I Swikhongelo Swa Vamani Leswi Hlamuriwaka?

YEHOVA i Xikwembu lexi hlamulaka swikhongelo. Kahle-kahle, Rito ra yena, Bibele, ri n’wi vula “l’a yingisaka mikhongelo.” (Psalma 65:2) U tiyimiserile ku hlamula swikhongelo. Kambe i swikhongelo swa vamani leswi a swi hlamulaka hakunene?

Xikwembu xi hlamula swikhongelo swa vanhu lava va xi tsakisaka. Lava nga ni langutelo ra xichavo ra mupisalema la nga te: “Hi laha ntŝele ya mhunti yi rilelaka mati ya milambu, [moya-xiviri, NW] wa mina wu ku nav̌erisa ŝeŝo, wena Šikwembu! [Moya-xiviri] wa nga wu ni tora ra Šikwembu, ra Šikwembu le’ši hanyaka.” (Psalma 42:1, 2) Kambe hi byihi vumbhoni lebyi nga kona byo tiyisekisa leswaku Yehova wa swi hlamula swikhongelo swa vagandzeri vakwe va ntiyiso?

Xitiyisekiso Xa Leswaku Xikwembu Xa Swi Hlamula Swikhongelo

Bibele yi na rhekhodo yo leha swinene leyi tiyisekisaka leswaku Yehova wa swi hlamula swikhongelo swa malandza ya yena yo tshembeka. Hi xikombiso, loko Hosi Yoxafati wa Yuda a khongelele ku kutsuriwa, Xikwembu xi hlamule xikhongelo xa yena ivi xi n’wi endla a hlula hi ku endla leswaku valala va yena va dlayana hi voxe. (2 Tikronika 20:1-26) Loko Hosi Hezekiya na yena a kongomane ni vuthu leri chavisaka, u khongelele mpfuno eka Xikwembu hi ku titsongahata. Hezekiya u vone ku ponisa ka Yehova loko ntsumi yi dlaye Vaasiriya va 185 000 hi vusiku byin’we.—Esaya 37:14-20, 36-38.

Ha yini Xikwembu xi swi hlamurile swikhongelo sweswo? Eka timhaka ha timbirhi, tihosi ti kombise leswaku loko to hluriwa swi ta tisa xisandzu evitweni ra Yehova. (2 Tikronika 20:6-9; Esaya 37:17-20) A va karhateka hi vito ra yena. “Xikongomelo lexikulu xa xikhongelo,” hi ku vula ka The International Standard Bible Encyclopedia, “a hi ku pfuneka ka la khongelaka ntsena kambe ni ku dzunisiwa ka vito ra Xikwembu.” Hikwalaho, malandza lama tshembekaka ya Yehova ma nga tiyiseka leswaku u ta ma pfuna “hikwalaho ka v̌ito ra yena.” Rhekhodo leyi tiyisaka leswaku swikhongelo swo tano swi hlamuriwile yi tiyisekisa vanhu va Xikwembu leswaku xa swi twa swikhongelo swa vona.—Psalma 91:14, 15; 106:8; Swivuriso 18:10.

Hambi loko xiyimo xi katsa vito ra Yehova, kambe, Xikwembu hi xona xi kunguhataka loko xi ta hlamula swikhongelo swo karhi kumbe e-e. Xi nga ha va na swivangelo leswi twalaka swo ka xi nga swi hlamuli swikhongelo swin’wana. Loko hi vona onge swikhongelo swa hina a swi yingisiwi, i swinene ku kambisisa leswaku ha yini swi ri tano.

Mhaka Leyi Swikhongelo Swin’wana Swi Nga Hlamuriwiki Ha Yona

“Loko mi anḍisa mikhongelo ya ṅwina, a nḍi yingisi,” Yehova u vule sweswo eka Vaisrayele. Loko a boxa xivangelo, u te: “Mav̌oko ya ṅwina ma tele ngati.” (Esaya 1:15) Xana swi nga endlekisa ku yini leswaku munhu a honisa nawu wa Yehova ivi a tlhela a langutela ku yingisiwa hi yena? Xivuriso xa Bibele xi nyikela nhlamulo ya le rivaleni, xi ri: “L’a pfalaka tindlev̌e leŝaku a nga twi milawu, šikhongelo ša yena i manyala.”—Swivuriso 28:9.

Bibele yi nyika xivangelo xin’wana xa leswaku ha yini swikhongelo swin’wana swi nga yingisiwi, loko yi ku: “Ma kombela, kambe a mi nyikiwi, hikuv̌a mi kombela hi mukhuv̌a lo’wo biha, leŝaku mi ta kuma ŝa ku korwisa ku nav̌ela ka ṅwina.” (Yakobo 4:3, BX) E-e, Yehova a nge swi hlamuli swikhongelo swo anerisa ku navela loku hoxeke. Hi fanele hi tsundzuka leswaku Xikwembu a xi lerisiwi hi vanhu. Hi xona xi vonaka ndlela leyi xi nga hlamulaka swikhongelo swa hina ha yona.

Swikhongelo leswi nga ta hlamuriwa hakunene hi leswi swi yisiwaka eka Xikwembu hi mbilu leyi baseke, hi nsusumeto lowunene, na hi ndlela ya xona leyi vekiweke—ha Yesu Kriste. (Yohane 14:6, 14) Kambe hambi lava va swi fikelelaka swilaveko sweswo minkarhi yin’wana va vone onge a va yingisiwi. Ha yini Xikwembu xi nga swi hlamuli hi xihatla swikhongelo swin’wana swa malandza ya xona?

Yehova u tiva nkarhi lowunene wo hlamula swikhongelo. Hambi loko jaha ri kombela xikanyakanya, tata wa rona swi nga ha endleka a nga ri nyiki ku kondza jaha ri kula ku ringana lerova ri nga xi fambisa hi mfanelo. Swi nga ha va tano hi swikhongelo swin’wana swa lava rhandzaka Xikwembu. Hi ku tiva leswi swi va faneleke, xi nyikela leswi lavekaka hi nkarhi lowu faneleke.

Hambi swi ri tano, malandza ya Yehova a ma kumi xin’wana ni xin’wana lexi ma xi khongelelaka. Hi ku nga hetiseki, ma nga navela swin’wana leswi nga riki swinene eka wona. Tata wa vona wa le tilweni wa rirhandzu a nge va nyiki leswi nga ta va vavisa, hikuva i Munyiki wa “nyiko yin’wana ni yin’wana leyo saseka ni minkateko hinkwayo leyi hetisekeke.” (Yakobo 1:17) Hi ku fanana, Xikwembu a xi nge hi nyiki lexi xi xi vonaka xi nga fanelanga hi ku vona ka xona. (Ringanisa 2 Vakorinto 12:7-10.) Xi hlamula swikhongelo hi ku ya hi ku rhandza ka xona ni xikongomelo xa xona hi vanhu va xona.—1 Yohane 5:14, 15.

Yesu “U Yingisiwile”

Yesu Kriste a a ri munhu wa xikhongelo. (Matewu 6:9-13; Yohane 17:1-26) A a tiyiseka swinene leswaku Tata wa yena wa le tilweni a a ta yingisa ni ku hlamula swikhongelo swa yena. Yesu u tshame a ku: “Tatana, . . . ndzi swi tivile leswaku masiku hinkwawo wa ndzi yingisa.” (Yohane 11:41, 42) Kambe xana Yesu a nga helanga matimba emakun’wini ya ntirho wa yena wa laha misaveni? Xana a nga rilanga hi nkarhi wolowo a ku: “Xikwembu xanga, Xikwembu xanga, u ndzi tshikele yini?”—Matewu 27:46.

Loko Yesu a vula marito wolawo, handle ko kanakana a hetisisa vuprofeta bya rifu rakwe. (Psalma 22:1) Hi mpimo wo karhi, Yesu a nga ha va a a vula leswaku Yehova u suse nsirhelelo wa yena kutani a pfumelela N’wana wakwe a fa rifu ro vavisa, leri khomisaka tingana leswaku a ringa swinene ku tshembeka ka yena. Ku kambisisa swiendlakalo swa siku rero ro hetelela ra vutomi bya Yesu laha misaveni ku kombisa leswaku Xikwembu xi swi yingisile swikhongelo swa yena.

Evusikwini bya ku khomiwa ka yena, Yesu u khongerile entangeni wa Getsemana. U kombele ka nharhu a ku: “Tatana, loko swi nga endleka, xinwelo lexi a xi fambele kule na mina!” (Matewu 26:39, 42, 44) A hi swona leswaku Yesu a nga lavi ku nyikela vutomi byakwe tanihi nkutsulo eka vanhu lava pfumelaka. Doo, kambe handle ko kanakana a a karhateka swinene hi ku tisa xisandzu eka Tata wakwe la rhandzekaka hi ku fa emhandzini ya nxaniso tanihi murhukani la rhukaniweke. Xana Yehova u xi yingisile xikhongelo xa Yesu?

Endzhaku ka malembenyana, muapostola Pawulo u tsarile: “Emasikwini ya yena ya ku hanya la misaveni, Yesu ú khongerile ni ku kombela hi ku titsongahata, a huwelela hi matimba ni ku rila hi mihloti, eka Xikwembu lexi a xi ri ni matimba ya ku n’wi ponisa eku feni, kutani ú yingisiwile hikwalaho ka xichavo xa yena.” (Vaheveru 5:7; Luka 22:42, 44) Ina, hi vusiku bya mahlomulo lebyi rhangeleke rifu rakwe, Yesu “ú yingisiwile.” Kambe njhani?

Yehova u rhumele ntsumi “yi humelela eka [Yesu], yi n’wi tiyisa.” (Luka 22:43) Xisweswo hi ku tiyisiwa, Yesu u swi kotile ku langutana ni rifu emhandzini ya nxaniso. Handle ko kanakana, hi nkarhi wolowo Yehova u n’wi tiyisekisile leswaku rifu rakwe emhandzini a ri nge tisi xisandzu evitweni ra Xikwembu kambe eku heteleleni ri ta tirhiseriwa ku ri kwetsimisa. Hakunene, rifu ra Yesu emhandzini ya nxaniso ri pfulele Vayuda ndlela, lava a va rhukaniwile ehansi ka Nawu, leswaku va ponisiwa ku avanyiseriwa rifu.—Vagalatiya 3:11-13.

Endzhaku ka masiku manharhu, Yehova u pfuxe Yesu ivi a susa xihehlo xihi na xihi xa ku rhukaniwa eka yena hi ku n’wi veka eka xiyimo lexi tlakukeke xa le tilweni. (Vafilipiya 2:7-11) Mawaku ndlela leyinene swonghasi yo hlamula xikhongelo xa Yesu malunghana ni “xinwelo lexi”! Xikhongelo xexo xi hlamuriwe hi ndlela ya Yehova. Naswona Yesu u kume mikateko leyi hlamarisaka hikuva u byele Tata wakwe wa le tilweni a ku: “Ntsena ku nga endliwi ku rhandza ka mina, kambe a ku endliwe ku rhandza ka wena.”—Luka 22:42.

Ndlela Leyi Yehova A Hlamulaka Ha Yona Swikhongelo Namuntlha

Ku fana na Yesu, lava lavaka ku tsakisa Yehova namuntlha minkarhi hinkwayo va fanele va kombela leswaku ku endliwa ku rhandza ka Xikwembu. Va fanele va pfumela leswaku Yehova u ta hlamula swikhongelo swa vona hi ndlela leyi yi nga ta va pfuna. Kahle-kahle, u ta ‘va nyika hi mpimo lowukulu swinene, swilo hinkwaswo leswi va swi kombelaka kumbe va swi anakanyaka.’—Vaefesa 3:20.

Wansati lontsongo wa Mukriste loyi a a tshama ni vatswari va yena lava nga pfumeriki u tokote ntiyiso wa tsalwa rero. Eka papila leri humaka eka Sosayiti ya Watch Tower, u komberiwe ku anakanyisisa hi ku amukela xiavelo xo hlawuleka xa vurhumiwa hi xikhongelo. Hambi leswi ku navela ka yena a ku ri ku tshama ekaya a pfuna vatswari va yena leswaku va va Vakriste, u kombele Xikwembu exikhongelweni: “Hi kwihi ku rhandza ka wena? Xana hi leswaku ndzi amukela xirhambo lexi ku nga khathariseki ku kaneta ka vatswari va mina, kumbe i ku pfuna vatswari va mina hi ku hambeta ndzi tshama na vona?” Nkarhi wun’wana ni wun’wana loko a khongela, ripfalo rakwe ri n’wi byele leswaku a amukela xirhambo. U teke sweswo ku ri nhlamulo leyi humaka eka Yehova.

Xikwembu xi tiyise wansati loyi leswaku a namarhela xiboho xakwe. Loko a komberiwe ku ya eXihlaleni xa Awaji, le Japani, vatswari va yena va hlamarile kutani va tiyise ku kaneta ka vona. Hambi swi ri tano, hi ku tsandzeka ku cinca mianakanyo yakwe, mana wakwe u kunguhate ku dyondza Bibele leswaku a vona lexi endleke n’wana wa yena a endla xiboho lexi. Endzhaku ka tin’hweti tinharhu vatswari va yena va n’wi endzerile. Loko a vona ndlela leyi a a hlayisiwa ha yona hi Timbhoni tin’wana ta Yehova, tata wakwe a tsakisiwile swinene ivi a rila loko a ri yexe. Na yena hi ku hatlisa u sungule ku dyondza Bibele. Hi ku famba ka nkarhi vatswari ha vambirhi va wanhwana loyi va khuvuriwile ivi va sungula ku tirhela Yehova hi ku tshembeka. Xana Yehova Xikwembu a nga n’wi katekisanga wansati loyi wa Mukriste hi mpimo lowukulu swinene?

Swikhongelo Swa Vona Swa Hlamuriwa

Xana wa n’wi tsundzuka wansati loyi a boxiweke eku sunguleni ka xihloko lexi hundzeke? A a nga si tshama a tokota ntsako wo hlamuriwa swikhongelo swakwe. Kambe, endzhakunyana u swi vonile leswaku Xikwembu a a xi hlamula swikhongelo swa yena. Wansati a hamba a tsala tinhla-nkulu ta swikhongelo swa yena. Siku rin’wana u langute buku leyi a tsalaka eka yona ivi a swi vona leswaku Yehova u swi twile swikhongelo swa yena swo tala, hambi leswi yena hi yexe a a swi rivele! Xisweswo u swi xiyile leswaku Xikwembu a xi n’wi khathalela ni leswaku a xi hlamula swikhongelo swa yena hi ndlela leyinene leyi n’wi pfuneke swinene.

Loko u vona onge swikhongelo swa wena a swi hlamuriwi, tivutise: ‘Xana ndzi na byona vuxaka bya xiviri na Yehova, “l’a yingisaka mikhongelo”? Loko swi nga ri tano, xana ndzi endla matshalatshala yo dyondza ha yena ni ku va un’wana wa malandza ya yena lama tinyiketeleke?’ U hlamula swikhongelo swa lava n’wi rhandzaka ni lava endlaka ku rhandza ka yena. Va “chivirika eku khongeleni” naswona va yingisiwa, ku fana na Yesu. (Varhoma 12:12) Kutani ke, “halatani timbilu ta ṅwina” eka Yehova, mi endla ku rhandza ka yena. (Psalma 62:8) Kutani swikhongelo swa n’wina swi ta yingisiwa.

Namuntlha, timiliyoni ta vanhu ti khongelela nchumu wo hlawuleka. Ina, swikhongelo swa vona swa yingisiwa. A hi voneni leswaku hikwalaho ka yini hi fanele hi tiyiseka leswaku swikhongelo swo tano swi ta hlamuriwa.