Yesu “Etikweni Ra Vayuda”

LOKO muapostola Petro a chumayela Korneliyo, u boxe leswi Yesu a swi endleke “etikweni ra Vayuda ni le Yerusalema.” (Min 10:39) Xana u anakanya leswaku hi tihi tindhawu leti Yesu a ti fikeleleke hi vutirheli bya yena lebyi xiyekaka, lebyi khumbeke misava hinkwayo?

Hi le ‘tikweni ra Vayuda’ ku katsa ni le Yudiya, laha Yesu a endleke ntirho wun’wana wa Xikwembu. (Lk 4:44) Endzhaku ka loko a khuvuriwile, Yesu u hete masiku ya 40 emananga ya Yuda (kumbe Yudiya), ematshan’wini ya xifundzha xa le kwandzasini lexi pfumalaka vaaki laha hi ntolovelo ku nga ni vaxandzuki ni swigevenga. (Lk 10:30) Endzhakunyana, loko Yesu a huma eYudiya a kongoma en’walungwini u chumayele wansati wa Musamariya ekusuhi ni le Sikari.—Yh 4:3-7.

Mpfuxeto wa Tievhangeli wu kombisa leswaku Yesu u chumayele ngopfu eGaleliya. Hambileswi a yeke edzongeni wa Yerusalema eka minkhuvo ya lembe ni lembe, u hete malembe mambirhi yo sungula ya vutirheli bya yena exiphen’wini xa le n’walungwini xa Tiko leri Tshembisiweke. (Yh 7:2-10; 10:22, 23) Hi xikombiso, u dyondzise tidyondzo to tala leti xiyekaka ni ku endla masingita yo hlamarisa loko a ri ekusuhi kumbe loko a ri eLwandle ra Galeliya. Tsundzuka leswaku u yimise mati ya rona lama a ma biwa hi xidzedze a tlhela a famba ehenhla ka wona. U chumayele mintshungu leyi a yi ri etimbuweni ta nambu wolowo a ri ebyatsweni. Valandzeri va yena vo sungula lava a va ri vanghana va yena lavakulu a va ri vaphasi va tinhlampfi ni varimi va le tindhawini ta le kusuhi.—Mr 3:7-12; 4:35-41; Lk 5:1-11; Yh 6:16-21; 21:1-19.

Yesu u chumayele ngopfu eribuweni ra Kapernawume loko a ri eribuweni ra Galeliya, “emutini wa ka vona.” (Mt 9:1) Loko a nyikela Dyondzo ya yena ya le Ntshaveni leyi dumeke, a a ri entshaveni ya le kusuhi. Minkarhi yin’wana a a famba hi byatso a suka endhawini ya le Kapernawume a ya eMagadani, eBetsayida kumbe ekusuhinyana na kona.

Xiya leswaku ‘muti’ wa ka va Yesu a wu nga ri kule ngopfu ni le Nazareta, laha a kuleleke kona; naswona a wu nga ri kule ni le Kana laha a hundzuleke mati ma va vhinyo; nakambe a wu nga ri kule na le Nayini, laha a pfuxeke n’wana wa noni; naswona a wu nga ri kule ni le Betsayida, laha a phameleke vanhu va 5 000 ni laha a endleke leswaku munhu loyi a feke mahlo a tlhela a vona.

Endzhaku ka Paseka ya 32 C.E.,Yesu u ye en’walungwini wa Tiri na Sidoni, emahlalukweni ya Fenikiya. Hiloko a ya chumayela emadorobeni man’wana ya khume lama veke ya Grikiya, lama vuriwaka Dekapolisi. Yesu a a ri ekusuhi ni le Khezariya wa Filipi (F2) loko Petro a vula leswaku Yesu i Mesiya kutani endzhakunyana ka sweswo ku landzela ku hundzuriwa ka yena, kumbexana u hundzuriwe eNtshaveni ya Herimoni. Hi ku famba ka nkarhi, Yesu u chumayele exifundzheni xa Periya, evuxeni bya Yordani.—Mr 7:24-37; 8:27–9:2; 10:1; Lk 13:22, 33.

Yesu u hete vhiki ra yena ro hetelela emisaveni a ri ni vadyondzisiwa va yena eYerusalema ku nga “muti wa Hosi leyikulu” ni le kusuhi na wona. (Mt 5:35) Emepeni lowu u nga ha kuma tindhawu ta le kusuhinyana leti u hlayeke ha tona eka Tievhangeli, to fana na Emawusi, Betaniya, Betefage na Betlehema.—Lk 2:4; 19:29; 24:13; vona xiengetelo lexi nge “Miti Leyi Nga Ekusuhi Na Yerusalema” eka tluka 18.

[Mepe lowu nga eka tluka 29]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Promised Land (Jesus’ time)

Tiko Enkarhini Wa Yesu

Miti Ya Dekapolisi

E5 Hipo

E6 Pela

E6 Sayitopoli

F5 Gadara

F7 Gerasa

G5 Diyoni

G9 Filadelfiya

H1 Damaska

H4 Rafana

I5 Kanata

Magondzo Lamakulu(Hlaya nkandziyiso)

Gondzo Leri Tolovelekeke Ro Suka eGaleliya Ri Ya eYerusalema

Gondzo Rin’wana Ro Suka eGaleliya Ri Ya eYerusalema, Ri Hundza Hi Le Periya(Hlaya nkandziyiso)

A11 Gaza

B6 Khezariya

B8 Yopa

B9 Lida

B12 Bera-xeba

C4 Pitolemayi

C8 SAMARIYA

C8 Antipateri

C8 Arimatiya

C9 Emawusi

C10 YUDIYA

C11 Hebroni

C12 IDUMIYA

D1 Sidoni

D2 Tiri

D3 FENIKIYA

D4 GALELIYA

D4 Kana

D5 Seforisi

D5 Nazareta

D5 Nayini

D7 Samariya

D7 Sikari

D9 Efrayimi

D9 Betefage

D9 Yerusalema

D9 Betaniya

D10 Betlehema

D10 Herodiyamu

D10 MANANGA YA YUDA

D12 Masada

E4 Korazini

E4 Betsayida

E4 Kapernawume

E4 Magadani

E5 Tiberiyo

E5 Hipo

E6 Betaniya? (entsungeni wa Yordani)

E6 Sayitopoli

E6 Pela

E6 Salime

E6 Enoni

E9 Yeriko

F1 ABILENE

F2 Khezariya wa Filipiv

F4 Gamala

F5 Abila?

F5 Gadara

F7 PERIYA

F7 Gerasa

G3 ITURIYA

G5 Diyoni

G6 DEKAPOLISI

G9 Filadelfiya

H1 Damaska

H3 TRAKONITA

H4 Rafana

H12 ARABIYA

I5 Kanata

[Mountains]

D7 Ntshava ya Ebali

D7 Ntshava ya Gerizimu

F2 Ntshava ya Herimoni

[Bodies of water]

B6 Lwandle ra Mediteraniya (Lwandle Lerikulu)

E4 Lwandle ra Galeliya

E10 Lwandle ra Munyu (Lwandle leri Feke)

[Rivers]

E7 Nambu wa Yordani

[Springs and wells]

D7 Xihlovo xa Yakobe

[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]

Lwandle ra Galeliya. Kapernawume hi leyi laha mahlweni eximatsini. U yi vona hi le dzonga-vupela-dyambu bya Rivala ra Genesareta

[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]

Vasamariya a va gandzela eNtshaveni ya Gerizimu. Ntshava ya Ebali hi leyi nga le ndzhaku