Timiliyoni Leti Sweswi Ti Feke Ti Ta Hanya Nakambe

TIMILIYONI leti ti feke ti ta hanya nakambe—mawaku ntshembo lowu nyanyulaka mbilu swonghasi! Kambe xana i wa ntiyiso? A ku ta laveka yini ku ku khorwisa? Ku pfumela xitshembiso, a wu ta fanela ku tiyiseka leswaku la endlaka xitshembiso wa swi rhandza naswona wa swi kota ku xi hetisisa. Kutani, i mani la tshembisaka leswaku timiliyoni leti sweswi ti feke ti ta hanya nakambe?

Hi ximun’wana xa 31 C.E., Yesu Kriste hi xivindzi u vule leswaku u nyikiwe matimba hi Yehova Xikwembu ku pfuxa vafi. Yesu u tshembisile a ku: “Kukotisa leswi Tatana a pfuxaka vafi, a engeta a va nyika vutomi, swi tano na yena N’wana, u nyika vutomi eka lava a rhandzaka ku va nyika byona. Mi nga hlamaleni hi mhaka leyi, hikuva nkarhi wa ta lowu hinkwavo lava nge masirheni va nga ta twa rito ra yena [Yesu], kutani va ta huma.” (Yohane 5:21, 28, 29) Ina, Yesu Kriste u tshembise leswaku timiliyoni leti sweswi ti feke ti ta hanya nakambe emisaveni leyi naswona ti ta va ni langutelo ra ku tshama eka yona hi laha ku nga heriki. (Yohane 3:16; 17:3; ringanisa Psalma 37:29 na Matewu 5:5.)a Leswi Yesu a endleke xitshembiso, swa twala ku vula leswaku u rhandza ku xi hetisisa. Kambe xana wa swi kota ku endla tano?

Hi ku ya hi rhekhodo ya Bibele, ku fikela enkarhini lowu Yesu a endleke xitshembiso xexo, a a nga si pfuxa munhu. Kambe ehansi ka malembe mambirhi endzhakunyana, u kombise hi ndlela ya matimba leswaku wa swi rhandza naswona wa swi kota ku pfuxa vafi.

“Lazaro, Humela Handle!”

A xi ri xivono lexi khumbaka mbilu. Lazaro a a vabya ngopfu. Vamakwavo wa yena vambirhi va xisati, Mariya na Marta, va rhumele rito eka Yesu, loyi a a ri ehase ka Nambu wa Yordani va ku: “Hosi, loyi u n’wi rhandzaka wa vabya.” (Yohane 11:3) Ina, Yesu a a rhandza ndyangu lowu swinene. U ve muendzi ekaya ra vona eBetaniya, kumbexana ko talanyana. (Luka 10:38-42; ringanisa Luka 9:58.) Kambe sweswi munghana wa Yesu la rhandzekaka a a vabya swinene.

Hambi swi ri tano, Mariya na Marta va langutele Yesu ku endla yini? A va n’wi kombelanga ku ta eBetaniya. Kambe a va swi tiva leswaku Yesu a a rhandza Lazaro. Xana Yesu a a nga ta lava ku n’wi vona munghana wa yena la vabyaka? Handle ko kanakana a va tshemba leswaku Yesu a a ta n’wi hanyisa hi mahlori. Kavula, enkarhini lowu evutirhelini byakwe, Yesu a a endle mahlori yo tala ya ku hanyisa, naswona ekusuhi a ku ri ni xihinga xakwe. (Ringanisa Matewu 8:5-13.) Xana a a ta endla xanchumu eka munghana wo tano la rhandzekaka? Hi ku lava ku tiva, ematshan’wini yo ya eBetaniya hi ku hatlisa, Yesu u tshame laha a a ri kona masiku mambirhi lama landzelaka.—Yohane 11:5, 6.

Lazaro u fe loko rungula ra ha ku rhumeriwa, kumbexana hi nkarhi lowu Yesu a kumeke timhaka ha wona. (Ringanisa Yohane 11:3, 6, 17.) Kambe a ku na rungula rin’wana leri a ra ha laveka. Yesu u swi tivile leswaku Lazaro u fe rini, kutani u kunguhate ku endla xanchumu hi swona. Loko a vulavula hi rifu ra Lazaro, u byele vadyondzisiwa va yena a ku: “Lazaro murhandziwa wa hina, ú etlele, kambe ndzi ya ku ya n’wi pfuxa.” (Yohane 11:11) Eku sunguleni Yesu a a pfuxe vanhu vambirhi eku feni, emhakeni yin’wana ni yin’wana endzhakunyana ka loko munhu a file.b Hambi swi ri tano, enkarhini lowu a swi hambanile. Hi nkarhi lowu eku heteleleni Yesu a fikeke ha wona eBetaniya, munghana wa yena lonkulu a a file hi masiku ya mune. (Yohane 11:17, 39) Xana Yesu a a ta pfuxa munhu la feke hi nkarhi wolowo wo leha naswona loyi miri wa yena ana se wu sunguleke ku bola?

Loko a twe leswaku Yesu a a ta, Marta, wansati wa migingiriko, u tsutsumele ehandle ku ya n’wi hlanganisa. (Ringanisa Luka 10:38-42.) Xikan’we-kan’we loko a hlangana na Yesu, mbilu ya yena yi n’wi susumetele ku: “Hosi, loko onge u vile kona, ingi makwerhu a nga fanga.” Hambi swi ri tano, u kombise ripfumelo ra yena a ku: “Ndza swi tiva leswaku hinkwaswo leswi u swi kombelaka eka Xikwembu, xona xi ta ku nyika swona.” Hi ku khumbiwa hi gome ra yena, Yesu wa n’wi tiyisekisa a ku: “Makwenu ú ta tlhela a pfuka.” Loko a kombise ripfumelo ra yena eku pfuxiweni loku taka, Yesu u n’wi byele erivaleni a ku: “Hi mina ku pfuka ni vutomi; la pfumelaka ka mina, hambi a nga fa, ú ta hanya.”—Yohane 11:20-25.

Loko a fika esirheni, Yesu u lerisa leswaku ribye leri pfaleke nyangwa ya rona ri susiwa. Eku sunguleni Mariya u arile a ku: “Hosi, sweswi ku fanele ku va na ku nun’hwa, hikuva ku hundzile mune wa masiku.” Kambe Yesu u n’wi tiyisekisile a ku: “Xana a ndzi ku byelanga leswaku loko u pfumela, u ta vona ku kwetsima ka Xikwembu xana?” Kutani, endzhaku ka ku khongelela ehenhla, u lerisile a ku: “Lazaro, humela handle!” Hi ku lerisa ka Yesu Lazaro u humele handle, hambi leswi a a file masiku ya mune!—Yohane 11:38-44.

Xana Swi Humelerile Hakunene?

Mhaka ya ku pfuxiwa ka Lazaro yi nyikeriwa eka Evhangeli ya Yohane tanihi mhaka ya matimu. Vuxokoxoko i bya ntikelo swinene eka yona lerova yi nga va ntsheketo ntsena. Ku kanakana matimu ya yona i ku kanakana mahlori hinkwawo ya Bibele, ku katsa ni ku pfuxiwa ka Yesu Kriste hi yexe.c Naswona ku ala ku pfuxiwa ka Yesu i ku ala ripfumelo ra Vukriste hinkwabyo.—1 Vakorinto 15:13-15.

Kahle-kahle, loko u pfumela vukona bya Xikwembu, a wu fanelanga u va na xiphiqo xa ku kombisa ripfumelo eka ku pfuxiwa. Hi xikombiso: Munhu a nga endla videotape ya xiboho xa yena xo hetelela ni ntwanano, kutani, entiyisweni, endzhaku ka loko a file maxaka ya yena ni vanghana va nga n’wi vona ni ku n’wi twa, loko a hlamusela ndlela leyi rifuwo ra yena ri faneleke ku khomiwa ha yona. Malembe ya dzana lama hundzeke, xilo xo tano a xi nga anakanyiwi. Naswona eka vanhu van’wana lava sweswi va hanyaka eswiphen’wini swa le kule swa misava, “mahlori” ya ku rhekhoda hi video a ya twisiseki. Loko misinya ya milawu ya sayense leyi endliweke hi Muvumbi yi nga tirhisiwa hi vanhu ku pfuxa xivono xo tano lexi vonakaka ni ku twakala, xana Muvumbi a nga fanelanga a kota ku endla leswi tlurisaka? Kutani xana, a swi twali, leswaku La vumbeke vutomi wa swi kota ku pfuxa munhu hi ku endla vumunhu bya yena eka miri lowu endliweke hi vuntshwa?

Singita ra ku vuyiseriwa ka Lazaro evuton’wini ri tirhe ku andzisa ripfumelo eka Yesu ni le ka ku pfuxiwa ka vafi. (Yohane 11:41, 42; 12:9-11, 17-19) Hi ndlela leyi tsakisaka, nakambe ri paluxa ku rhandza ni ku navela ka Yehova ni N’wana wa yena ku pfuxa vafi.

‘Xikwembu Xi Ta Va Ni Ku Tsakela’

Ku amukela ka Yesu rifu ra Lazaro ku paluxa ku khathalela lokukulu ka N’wana wa Xikwembu. Ntlhaveko wa yena lowu enteke enkarhini lowu wu ku kombise kahle ku navela ka yena lokukulu ko pfuxa vafi. Ha hlaya: “Loko Mariya a fika laha Yesu a nga kona ni loko a n’wi vona, a nkhinsama emilengeni ya yena, a ku ka yena: ‘We Hosi, loko onge a wu vile kona, ingi makwerhu a nga fanga.’ Loko Yesu a n’wi vona a ri karhi a ba nkosi a rila, ni loko a vona Vayuda lava n’wi heleketaka na vona va ri karhi va ba nkosi va rila, a tlhaveka swinene emoyeni ni ku twa ku vaviseka lokukulu; kutani a ku: ‘Mi n’wi vekile kwihi xana?’ Va ku ka yena: ‘Hosi, tana u ta vona.’ Yesu a rila. Kutani Vayuda va ku: ‘Vonani hi laha a a n’wi rhandza ha kona!’”—Yohane 11:32-36.

Ntwela-vusiwana wa Yesu lowu humaka embilwini laha wu kombisiwe hi tinhlamuselo tinharhu: “a tlhaveka,” “ku vaviseka lokukulu” ni ku “rila.” Marito ya ririmi ro sungula lama tirhisiweke hi muapostola Yohane eku rhekhodeni ka xivono lexi hlomulaka mbilu ya kombisa mpimo lowu Yesu a susumetiweke hi ntlhaveko ha wona.

Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke va ku “tlhaveka” ri huma eka riendli (em·bri·maʹo·mai) leri kombaka ku vaviseka, kumbe ku khumbiwa swinene. Muhlamuseri wa Bibele William Barclay wa xiya: “Hi Xigriki lexi tolovelekeke ku tirhisiwa loku tolovelekeke ka [em·bri·maʹo·mai] i ku rila ka hanci. Laha ri nga vula ntsena leswaku nsusumeto wo tano lowu enteke wu khome Yesu lerova ku tlhaveka loku tiendlekelaka ku twakala embilwini ya Yena.”

Xiga lexi hundzuluxeriweke va ku “ku vaviseka lokukulu” xi huma eka rito ra Xigriki (ta·rasʹso) leri kombisaka ku kariha. Hi ku ya hi The New Thayer’s Greek-English Lexicon of the New Testament, ri vula “ku pfilunganya munhu endzeni, . . . ku khumba hi xitlhavi lexikulu kumbe gome.” Xiga lexi nge “a rila” xi huma eka riendli ra Xigriki (da·kryʹo) leri vulaka “ku huma mihloti, ku rila u miyerile.” Leswi swi hambana ni ku “ba nkosi” ka Mariya ni Vayuda lava a va ri na yena, lava vuriweke eka Yohane 11:33. Kwalaho rito ra Xigriki (leri humaka eka klaiʹo) leri tirhisiweke ri vula ku rila u twala kumbe ku rilela ehenhla.d

Kutani ke, Yesu u khumbeke swinene hi rifu ra munghana wa yena la rhandzekaka Lazaro ni ku vona makwavo wa Lazaro wa xisati a rila. Mbilu ya Yesu a yi tele hi nsusumeto lerova mahlo ya yena ya tengatenga mihloti. Lexi xiyekaka swinene hi leswaku Yesu emahlweni ka kwalaho u pfuxele van’wana vambirhi evuton’wini. Kutani enkarhini lowu u kunguhate hi laha ku taleke ku endla leswi fanaka hi Lazaro. (Yohane 11:11, 23, 25) Kambe, u ‘ririle.’ Kutani ku pfuxela vanhu evuton’wini a hi endlelo ra Yesu ntsena. Ku khathalela ka yena ni mintlhaveko ya yena leyi enteke tanihi laha swi kombisiweke ha kona enkarhini lowu swi kombe kahle ku navela ka yena lokukulu ko herisa ku lovisa ka rifu.

Leswi Yesu a nga ‘muyimeri la kongomeke wa Yehova Xikwembu hi byakwe,’ a hi languteli swintsongo eka Tatana wa hina wa le tilweni. (Vaheveru 1:3) Hi ku rhandza ka Yehova hi yexe ka ku pfuxa vafi, wanuna wo tshembeka Yobo u te: “Loko ngi munhu l’a feke a nga tlhela a hanya, . . . A u ta nḍi v̌itana, a nḍi ta pfumela; a u ta nav̌ela ntiro wa mav̌oko ya wena.” (Yobo 14:14, 15) Rito ra ririmi ro sungula leri hundzuluxeriweke va ku “u ta nav̌ela” ri vula ku navela ni ku tsakela lokukulu. (Genesa 31:30; Psalma 84:2) Entiyisweni, Yehova u fanele a langutele ku pfuxiwa ka vafi.

Xana hi nga pfumela xitshembiso xa ku pfuxiwa ka vafi? Phela, a ku na ku kanakana leswaku Yehova ni N’wana wa yena va swi rhandza naswona va swi kota ku xi hetisisa. Xana leswi swi vula yini eka wena? U na langutelo ra ku tlhela u hlanganisiwa ni varhandziwa lava feke kona kwala misaveni ehansi ka swiyimo swo rhula!

Wolowo i ntshembo wa Roberta sweswi (hi laha a boxiweke ha kona eka xihloko xo sungula). Malembe yo hlayanyana endzhaku ka loko mana wa yena a file, Timbhoni ta Yehova ti n’wi pfune ku endla dyondzo ya vukheta ya Bibele. Wa tsundzuka: “Endzhaku ka ku dyondza hi ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi, ndzi ririle. A swi ri swinene ku tiva leswaku ndzi ta tlhela ndzi vona manana nakambe.” Loko mbilu ya wena hi ku fanana yi navela ku vona murhandziwa nakambe, a swi kanakanisi leswaku u ta lava ku dyondza swo tala ehenhleni ka langutelo leri ri tsakisaka. Ntiyiso wa ntshembo lowu wu hlamuseriwa hi vuxokoxoko lebyikulu eka matluka 18-28 ya magazini lowu.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

Ku pfuxiwa ka nhwanyana wa Yayiro hi Yesu ku nyika xisekelo xa ripfumelo ra ku pfuxiwa ka vafi loku taka

[Xifaniso lexi nga eka tluka 6]

Yesu u khumbiwe ngopfu hi rifu ra Lazaro

[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]

Ntsako wa lava va vonaka ku pfuxiwa ka vafi wu ta fana ni ntsako wa noni ya Nayini loko Yesu a pfuxe jaha ra yona eku feni