Tshemba Yehova—Hayi ‘Xikhiri!’

1. Xana xiyimo xa nhlengeletano leyi vonekaka ya Yehova enkarhini wa Nyimpi yo Sungula ya Misava a xi ri xihi?

ENKARHINI wa Nyimpi yo Sungula ya Misava, swikhundla swa vanhu va Yehova swi tsongahatiwe hi laha ku xiyekaka hi vugwinehi lebyi kongomeke. Nxaniso lowu hundziseriweke hi valala va vukhongeri na wona wu lwisane na vona. Yindlu-nkulu ya vona, eBrooklyn, New York yi pfariwile. Ku ya emahlweni, a va pfumala mpfuno wa muungameri wa Sosayiti, matsalani ni mutameri wa nkwama, mulanguteri wa hofisi, vahleri ni vayimeri van’wana va mune va Sosayiti—lava hinkwavo a va khotsiwile ekhotsweni ra tiko eAtlanta, Georgia. Swi humelele onge makumu a ya tile eka Swichudeni swa Bibele leswi tswariweke hi moya ni leswaku ku kwetsimisiwa ka vona ka le tilweni a ku ri kusuhi. Kambe a swi nga ri tano!

2. I vuprofeta byihi bya Esaya lebyi veke ni ku tirha ka manguva lawa hi 1919?

² Entiyisweni, hi ximun’wana xa 1919 swivutiso leswi vutisiweke hi muprofeta Esaya a swi nga ha tlhela swi vutisiwa eka matirhelo ya manguva lawa eka Esaya 66:6-8: “Ku twakala huwa e mutini, rito ri huma tempeleni: i rito ra Yehova, l’a tirihiselaka e ka v̌alala v̌a yena. Loko a nga si twa ku v̌av̌iseka, o v̌elekile; ku lumiwa ku nga si humelela, o v̌elekile ṅwana wa šinuna. I mani l’a nga twa mhaka le’yo tano, ni siku riṅwe šana? I mani l’a nga v̌ona le’ŝo tano ni siku riṅwe ke? Šana tiko [xiyimo xa ku tshamiseka loku vangamaka ka moya] ri nga tŝwariwa hi siku riṅwe šana? Šana tiko ri nga v̌elekiwa kaṅwe, leŝaku Sion a nga v̌eleka v̌ana v̌a yena, a nga si twa ku luṅwa-ke?”

3. I vumbhoni byihi lebyi a byi ri kona hi 1919 bya leswaku Siyoni yi veleke vana va yona ni leswaku “tiko” lerintshwa ri velekiwile ‘hi nkarhi wun’we’?

³ Onge hi loko swi pfuxiwile eku feni, Swichudeni swa Bibele swa Matiko Hinkwawo swi khome ntsombano wa swona wo sungula lowu landzelaka nyimpi eCedar Point, Ohio, hi September 1-8, 1919. Muungameri wa Sosayiti, matsalani ni mutameri wa nkwama, mulanguteri wa hofisi, ni khale ka vakhotsiwa van’wana, lava a va ntshunxekile eka milandzu hinkwayo, a va ri kona eka xiendlakalo lexi xo tsakisa. Lexi tsakiseke vatsombani, Muungameri Rutherford u tivise ku humesiwa ka magazini lowuntshwa, The Golden Age—lowu namuntlha wu tivekaka tanihi Awake! Nakambe, nkhuvulo wa lava tlulaka 200 wa vanhu lavantshwa lava tinyiketeleke wu endliwile. Nhlengeletano ya Yehova ya le tilweni yi tise vana va yona eka vutomi lebyi gingiritekaka eka nguva leyi landzelaka nyimpi. Sweswo swi vitanele tindlela letintshwa ta vuphayona, ina, ta matimba ngopfu eka xiphemu xa “tiko” leri velekiweke, kahle-kahle kan’we ntsena ni ku tshama ‘exivandleni’ lexi humelerisiweke xikan’we.

4. (a) I vuyelo byihi lebyi hinkwaswo leswi a swi ta va na byona eka “Babilona Lonkulu”? (b) Ku paluxiwa ka xiyimo xa ntiyiso xa “Babilona Lonkulu” ni matimba ya le tilweni lama tlulaka ya munhu i xikombiso xa yini?

⁴ Xiyimo a xi ri lexi tlhontlhaka. Xi hlamarise “Babilona Lonkulu,” mfumo wa misava wa vukhongeri byo hemba. Xirho xakwe, ngopfu-ngopfu Vujagana, byi kavanyetiwe ngopfu. Byi ehlekete leswaku ku rhula ka byona a ku dyoheriwa. Nsirhelelo wa yena tanihi loyi a tivulaka loyi a nga lwiki exivandleni xa mintirho ya vukhongeri manuku a xi vekiwe ekhombyeni. A a ta paluxiwa malunghana ni vunakulobye bya yena bya xiviri ni matimba lawa ya tlulaka ya vanhu ya le tilweni, hayi na Xikwembu xa Bibele leyo Kwetsima, kambe ni “xikwembu xa misava leyi”—Sathana, muhlohloteri wa Nala wa Kriste la vhumbiweke evuprofeteni bya Bibele. (2 Vakorinto 4:4; 1 Yohane 2:18) Ku paluxiwa loku a ku ri masungulo ntsena ya switlhavi swakwe swa rifu. Kutani Muavanyisi Lonkulu wa misava hinkwayo u ta n’wi khoma hi ku kongoma ivi a n’wi avanyisa, a nga n’wi ponisi eka khale ka varhandziwa vakwe lava sweswi va hlundzukeke ngopfu, varhandziwa vakwe va politiki.

5. (a) Ha yini Vujagana byi ta kumiwa byi nga rindzanga, naswona xana byi langutiwa njhani hi Xikwembu xa Bibele? (b) Xana i yini leswi “Babilona Lonkulu” a nga swi voneki?

⁵ Hambi byi ri Vujagana, lebyi nga ni Bibele leyi vhumbaka hinkwaswo leswi, byi ta jumiwa. Byi ta tshemba ku huweleriwa loku taka ka ‘ku rhula ni nsirhelelo’ hi laha swi endliwaka ha kona hi matiko lawa byi endleke mintirho ya byona ya vukhongeri eka wona. Hi nkarhi lowu fanaka, tikereke takwe ti fambisa xibye xa nhlengo, ti tifumisa hi minyikelo leyi cheriweke kona. Hambi swi ri tano, eka Xikwembu xa Matsalwa layo Kwetsima, i ‘xisiwana, byi file mahlo, a byi ambalanga nchumu.’ A byi tshembi Yehova kumbe ku tiendla byi kumeka eka mimpimo ya xiviri ya moya leyi a yi lunghiselelaka. (Nhlavutelo 3:17, 18) A byi swi voni leswi tsariweke erirhangwini. Hi vula yini hi leswi?

Leswi Tsariweke Hi Voko eRirhangwini Swi Humelela

6. I mfumo wihi wa misava wa khale lowu sweswi wu taka emianakanyweni, naswona xana vanhu vo fanekisela va Yehova a va humelela njhani?

⁶ Leswaku hi twisisa, hi fanele hi languta endzhaku eka tiawara to hetelela ta mfumo wa vunharhu wa misava wa matimu ya Bibele, Babilona, etimbuweni ta Nambu wa Yufrata. Belšatsar a a ri mufumi wo hetelela eBabilona, leyi katseke ndhawu ya Xihondzo xa Babele, laha Xikwembu xa Matimba Hinkwawo xi pfilunganyiseke ririmi rin’we ra vaaki, xi va hangalasa. (Genesa 11:1-9) Enkarhini wa tiawara to hetelela ta Babilona, vanhu va Yehova vo fanekisela, Vayuda, a va ri mahlonga etikweni rolero ra vuhedeni. Kambe malembe ya vona ya 70 ya vuhlonga a ya ri ekusuhi ni ku hela.

7. (a) Ha yini Hosi Belšatsar a endlele swikwembu swa yena nkhuvo hi ntshembo lowu heleleke? (b) I yini leswi humeleleke enkarhini wa nkhuvo, naswona hi vuyelo byihi eka hosi?

⁷ Vameda ni Vapersia lava hlanganeke, lava a va ta vumba mfumo wa vumune wa misava wa matimu ya Bibele, va lwisane ni muti wa rirhangu wa Babilona, lowu biyeriweke kahle lowu vonakaka wu nga hluleki. Nambu wa Yufrata a wu khuluka exikarhi ka muti, ni mahlaluko etimbuweni ta wona lawa eka wona tinyangwa timbirhi ta koporo ta makhumbi ya muti ti pfuriweke. Hi ku tiyiseka loku teleke eka nsirhelelo wa muti, Hosi Belšatsar u endlele “tihosana ta yena ta khume ra madzana e nkhuv̌o lo’wukulu”—nkhuvo lowu tikombiseke wu ri nkhuvo wa yena wo hetelela. Hi ku hatlisa, exikarhi ka nxaxamelo wa swivono swa Belšatsar, ku humelele voko leri famba-fambaka erirhangwini. Kutani ri tsala erirhangwini marito lama chavisaka “Mene, mene, tekel, ufarsin.” (Daniel 5:1, 5, 25) Sweswo a swi ri hi vusiku bya October 5, 539 B.C.E. Marito a ya ri na nhlohlotelo lowu chavisaka. Hosi Belšatsar a rhurhumela hi ku chava. Manuku wa nga yima! Kuma vavanuna va vutlhari—va vuhlolotwana ni vativi va tinyeleti lava nga ni vito lerinene ra ku kota ku hlamusela swikombiso ni mihlolo. Kambe nhlamuselo ya marito ya singita, lawa a va nga swi koti hambi ku ri ku ma hlaya, a ya va hlula. Manuku i yini leswi a swi ta endliwa?

8, 9. (a) Tanihi mpfuno wo hetelela, i xiendlo xihi lexi bumabumeriweke eka hosi? (b) Xana Daniyele u hlamusele leswi tsariweke erirhangwini hi ndlela yihi? (c) Ha yini nkhuvo lowukulu wa Hosi Belšatsar wu humelele eka vuprofeta byo tano lebyi chavisaka?

⁸ Vitanani Muyuda. Yini? Muyuda? Ina, un’wana wa tihosana ni tindhuna letiya letintshwa leti tekiweke e Yerusalema etiko-xikaya ra tona leti tisiweke hi Mufumi Nebukadnetsar eBabilona leswaku ti leteriwa ntirho wa hulumendhe. Ina, tanihi mpfuno wo hetelela, wolowo a wu ri nchumu wo antswa lowu nga endliwaka. Daniyele u bumabumeriwe hi nkosikazi tanihi wanuna wa vutlhari —wanuna loyi a a swi kota ku vula ni ku hlamusela timhaka. (Daniel 5:10-12) Hi nga anakanya vukari lebyi tateke kamara ra nkhuvo loko Daniyele, hi ku pfumelelana ni xikombelo xa Hosi Belšatsar, a hambetile a hlamusela marito wolawo lama chavisaka eka mufumi wa mfumo wa vunharhu wa misava wa matimu ya Bibele ni swikwembu swa yena.

⁹ Daniyele u ya emahlweni a ku: “Hikwalaho-ke v̌oko leri ri rumiweke hi šona, e ku ta ṭala le’ŝi ṭariweke la. Kutani le’ŝi ṭariweke la, hi ŝoleŝi: Mene, mene, tekel ufarsin. Nhlamuselo ya marito lawa hi yoleyi: “Mene (ku hlayiwa), hi leŝaku Šikwembu ši hlayile ku fuma ka wena, ši ku ṭemile. Tekel (ku ringanisiwa): U ringanisiwile hi šikalo, kutani u kumiwe l’a v̌ev̌ukeke. Parsin,a (ku avanyisiwa): Vuhosi bya wena byi av̌anyisiwile, byi nyikiwile v̌a Meda ni v̌a Persia.” (Daniel 5:24-28) Hosi Belšatsar ni swikwembu swa yena ni vanghana va vona va vavasati a va kombisa ku sola lokukulu, ka ndzhukano eka vugandzeri bya Xikwembu xa Daniyele. Njhani? Hi ku nwela vhinyo eka swibye swa nsuku leswi tekiweke etempeleni ya Yehova eYerusalema enkarhini wa ku lovisiwa ka muti wolowo wo kwetsima hi lembe ra 607 B.C.E. Sweswo a swi fana ni ku pfatlanya xilondzo xo vava.—Daniel 5:3, 4, 23.

Koreš La Vhumbiweke Wa Hlula

10, 11. (a) I mani loyi Yehova a n’wi vhumbeke ku va muhluri wa Babilona, naswona xana Esaya u hlamusele ku hlula loku taka hi ndlela yihi? (b) Xana Yehova u hetisise vuprofeta lebyi hi ndlela yihi naswona u tise ku xupula loku fanelaka eka Hosi Belšatsar ni swikwembu swa yena hi ndlela yihi?

¹⁰ Eka Esaya 45:1-3 Xikwembu xa le Henhla-henhla xi vhumbile xi ku: “Yehova o v̌ule ŝeŝo e ka muhlawuriwa wa yena, e ka Koreš, loyi nḍi ṅwi tekeke hi v̌oko ra šinene, leŝaku a wisa e mahlweni ka yena e matiko, a nṭhunša v̌amba ra tihosi, a pfuleriwa tinyangwa, ti nga pfariwi; o ri: Hi mina nḍi nga ta famba e mahlweni ka wena, nḍi ta mbunḍumuša ŝiṭunga; nḍi ta ṭhov̌a tinyangwa ta nsuku, nḍi wisa timhanḍe ta nsimbi; nḍi ta ku nyika rifuwo le’ri fihliweke, ni šuma le’ši nge šihundleni, u ta tiv̌a leŝaku hi mina Yehova Šikwembu ša Israel l’a ku v̌itaneke hi v̌ito ra wena.”

¹¹ Leswaku a hetisisa vuprofeta lebyi, Yehova u swi veka emianakanyweni ya Koreš Mupersia leswaku a siva mati ya Nambu wa Yufrata ni ku ma kongomisa eka tiva ra kwalaho. Kutani, endzhaku ka loko ribuwa ri susiwe mati, ehansi ka nkumba wa vusiku, mavuthu ya Koreš ya macha eribuweni ra nambu naswona ya kongoma exikarhi ka muti. Leswi tinyangwa timbirhi ekusuhi na muti ti siyiweke ti pfuriwile, va khandziye ribuwa ra nambu ivi va nghena endlwini leyi ku nga ni nkhuvo, va hlula varindzi. Kutani nkhuvo wa Hosi Belšatsar wu fike eka makumu lama vavisaka tanihi nxupulo lowu faneleke yena ni swikwembu swakwe—hikwalaho ko khomisa ‘Hosi ya matilo’ tingana, xisolo ni ku n’wi tsongahata hi ku swi tirhisa hi ndlela yo biha swibya swa tempele leswi yiviweke exivandleni xo tshama lexi kwetsimaka xa Yehova eYerusalema.

12. (a) Tanihi leswi Esaya a vhumbeke leswaku Koreš u ta hlula Babilona, ha yini Daniyele a yisa ku hluriwa ka Babilona eka Mumede Darius? (b) I vamani lava faniseriweke hi Darius ni munghana wakwe, Koreš Mupersia?

¹² Ndzimana yo hetelela eka Daniel ndzima 5 yi vula leswaku endzhaku ka ku dlayiwa ka Hosi Belšatsar, Darius Mumeda “a kuma v̌uhosi a ri ni malembe ya 62.” Leswi Darius a a ri lonkulu eka Koreš Mupersia, Daniyele u yise ku hluriwa ka Babilona eka hosi leyi ya Mumeda. U fume ku sukela hi 539 ku ya eka 537 B.C.E. tanihi mufumi lonkulu ehenhla ka mfumo wa Medo-Persia. U fanekisele Yehova Xikwembu swinene. Munghana wa Darius, Koreš Mupersia, u fanekisele Yesu Kriste, loyi a nga ta tirhisiwa ngopfu hi Yehova ku hlula ni ku lovisa “Babilona Lonkulu,” mfumo wa misava wa vukhongeri byo hemba.

13, 14. I yini leswi handle ko kanakana Daniyele a swi kombiseke Koreš Mupersia, naswona xana buku ya nkarhi wa ntshunxeko ya Ezra yi sungula njhani?

¹³ Eku tlakukeni ka Koreš exiluvelweni eMedo-Persia hi 537 B.C.E., a swi kanakanisi leswaku muprofeta Daniyele u n’wi kombise vuprofeta bya Yehova mayelana na yena hi laha byi kumiwaka ha kona eka Esaya 45. Buku ya nkarhi wa ntshunxeko ya Ezra yi sungula hi marito lawa:

¹⁴ “Hi lembe ro sungula ra Koreš, hosi ya Persia, hi leŝaku ku endlakala rito ra Yehova leri a ri v̌uleke hi nomu wa Yeremia [malunghana ni ku va vuhlonga byi lehe 70 wa malembe (Yeremia 25:12; 29:10, 14)], Yehova a pfuša mbilu ya Koreš, hosi ya Persia, kutani a twarisa hikwako e ku fumeni ka yena hi mukhosi ni maṭalwa e mhaka le’yi nge; Ku v̌ula Koreš, hosi ya v̌a-Persia: Yehova, Šikwembu ša le matilweni, ši nḍi nyikile v̌uhosi hikwabyo bya misav̌a; kambe ši nḍi lerisile leŝaku nḍi ṅwi akela yindlu e Yerusalem, e tikweni ra Yuda. O kwihi e šikari ka ṅwina l’a nga wa tiko ra šona? Šikwembu ša yena a ši v̌e na yena, a ta tlhandlukela Yerusalem, e tikweni ra Yuda, a pfuša yindlu ya Yehova, Šikwembu ša Israel! Hi šona Šikwembu le’ši nge Yerusalem!”—Ezra 1:1-3.

Koreš Lonkulu U Hlula “Babilona Lonkulu”

15. (a) Xana Koreš wa xiviri u sungule rini ku fuma? (b) Xana i xiyimo xihi lexi nga tsekatsekiki lexi Timbhoni ta Yehova ti xi tekaka malunghana ni xikhiri ni Nhlangano wa Matiko, naswona hikwalaho ka yini?

¹⁵ Koreš Lonkulu wa xiviri wa manguva lawa u sungule ku lawula hi 1914 eku heleni ka “minkarhi ya vamatiko,” hi laha swi vhumbiweke ha kona hi Yesu hi yexe eka Luka 21:24. Hi ku tsongahata loku heleleke ka ntiyiso lowu wa nkoka wa misava, matiko lama nga endzeni ka Nhlangano wa Matiko ya kandziyise lembe ra 1986 tanihi Lembe ra wona ra ku Rhula ka Matiko Hinkwawo. Kambe Timbhoni ta Yehova a ti tshikisiwi ku rindza emhakeni leyi. Loko ku twarisiwa ka ‘ku rhula ni nsirhelelo’ loku vhumbiweke ku endliwa eku heteleleni, va nge joyini valandzeri va politiki ni vanghana lava rhandzekaka va “Babilona Lonkulu” eka ku tlangela xiendlakalo xo tano lexi tivekaka esikwini leri ro hetelela ra matimu ya matiko ya misava. A va seketeli xikhiri ni Nhlangano wa Matiko kumbe vahlanganisi van’wana va ku rhula. (Esaya 8:12) Tanihi vakaneti, hi marito ya Esaya 8:20 va ku: “Kungaku loko ku nga yiwi hi rito leri, tiko a ri nga ha ṭuv̌ukiwi hi v̌uronga byiṅwana!” Naswona loko va nyika xivangelo xa xiyimo xa vona lexi nga tsekatsekiki, va ku: “Hikuv̌a Šikwembu ši na hina!” (Esaya 8:10) Hi ku kongoma, leswi swi vula leswaku Yehova Xikwembu a nga hlanganyeli eka magoza ya politiki lama tekiweke hi matiko ehenhleni ka ‘ku rhula ni nsirhelelo’ kambe ematshan’wini ya sweswo u lwisana na wona erivaleni.

16. Xana rito ra vuprofeta eka Nhlavutelo 17:16, 17 ri ta kombisiwa njhani hi laha ku heleleke, naswona hi vuyelo byihi eka vanhu va Yehova?

¹⁶ Hi makungu ya vutlhari, Yehova, hi ku tirhisa Koreš wakwe Lonkulu, u ta swi veka embilwini ni le miehleketweni ya varhangeri va politiki va misava ku hundzuka va lwisana na “Babilona Lonkulu,” mfumo wa misava wa vukhongeri byo hemba. Tanihi timhondzo ta xivandzana xa vukarhi, va ta n’wi tlhava a fa. Rito ra vuprofeta eka Nhlavutelo 17 ri ta kwetsimisiwa hi laha ku heleleke, naswona ha leswi Timbhoni ta Yehova emisaveni ti ta tsaka.—Nhlavutelo 17:16, 17; 19:1-3.

Ku Kurisa Vunghana Bya Hina Lebyinene Na Yehova

17. Hambi leswi Timbhoni ta Yehova ti nga riki xiphemu xa “Babilona Lonkulu,” xana vafumi va misava va ta endla yini?

¹⁷ Kutani, hambi leswi Timbhoni ta Yehova ti nga riki xiphemu xa “Babilona Lonkulu” kambe va nga vapaluxi va yena va le rivaleni, na leswi va nga hlanganyeriki eka timhaka ta politiki ta misava leyi, swirho sweswo swa politiki leswi nga riki swa vukhongeri swi ta hundzuluka swi lwisana ni Timbhoni leti ponaka. Swi tiyimisele ku va vafumi eka vulawuri hinkwabyo ehenhla ka swirho swa vandla ra vanhu emisaveni, swi ta endla nhlaselo lowu heleleke eka Timbhoni leti hlayisaka vutshembeki ta La Tlakukeke, loyi a nga Xihlovo xa hulumendhe hinkwayo leyi lulameke.

18. I xiendlo xihi lexi chavisaka ngopfu lexi Yehova a nga ta xi hetisisa, lexi tlulaka Ndhambi ya siku ra Nowa?

¹⁸ Manuku laha hi laha Mufumi wa Matimba Hinkwawo wa matilo ni misava a faneleke ku nghenelela kona naswona u fanele ku endla leswaku vaherisi volavo va “Babilona Lonkulu” va swi tiva ni ku swi twisisa leswaku Loyi a veke ni Timbhoni hi malembe xidzana ya 20 i Xikwembu xa xiviri, Xikwembu xa matimba hinkwawo—Xikwembu lexi faneriwaka hi vugandzeri bya mbilu hinkwayo, lebyi nga avanyisiwangiki hi swivumbiwa la misaveni evunavelweni bya milenge yakwe. U ta endla leswi hi ndlela leyi chavisaka ngopfu leyi hi ku olova yi nga ta ahlamisa milomu ya Timbhoni leti hlalelaka hi ku hlamala lokukulu. U ta hetisisa makungu yakwe ya nyimpi lawa ya nga si voniwaka, yo dzuneka ya ku hlula ka le henhla. (Nhlavutelo 16:14, 16; 19:19-21) Sweswo swi ta vula makumu ya mafambiselo lawa yo biha ya swilo, lawa ya lawuriwaka hi Diyavulosi hi ku humelela loku nga ta tlula Ndhambi leyi heriseke misava ya siku ra Nowa.

19. I timbhoni tihi leti Yehova a nga ta va na tona malunghana ni ku titlakusa hi yexe tanihi Mufumi Lonkulu, naswona xana leswi swi ta kombisa yini?

¹⁹ Tanihi leswi Yehova a veke ni timbhoni leswaku a tiyisisa ku hela ka misava ya khale hi Ndhambi leyi loviseke vanhu hinkwavo lava nga ehandle ka ngalava, hi mpimo lowukulu, u ta va na timbhoni laha misaveni malunghana ni xiendlo xa yena lexi nga phindhiwiki xa ku tikombisa hi yexe tanihi Mufumi Lonkulu. (2 Petro 3:6, 7, 13, 14) Lava va ta va lava tshembaka yena ehenhleni ka ku rhula ni nsirhelelo eka misava leyi avanyisiweke. U ta tsaka swinene swonghasi ku hlayiwa exikarhi ka Timbhoni teto leti tsakeriwaka ngopfu. Ku rhula ni nsirhelelo wa wena swi ta va swi kombisiwe tanihi leswi humaka eka Yehova Xikwembu naswona hayi eka nhlengeletano yin’wana ni yin’wana, kumbe xikhiri, ni mimfumo ya politiki ya mafambiselo ya swilo lama lawuriwaka hi Diyavulosi.

20. Xana Yehova u ta humelela hi ndlela yihi, naswona hi tiyimisele ku endla yini?

²⁰ Yehova Xikwembu u ta humelela hi ku kwetsima tanihi Loyi a faneriwaka hi ku gandzeriwa ni ku tirheriwa tanihi Munhu wa le Henhla lonkulu—Xikwembu xa swikwembu, Loyi a hlawulekeke loyi marito ya mupisalema loyi a huhuteriweke a ya kongomisiwe eka yena: “Hi mikari ni mikari, u Šikwembu.” (Psalma 90:2) Hi ku tlangela loku kulaka nkarhi na nkarhi, a hi hlayiseni ku tshemba ka hina ka Yehova Xikwembu ni ku hlangana ka hina na yena ha Yesu Kriste, Koreš Lonkulu.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

◻ I yini leswi “Babilona Lonkulu” a nga swi voneki?

◻ Xana makumu ya khombo ya nkhuvo wa Belšatsar ya fanekisela yini?

◻ I mani la nga ta hlula “Babilona Lonkulu”?

◻ I xiyimo xihi lexi Timbhoni ti xi tekaka malunghana ni xikhiri na Nhlangano wa Matiko?

◻ Ha yini hinkwavo lava tshembaka Yehova ehenhleni ka ku rhula ni nsirhelelo va tsaka?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 25]

Daniyele u hlamusela leswi tsariweke hi voko leswi chavisaka tanihi rungula ra ndzoviso eka mfumo wa Babilona