikiwe nkarhi wa leswaku va ya emahlweni va hanya.
6, 7. (a) Hi ku ya hi Eksoda 9:15, 16, ha yini Yehovha a pfumelela vuhomboloki byi ya emahlweni swa nkarhinyana? (b) Emhakeni ya Faro, xana matimba ya Yehovha ma kombisiwe njhani, naswona vito ra Yena ri twarisiwe hi ndlela yihi? (c) Xana ku ta endleka yini loko mafambiselo lawa ma nga kona sweswi ma hela?
6 Leswi Yehovha a swi byeleke hosi ya le Egipta emasikwini ya Muxe, swi tlhele swi kombisa leswaku ha yini Xikwembu xi pfumelela vanhu vo homboloka leswaku va hambeta va va kona. Loko Faro a ale leswaku vana va Israyele va huma aEgipta, Yehovha a nga n’wi dlayanga hi nkarhi wolowo. Matimba ya Yehovha ma kombisiwe hi tindlela to hlamarisa, hi ku ba tiko rero hi Makhombo ya khume. Loko Yehovha a tivisa Faro hi khombo ra vunkombo, u byele Faro leswaku A a ta va a n’wi herise khale yena ni vuthu rakwe. Yehovha u te: “Kambe entiyisweni, ndzi ku hlayise u hanya hikwalaho ka xivangelo lexi, hikwalaho ka ku lava ku ku komba matimba ya mina leswaku vito ra mina ri twarisiwa emisaveni hinkwayo.”—Eksoda 9:15, 16.
7 Loko Yehovha a kutsule Vaisrayele, vito ra yena ri hangalake hinkwako-nkwako. (Yoxuwa 2:1, 9-11) Leswi a swi endleke kwalomuya ka 3 500 wa malembe lama hundzeke, ni namuntlha a swi si rivariwa. A ku hangalakanga vito ra yena ntsena leri nge Yehovha, kambe ku tlhele ku hangalaka ni ntiyiso malunghana ni N’wini wa vito rero. Leswi swi endle leswaku Yehovha a tiviwa tanihi Xikwembu lexi hlayisaka switshembiso swa xona ni lexi tekaka goza ro kutsula malandza ya xona. (Yoxuwa 23:14) Sweswo swi kombise leswaku a ku na nchumu lexi nga n’wi sivelaka ku hetisisa xikongomelo xa yena, hikwalaho ka leswi a nga ni matimba hinkwawo. (Esaya 14:24, 27) Hikokwalaho hi nga tiyiseka leswaku u ta teka goza ro kutsula malandza ya yena yo tshembeka ku nga ri khale, hi ku herisa mafambiselo hinkwawo ya Sathana, yo homboloka. Matimba hinkwawo lawa a nga ta ma kombisa ni ku dzuneka loku nga ta tisiwa evitweni ra Yehovha, a ku nge pfuki ku rivariwile. Vuyelo bya kona byi ta va kona hi masiku.—Ezekiyele 38:23; Nhlavutelo 19:1, 2.
‘Mawaku Ku Enta Ka Vutlhari Bya Xikwembu!’
8. Hi swihi swilo leswi Pawulo a hi khutazaka leswaku hi swi xiya?
8 Eka papila ra yena leri yaka eka Varhoma, muapostola Pawulo u tlakuse xivutiso lexi nge: “Xana Xikwembu xi kala vululami?” U hlamule hi ku tiyiseka a ku: “Sweswo swi nga tshuki swi va tano!” Hiloko a kandziyisa tintswalo ta Xikwembu ni ku kombetela eka leswi Yehovha a swi vuleke tanihi xivangelo xo pfumelela Faro leswaku a ya emahlweni a hanya. Pawulo u tlhele a kombisa leswaku hina vanhu hi fana ni vumba eswandleni swa muvumbi. U ri: “Loko Xikwembu, hambileswi xi rhandzaka ku kombisa vukarhi bya xona ni ku tivisa matimba ya xona, xi swi tiyiselele hi mbilu yo leha swinene swibya swa vukarhi leswi endliweke swi faneriwa hi ku lovisiwa, leswaku xi ta tivisa ku fuwa ka ku vangama ka xona ehenhla ka swibya swa tintswalo, leswi xi swi lunghiseleleke ka ha ri emahlweni leswaku swi va ni ku vangama, ku nga hina, lava xi nga hi vitanangiki hi huma exikarhi ka Vayuda ntsena, kambe ni le xikarhi ka matiko, ku vuriwa yini hi swona ke?”—Varhoma 9:14-24.
9. (a) Xana i vamani “swibya swa vukarhi leswi endliweke swi faneriwa hi ku lovisiwa”? (b) Ha yini Yehovha a va lehisele mbilu vanhu lava n’wi kanetaka, naswona leswi a nga ta swi endla swi ta va vuyerisa njhani vanhu lava va n’wi rhandzaka?
9 Ku sukela loko vanhu va xandzuka aEdeni, vanhu vahi ni vahi lava fularheleke Yehovha ni milawu ya yena va ve “swibya swa vukarhi leswi endliweke swi faneriwa hi ku lovisiwa.” Enkarhini wolowo hinkwawo, Yehovha u lehise mbilu. Vanhu vo homboloka va n’wi sandzile, va xanisa malandza ya yena, va tlhela va dlaya ni N’wana wa yena. Yehovha u tikhomile swinene hi ku pfumelela swivumbiwa hinkwaswo leswaku swi va ni nkarhi lowu ringaneke wo vona vuyelo lebyi vaka kona loko vanhu va xandzukela Xikwembu, va hlawula ku tifuma. Hi nkarhi lowu fanaka, rifu ra Yesu ri pfule ndlela ya leswaku vanhu lava yingisaka va kutsuriwa ni leswaku ku ‘herisiwa mintirho ya Diyavulosi.’—1 Yohane 3:8; Vaheveru 2:14, 15.
10. Ha yini Yehovha a a pfumelele vuhomboloki byi ya emahlweni ku ringana malembe ya 1 900?
10 Hi nkarhi wa malembe yo tlula 1 900 ku sukela loko Yesu a pfukile eku feni, Yehovha u swi lehisele mbilu “swibya swa vukarhi” leswaku swi nga hatli swi lovisiwa. Ha yini? Hikuva a a ri karhi a hlengeleta lava nga ta fuma na Yesu Kreste eMfun’weni wakwe wa le tilweni. Nhlayo ya vona i 144 000, naswona hi vona lava muapostola Pawulo a va vitanaka leswaku i “swibya swa tintswalo.” Vanhu vo sungula ku hlawuriwa leswaku va va xiphemu xa ntlawa lowu yaka etilweni, i Vayuda. Endzhaku ka sweswo, Xikwembu xi hlawule vanhu Vamatiko. Yehovha a nga va sindzisanga leswaku va n’wi tirhela. Kambe exikarhi ka lava va amukeleke malunghiselelo ya yena ya rirhandzu, u hlawule van’wana a va nyika lunghelo ra risima ra ku va vafumi-kulobye ni N’wana wa yena eMfun’weni wa le tilweni. Ku hlengeletiwa ka ntlawa wolowo wa le tilweni se ku le kusuhi ni ku hela.—Luka 22:29; Nhlavutelo 14:1-4.
11. (a) I ntlawa wihi lowu sweswi wu vuyeriwaka hikwalaho ka leswi Yehovha a lehiseke mbilu? (b) Xana vafi va ta vuyeriwa njhani?
11 Kambe ku vuriwa yini hi lava nga ta tshama laha misaveni? Leswi Yehovha a lehiseke mbilu, swi endle leswaku ku va ni nkarhi wa ku hlengeleta “ntshungu lowukulu” lowu humaka eka matiko hinkwawo. Sweswi ntshungu lowu wu fika eka timiliyoni. Yehovha u tshembise leswaku ntlawa lowu wa laha misaveni wu ta pona ku hela ka mafambiselo lawa naswona wu ta kuma vutomi lebyi nga heriki eparadeyisini emisaveni. (Nhlavutelo 7:9, 10; Pisalema 37:29; Yohane 10:16) Hi nkarhi lowu faneleke wa Xikwembu, vunyingi bya lava feke byi ta pfuxiwa, byi nyikiwa lunghelo ro hanya laha misaveni ehansi ka Mfumo wa le tilweni. Rito ra Xikwembu ri vula leswi eka Mintirho 24:15: “Ku ta va ni ku pfuxiwa ka lava lulameke ni ka lava nga lulamangiki.”—Yohane 5:28, 29.
12. (a) Xana hi dyondze yini ha Yehovha hi ku pfumelela ka yena vubihi? (b) Xana u titwa njhani hi ndlela leyi Yehovha a ti tameleke ha yona timhaka leti?
12 Xana ku ni leswi hoxeke eka leswi? Nikatsongo, hikuva leswi xi lehiseke mbilu, xi nge va lovisi vanhu lavo homboloka kumbe “swibya swa vukarhi,” Xikwembu xi kombisa van’wana ntwela-vusiwana naswona leswi swi pfumelelana ni xikongomelo xa xona. Leswi swi kombisa vukulu bya tintswalo ta xona ni rirhandzu leri xi nga na rona. Nakambe leswi hi veke ni nkarhi wo vona ku hetiseka ka swikongomelo swakwe, hi dyondza swo tala hi Yehovha. Hi hlamarisiwa hi timfanelo tin’wana ta vumunhu bya yena leti hi yaka hi ti vona—ku nga vululami, tintswalo, ku lehisa mbilu ni vutlharhi bya yena lebyikulu. Ndlela ya vutlhari leyi Yehovha a yi tameleke ha yona mphikamakaneta ya vuako hinkwabyo—ku nga mfanelo yakwe yo fuma—yi ta tshama yi ri xitsundzuxo xa leswaku ndlela yakwe yo fuma hi yona yi nga yinene. Hi pfumelelana ni marito ya muapostola Pawulo lama nge: “Mawaku ku enta ka rifuwo ni vutlhari ni vutivi bya Xikwembu! Vuavanyisi bya xona a byi lavisiseki, ni tindlela ta xona a ti landzeleriseki!”—Varhoma 11:33.
Nkarhi Wo Kombisa Ku Tinyiketela Ka Hina
13. Loko hi xaniseka, hi pfulekeriwa hi nkarhi wo endla yini, naswona i yini lexi xi nga hi pfunaka leswaku hi angula hi ndlela ya vutlhari?
13 Malandza yo tala ya Xikwembu ma xaniseka swinene. Ku xaniseka ka wona ku ya emahlweni hikuva Xikwembu a xi si va herisa vanhu vo biha kutani xi vuyetela vanhu hilaha swi boxiweke hakona ka ha ri emahlweni. Xana leswi swi fanele swi hi hlundzukisa? Kumbexana xiyimo lexi hi nga xi teka xi ri nkarhi wo kombisa leswaku Diyavulosi i muhembi? Matimba yo endla tano hi nga ma kuma loko ho tsundzuka xikombelo lexi nge: “N’wananga, tlhariha u tsakisa mbilu yanga, leswaku ndzi ta angula loyi a ndzi tlhontlhaka.” (Swivuriso 27:11) Sathana loyi a tlhontlhaka Yehovha u vule leswaku loko vanhu vo lahlekeriwa hi swilo swa vona, kumbe loko va vabya, va ta sandza Xikwembu hambi ku ri ku xi rhukana. (Yobo 1:9-11; 2:4, 5) Hi tsakisa mbilu ya Yehovha loko hi kombisa leswaku sweswo a hi nge pfuki hi swi endlile, hi ta tshembeka eka yena hambiloko hi langutane ni maxangu.
14. Loko hi titshega hi Yehovha loko hi langutana ni miringo, hi ta vuyeriwa njhani?
14 Loko hi titshega hi Yehovha loko hi langutana ni miringo, hi nga hlakulela timfanelo ta risima. Hi xikombiso, hikwalaho ka nxaniseko lowu Yesu a langutaneke na wona, “u dyondze ku yingisa” hi ndlela leyi a nga si tshamaka a yi vona. Na hina loko hi ringiwa hi ta kuma nkarhi wo hlakulela ku lehisa mbilu, ku tiyisela naswona hi ta ya hi ti twisisa ku antswa tindlela ta Yehovha to lulama.—Vaheveru 5:8, 9; 12:11; Yakobo 1:2-4.
15. Loko hi ri karhi hi tiyiselela maxangu, xana van’wana va nga vuyeriwa njhani?
15 Van’wana va ta vona leswi hi swi endlaka. Leswi hi xanisekaka hikwalaho ka ku rhandza swilo swo lulama, hi ku famba ka nkarhi van’wana va ta swi vona leswaku Vakreste va ntiyiso i vamani namuntlha. Naswona loko vo ta va ta gandzela na hina, va ta kuma mikateko ya vutomi lebyi nga heriki. (Matewu 25:34-36, 40, 46) Yehovha ni N’wana wa yena, va lava leswaku vanhu va va ni lunghelo rero.
16. Xana ndlela leyi hi ku langutaka ha yona ku xaniseka ka hina, yi yelana njhani ni mhaka ya vun’we?
16 I mhaka leyinene ku teka swiyimo swo tika swi ri leswi hi pfulelaka nkarhi wo kombisa ku tinyiketela ka hina eka Yehovha ni wa ku hoxa xandla eku hetisiseni ka ku rhandza kakwe! Loko hi endla tano hi ta va hi kombisa leswaku hi tikarhatela ku va ni vun’we ni Xikwembu swin’we na Kreste. Yesu u khongelele Vakreste hinkwavo va ntiyiso eka Yehovha a ku: “A ndzi endli xikombelo malunghana ni lava [vadyondzisiwa vakwe va le kusuhi] ntsena, kambe ndzi kombelela ni lava pfumelaka eka mina hi rito ra vona; leswaku hinkwavo va va un’we, tanihi leswi wena, Tatana, u nga ni vun’we na mina ni leswi na mina ndzi nga ni vun’we na wena, leswaku na vona va va ni vun’we na hina.”—Yohane 17:20, 21.
17. Hi wihi ntshembo lowu hi nga vaka na wona loko hi tshembeka eka Yehovha?
17 Loko hi tshembeka eka Yehovha, u ta hi hakela. Rito rakwe ri ri: “Tserhamani, mi nga tsekatsekisiwi, nkarhi hinkwawo mi va ni swo tala swo swi endla entirhweni wa Hosi, mi ri karhi mi tiva leswaku ntirho wa n’wina a hi wa hava eHosini.” (1 Vakorinto 15:58) Nakambe ri ri: “Xikwembu a xi pfumali ku lulama lerova xi nga rivala ntirho wa n’wina ni rirhandzu leri mi ri kombiseke hikwalaho ka vito ra xona.” (Vaheveru 6:10) Yakobo 5:11 yi ri: “Maswivo! Lava tiyiseleke hi va vula lava tsakeke. Mi twile hi ta ku tiyisela ka Yobo naswona mi byi vonile vuyelo bya kona lebyi Yehovha a byi nyikeleke, leswaku Yehovha u ni xinakulobye lexikulu swinene ni tintswalo.” Xana ku humelele yini hi Yobo? “Kutani Yehovha a katekisa makumu ya Yobo ku tlula masungulo yakwe.” (Yobo 42:10-16) Ina Yehovha i “muhakeri wa lava va [n’wi] lavaka hi mbilu hinkwayo.” (Vaheveru 11:6) Mawaku hakelo leyinene swonghasi leyi hi yi languteleke—ku nga vutomi lebyi nga heriki eparadeyisini emisaveni!
18. Xana ku ta humelela yini hi timhaka to biha leti tshameke ti hi endlekela?
18 Ku fuma ka Mfumo wa Xikwembu ku ta herisa maxangu hinkwawo lawa vanhu va langutaneke na wona eka magidi ya malembe lama hundzeke. Ntsako lowu hi nga ta va na wona hi nkarhi wolowo wu ta endla leswaku hi nga vi na mhaka ni maxangu lawa hi langutanaka na wona sweswi. A hi nge he swi tsundzuki swilo swo biha leswi hi tshameke hi langutana na swona. Ku anakanya timhaka leti tsakisaka ni mintirho leyinene leyi vanhu va nga ta va va yi endla siku ni siku emisaveni leyintshwa, swi ta hi endla leswaku hi rivala swilo swo biha leswi hi tshameke hi langutana na swona. Yehovha wa hlambanya: “Hikuva ndzi tumbuluxa matilo lamantshwa [Mfumo lowuntshwa wa le tilweni lowu fumaka vanhu] ni misava leyintshwa [nhlengeletano ya vanhu vo lulama]; swilo swo sungula a swi nge tsundzukiwi, hambi embilwini a swi nge ti. Kambe khanani, mi tsaka hi masiku hikwalaho ka leswi ndzi swi tumbuluxaka.” Ina, eka misava leyintshwa ya Yehovha vanhu vo lulama va ta swi kota ku vula va ku: “Misava hinkwayo yi wisile, a yi kavanyeteki. Vanhu va khana hi minkulungwana.”—Esaya 14:7; 65:17, 18.
Mpfuxeto
• Hambileswi Yehovha a tshikaka vubihi byi ya emahlweni, xana u swi kombise njhani leswaku wa ri xixima vito ra yena?
• Xana leswi Xikwembu xi swi lehiseleke mbilu “swibya swa vukarhi,” swi hi pfune njhani leswaku na hina hi kuma tintswalo ta xona?
• Ku xaniseka ku fanele ku hi dyondzisa yini?
[Swifaniso leswi nga eka tluka 67]
Yehovha “a katekisa makumu ya Yobo ku tlula masungulo yakwe”