Xana U Xi Kumile Xilotlelo?
HIKWALAHO ka yini rirhandzu ri ri ra nkoka eka Vakriste? Hikwalaho ka muxaka wa Xikwembu lexi va xi gandzelaka. Muapostola Yohane u xi hlamusele hi marito lawa: “Xikwembu i rirhandzu.” (1 Yohane 4:8) Hi laha vatswari vo tala va tshembaka ha kona leswaku vana va vona va ta landzela mintila ya vona, kutani Yehova Xikwembu u lava leswaku Vakriste va ringeta ku fana na yena. Xisweswo, muapostola Pawulo u khutazile a ku: “Leswi mi nga vana va Xikwembu lava rhandzekaka, ringetani ku fana na [Xikwembu]. Hanyani hi moya wa rirhandzu.”—Vaefesa 5:1, 2.
Nakambe rirhandzu ri tiyisa timfanelo letin’wana ta Vukriste. Emasikwini ya Yesu, Vayuda—ngopfu-ngopfu varhangeri va vona—a va ri swichudeni leswi gingirikaka swa Bibele. Kambe xiya leswi Yesu a swi vuleke eka vona: “Mi lavisisa Matsalwa, hikuva mi anakanya leswaku, eka wona, mi ta kuma vutomi lebyi nga heriki; . . . kambe ndza mi tiva n’wina, a mi na rirhandzu eka Xikwembu.” (Yohane 5:39, 42; Luka 11:42) Loko a va lo va ni rirhandzu kun’we ni vutivi, ingi va xiye Yesu tanihi Mesiya. Hi laha a swi ri ha kona, vo tala va vona va lahlekeriwe hi nkarhi wo va exikarhi ka swirho swo sungula swa bandlha ra Vukriste.
Nakambe, tsundzuka vahluri va Rhoma Khatoliki lava yiseke vukhongeri bya vona eMisaveni Leyintshwa. Va fanele va ve ni ripfumelo leri tiyeke ni ku hiseka lokukulu leswaku va endla leswi va swi endleke. Kambe hakunene a va nga susumetiwi hi rirhandzu. Loko a swo va tano, ingi va nga kanganyisanga, va xanisa, va pfinya ni ku dlaya vaakitiko va matiko lamakulu ya Amerika.
Xisweswo, rirhandzu i mfanelo leyikulu ya Vukriste. I mani loyi a faneleke ku kombisiwa rirhandzu leri? Yesu wa hi byela: “‘U ta rhandza [Yehova] Xikwembu xa wena hi mbilu ya wena hinkwayo, ni moya wa wena hinkwawo, ni ku anakanya ka wena hinkwako.’ Lowu hi wona nawu lowukulu, lowo rhanga; kutani lowa vumbirhi, lowu fanaka na wona, hi lowu nge: ‘U ta rhandza munhu-kuloni, kukota loko u tirhandza.’”—Matewu 22:37-39.
Entiyisweni, rirhandzu ra Mukriste ri tlula ni kwalaho. Nakambe Yesu u te: “Rhandzani valala va n’wina, mi khongelela lava mi xanisaka, leswaku mi hundzuka vana va Tata wa n’wina la nge matilweni, hikuva ú tsuvukisa dyambu ra yena ehenhla ka lavo biha ni lavanene, ú nisa mpfula ehenhla ka lavo lulama ni lavo homboloka.” (Matewu 5:44, 45) Hi marito man’wana, rirhandzu ra Mukriste ri katsa un’wana ni un’wana! Kambe leswi swi vula yini hi ku endla xana?
Loko Hi Rhandza Xikwembu Hakunene
Hi xikombiso, loko hakunene hi lava ku rhandza Xikwembu, hi fanele ku xi tiva ku antswa. Xikwembu hi xoxe xi endle leswaku sweswo swi koteka hi ku lunghiselela Bibele, leyi hakunene, ri nga papila leri humaka eka xona ri ta eka hina. Loko hi amukela papila leri humaka eka loyi hi n’wi rhandzaka, vo tala va hina va ri hlaya hi ku anghwetla ku nga khathariseki leswaku va bizi ku fikela kwihi. Xana hi fanele ku va lava hambaneke ehenhleni ka ku hlaya Bibele? Kavula a swi tano. I ntiyiso, eka vo tala, vutomi namuntlha byi tele hi swihinga, naswona vo tala va vonaka va hlawula ku hlalela thelevixini ku tlula ku hlaya swinene. Kambe Vakriste va ntiyiso a va swi pfumeleli sweswo swi va yimisa ku hlaya rito ra Xikwembu. Xisweswo ke, va fana ni mupisalema loyi a tsaleke a ku: “Moya wa mina wu hlayisa ŝitsunḍuŝo ŝa wena [leswi namuntlha swi kumekaka eBibeleni], kutani nḍa ŝi ranḍa e ku tlurisa.”—Psalma 119:167.
EBibeleni, Xikwembu xi hi byela ndlela leyi xi lavaka leswaku hi endla ha yona. Hi laha vatswari va vekelaka vana va vona mimpimanyeto ya mahanyelo, Yehova u veke milawu leyi a langutelaka leswaku hi yi hlayisa—milawu leyi nga solekiki. Hi xikombiso, Bibele ya hi byela: “Loko ti ri timbhisa, ni lava phahlaka swikwembu swa hava, ni vaoswi, ni vavanuna lava endlaka swa tingana ni vavanuna-kulobye, ni vayivi, ni va makwanga, ni swidakwa, ni varhukani, ni vaxisi, va nga ka va nga dyi ndzhaka ya Mfumo wa Xikwembu.” (1 Vakorinto 6:9, 10) Wolowo i nxaxamelo! Kambe un’wana ni un’wana loyi hakunene a rhandzaka Xikwembu u ta tsakela ku swi xiya. Ha yini? Hikuva hi laha muapostola Yohane a kombeke ha kona u te: “Ku rhandza ka Xikwembu swi vula leswi: Hi leswaku hi fanele ku hlayisa milawu ya xona.”—1 Yohane 5:3.
Khombo ra kona, yo tala ya mikhuva leyi soriwaka eBibeleni yi va leyi amukelekaka namuntlha, hambi ku ri exikarhi ka vanhu va “Vukriste.” Xiviko lexi humesiweke eCanada hi ntlawa wa Maprotestente xi bumabumele ku xiyisisa ku amukeleka ka ku vekiwa ka vasodoma tanihi vafundhisi, xi tiyise leswaku rimbewu ehandle ka vukati ri nga ha va leri amukelekaka ehansi ka swiyimo swo karhi, naswona xi ringanyete leswaku ku tshembeka ka vukati a ku fanelanga ku bakanyela vuoswi etlhelo. A swi kanakanisi leswaku vatsari va xiviko xexo va lave ku vonaka va ri ni mianakanyo leyi enteke ni leyi khathalelaka. Kambe xana a va kombisa rirhandzu, eka Xikwembu kumbe eka lava a va va khutaza etindleleni to tano ta vunghwavava? Nikantsongo, tanihi leswi Pawulo a vuleke leswaku vaendli va swilo swo tano va nga ka va nga dyi ndzhaka ya Mfumo wa Xikwembu. I rirhandzu swonghasi ku namarhela milawu ya Xikwembu handle ko chava, ku pfuna lava tsaneke ku endla leswi fanaka, ku tlula ku va khutaza hi ku tsana ku landzela ndlela yo olova leyi eku heteleleni yi nga ta yisa ekhombyeni!
Va Susumeteriwe Ku Avelana Ni Van’wana
Loko hi hlaya Bibele, hi tlhela hi dyondza hi swilo leswi hlamarisaka leswi Xikwembu xi swi kunguhateleke vanhu. Hi dyondza leswaku “Xikwembu xi rhandzile misava swonghasi, xi ko xi nyika n’wana wa xona la nga un’we, leswaku un’wana ni un’wana la pfumelaka ka yena, a nga lovi, kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki.” (Yohane 3:16) Nakambe hi dyondza hi xikongomelo xa Xikwembu xo susa vuhomboloki emisaveni ivi xi tisa mafambiselo layo rhula ya swilo, ya paradeyisi hi ku tirhisa Mfumo wa xona ehansi ka yena Yesu loyi. (Matewu 6:9, 10; Nhlavutelo 21:3, 4) Hi laha Bibele yi kombisaka ha kona yi ri: “Ku sele nkarinyana, kutani lo’wo biha a nga ka a nga ha vi kona; . . . Va musa va ta fuma misava, va ta tiṭakela e ku ruleni lo’kukulu ka vona.”—Psalma 37:10, 11.
Entiyisweni, rungula ra Bibele hi rona leri rixaka ra vanhu ri ri lavaka. Hi yona mhaka leyi swi khomisaka gome ku hlaya hi vafundhisi va Vujagana lava kavanyetiweke swinene hi vusweti ni vuhomboloki lebyi va byi vonaka ematikweni lama nga ni vusweti lerova va katseka eka tipolitiki na hambi ku ri eka ndzhundzuluko. Ndzhundzuluko wu nga ka wu nga swi tlhantlhi swiphiqo swa matiko wolawo. Xana vafundhisi vo tano hakunene va rhandza Xikwembu? Loko swi ri tano, xana va nga ka va nga kombisi ripfumelo eswitshembisweni swa xona ivi va kongomisa mintlhambi ya vona eMfun’weni wa xona ke? Varisi lava hakunene va rhandzaka mintlhambi ya vona entiyisweni a va ta yi kombisa ndlela leyi ku tshembeka enawini wa Xikwembu ku nga pfunaka ha yona hambi ku ri sweswi, ematshan’wini yo katseka eka marhengu ya politiki lama ya nga hetelelaka hi ku siringeka.
Ntiyiso hi lowu, rungula ra Bibele ra hlamarisa swinene lerova ku hava munhu ni un’we wa rirhandzu loyi a nga lavaka ku ri hlayisa eka yena. Hi yona mhaka leyi rirhandzu ri susumetelaka Vakriste va xiviri ku avelana leswi va swi tivaka ni van’wana. EVujaganini ntirho wo vulavula ni van’wana hi Bibele hi ntolovelo wu vekiwa eka ntlawa wuntsongo, lowu hakeriwaka, wa vatshila—vafundhisi. Leswi swi ve ni vuyelo lebyo biha. Hi laha mufundhisi wa Lutere a pfumeleke ha kona eka magazini wa Christianity Today. “Kereke yi tsanile namuntlha hikwalaho ka leswi varhangeri va moya va hlulekeke ku letela huvo ya vapfumeri ku endla ntirho lowu fanaka ni lowu va wu endlaka. Kumbe hikwalaho ka leswi vapfumeri va hlulekeke ku vona ni ku amukela vutirheli byo tano.”
Vakriste va xiviri va “xiya ni ku amukela vutirheli byo tano.” Va teka marito lawa ya muapostola Pawulo ya ri ya ntikelo: “A hi khomeleleni hi tiya eku languteleni loku hi ku twarisaka, hi nga kanakani, hikuva loyi a hi tshembiseke wa tshembeka.” (Vaheveru 10:23) Nsusumeto wa vona hi wihi? Wu fana ni lowuya wu susumeteleke ntlawa wa Vakriste eka lembe xidzana ro sungula lava va bumabumeriweke swinene hi muapostola Pawulo a ku: ‘Vona lava va twarisa Kriste hi rirhandzu.’—Vafilipiya 1:16.
Ku Rhandza Vakriste-kulobye
Ina, rirhandzu i xilotlelo lexi yisaka eka Vukriste bya xiviri hi mhaka ya leswi ri khumbaka mhaka yin’wana ni yin’wana ya vutomi bya Vakriste va ntiyiso. Xisweswo va va lava hambaneke eka vanhu lava hanyaka na vona. Ha yini? Muapostola Yohane u vulavule hi misava leyi a ku: “Misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya Lowo biha.” (1 Yohane 5:19) Lowo biha i Sathana Diyavulosi, naswona misava yi kombisa swikongomelo swakwe entirhweni wa yona lowukulu. Nkucetelo wa Sathana wa vonaka eka ku pfumala ku tshembeka loku andzaka, vunghwavava, vuhomboloki, mpfilumpfilu wa rixaka ni vukanganyisi bya ikhonomi leswi nga kona namuntlha. Mukriste, la gandzelaka Xikwembu xa rirhandzu ni loyi a xi tekelelaka hi ku hlakulela mfanelo ya rirhandzu, u fanele ku va la hambaneke!
Manuku, leswi a swi olovi ku swi endla swi ri swoxe. Kutani ke, nakambe Bibele yi hi khutaza ku va lava nga ni ku tlangela loku fanaka ka mfanelo ya rirhandzu. Xisweswo, Vakriste va nga pfunana. Hi yona mhaka leyi muapostola Pawulo a tsaleke marito lama khutazaka a ku: “A hi laveni tindlela to pfuxana, hi kombana rirhandzu ni mintirho leyinene. Hi nga tshiki ku hlengeletana, . . . hi khongotelana.”—Vaheveru 10:23-25.
Loko u lava ku amukela xikhutazo xexo, Timbhoni ta Yehova ti ta tsakela ku ku tivisa eka ntlawa wa vanhu lava ringetaka hi matimba ku kombisa rirhandzu ra Xikwembu evuton’wini bya vona. Handle ko kanakana ku ni ntlawa wo tano evanhwini va ka n’wina, naswona moya wa Xikwembu wu le henhla ka vona hikuva, eminkambisisweni yo hetelela, xexo i xihlovo xa ntiyiso, rirhandzu ra Vukriste. “Mihandzu ya Moya i rirhandzu.” (Vagalatiya 5:22) Ku hlanganyela na vona ku ta ku pfuna ku khathalela xikhutazo xa muapostola Petro lexi nge: ’‘Rhandzani nhlengeletano ya vamakwenu.”—1 Petro 2:17.
A swi ta khomisa gome swinene loko munhu a tikuma a ri exikarhi ka lava, endzhaku ko ringeta hi matimba ku tirhela Xikwembu, va twaka marito lama tlhavaka ya Yesu lama nge: “A ndzi mi tivanga, ni siku ni rin’we; sukani eka mina, n’wina lava endlaka leswo homboloka.” (Matewu 7:23) Loko hi hlakulela rirhandzu, xilotlelo lexi yisaka eka Vukriste bya xiviri, sweswo swi nga ka swi nga humeleli eka hina. Rirhandzu ri ta hi susumetela ku hlaya Bibele, hi hanya hi ku ya hi milawu ya yona, hi lava Vakriste van’wana leswaku hi hlanganyela na vona, kutani hi vulavula ni van’wana hi swilo leswinene leswi Bibele yi swi tameleke. Ina, rirhandzu ri ta hi susumetela ku endla leswi Xikwembu xi lavaka leswaku hi swi endla. Kutani, hi laha Yesu a vuleke ha kona, hi lava va “endlaka ku rhandza ka Tata wa mina la nge matilweni” lava nga ta dya ndzhaka ya switshembiso swa Xikwembu. Muapostola Yohane u tlhandlekerile: “Loyi a endlaka ku rhandza ka Xikwembu, u tshama hi laha ku nga heriki.”—Matewu 7:21; 1 Yohane 2:17.
Ina, hlakulela rirhandzu. Endla leswaku ri ku susumetela ku endla ku rhandza ka Xikwembu. Xisweswo, u ta tikomba u ri Mukriste wa xiviri, tanihi leswi Yesu a nga te: “Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.” (Yohane 13:35) Kutani u ta tsakela tihakelo leti nga heriki leti Xikwembu xi ti tshembiseke lava va xi rhandzaka.
[Xifaniso eka tluka 7]
Hlakulela Rirhandzu