Tinhla Ta Bibele Psalma 1 ku ya eka 41

Mupisalema U Dzunisa Yehova Hi Tinsimu

“Ku dzunisa.” Leyi i nhlamuselo ya vito ra Xiheveru ra buku ya Tipisalema, naswona yi fanela swonghasi? Buku hinkwayo, kahle-kahle, i ku huwelela ko leha ka ku dzunisa Yehova Xikwembu. Tipisalema yi hlamusela timfanelo ta Yehova ni swiendlo swa matimba. Yi khome vuprofeta nakambe yi hi byela hi matitwelo ya vatsari lava huhuteriweke loko va ri karhi va tiyisela ku xanisiwa, ku xengiwa, ku hetiwa matimba hambi ku ri ripfalo lero biha. Vakriste vo tala lava xanisekaka hi miringo leyi fananaka va kume matimba eka marito ya Tipisalema.

Buku ya Tipisalema yi avanyisiwe hi swiyenge swa ntlhanu. Laha hi vulavula hi xo sungula xa swona, Psalma 1 ku ya eka 41.

Ku Titsongahatela Swikongomelo Swa Yehova

Hlaya Psalma 1 ku ya eka 14. Ntlawa lowu wa tipisalema wu kombisa tinhloko-mhaka tin’wana ta buku ya Tipisalema: nkoka wa Nawu, vuprofeta bya ku ta ka Hosi ya Vumesiya, ni swikhongelo swa mpfuno eku hlangavetaneni ni mintshikilelo leyikulu. Nakambe, hi dyondza leswaku ku nga khathariseki ku andza ka xinkarhana ka lavo homboloka, lava lulameke va ta katekisiwa.

◆ 2:1—I yini “ŝa hav̌a” leswi matiko ya hambetaka ya swi “ḍumaḍumela”?

Matiko ya hambeta ya ‘dzumadzumela’ (kumbe, ‘ku anakanyisisa hi’) ku hlayisiwa ka vuhosi bya vona, ematshan’wini yo amukela Mutotiwa wa Yehova. Marito lawa a ya tirha eka lembe xidzana ro sungula C.E., loko mfumo wa Rhoma ni wa Vayuda wu tirhe swin’wana ku dlaya Hosi leyi Totiweke ya Yehova, Yesu Kriste. (Mintirho 4:26-28) Hambi swi ri tano, ku hetiseka lokukulu a ku ri kona ku sukela hi 1914, loko matiko hinkwawo ya arile Hosi leyi vekiweke hi Xikwembu ni ku ringeta ku kurisa vuhosi bya wona vini.

◆ 2:12—Hikwalaho ka yini ku ri na xileriso lexi nge, “Ntŝontŝani ṅwana”?

Eminkarhini ya Bibele, ku tswontswa a ku ri xikombiso xa vuxaka naswona a ku tirhisiwa ku amukela vaendzi hi malwandla ekaya ka munhu. Eka ndzimana leyi, Yehova u lerisa matiko ku tswontswa, kumbe ku amukela, N’wana wa yena tanihi Hosi leyi totiweke.—Psalma 2:2, 6-8.

◆ 9:12—Hikwalaho ka yini Yehova a ‘rihisela ngati’?

Ku fana ni muavanyisi loyi a tshamaka eku avanyiseni, Yehova u lava lava nga na nandzu wa ngati hikwalaho ka ku halatiwa ka ngati ya vanhu vakwe lava nga riki na nandzu. (Genesa 9:5, 6; Luka 11:49, 50) Nakambe u xupula lava nga ni nandzu. Kambe minkhavi yakwe a hi leyi nga ni mpfilumpfilu. Mupisalema Davhida wa hi tiyisekisa: “A nga rivali ku huwelela ka la’va nga ni nhlomulo.”—Ringanisa 2 Petro 2:9.

◆ 11:3—I yini “masungulo” lama mbundzuxiweke?

Masungulo i vululami, nawu ni xileriso—masungulo lama vandla ri tshamaka eka wona. Loko ku ri na ku mbundzuka emhakeni ya ntirhisano, ku nga ri na vululami, xana munhu la chavaka Xikwembu u fanele ku endla yini? Ku tshemba Yehova. U le xiluvelweni xakwe xa le tilweni, u vona hinkwaswo leswi endlekaka, kutani a nga ka a nga hi nyumisi.

Dyondzo eka Hina: Psalma 4:5 yi khutaza lava chavaka Xikwembu ku ‘humesa magandzelo ya ku lulama.’ Esikwini ra Davhida, Vaisrayele a va fanele ku endla magandzelo ealtarini ya Yehova. Kambe a va fanele ku tlhela va va na makungu lama lulameke naswona va hundzuka hi xiviri. (Esaya 1:11-17) Loko Vakriste va nyikela magandzelo ya vona ya moya, na vona, va fanele ku va na minsusumeto leyinene naswona va fanele ku hanya hi milawu leyi tlakukeke ya Yehova.—Vaheveru 13:4, 5, 15, 16; 1 Petro 2:1, 6.

Xikwembu Lexi Nga Hava Ku Ringanisiwa

Hlaya Psalma 15 ku ya eka 24. Ntlawa lowu wa tipisalema wu khome marito yo tala yo dzunisa Yehova. I Musirheleti wa vanhu vakwe (18), Muvumbi ni Munyiki wa Nawu (19), Muponisi (20), Musirheleti wa Hosi yakwe leyi hlawuriweke (21), Murisi Lonkulu (23), ni Hosi leyi Vangamaka (24).

◆ 16:10—I mani “muhlawuriwa” loyi a vuriwaka laha?

Vadyondzi van’wana va Bibele va tirhisa ndzimana leyi eka vatshembeki lava tolovelekeke, va kombetela eka maphepha man’wana ya Xiheveru tanihi xisekelo xa leswaku rito ra “muhlawuriwa” ri le ka vunyingi. Hambi swi ri tano, loko ndzimana leyi yi tshahiwa eka Matsalwa ya Vukriste ya Xigriki, rito leri ri le ka vun’we, ri kombisa “muhlawuriwa” un’we ntsena. Yena i mani? Xo sungula, u vonaka a ri Davhida hi yexe. Kambe hi ku profeta, hinkwavo ka vona Petro, na Pawulo va tirhisa ndzimana leyi eka Yesu.—Mintirho 2:25-32; 13:35-37.

◆ 21:3—A ku ri yini “hari ya nsuku lo’wu tengeke”?

Kumbexana leyi a ku ri hari ya xiviri, tanihi leyi yi susiweke eka xikwembu xa xifaniso Malkam. (Ringanisa 2 Samuel 12:29, 30.) Kumbexana hari i yo fanekisela, mfungho wa leswaku ku hlula ka Davhida ku engetele ku xonga ka vuhosi byakwe byo vangama. Hambi swi ri tano, hi ku profeta, pisalema leyi yi komba hi laha Yehova a nyikeke Yesu hari ya vuhosi ha kona hi 1914. “Hari ya nsuku lo’wu tengeke” yi kombetela emhakeni ya leswaku ku fuma ka yena i ka mpimo lowu tlakukeke swinene.

◆ 22:1—Xana Xikwembu Xi Tshike Davhida?

E-e, kambe loko Davhida a ri ehansi ka ntshikilelo lowukulu wa valala vakwe, swi tikombe swi ri tano. Hambi swi ri tano, maendlelo ya Davhida ya vumunhu eku tikeriweni lokukulu a ma kombi ku pfumala ripfumelo, tanihi leswi a yaka emahlweni a khongelela ku kutsuriwa. (Tindzimana 16-19) Hi laha ku tsakisaka, Yesu u tshahe pisalema leyi loko a nga si fa emhandzini ya nxaniso. Hi ku vutisa a ku “ha yini?” Yesu u kombise ntshikilelo wo tlula mpimo lowu a a ri eka wona, loko hi nkarhi lowu fanaka a twarisa ku pfumala nandzu ka yena eku hemberiweni loku yiseke eku avanyisiweni kakwe.

Dyondzo eka Hina: Muapostola Pawulo u tshaha Psalma 22:22 kutani a yi tirhisa eka ndlela leyi Yesu Kriste a kongomisaka ha yona exikarhi ka vamakwavo lava totiweke eku twariseni ka vito ra Yehova. (Vaheveru 2:11, 12) Psalma 22:27 yi komba enkarhini lowu “tinšaka hikwato ta matiko” a ti ta tatisa vanhu va Yehova eku n’wi dzuniseni. Namuntlha, ntshungu lowukulu wa matiko hinkwawo wu gandzela Yehova kun’we ni vamakwavo va Yesu. (Nhlavutelo 7:9) Hi fanele hi tshama ekusuhi ni malunghiselelo lawa ya nhlengeletano ya Xikwembu.

Matimba Lamakulu Ya Yehova

Hlaya Psalma 25 ku ya eka 34. Eka Psalma 25 na 26, Davhida u twarisa ku navela kakwe ka ku famba hi ku tshembeka ka yena. Kwalaho kutani ku landza tinhlamuselo ta swikhutazo swa ku tshemba Yehova, naswona eka Psalma 33, nhlamuselo leyi vangamaka ya vuhosi bya Yehova.

◆ 28:8—I mani “muhlawuriwa” wa Yehova?

Eka ndzimana leyi “muhlawuriwa” i vanhu va Yehova lava hlawuriweke, tanihi loko swi voniwile eka nxaxa lowu landzelaka “Yehova i matimba ya tiko ra yena.” Marito lawa ma ni nhlamuselo ya vuprofeta lebyi fanaka ni bya Habakuk 3:13. Ya kombetela eku poniseni ka Yehova ka masalela yakwe lama totiweke enyimpini ya Armagedoni.

◆ 29:5, 6—Xana rito ra Yehova ri tsemelela tikedari hi ndlela yihi?

Eka pisalema leyi matimba ya Yehova ya kombisiwe hi ku fananisa rito rakwe ni bubutsa. Bubutsa ri suka eLebanoni en’walungwini ni ku ya etindhawini ta makwandasi edzongeni, ri famba ri ri karhi ri chavisa. (Ndzimana 9b) Mimoya ya rona yi tsekatsekisa tikedara ta Lebanoni, yi ti ‘khanisa kukotisa marhole,’ naswona tindlati ta yona ti balesela mirhi yin’wana yi wela ehansi, ‘ti yi tshova.’ Hi ku fanana, mimoya ya bubutsa ‘yi tsekatsekisa mananga’ (ndzimana 8), yi ba sava ra makwandasi leswaku ri vonaka ri tshombonyoka hi ku twa ku vava.

◆ 33:6—Xana i yini ‘ku hefemula ka nomu wa Yehova’?

Moya, kumbe ku hefemula laha ku vula moya lowo kwetsima wa Yehova, kumbe matimba lama tirhaka. Loko marito ya hina ni ku hefemula swi huma eka milomu ya hina xikan’we, kutani rito ra Yehova, kumbe xileriso laha xi fambisana ni ku hefemula kumbe moya. Xikwembu xi tirhise moya wa xona lowo kwetsima loko xi tumbuluxa dyambu, n’weti na tinyeleti, hi leswaku, hinkwaro vuthu ro fanekisela ra swilo swa le matilweni.—Ringanisa Genesa 1:1, 2.

Dyondzo eka Hina: Eka Psalma 26:5, Davhida u vule leswaku u venge nhlengeletano ya lavo biha. Namuntlha Timbhoni ta Yehova hi laha ku fananaka, ti papalata ku hlangana ni vabihi. (1 Vakorinto 15:33) Tanihi leswi Davhida a kombiseke ku tsakela lokukulu ka yindlu ya Yehova, Vakriste lava va ntiyiso va tsakisiwa hi ku hlangana swin’we enhlengeletanweni ya Yehova.—Psalma 26:6-8; 12:1.

“A Ku V̌ongiwe Yehova”

Hlaya Psalma 35 ku ya eka 41. Leyi yi xiyekaka eka ntlawa lowu i Psalma 36, leyi hlamuselaka Yehova tanihi Xihlovo xa vutomi, na Psalma 37, leyi yi hi tiyisekisaka hi tihakelo to hetelela ta lava va dyondzisekaka. Leyi nakambe yi xiyekaka hi laha ku hlawulekeke i Psalma 40, leyi tameleke marito ya vuprofeta bya Yesu Kriste.

◆ 35:19—Hikwalaho ka yini valala va Davhida va “ṭhunyeta hi mahlo?”

Tsalwa ra Xiheveru hi xiviri ri va vula “lava nga valala e ka mina.” Hi leswaku rivengo ra vona ri seketeriwe hi minsusumeto leyi nga tengangiki. Davhida a a nga endlanga nchumu lexi a xi ta va vangela ku n’wi venga, naswona u khongerile leswaku va nga vi na nkarhi wo tsaka ha yena. (Ndzimana 19a) Kutani ke, u komberile leswaku valala vakwe lavakulu va nga vi na xivangelo xo “ṭhunyeta mahlo,” hikuva ku tshunyeta ko tano a ku ta nyika vumbhoni bya leswaku va tsakisiwa hi ku humelela ka makungu ya vona yo biha. (Swivuriso 10:10; 16:29, 30) Yesu u tshahe ndzimana leyi kutani a yi tirhisa eka lava a va n’wi venga.—Yohane 15:24, 25.

◆ 36:3—Xana vahomboloki vo tano va tshama va va ni vutlhari ke?

Mhaka hi leswaku a ku ri na ku cinca eka mahanyelo ya munhu wo tano ni leswaku a a nga ha ri xileswi a tshameke a va xiswona. Kumbexana u tshama a kombisa vutlhari ni ku endla swilo leswi a swi ri swinene. Kambe u swi fularherile sweswo, a va mugwinehi. Hosi Sawulo a a ri un’wana loyi a siyeke ndlela ya vutlhari, a kombisa rivengo eka Davhida. (1 Samuel, ndzima 18) Vadyondzi van’wana va vona onge Davhida u vule mhaka leyi eka Psalma 36 hi ku tsundzuka Sawulo.

◆ 40:6—Ku vuriwa yini hi marito lama nge, “U pfurile tindleve ta mina”?

Leswi swi nga vula leswaku Yehova u vangele tindleve ta Davhida leswaku ti twa swiletelo swa Xikwembu, kumbe hambi ku ri leswaku Yehova u vumbile tindleve leti Davhida a koteke ku twa swileriso swa xona hi tona. Hi laha ku tsakisaka, eka Septuagint marito lawa ya nyikerisiwe xileswi: “U ndzi lunghiselele miri.” Xlhlovo xihi na xihi xa ku hundzuluxela xi khome mianakanyo leyi fanaka ya xisekelo ku fana ni ya Xiheveru. Hi leswaku, yi tshikilela xilaveko xa ku yingisa. (Ringanisa 1 Samuel 15:22; Hosea 6:6.) Pawulo u tirhise ndzimana leyi eka Yesu Kriste. (Vaheveru 10:5-10) Leswi Pawulo a tirhiseke ku hundzuluxela ka Septuagint, mhaka leyi nge “u ndzi lunghiselele miri” sweswi i xiphemu xa “Matsalwa hinkwawo” “lama huhuteriweke hi Xikwembu.”—2 Timotiya 3:16.

Dyondzo eka Hina: Psalma 37 yi khome tidyondzo to tala eka hina, leswi hi hanyaka exikarhi ka rixaka leri ro biha. Hambi loko vahomboloki va kateka, a hi fanelanga ku va tshohoka ivi hi ringeta ku va ringisa. Ku ri na sweswo, hi fanele ku “miyela e mahlweni ka Yehova,” hi nga voni nandzu kambe, ku ri na sweswo, hi ku rhula hi tshemba leswaku u ta teka goza hikwalaho ka hina hi nkarhi wakwe.—Psalma 37:5, 7.

Ina, Tipisalema ti nyikela marito yo tala lama nyanyulaka ni ku chavelela. Tipisalema leti to sungula ta 41 ti kombe hi ku phindha-phindha leswaku, hambi loko swiyimo swa hina swo va swo nonon’hwa ku fikela kwihi, Yehova a nga ka a nga hi fularheli. Hakunene endzhaku ka ku ti hlaya, hi fanele ku susumeteleka ku vula marito lama hetelelaka Psalma 41: “A ku v̌ongiwe Yehova, Šikwembu ša Israel, hi mikari le’yi nga riki na ku sungula ni ku hela, Amen, Amen.”