Yehovha U Ndzi Hlayisile Swinene

ENTIYISWENI ndzi sungule ku tirhela Yehovha hi ndlela leyi nga tolovelekangiki. Ndzi kulele endhawini ya le makaya yo saseka eNew Zealand en’walungu-mpfungwe, laha ngopfu-ngopfu ku tshamaka vaaki va Vamaori, tanihi mina. Siku rin’wana loko ndzi ri karhi ndzi famba hi hanci, ndzi tshineleriwe hi makwerhu wa mina Ben. A a ku ri 1942, hi xixikana (eka Hafu ya Misava ya le Dzongeni, ku ri ximun’wana eka Hafu ya Misava ya le N’walungwini). A ndzi ri ni malembe ya 27 enkarhini wolowo, ndzi ri xirho lexi hisekaka xa Kereke ya le Nghilandi.

Ku ringana malembe yo tala Ben a a tshamela ku hlaya tibuku ta Judge Rutherford, loyi hi nkarhi wolowo a a ri muungameri wa Watch Tower Bible and Tract Society naswona sweswi, a a khome papila leri humaka ehofisini-nkulu ya Sosayiti ya Watch Tower ya le New Zealand leri a ri n’wi kombela ku rhamba vanhu va kwalaho leswaku va hlengeletana laha va nga ta tlangela kona Xilalelo xa Hosi. Handle ka sweswo, Ben a a fanele a endla malunghiselelo ya munhu la nga ta fambisa ntirho wolowo. Loko a ndzi languta, Ben u te: “Munhu wa kona hi wena.” Hi ku tinyungubyisa hi leswi ndzi fanelekeke—ni ku va un’wana wa lava dyaka xilalelo ekerekeni—ndzi pfumerile.

Hi madyambu ya siku ra Xilalelo xa Hosi, vanhu va kwalomu ka 40 a va hlengeletanile ekaya ra Ben ku ta tlangela rifu ra Hosi ya hina, naswona a ku ri hava na un’we wa vona loyi a a ri Mbhoni ya Yehovha. Loko ndzi fika makwerhu wa mina u ndzi nyike phepha ra nkulumo. Ndzi tshike risimu leri ringanyetiweke, ndzi vitana mukon’wana wa Ben leswaku a pfula hi xikhongelo. Kutani ndzi ye emahlweni ndzi nyikela mhaka leyi a yi ri eka phepha ra nkulumo, leri a ri ri ni nxaxamelo wa swivutiso ni tinhlamulo leti sekeriweke eMatsalweni. Mufundhisi wa kwalaho loyi a a ri kona u kavanyetile hi ku vutisa swivutiso, kambe swona swi hlamuriwe hi ku hlaya Matsalwa lama a ma ri eka phepha ra nkulumo.

Ndzi tsundzuka xin’wana xa swivutiso leswi a swi ri eka phepha ra nkulumo lexi hlamuseleke nkarhi ni lembe leri xiendlakalo lexi a xi fanele xi tlangeriwa ha rona. Mawaku ndlela leyi a swi enerisa ha yona loko hinkwavo lava nga kona va languta hi fasitere kutani va vona n’weti lowu heleleke. Handle ko kanakana, siku a a ku ri Nisan 14.

Byebyo a ku ri vusiku lebyinene swonghasi! Nkhuvo wa hina wu hete tiawara ta mune! Ku vutisiwe swivutiso swo tala kutani swi hlamuriwa hi Matsalwa lawa a ma ri eka phepha ra Sosayiti ra nkulumo. Loko ndzi languta leswi humeleleke, ndza swi vona leswaku a ndzi ta va ndzi nga vanga ni ntokoto wolowo handle ka nkhathalelo wa rirhandzu wa Yehovha—hambi leswi hi nkarhi wolowo a ndzi nga ri un’wana wa Timbhoni ta yena leti khuvuriweke. Ku nga khathariseki sweswo, hi Xitsundzuxo xa madyambu wolawo ya 1942, ndzi vone xikongomelo xa mina evuton’wini.

Masungulo Ya Vutomi Bya Mina

Ndzi velekiwe hi 1914. Tata wa mina u love kwalomu ka tin’hweti ta mune ndzi nga si velekiwa naswona tanihi n’wana lontsongo ndzi tsundzuka loko ndzi ri ni mavondzo eka vana van’wana lava nga ni vatatana lava va rhandzaka. A ndzi swi navela swinene sweswo. Eka manana a ku ri xiphiqo xo nonon’hwa ku hanya u ri hava nuna, nakambe a swi nyanyisiwa hi vuyelo lebyikulu bya Nyimpi yo Sungula ya Misava.

Tanihi muntshwa, ndzi teke nhwanyana lontsongo la vuriwaka Agnes Cope naswona u ve munghana evuton’wini bya mina ku ringana malembe yo tlula 58. Eku sunguleni hi xaniseke swin’we leswaku hi humelela evuton’wini. Tanihi murimi ndzi tsandzekile hikwalaho ka dyandza ra matimba. Ndzi tshike mintlangu, kambe ku fikela hi siku leriya ra ntokoto wa Xitsundzuxo hi 1942, a ndzi ri hava xikongomelo evuton’wini.

Ku Chumayela Eka Maxaka

Endzhaku ka Xitsundzuxo xexo, ndzi hlaye Bibele hi ku tiyimisela, ndzi bula ni vamakwerhu va mina hi tibuku leti humesiweke hi Sosayiti ya Watch Tower. Hi September 1943 hi endzeriwe hi tin’wana ta Timbhoni ta Yehovha leti humaka endhawini yin’wana, ti ta emugangeni wa ka hina lowu nga woxe. Hi ve ni bulo lerinene ra tiawara ta mune. Kutani, endzhaku ko tiva leswaku va famba mixo lowu landzelaka, ndzi vutisile ndzi ku: “I yini lexi ndzi sivelaka ku khuvuriwa sweswi?” Mina ni vamakwerhu va mina vambirhi hi khuvuriwe hi hafu ku bile awara ya n’we ni mixo.

Endzhaku ka sweswo, ndzi endzele maxaka ya mina ya le kule ndzi ya ma chumayela. Van’wana va vona va swi amukerile, naswona a ndzi seketela mabulo ya mina eka Matewu ndzima 24 loko ndzi vulavula na vona. Van’wana a va swi amukelanga kutani etimhakeni to tano ndzi tirhise marito ya Yesu lama a ma byeleke Vafarisi, lama rhekhodiweke eka Matewu 23. Kambe, hi nkarhi wolowo ndzi dyondze ku va ni vuxiya-xiya, ndzi tekelela Tata wa hina wa le tilweni wa tintswalo ni rirhandzu.—Matewu 5:43-45.

Eku sunguleni nsati wa mina u kanete ku rhandza ka mina ku tirhela Yehovha. Hambi swi ri tano, u ndzi joyinile endzhakunyana, kutani hi December 1943 u ve munghana la pfunaka la tinyiketeleke ni la khuvuriweke. Lava n’wi joyineke eku khuvuriweni ka yena siku rero leri tsundzukekaka, a ku ri van’wana va ntlhanu va le ximutanini xa ka hina xa Waima, leswi nga endla nhlayo ya vahuweleri va kaye endhawini yoleyo.

Mikateko Ku Nga Khathariseki Ku Kanetiwa

Hi 1944 hi tlhele hi endzeriwa hi vamakwerhu lava humaka endhawini yin’wana, naswona hi nkarhi lowu va nyikele vuleteri lebyi lavekaka entirhweni lowu hleriweke wa yindlu ni yindlu. Loko vukona bya hina byi vonaka swinene eka vaaki, nkaneto wa varhangeri va Vujagana wu engetelekile. (Yohane 15:20) Ku hlanganiwe hi ku phindha-phindha ni vafundhisi va kwalaho, leswi nga hetelela hi mabulo yo leha ya tidyondzo. Kambe Yehovha u hi pfunile naswona swirho swin’wana swa vaaki, ku katsa ni sesi wa mina, va te ehansi ka vuhlayiseki bya Yehovha bya rirhandzu.

Ku vumbiwe vandlha eWaima hi June 1944. Nxaniso ni rivengo ra vukhongeri swi tinyike matimba. Timbhoni ta Yehovha ti aleriwe ku lahla vafi eswilahlweni swa kwalaho. Minkarhi yin’wana nkaneto wu ve wa tihanyi swinene. Ku ve ni mimphikamakaneta ya xiviri. Movha wa mina ni garaji ya wona swi hisiwe hinkwaswo. Hambi swi ri tano, hi mpfuno wa Yehovha ku nga si hela tin’hweti tinharhu hi swi kotile ku xava lori. Kutani ndzi tirhise xigolonyana lexi kokiwaka hi tihanci ku famba ni ndyangu wa mina lowu kulaka eminhlanganweni.

Ku andza ka nhlayo ya vanhu lava a va tihlanganisa na hina a swi vula leswaku hi ni xilaveko xa xihatla xa ndhawu leyikulu yo hlanganela eka yona, kutani hi bohe ku aka Holo ya Mfumo eWaima. Leyi a a yi ri Holo ya Mfumo yo sungula ku akiwa eNew Zealand. Tin’hweti ta mune endzhaku ka loko mirhi yo sungula yi tsemiwile hi December 1, 1949, nhlengeletano leyi hlanganeke ni ku nyiketela holo yi khomiwile eholweni leyintshwa ya switulu swa 260. Eminkarhini yoleyo a a ku ri ku humelela loku hlamarisaka, loku kumiweke hi mpfuno wa Yehovha.

Vumbhoni Byin’wana Bya Ku Hlayisiwa Hi Yehovha

Tanihi leswi nhlayo ya vahuweleri va Mfumo en’walungu-mpfungwe wa New Zealand yi hambeteke yi kula, mulanguteri la famba-fambaka u khutaze leswaku ku tirhiwa laha ku nga ni xilaveko lexikulu. Hi 1956 ndzi angurile, ivi ndzi suka ni ndyangu wa mina ndzi ya ePukekohe, edzongeni wa Auckland. Hi tirhe malembe ya 13 kwalaho.—Ringanisa Mintirho 16:9.

Ndzi tsundzuka swikombiso swimbirhi swa ku hlayisiwa hi Yehovha. Hi nkarhi lowu a ndzi thoriwile hi huvo ya tiko tanihi muchayeri wa tilori ni mutirhisi wa muchini, a a ndzi rhambiwile eXikolweni xa Vutirheli bya Mfumo mavhiki ya mune ehofisini ya rhavi ra Sosayiti ya Watch Tower eAuckland. Ndzi kombele mavhiki ya mune ku endlela leswaku ndzi ya kona, kutani munjiniyara lonkulu a ku: “Swi lulamile. Ndzi navela onge vanhu lavo tala va nga fana na wena. Loko u vuya, u ta u ta ndzi vona ehofisini ya mina.” Loko ndzi n’wi endzela hi nkarhi lowu nga landzela ehofisini ya yena, ndzi nyikiwe mali ya mavhiki ya mune lawa a ndzi nga ri kona. Xisweswo, swilaveko swa ndyangu wa mina swi khathaleriwile.—Matewu 6:33.

Xexo a a xi ri xikombiso xo sungula. Xa vumbirhi xi endleke loko mina ni nsati wa mina hi nghenele ntirho wa vuphayona bya nkarhi hinkwawo hi 1968. Nakambe, hi tshembe mpfuno wa Yehovha, naswona u hi hakerile. Mixo wun’wana endzhaku ko fihlula, nsati wa mina u pfule nyangwa wa xigwitsirisi a kuma ku ri ni botere ya tigiramu ta 250 ntsena. U te: “Sarn, hi hava swo dya leswi nga sala. Ha ya ensin’wini ni namuntlha?” Nhlamulo ya mina yi ve yihi? “Ina!”

Eka yindlu yo sungula, n’wini wa yindlu u amukele buku leyi hi nga n’wi nyikela yona kutani hi malwandla a hi nyika tidazeni ti nga ri tingani ta mandza tanihi munyikelo. Munhu un’wana loyi hi nga n’wi endzela u hi nyike tinyiko ta matsavu—kumaras (mihlata), kholifulawa ni tikherotsi. Swakudya swin’wana leswi hi nga vuya na swona ekaya siku rero a ku ri nyama ni botere. Marito ya Yesu a ma tiyisile swonghasi eka hina: “Langutani tinyanyana leti hahaka empfhukeni: A ti byari, a ti tshoveri, a ti hlengeleti nchumu eswitlatini, hikuva Tata wa n’wina wa le tilweni wa ti fihluta; xana n’wina a mi ti tluri ngopfu ke?”—Matewu 6:26.

Xiavelo eNtsungeni Wa Malwandle

Rarotonga eSwihlaleni swa Cook! Lexi a a xi ri xiavelo xa hina xa vuphayona byo hlawuleka hi 1970. A a ku ta va ekaya ka hina hi malembe ya mune lama a ma ta landzela. Ntlhontlho wo sungula laha a wu ri wo dyondza ririmi lerintshwa. Hambi swi ri tano, hikwalaho ka leswi ririmi ra Vamaori va le New Zealand ni Vamaori va le Xihlaleni xa Cook ri fanaka, ndzi swi kotile ku nyikela nkulumo ya mina yo sungula ya le rivaleni endzhaku ka mavhiki ya ntlhanu.

Le Swihlaleni swa Cook, a ku ri ni vahuweleri va Mfumo va nga ri vangani naswona a hi ri hava ndhawu yo hlanganela eka yona. Nakambe Yehovha u hlamule xikhongelo xa hina hi ku hi nyika leswi hi swi lavaka. Bulo leri tolovelekeke ni n’wini wa vhengele ri endle leswaku hi kuma ndhawu leyi faneleke, naswona ku nga si hela lembe hi ve ni kaya leritsongo ni Holo ya Mfumo leyi ringanaka vanhu va 140. Ku sukela enkarhini wolowo hi kume mikateko yo tala, ivi ku dzunisiwa Yehovha.

Ngopfu-ngopfu lexi tlangeriweke a a ku ri malwandla lawa hi kombisiweke wona hi vanhu va le xihlaleni xexo. Hakanyingi, loko hi ri evutirhelini, hi nyikiwe swakunwa swo phyuphyisa—leswi a swi amukeriwa ngopfu loko ku hisa. Hakanyingi loko hi fika ekaya a hi kuma mabanana, mapapawa, mimangu ni malamula swi vekiwe hi munhu la nga tivekiki enyangweni wa hina.

Hi 1971 mina ni nsati wa mina ni vahuweleri van’wana vanharhu lava humaka eRarotonga, hi ye exihlaleni xa Aitutaki, ivi hi vona swidziva swa xona swo saseka. Hi kume vanhu lava rhandzaka Rito ra Xikwembu exikarhi ka vaaki lava nga ni malwandla kutani hi sungula tidyondzo ta Bibele, leti hi nga ya na tona emahlweni hi ku tsalelana endzhaku ka loko hi tlhelele eRarotonga. Hi ku famba ka nkarhi swichudeni sweswo swa le Aitutaki swi khuvuriwile, kutani ku sunguriwa vandlha. Hi 1978 Holo ya vumbirhi ya Mfumo eSwihlaleni swa Cook yi akiwe kwalaho. Yehovha u endle leswaku swilo swi hambeta swi kula hikwalaho ka ku byala ni ku cheleta ka hina.—1 Vakorinto 3:6, 7.

Ndzi ve ni lunghelo ro endzela swihlala swa khume entlaweni wa le Xihlaleni xa Cook, ngopfu-ngopfu ehansi ka swiyimo swo nonon’hwa. Riendzo rin’we ra xikwekwetsu ro ya eAtiu, ku nga tikhilomitara ta 180, a ri teka masiku yo tlula ntsevu hikwalaho ka mimoya ya matimba ni malwandle yo kariha. (Ringanisa 2 Vakorinto 11:26.) Hambi leswi mphakelo wa swakudya a wu ri wutsongo ni leswi vanhu a va vabyisiwa hi lwandle, ndza wu tlangela nhlayiso wa Yehovha, lowu nga endla leswaku ndzi fika kahle laha a ndzi kongome kona.

Hi 1974 a hi pfumeleriwanga ku tshama eSwihlaleni swa Cook, kutani a hi fanele hi tlhelela eNew Zealand. Hi nkarhi wolowo a a ku ri ni mavandlha manharhu eswihlaleni sweswo.

Malunghelo Man’wana Ya Ntirho—Ni Ndzingo

Le New Zealand, a ku ri ni malunghelo man’wana ya ntirho. (1 Vakorinto 16:9) Sosayiti a yi lava un’wana la nga hundzuluxelaka Xihondzo xo Rindza ni tibuku tin’wana ta Bibele hi ririmi ra Vamaori va le Xihlaleni xa Cook. Ndzi nyikiwe lunghelo rero naswona ri ve ra mina ku fikela namuntlha. Kutani ndzi kume ni lunghelo ro endzela vamakwerhu nkarhi na nkarhi eSwihlaleni swa Cook, tanihi mulanguteri wa xifundzha eku sunguleni, ni musivi wa mulanguteri wa muganga.

Eka rin’wana ra maendzo ya kona, Makwerhu Alex Napa, phayona ro hlawuleka leri humaka eRarotonga, u fambe na mina eka riendzo ro leha ra masiku ya 23 elwandle leri nga hi yisa eManahiki, Rakahanga ni le Penrhyn—swihlala swa le n’walungwini wa Cook. Eka xihlala xin’wana ni xin’wana, Yehovha u susumete timbilu ta vanhu va kwalaho lava nga ni malwandla ku hi nyika ndhawu yo tshama eka yona ni ku amukela tibuku to tala ta Bibele. (Ringanisa Mintirho 16:15.) Eswihlaleni leswi, ku tele tiperla naswona minkarhi yo tala vanhu a va nyikela tiperla tanihi munyikelo eka swilaveko swa ntirho wo chumayela wa misava hinkwayo. Kutani hi nyikele tiperla ta moya, ivi hi kuma ta xiviri.—Ringanisa Matewu 13:45, 46.

Mawaku ku saseka konghasi ka ndhawu yoleyo leyi nga yoxe! U nga vona tinyankwave letikulu ti ri ku khideni hi ku rhula ni vana va tona eswidziveni! Mayana ku voninga loku hlamarisaka ka tinyeleti! Ma tiyisile swonghasi marito ya mupisalema lama nge: “Siku ri v̌ulav̌ula ni siku riṅwana, ni v̌usiku byi dyondzisa byiṅwana.”—Pisalema 19:2.

Kutani, emalembeni ya kaye lama hundzeke, ku te ndzingo wa xiviri wa vutshembeki. Nsati wa mina u amukeriwe exibedlhele hikwalaho ka ku mpfempfa ka ngati ebyongweni. A ku laveka vuhandzuri, kambe dokodela a nga pfumelanga ku byi endla handle ko tirhisa ngati. Mina ni nsati wa mina a hi nga ta pfumelela tirhelo rero leri a ri ta lwisana ni nawu wa Xikwembu. Kambe ripfalo ra muhandzuri ri n’wi byele leswaku ku tirhisiwa swilo hinkwaswo leswi nga kotekaka ku ponisa vutomi, ku katsa ni ngati.

Rihanyo ra nsati wa mina ri ye mahlweni ri biha kutani a yisiwa ekamareni ra vavabyi lava nga exiyin’weni xa vutomi ni rifu, laha a ku pfumeleriwa ku endza ku tsongo ntsena. U lahlekeriwe hi ku twa hikwalaho ka ku tshikileriwa ka switwi. Xi ve xiyimo lexi nonon’hwaka. Siku rin’wana loko ndzi endzile dokodela un’wana u ndzi landzelerile emovheni wa mina, a sindzisa leswaku nsati wa mina u ta pona loko a cheriwe ngati ntsena naswona a ndzi kombela leswaku ndzi pfumelelana na swona. Hambi swi ri tano, mina ni nsati wa mina hi tshembele eka Yehovha, loyi a nga hi hlayisaka nkarhi wo leha ku tlula munhu wihi ni wihi—hambi loko ku hlayisa nawu wa yena swi ta vula ku lahlekeriwa hi vutomi eka malembe ma nga ri mangani ya sweswi.

Xikan’we-kan’we, ku ve ni ku antswa lokukulu eka xiyimo xa nsati wa mina. Siku rin’wana ndzi fike ndzi n’wi kuma a tshame emubedweni a ri ku hlayeni. Hi masiku lama nga landzela u sungule ku chumayela swigulani ni ntlawa wa vaongori. Kutani ndzi lerisiwe ku ta ehofisini ya muhandzuri. U te: “Nkulukumba Wharerau, u wanuna la katekeke hakunene! Hi tshemba leswaku xiphiqo xa nsati wa wena xi tshungulekile.” Swi nga languteriwanga, nsusumeto wa ngati ya yena wu ve exiyin’weni lexinene. Mina ni nsati wa mina hi nkhense Yehovha naswona hi pfuxeta ku tiyimisela ka hina ku endla leswi nga emandleni ya hina entirhweni wa yena.

Sweswi ndzi tlhele ndzi averiwa eSwihlaleni swa Cook, laha nakambe ndzi tirhaka eRarotonga. Mawaku lunghelo ronghasi leri katekisiweke! Loko hi languta endzhaku, mina ni nsati wa mina hi tsakela leswi Yehovha a hi hlayiseke malembe ya makume ntlhanu hi ri entirhweni wa yena. Malunghana ni swilo swa nyama, a hi pfumalanga swilaveko swa vutomi. Hi tlhelo ra moya, mikateko a yi tele ku tlula mpimo. Yin’wana leyi xiyekaka i nhlayo ya maxaka ya mina lama namarheleke ntiyiso. Ndzi nga hlaya vo tlula 200 lava sweswi va nga Timbhoni ta Yehovha leti khuvuriweke, ku katsa ni vatukulu va 65. Un’wana ntukulu i xirho xa ndyangu wa le Bethele le New Zealand, kasi n’wana un’wana wa xisati ni nuna wa yena ni vana vambirhi va endla ntirho wo aka emarhavini.—3 Yohane 4.

Loko ndzi languta emahlweni, ndzi tsakela ntshembo wo hanya eparadeyisini ya misava hinkwayo, laha ku saseka ka yona ku nga ta tlula nkova lowo saseka laha ndzi nga velekiwa kona. Ku ta va lunghelo lerikulu swonghasi ku amukela tata wa mina ni mana wa mina eku pfukeni ka vafi ni ku va byela hi Mfumo ni vumbhoni byin’wana bya ku hlayisa ka Yehovha.

Ku tiyimisela ka mina, loku tiyisiwaka hi ku tiva leswaku Xikwembu xa ndzi khathalela, ku fana ni leswi mupisalema a swi vuleke eka Pisalema 104:33: “Nḍi ta yimbelela Yehova loko nḍa ha hanya; nḍi ta ḍunisa Šikwembu ša mina, loko nḍa ha ri kona.”—Hi ku vula ka Sarn Wharerau.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]

Holo yo sungula ya Mfumo leyi nga akiwa eNew Zealand hi 1950