Swivono Leswi Humaka eTikweni Leri Tshembisiweke

Nkova Wa Nkuhlu—Laha Davhida A Dlayeleke Xihontlovila Kona!

I TIMHAKA ti nga ri tingani ntsena ta Bibele leti nyanyulaka ku tlula leti hlamuselaka ndlela leyi ‘Davida a hluleke Mufilista hi xipelupelu ni ribye’ ha yona, xihontlovila Goliat. (1 Samuel 17:50) Leswi a swi ri eNkoveni wa Nkuhlu.

Kambe xana nkova wolowo wu le kwihi, naswona wu njhani? Ku tiva leswi swi ta ku pfuna ku vona ku hlula loku dumeke ka mufana la totiweke tanihi hosi ya nkarhi lowu taka ya Israyele hi mahlo ya mianakanyo. Endzhakunyana Xikwembu xi endle ntwanano wa mfumo na Davhida lowu nga hi tiselaka mimpfuno leyi nga heriki, naswona leswi swi fanele swi hi nyika xivangelo lexi engetelekeke xo dyondza mayelana ni leswi humeleleke eNkoveni wa Nkuhlu.

Vafilista a va tshama evugima-lwandle bya Kanana. Vaisrayele a va lawula tintshava ta Yudiya (edzonga wa Yerusalema). Kutani lahaya wa swi vona—valala va le tikweni ra le hansi ku ya evupela-dyambu, malandza ya Xikwembu ya le tikweni ra le henhla ku ya evuxeni. Exikarhi ka vona a ku ri ni xivandla xa ndzilakana lexi a va xi lwela, swintshabyana swa le hansi leswi vitaniwaka Shephelah. Xana Vafilista a va ta va hlasela njhani Vaisrayele? Ndlela leyinene a ku ri ku tlhandluka hi nkova wa vuxa-vupela-dyambu, kumbe gova, Nkova lowukulu ku ri wa Nkuhlu. Wu ndlandlamuka ku suka etimbaleni leti nga ekusuhi na miti ya vona ya Gati na Ekroni, ku ya eShephelah, ku ya etintshaveni ta kwalomu ka 24 wa tikhilomitara edzonga-vupela-dyambu ka Yerusalema na Betlehema. Xifaniso (lexi tekiweke hi le dzonga-vupela-dyambu) xi komba makumu ya le henhla ya nkova lowu. Evugimamusi u vona tintshava ta Yudiya.a

Hi ku languta xifaniso lexi, anakanya Vafilista va tile ehenhla eka nkova lowu andlalekeke ekusuhi ni tintshava. Ku va yimisa, Vaisrayele va te hi le dzonga-vupela-dyambu wa Yudiya. Laha ku jamelaniwile. Ha yini? “V̌a-Filista, v̌ona, v̌a ri nṭhav̌eni, e tlhelo riṅwana, e nkov̌a a wu ri e šikari ka v̌ona.”—1 Samuel 17:3.

Hambi leswi hi nga swi tiviki kahle leswaku leswi swi humelele hi kwihi enkoveni, vona Vafilista exintshabyanini ehansinyana exineneni. Vuthu ra Sawulo a ri ta va ri ri entsungeni exintshabyanini endzhaku ka nhova ya buraweni. A ku nga ta va na vuthu leri nga ta ehla, ri tsemakanya nkova, kutani ri hlasela vuthu leri kanetaka eka ndhawu ya rona leyi tlakukeke leyi sirhelelekeke. Ku jamelana loku veke kona ku hete ku tlula n’hweti. Xana i yini lexi a xi ta ku herisa?

Mixo ni madyambu man’wana ni man’wana Goliat, nghwazi ya Mufilista loyi a a lehe ku tlula 2,7 wa timitara, a a yima enkoveni a rhukana nxaxa wa Sawulo leswaku wu kunguhata mhaka hi ku lwa kan’we. Kambe a ku na Muisrayele ni un’we la ringeteke ku n’wi hlamula. Eku heteleleni, murisi lontshwa, loyi vito ra yena ku nga Davhida u te hi le Betlehema ni swakudya swa vamakwavo lava nga egovelweni. Xana hi xihi xiendlo xa yena eka mphikamakaneta leyi ya ku rhukaniwa? “I mani mu-Filista loyi, l’a nga yimbangiki, leŝi a sanḓaka mav̌andla ya Šikwembu le’ši hanyaka?” (1 Samuel 17:4-30) Davhida entiyisweni a a ri ni langutelo leri kombisiweke eka tsalwa-nkulu leri Timbhoni ta Yehova ti nga na rona ra 1990: ‘Vanani ni xivindzi kutani mi ku: “Yehova i mupfuni wa mina.”’—Vaheveru 13:6; Psalma 56:11; 118:6.

Loko Hosi Sawulo a twile leswaku mufana loyi, hambi leswi a a nga hlomangi ni ku leteriwa tanihi nhenha, u ta kongomana na Goliat la chavisaka, u nyikele tinguvu ta yena ta nyimpi ku ti tirhisiwa. Davhida a ala, a ri karhi a tiyimisele ku ya lwa ni xihontlovila hi tinguvu ta yena ta vurisi, xipelupelu xa dzovo ni maribye ya ntlhanu lama a ma kumeke enkoveni. Xana maribye a ya ri njhani? Kumbexana a swi ri swiribyana ntsena swa mpimo wa madiriva kumbe mitlhwari. Ku kumeke leswaku maribye ya xipelupelu ya sukela eka 5 ku ya ka 8 wa tisentimitara hi ku anama, mpimo wa xilamulana. Muhoxi wa xipelupelu a a ta hahisa ribye ro tano hi rivilo ra ku suka eka 160 ku ya ka 240 wa tikhilomitara hi awara.

Handle ko kanakana u hlaye leswi humeleleke le hansi enkoveni, elangutelweni leri taleke ra mavuthu hamambirhi. Davhida u huwelerile a ku: “U tile ka mina hi banga, ni tlhari, ni ntlhuv̌ana, kambe mina nḍi ta ka wena hi v̌ito ra Yehova wa mav̌andla, ni ra Šikwembu ša tinyimpi ta Israel leti u ti sanḍeke.” Kutani Yehova u nyike ku hlula. Mufana u hoxe ribye hi matimba swinene lerova ri nghena emombyeni wa Goliat, ri n’wi dlaya. Kutani murisi a tsutsuma ivi a tsema nhloko ya xihontlovila hi tlhari ra xona.—1 Samuel 17:31-51.

Hi ku khutaziwa hi ripfumelo ra Davhida ni ku tshembela eka Xikwembu, Vaisrayele va hlasele valala va vona lava nga ni gome, va va hlongorisa ku ya fika eShephelah kutani va tlhelela endzhaku eFilista.—1 Samuel 17:52, 53.

Anakanya hi ku tsaka loku faneleke ku twiwile eYuda! Vanhu va Xikwembu etintshaveni a va languta evupela-dyambu le hansi eNkoveni wa Nkuhlu ni le Shephelah, tanihi laha swi nga ha kona eka nkombiso lowu wa manguva lawa ehansi ka xivandla lexi nga kusuhi na Hebron. Swiluva swo basa swa murhi wa alimondi i ku xonga loku nga hlaleriwaka, kambe ku xonga ka ku hlula ehenhla ka valala va Xikwembu a ku saseke ku tlurisa. Vavasati va Vaisrayele a va ta huwelela kahle va ku: “Saul o dlele khume ra madzana, kambe Davida o dlele dzana ra madzana,” ku katsa ni xihontlovila xexo lexi a xi wiseleke ehansi eNkoveni wa Nkuhlu.—1 Samuel 18:7.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 16]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.